GÖZ ANATOMİSİ

1. GÖZ ANATOMİSİ Dr.Muhammed BATUR

2. Göz Küresi (Bulbus okuli): • Yaklaşık 7 gr • Farklı çaptaki iki kürenin, küçüğü dışta kalacak şekilde iç içe girmesiyle oluşan bir küre • Ön bölüm kornea – şeffaftır. • Arka bölüm sklera - şeffaf değildir.

3. Axis bulbi Axis opticus

4. Göz küresinin çapları: • Sagittal: 24 mm • Transvers: 24 mm • Vertikal: 23,5 mm

5. Ekvator Meridyen • Göz küresini ön ve arka yarıya ayırır

6. Göz küresinin tabakaları: • Tunica fibrosa (externa) bulbi • Tunica vaskulosa (media) bulbi (tractus uvealis) • Tunica interna bulbi (sensoria nervosa)

7. I- Tunica fibrosa bulbi • Sklera • Kornea

8. Sklera • Kürenin arka 5/6 ‘lık kısmı • Sert ve Sağlam • Şekil ve hacmi korur • Kalınlığı: arkada 1 mm, ekvatorda 0,5 mm, ekvatorun önünde 0,3 mm, kornea çevresinde 0,8 mm • Ön bölüm konjonktiva ile kaplı, arka bölüm tenon kapsülü içine oturmuştur

9. Sklera Lamina cribrosa sklera • Arka yüzde elek şeklinde küçük delikler • Skleranın en zayıf yeri - N. Optikus lifleri - a. ve v. sentralis retina - Silier damar ve sinirler

10. Sklera Episklera • Tenon kapsülü ile sklera arasında • Gevşek, fibröz ve elastik doku Lamina fusca • Skleranın üvea ile temas ettiği yüz • Koyu rengi: üveanın kromatofor hüc.

11. Trabeküler ağ • Sklera ile korneanın birleşim yerinin iç tarafında m. ciliaris’in tutunduğu bağ dokusundan yapılmış ağ şeklindeki trabeküler yapı • Ön kamarayı schlemm kanalından ayırır

12. Kornea • Ön 1/6 • Şeffaf • Verteks kornea • Arkada her yerde 11.7 mm çapında; önden transvers 11.7 mm, vertikal 10.6 mm • Orta kısım kalınlığı 0.5-0.6 mm, periferik kısmı ise 1 mm

13. Korneanın yapısı • Epitel • Bowman katı • Stroma • Descemet zarı • Endotel

14. Kornea 1- Epitel • Dış yüzü göz yaşı (sebum-su-müsin) ile örtülü • Çok katlı (yüzeyel-ara-bazal), skuamöz, keratinsiz • Konjonktiva epitelinin devamı • Hücrelerin yaşam süresi 7 gün • Derininde n. oftalmikus’a ait bol miktarda sensitif lifler • Rejenerasyon kabiliyeti yüksek

15. Kornea 2- Bowman katı • Bazal membrana karşılık gelir • Sık örgülü ağ şeklindeki lifler • Rejenerasyon yeteneği yok

16. Kornea 3- Stroma • En kalın tabaka (korneanın %90’ı) • Yaklaşık 60 katlı lamel yapısında • Lameller arasındaki sıvılardan beslenir • Lifler düzgün, su miktarı az (saydam)

17. Kornea 4- Descement zarı • Stromayı arka yüzden örter • Endotel ve stroma tarafından salgılanır • Limbusta sonlanır (schwalbe çizgisini oluşturur)

18. Kornea 5- Endotel • Tek katlı, yassı, poligonal hücreler • Ön kamara sıvısının korneal geçişini engeller • Yaşla beraber sayıları azalır

19. Kornea Limbus • Kornea ile sklera arasında 1 mm • Bowman katı ve descement zarı sonlanır • Damarlanma ve hücre yönünden zengin • Epitel hüc. ve stroma lifleri düzensiz

