Augustine, Confessions

1. Augustine, Confessions 1.3.3

2. capiunt ergone te caelum et terra, quoniam tu imples ea? an imples et restat, quoniam non te capiunt? ergone: ergo + ne restat: 3, sing, pres, act, indc; “remains, stays behind”

3. et quorefundis quidquid, impleto caelo et terra, restat ex te? • quo: “where” • refundis: 2, sing, pres, act, indc; “pour”

4. an non opus habes ut quoquamcontinearis, qui contines omnia, quoniam quae imples continendo imples? • quoquam: “anywhere” • continearis: 2, Sing, pres, pass, subj; “contain”; from contineo, continere, continui, contentus

5. non enim vasa quae te plena sunt stabilem te faciunt, quia etsifrangantur non effunderis. • vasa: nom, pl, neut; “vessels”; (vasum, vasi or vas, vasis) • stabilem: acc, sing, masc, adj; “stable”; from stabilis,-is, -e • etsi: “although” • frangantur: 3, pl, pres, pass, subj; “to shatter”; frango, -ere, -egi, fractus • effunderis: 2, sing, pres, pass, subj; “to pour out”; effundo, -ere, effudi, effusus

6. et cum effunderis super nos, non tu iaces sed erigis nos, nec tu dissiparis sed conligis nos. • erigis: 2, sing, pres, act, indc; “to raise”; erigo, -ere, erexi, erectus • dissiparis: 2, sing, pres, pass, indc; “to scatter”; dissipo, -are, -avi, -atus • conligis: 2, sing, pres, act, indc; “to bring together”; conligo, -ere, conlegi, conlectus

7. sed quae imples omnia, te toto imples omnia. an quia non possunt te totum capere omnia, partem tui capiunt et eandem partem simul omnia capiunt? • eandem: acc, sing, fem; “the same”

8. an singulas singula et maiores maiora, minores minora capiunt? ergo est aliqua pars tua maior, aliqua minor? an ubique totus es et res nulla te totum capit? • ubique: “everywhere”

9. Augustine, Confessions 1.4.4

10. quid es ergo, deus meus? quid, rogo, nisi dominus deus? quis enim dominus praeter dominum? aut quis deus praeter deum nostrum? • praeter: “except”

11. summe, optime, potentissime, omnipotentissime, misericordissime et iustissime, secretissime et praesentissime, pulcherrime et fortissime, stabilis et incomprehensibilis, immutabilis mutans omnia, numquam novus numquam vetus, innovans omnia et in vetustatemperducens superbos et nesciunt. • vetustatem: acc, sing, fem; “old age” • perducens: nom, sing, masc; “leading”

12. semper agens semper quietus, conligens et non egens, portans et implens et protegens, creans et nutriens et perficiens, quaerens cum nihil desit tibi. • egens: “needing” • protegens: “protecting” • perficiens: “finishing” • desit: 3, sing, pres, act, subj; “to lack”

13. amas nec aestuas, zelas et securus es, paenitet te et non doles, irasceris et tranquillus es, • aestuas: 2, sing, pres, act, indc; “to burn” • zelas: 2, sing, pres, act, indc; “to be jealous” • paenitet te: “it displeases you” or “you are sorry” • doles: 2, sing, pres, act, indc; “to grieve” • irasceris: 2, sing, deponent; “to be angry”

14. opera mutas nec mutas consilium, recipis quod invenis et numquam amisisti. • recipis: 2, sing, pres, act, indc; “to recover” • invenis: 2, sing, pres, act, indc; “to find” • amisisti: 2, sing, perf, act, indc; “to lose”

15. numquam inops et gaudes lucris, numquam avarus et usurasexigis, • inops: nom, sing, masc; “weak” • lucris: abl, pl, neut; “profit, gain” • avarus: nom, sing, masc; “greedy” • usuras: acc, fem, pl; “interest, dividends” • exigis: 2, sing, pres, act, indc; “weigh”

16. supererogatur tibi ut debeas: et quis habet quicquam non tuum? • supererogatur: 3, sing, pres, pass, indc; “to pay over and above”

17. reddis debita nulli debens, donas debita nihil perdens. et quid diximus, deus meus, vita mea, dulcedo mea sancta, aut quid dicit aliquis cum de te dicit? • dulcedo: voc, sing, fem; “sweetness”

18. et vae tacentibus de te, quoniam loquacesmuti sunt. • vae: “woe!” • loquaces: nom, pl, masc; “talkative, loquacious” • muti: nom, pl, masc; “mute”

19. Augustine, Confessions 1.5.5

20. quis mihi dabit adquiescere in te? quis dabit mihi ut venias in cor meum et inebries illud, ut obliviscar mala mea et unum bonum meum amplectar, te? • adquiescere: pres, act, infin; “to rest” • inebries: 2, sing, pres, act, subj; “to intoxicate” • obliviscar: 1, sing, pres, deponent, subj; “to foget” • amplectar: 1, sing, pres, deponent, subj; “to embrace”

21. quid mihi es? miserere ut loquar. quid tibi sum ipse, ut amari te iubeas a me et, nisi faciam, irascaris mihi et mineris ingentes miserias? • miserere: pres, pass, impv; “be merciful!” • amari: pres, pass, infin; “to be loved” • mineris: 2, sing, pres, deponent, subj; “to threaten”

22. parvane ipsa est si non amem te? ei mihi! dic mihi per miserationes tuas, domine deus meus, quid sis mihi. • ei: “woe!” • parvane = parva + ne; nom, sing, fem; “small”

23. dic animae meae, 'salus tua ego sum': sic dic ut audiam. ecce aures cordis mei ante te, domine. aperi eas et dic animae meae, 'salus tua ego sum.‘ • aperi: pres, act, impv; “open!”

24. curram post vocem hanc et apprehendam te. noli abscondere a me faciem tuam: moriar, ne moriar, ut eam videam. • curram: 1, sing, future, act, indc; “to run, hasten” • apprehendam: 1, sing, future, act, indc; “seize, catch” • noli abscondere: “do not hide”