All together now…

1. Cultuureducatoren in de klas All together now… Prof. dr. W. Elias, dra. F. De Backer, drs. T. De Mette

2. KUNST- EN CULTUUREDUCATIE IN HET REGULIER ONDERWIJS

3. Vlaamse overheid → implementatie kunst- en cultuureducatief beleid • Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming • Vlaams Ministerie van Cultuur, Jeugd, Sport en Media • Welzijn, Ruimtelijke ordening, ..

4. Vlaamse overheid - evaluatie • Grootte aanbod en kwaliteit: deskundigheid op school & enthousiasme leraar • Stimuleren van integratie kunsteducatie ≠ leergebieden • Vertaling eindtermen naar onderwijspraktijk: # belemmeringen: • onvoldoende kennis en competenties • onduidelijkheid leerplannen • financiële tekorten • tijdgebrek • te rigide onderwijsstructuren • traditioneel cognitieve en productgerichte evaluatiesystemen • Structurele aandacht in lerarenopleiding: incentives

5. Vlaamse overheid - visie • Noodzaak doorlopende leerlijn leerplichtonderwijs • Kwaliteitsvol regulier onderwijs → DKO • Versterken relatie op/buiten school • Faciliterende randvoorwaarden (cf. dynamo3) • Hervormingen secundair onderwijs

6. Kleuteronderwijs • Definitie Vanuit dagelijkse beleving inspelen op teken- en bewegingservaringen, woorden, …; zelfexpressie; creativiteit ontwikkelen mbv boeken, dans,... • Autonomie MAAR richtinggevend: ontwikkelingsdoelen → wenselijke minimumdoelen • Inhoud Leergebied muzische vorming: 5 domeinen • muziek • beeld • drama • beweging • media

7. Lager onderwijs • Definitie Bewustwording eigen bekwaamheden en via zelfexpressie waarden aftasten; verbeelding/creativiteit stimuleren en technische inzichten verwerven. • Autonomie MAAR richtinggevend: eindtermen → noodzakelijke/bereikbare minimumdoelen • Inhoud Leergebied muzische vorming: 5 domeinen • muziek • beeld • drama • beweging • media

8. Secundair onderwijs • Autonomie MAAR richtinggevend: eindtermen → noodzakelijke/bereikbare minimumdoelen • Inhoud 1ste graad:in klank en beeld visies creëren o/d wereld; audiovisuele alfabetisering; kritisch leren omgaan met klanken en beelden. • Leergebied artistieke opvoeding: 2 domeinen • plastische opvoeding • muzikale opvoeding • Vakoverschrijdende eindtermen 2de en 3de graad • Vakoverschrijdende eindtermen

9. Lerarenopleiding • Kleuter en lager onderwijs theorie en didactische principes aangaande beeldopvoeding, dramatisch spel, bewegingsexpressie, taal en muzikale opvoeding. • Secundair onderwijs • Project Kunstvakken • Plastische opvoeding • Geschiedenis • Praktijk • Uitstappen, ..

10. Publicaties • Bamford, A. (2007). Kwaliteit en Consistentie. Kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen. Brussel: Agentschap voor Onderwijscommunicatie. http://www.ond.vlaanderen.be/publicaties/eDocs/pdf/301.pdf • Commissie Onderwijs en Cultuur. (2008). Gedeeld/Verbeeld. Eindrapport van de commissie onderwijs cultuur.Brussel: Agentschap voor Onderwijscommunicatie. http://www.canoncultuurcel.be/uploads/doc/2251ae5134b3caaefe49gedeeld_verbeeld.pdf • Departement Onderwijs en Vorming. (Red.). (2008). Een nieuw profiel voor de leraar kleuteronderwijs en lager onderwijs. Hoe worden leraren daartoe gevormd?Brussel: Auteur. http://www.ond.vlaanderen.be/publicaties/eDocs/pdf/333.pdf • Departement Onderwijs en Vorming. (Red.). (2008). Een nieuw profiel voor de leraar secundair onderwijs. Hoe worden leraren daartoe gevormd?Brussel: Auteur. http://www.ond.vlaanderen.be/publicaties/eDocs/pdf/334.pdf • Goegebuer, A. (2004). Audiovisuele vorming in het Vlaamse onderwijs. Gent: IAK. http://www.ond.vlaanderen.be/nieuws/archief/2004/2004pers/files/AVM.pdf • Joseph, A., & Thielemans, L. (2006). De Muzen van Kunst in Zicht. Turnhout: Kunst in Zicht.