20. Korneanın damar ve sinirleri • Kan ve lenf damarları bulunmaz • A. ciliaris ant.’ lardan gelen kapiller damarlar korneanın etrafında pleksuslar oluşturur • Sinir innervasyonu n. ciliaris’lerden ayrılan sinir lifleri stroma katından giriş yapıp, * Pleksus subepithelialis * Pleksus intraepithelialis

21. II- Tunika vaskülosa bulbi • Koroid • Korpus siliare • İris

22. Koroid • Gözün arka 5/6 sında, skleranın iç yüzünde • Damarlardan çok zengin • Koyu kahverengi • Sklera’ya n. optikus’un girdiği yerde sıkıca, geri kalan bölümde gevşek bağlanmıştır • İç yüzü retinanın pigment kısmına sıkıca bağlıdır

23. Koroid • Suprakoroid * gözün ön segmentine giden damar ve sinirler • Stroma * melanositler 3. Vasküler kat * a. ciliaris brevis’in dalları, küçük venler ve bunların oluşturduğu v. vorticosae 4. Koriyokapiller kat * retinayı besleyen ince kapiller ağ 5. Bruch zarı * ince, fibröz membran

24. Korpus Siliare • Ora serrata ile irisin dış kenarına kadar uzanan bölüm • M. siliaris (akamodasyonda rol alır) ve bağ dokusundan oluşur • Zinn liflerinin tutunduğu yerdir • Melanin koyu gri rengini verir

25. Korpus siliare 1- Pars plicata * önde yer alır * pros. siliarislerden oluşur 2- Pars plana * arkada yer alır Plica siliare * Korpus siliarisin iç tarafında ora serratadan başlayıp irise uzanan ince plicalar Proc. ciliaris * Birkaç plica ciliares’in birleşip oluşturduğu kalın çıkıntıdır * Humor aqueus’u salgılar * Zinn lifleri tutunur

26. Korpus siliare 1- Suprasiliyer * Suprakoroidin devamı * Skleral mahmuza siliyer ligamentle bağlı 2- Stroma * Koroidin stromasının devamı

27. Korpus siliare 3- Siliyer kas * longitudinal lifler: kasıldığında trabeküler ağı ve schlemm kanalını açar * oblik lifler * dairesel lifler: kasıldığında zinn lifleri gevşer 4- Epitel * kamaralar sıvısının üretimi 5- İnternal limitan membran

28. İris (gökkuşağı) • Uvea’nın ön kısmı • 12 mm çap • Kalınlık: ortada 0.6 mm, iç ve dışta 0.1 mm • Ortasında çapı 1-8 mm arasında değişebilen pupilla bulunur • Fasies posteriorun orta bölümü lense yaslanmıştır

29. İris • Epitel tabakası * Korneanın arka yüzündeki endotelin devamıdır • Stroma • Kas tabakası * M. Sfinkter pupilla * M. Dilatator pupilla 4. Pars iridika retina

30. İris M. Sfinkter pupilla • Dairesel liflerden oluşmuştur • Myozis yapar • Margo pupillaris yakınında bulunur • Siniri: N. okulomotorius • Kas lifleri çevre damar ve kollajen liflere yapışık old. için iridektomide sfinkter görevini sürdürür

31. İris M. Dilatator pupilla • Midriazis yapar • Pupilladan iris köküne ışınsal uzanan lifler • Sentrum siliospinale (budge merkezi)’ den innerve olur.

32. Iris • İrisin rengi, pigmentlerin miktarına ve bulundukları tabakaya göre farklı

33. İris • A. siliaris ant. ve a. siliaris post. longus anastomozundan beslenir

34. Ön kamara Arka kamara - Önde kornea, arkada iris ve lens bulunur. - Arka tarafta lens, corpus vitreum, proc. siliaris ve zinn lifleri - Ön tarafta irisin periferik kısmı

35. III- Tunica nervosa bulbi (Retina) 1- Pigment epiteli * uveanın iç yüzünü örter 2- Sensoriyel retina * pigment epiteline yaslanmıştır * Ora serrataya kadar uzanır • Maküla ile optik sinir arası 0,23 mm, foveola 0,1 mm, ora serrata 0,11 mm

36. Retina • Makula * axis optikusun geçtiği, 5-6 mm çapındaki saha * fovea : 1.5 mm çapında ortadaki çukurluk * foveola: - 0,35 mm - foveanın ortasında, sadece koni hücrelerinin old. bölüm. - iç nükleer, gang.hüc. ve sinir lifleri katı yoktur

37. Retina • N. Optikus Diski: makula lutea’nın 3 mm nazalinde bulunur * ortasındaki çukurluk cup (1,5 mm) * a. ve v.santralis retina

38. Retina 1- Pigment epitel katı 2- Fotoreseptörler katı (1. nöron, basil ve koni hüc.) 3- Dış limitans zarı katı 4- Dış nükleer kat 5- Dış pleksiform katı 6- İç nükleer kat (2. nöron, bipolar, amacrin, yatay, müller (destek) hüc.) 7- İç pleksiform katı 8- Ganglion hüc. katı (3.nöron, multiplar gng. hüc) 9- Sinir lifleri katı (gang. hüc.aksonları) 10-İç limitans zarı katı

39. Retina damarları • sinir lifleri katında seyreder • a) a.ve v. santralis retina • - a. ve v. temp. retina sup. • - a. ve. v. temp. retina inf. • - a. ve v. nasalis retina sup. • - a. ve. v. nasalis retina inf. • b) Siliyoretiniyen arter • - koroidden köken alır • - makulayı besler

40. Işığı kıran yapılar • Kornea • Aköz hümor • Lens • Korpus vitreum

41. Aköz hümor • Proc. siliaris’ler salgılar • Ön ve arka kamarayı doldurur • Schlemm kanalına boşalır

42. Lens • Çap 9 mm, genişlik 5 mm • Ekvator: ön ve arka yüzün birleştiği yer • Kapsül ile sarılı ve zinn lifleri ile proc. siliares’lere asılıdır • Arka yüzün eğriliği ön yüzden fazladır

43. Lens 1. Kapsül * ön yüzde 14 mikron, arkada 4 mikron * zonüler lamel: zinn liflerinin yapıştığı kat 2. Epitel *yetişkinde sadece önde bulunur * germinatif bölge: lens liflerinin üretimi 3. Lifler 4. Korteks 5. Epinükleus 6. Nükleus

44. Korpus vitreum • Ora serratanın arkasında, • Kamara vitrea’yı doldurur • Yarı jelatinöz, şeffaf • Sıvı hümor vitreus, • Etrafını saran zar membrana vitrea • Kan damarı bulunmaz • Retina ve proc. ciliaris damarlarından beslenir

45. Gözün damar ve sinirleri • A. Ciliaris brevis • A. Ciliaris longus • A. Ciliaris ant. • A. Centralis retina • Vv. Ciliaris --- v. Vorticosa • N. Ciliaris (ggl. Ciliare)

46. Gözün yardımcı oluşumları • Kaslar • Fasialar • Kaş • Göz kapakları • Konjunktiva • Göz yaşı bezi

47. Göz kasları 1. M. Levator palpebrae sup. 2. M. Obliqus sup. 3. M. Obliqus inf. 4. M. Rektus sup. 5. M. Rektus inf. 6. M. Rektus medialis 7. M. Rektus lateralis

48. 1- m. levator palpebrae sup. • Sfenoid kemiğin ala minor kısmından başlar • Üç yaprağa ayrılır * yüzeyel yaprak: üst göz kapağının derisine tutunur * orta yaprak: tarsus sup.’un üst kenarına tutunur * derin yaprak: üst fornikse tutunur • Üst göz kapak elevasyonu

49. 2- m. obliqus sup. • Kanalis optikus’un üst-iç tarafından ve zinn tendonundan başlar • Troklear kartilajın içinden geçip yön değiştirir • Ekvatorun arkasında üst-dış sklera’da sonlanır • Gözü aşağı ve dışa çevirir • N. trochlearis

50. 3- m. obliqus inf. • Fossa sacci lacrimalis’in alt kısmının lateralinden başlar • Ekvatorun arkasında dış –alt sclera’da sonlanır • Gözü yukarı ve dışa çevirir