11. Publicaties • Muylle, J. (Red.). (2010). Wat dromen dansende bomen? Brussel: Tornado Editions. • Strobbe, L., & Van Regenmortel, H. (2010). Klanksporen.Breinvriendelijk musiceren. Antwerpen/Apeldoorn: Garant. • Vandelacluze, S. (Red.). (2009). Methodiek: kunst- en erfgoededucatie, theorie en praktijk. Leuven: Mooss. • Van der Auwera, S., Schramme, A., & Jeurissen, R. (2007). Erfgoededucatie in het Vlaamse onderwijs. Erfgoed en onderwijs in dialoog. Brussel: Vlaamse overheid. http://www.canoncultuurcel.be/uploads/doc/093b96297b5e8f980f2drapport%20erfgoededucatie.pdf • Van Petegem, P., Engels, N., & Rymenans, R. (2007). De perceptie van eindtermen en ontwikkelingsdoelen in het basisonderwijs bij leerkrachten en directies. OBPWO-project O4.03. Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs. http://www.ond.vlaanderen.be/publicaties/eDocs/pdf/358.pdf

12. Studiedagen • Kunst in Zicht: ICQ (25/05/2011) http://www.kunstinzicht.be/ • Dag van de Filmeducatie (17/06/2011) http://abbandono.be/ • Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie (23/06/2011) http://www.cultuurnetwerk.nl/producten_en_diensten/onderzoek_in_cultuureducatie/ • Magda (05/10/2011) http://www.magdanet.be/ • Dag van de Cultuureducatie (2012) http://www.dagvandecultuureducatie.be/

13. Handige tips • CANON Cultuurcelhttp://www.canoncultuurcel.be/canon/is • Dynamo3 http://dynamo3.canoncultuurcel.be/ • Projectloket http://projectloket.canoncultuurcel.be/index.php?a=item/find/2 • Creatieve schoolprojecten http://www.canoncultuurcel.be/praktijk/voorbeelden • Artishock (Muzes vzw)

14. Rol nieuw media binnen kunsteducatie

15. Kunstwerk : code (taal) • Kunst beleven: coderen en decoderen • Leren beleven is oefenen • Digitale media: code (taal) • Digitaal mediagebruik: coderen en decoderen • Learning theory = Teaching practice • Constructivisme

16. Taalprincipes van digitale media • Numeriekerepresentatie: • programmeerbaar en manipuleerbaar • Modulariteit: • Non-hiërarchischeorganisatie • Automatisering: • Intensionaliteit versus proposionaliteit • Variabiliteit: • Uitwisselbaarheid en beschikbaarheid op maat • Cultureletranscodering: • Wisselwerkingtussenculturele en technologischelogica Bron: Manovich, 2000

17. Kwestie van geletterdheid • Cultuur als databank • Kunst is een voorbeeld van interface • Hardware, software, wetware • Meta-niveau: • Niet alleen met/door technologie maar ook over technologie • Pro’s en con’s: de twee kanten van het e-verhaal • Bewustmaking, bewustwording, bewustzijn • Geletterdheid: • Transmediaal (multimedia) • Transcultureel (interactief mediëren) • Transcontextueel (ecologie van technologie/media)

18. Innovatiedrempels (1) • Context (school): • Organisatiecultuur? • Menselijk kapitaal? • Technologische infrastructuur? • Innovator (leraar): • Technologische bagage? • Tech-integrated pedagogy? • Kennis van middelen, bronnen? Bron: Klopfer, Osterwell, Groff en Haas, 2009

19. Innovatiedrempels (2) • De innovatie (project/tool): • Integratie in schoolcultuur? • Middelen/bronnen in school? • Integratie in bestaande praktijk? • De gebruiker (studenten): • Technologische bagage? • Vertrouwd met projectwerking? • Attitudes, overtuigingen? Bron: Klopfer, Osterwell, Groff en Haas, 2009

20. E-culture en Ed Tech • E-cultuur: • samenwerking en netwerking • Leefwereld = leeromgeving • Digitalekloof • Ed Tech: • Sociale media en digitaleleerplatforms • Ervaringsuitwisselingtussenleerlingen • Ondersteuningleraar (intern/extern)

21. Succesfactoren • Mogelijkheid tot exploratie • Samenwerken onder collega’s • Externe ondersteuning (op maat) • Context: decretaal kader, overheidssteun, onderzoek, publiek-private samenwerking, Europese en internationale programma’s,…

22. Klasalsmedialab (1) • Available Designs: • Bestaandegebruiken, conventies, semiotischesystemen (kunst), cultureleuitingen • Ontwerpengebruiken is ookzelfontwerpen: • Evaluatie, transformatie, innovatie,… • The Redesigned: • Sociaal-cultureletransformatie met nieuwewaarden, gebruiken, symbolen, artefacten en gebruiken Bron: The New London Group, 1996

23. Klasalsmedialab (2) • Personalisatie is ookaltijdsocialisatie • Anderentredenvaak op als curator, educator • eLeren is eenconstructivistischcontinuüm • met het oog op betekeniscreatie Bron: H. Carpenter: http://bhc3.wordpress.com Bron: Hepworth & Walton, 2009

24. Contact • Prof. dr. Willem Elias • w.elias@edpnet.be • Free De Backer • free.de.backer@vub.ac.be • Tom De Mette • tdemette@vub.ac.be