KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON

1. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON AHMET COŞAN COŞAN TİCARET VE DANIŞMANLIK www.cosan.com.tr

2. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • KAVRAMLAR • TARİHÇE

3. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Çok kaliteli bir TV. • Kaliteli bir elbise, renkleri kesinlikle solmaz. • Kaliteli ayakkabı, uzun süre giyebilirsiniz. • X mağazasından aldım, çok kaliteli. • Yıllarca bozulmadan çalışır, bir şey olmaz. • Bu markanın ürünleri çok kaliteli, her zaman güvenebilirsiniz.

4. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON NEDİR BU KALİTE DENEN ŞEY?

5. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Latince nasıl oluştuğu anlamına gelen "Qualis" kelimesinden türemiş ve "Qualitas" kelimesiyle ifade edilmiştir

6. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Kalite, bir ürünün ya da hizmetin değeridir, • Kalite, önceden belirlenmiş bulunan özelliklere uygunluktur, • Kalite, ihtiyaçlara uygunluktur, • Kalite, kullanıma uygunluktur, • Kalite, eksiklerden kaçınmaktır, • Kalite, müşteri beklentilerini karşılamak veya onların ilerisine geçmektir, • Kalite, müşterinin beklentilerini ve isteklerini sürekli karşılayacak ürün veya hizmet üretmektir,

7. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Bir şeyin iyi veya kötü olma özelliği, vasıf, nitelik. • Standartlara uygunluk, • Müşterilerin isteklerine uygunluk, • Bir mal veya hizmetin belirlenen ve olabilecek ihtiyaçları karşılama kabiliyetine dayanan özelliklerinin toplamı, • Bir ürün veya hizmetin mükemmellik düzeyi, • Amaca ve kullanıma uygunluk, • Bir ürünün gerekliliklere ve koşullara uygunluk derecesi,

8. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON Amerikan Kalite Kontrol Derneği (ASQC) • Bir mal veya hizmetin belirli bir gereksinimi karşılayabilme yeteneklerini ortaya koyan karakteristiklerin tümüdür.

9. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON Avrupa Kalite Kontrol Derneği ( EOQC) • Belirli malın veya hizmetin tüketicinin isteklerine uygunluk derecesidir.

10. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON Japon Sanayi Standartları Komitesi (JIS) • Kalite; ürün veya hizmeti ekonomik bir yoldan üreten ve tüketici isteklerine cevap veren bir üretim sistemidir.

11. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON Dr.J.M.JURAN Kullanıma uygunluktur. P.B.CROSBY Şartlara uygunluktur.

12. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON Kalite anlayışı, tüketicinin karakteristikleri, sosyal konumu ve ekonomik durumuna bağlı olarak değişebilen, farklı gereksinim ve  beklentileri doğrultusunda şekillenebilen , subjektif bir kavramdır.

13. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON Kalite=Algılanan Performans/Beklentiler

14. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • KONTROL, LATİNCE CONTRA KELİMESİNDEN GELİR.İNGİLİZCE KARŞILIĞI CONTROL KELİMESİDİR.  

15. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON NE ZAMAN BAŞLAMIŞTIR ?

16. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON 4500 YIL ÖNCE ????

17. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Mısır’daki piramit mezarlar üzerindeki duvar resimleri ve rölyeflerinde, konstrüksiyon projeleri sırasında çeşitli denetim işlemlerinin yapıldığı görülmektedir. İnşaatlarda kullanılan taşların yüzeyinin düz olup olmadığı çeşitli şablonlar ve taş blokların yüzeyleri boyunca gerilen ipler kullanılarak denetlenmiştir.

18. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Kalite ile ilgili ilk kayıtlar M.Ö. 1700 yılına kadar uzanmaktadır. • Babil kralı Hammurabi 'nin (MÖ 1728-MÖ 1686) çeşitli meselelerde verdiği kararlar, Babil'in koruyucu tanrısı Marduk adına yapılan Esagila Tapınağı'na dikilen bir taş üzerine Akatça dilinde yazılmıştı.

19. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Ünlü Hammurabi Kanunları’nın 229. maddesinde şöyle bir hüküm vardır: “Eğer bir inşaat ustası bir ev yapar ve bu yapılan ev yeterince sağlam olmayıp çöker ve içinde oturanın ölümüne neden olursa, o inşaat ustasının kafası uçurulur.”

20. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Ortaçağ döneminde Avrupa’da yaygın olarak faaliyet gösteren esnaf loncaları yapılan işlerde kalitenin sağlanmasına yönelik çeşitli uygulama ve cezai yaptırımlar devreye sokmuş, çırakların usta mertebesine erişene kadar oldukça ciddi bir eğitim sürecinden geçmesini şart koşmuşlardır. Aldıkları eğitimler süresince çırakların yaptıkları işlerin denetlenmesi de pazara kaliteli malların sürülmesini güvence altına almanın bir yolu olarak görülmüştür.

21. KALİTE KONTROL VESTANDARDİZASYON • Bu kapsamda muayene hem pazara sürülen malların hem de çırakların işlerinin denetlenmesi amacıyla kullanılmıştır. • Ayrıca usta ünvanı alan kişiler de ilgili esnaf loncalarınca sürekli denetime tabi tutulmuşlardır.

22. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • XIII. yüzyılın ortalarından itibaren Türk toplumunun sosyal, ekonomik ve kültürel hayatında çok önemli roller oynamış olan Ahi Birlikleri ve esnaf loncaları, esnaf ve sanatkarlar arasında meslek ahlakının korunması, hileli ve çürük işlerin önlenmesi için etkin bir sistem kurmuşlardır.

23. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Osmanlı dönemindeki bu sistemde zanaatkârlıkta usta çırak ilişkilerinin gelişmesiyle birlikte, imalat yerlerinde ustalar bir yandan yapılan işin kalitesini bizzat kontrol ederken diğer yandan da çıraklar için eğiticilik görevlerini yapıyorlardı.

24. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • İşin kaliteli yapılması ve çırakların yetiştirilmesi ustaların zanaatkârlık ve ahlakî sorumluluğu olarak kabul edilmekte ve toplum tarafından önem atfedilen bir vazife olarak görülmekteydi. Ürünün üretilmesinden ve hammaddesinden sorumlu olan ustalar kendi tasarımlarını yapıp tasarımlarını bizzat müşterilerine sunuyorlardı.

25. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Örneğin, bir terzi ustasının dükkânına gelen müşteri, modeli ve kumaşı bizzat beğeniyor, varsa müşterinin özel istekleri alınıyordu. Bu sayede müşterinin istediği özellikte elbise dikiliyordu. Üretici ve tüketici yüz yüze olduğu için kalite konusu adım adım takip edilerek üretim yapılıyordu.

26. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Günümüzdeki standart anlayışının dünyadaki ilk örneği 1502 yılında Osmanlı Sultanı II. Bayezid Han’ın yayınladığı “Kanunname-i İhtisab-ı Bursa” (Bursa Belediye Kanunu) dır.

27. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Bu kanunda her alanda alınan, satılan ve işlenen çeşitli kumaşların, giyeceklerin, yiyeceklerin ebatlama, ambalajlama, kalite gibi esasları ile narh ve ceza hükümlerine yer verilmiştir.

28. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON Örneğin; ekmek söz konusu edilirken sadece fiyat ve ağırlığı üzerinde durulmayarak , ne kadar buğdaydan ne miktar un elde edileceği, fırınların bulundurmak zorunda olduğu stok miktarı, ekmeğin çiğ ve eksik ağırlıkta çıkması halinde fırıncılara uygulanacak cezalar da bu kanunnamede belirtilmiştir.

29. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Giyecek maddeleri ve dayanıklı tüketim maddeleri hakkında da ayrı bölümler açılmış hatta ayakkabı gibi bazı malların dayanıklılık süresi; kumaş, hasır gibi mallarda en ve boy ölçüleri belirtilmiş yani tam bir standardizasyona gidilmiştir.

30. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON

31. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON JOHANNES GUTENBERG ve MATBAA

32. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON  Johannes Gutenberg, ortağı Fust ile birlikte Almanya'nın Mainz şehrinde metal harflerle basım tekniğini bulmuş ve matbaa uygulamıştır. Gutenberg'in üretimi, özellikle de 1455'de bastığı İncil, yüksek kalitesi ve ucuz fiyatıyla kısa sürede başarılı olmuş, yeni buluş Avrupa'dan başlayarak tüm dünyada yaygınlaşmıştır.

33. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Diğer bir örnek ise Venedik’te donanmanın silah ve mühimmat ihtiyacının giderilmesi amacı ile silah fabrikasının kurulmasıdır. Ordunun ihtiyacı olan ok ve yayları üreten bu fabrikada her çeşit yaya uyumlu standart ok imal etmek ve bunları stoklarda bulundurmak zorunluydu.

34. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • 17. yüzyılda İngiltere’de Kral I. Charles tarafından kraliyet silahlı kuvvetlerinin kullanacağı tüm silah ve malzemelerin standardizasyonunu sağlamak amacıyla kurulan komisyon, standart alanındaki ilk örneklerden bir diğeridir.

35. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON 17. VE 18.YÜZYILLAR • BULUŞ VE İCATLAR… • BUHAR MAKİNALARI… • SANAYİ DEVRİMİ…

36. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Orta ve yeni çağdaki üretici ve tüketicinin yüz yüze olduğu üretim sistemi endüstri Devrimi’yle birlikte ortaya çıkan kitlesel üretim ve üretimde teknolojik gelişmelerin artmasıyla birlikte değişmeye başlamış, bunun sonucunda üretici ile tüketici arasındaki mesafe açılmış ve üreticinin tüketiciyle iletişimi yavaş yavaş kaybolmaya başlamıştır. Başka bir deyişle, üretici ve tüketici arasındaki ilişkinin yönü değişmiş, taraflar etkileşime girmeden ürün ve hizmetler üretilmeye başlanmıştır.

37. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Üretimin fazla olmadığı ve az sayıdaki işçiler tarafından atelyelerde gerçekleştiği dönemlerde işçiler üretimlerinin kalitesini muayene etmekle de sorumlu tutulmuşlar, bir anlamda ürettikleri ürünün kalitesini kendileri denetlemişlerdir.

38. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Endüstri Devrimi ile birlikte muayene, gerçekleştirilen bir işin veya üretilen bir ürünün ihtiyaçları karşılayıp karşılamadığına karar vermek amacıyla yararlanılan önemli bir kalite aracı olarak ön plana çıkmıştır. Başka bir deyişle, muayene, iyi olarak kabul edilen ürünlerle kötü ürünlerin birbirinden ayrılmasını sağlamış ve müşteriye hatalı ürünlerin sunulmasını engellemiştir.

39. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Çok sistematik ve planlı şekilde gerçekleştirilen bir işlem olmamasına rağmen, bu yöntem, üretim hacminin çok yüksek olmadığı dönemlerde oldukça kabul gören bir uygulama ve etkili bir kalite sağlama yolu olarak benimsenmiştir.

40. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON 1908 — ABD'li Henry Ford T modeli adındaki ilk seri üretim otomobili yaptı. İlk üretim bandı fikrinin de babası olan Ford 1913 de günde 1000 araba üretebiliyordu

41. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Fordizm, Henry Ford’un öncülüğünü yaptığı, üretim bandının uygulamaya konmasını içeren üretim sistemi.

42. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON Geçen yüzyıl boyunca en baskın olarak kullanılan üretim yöntemidir. 1900'lü yılların başında uygulamaya konan yöntem, vasıfsız işçilerin bir üretim bandı oluşturduğu, kitle üretimi ve kitle tüketimi üzerine kurulu bir sistemdir.

43. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON Her bir işçi üretim bandında çok küçük ve vasıfsız bir işle görevlendirilmiş olup, bütünün (yani üretilen ürünün) ne olduğu konusunda bilgisizdirler.

44. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON Frederick Winslow Taylor Taylor, endüstriyel verimliliği arttırmayı hedefleyen bir makine mühendisiydi. Bilimsel Yönetimin kurucusu ve Endüstri Mühendisliğinin öncü kişilerinden biri olarak bilinmektedir. 

45. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Taylorculuk veya Bilimsel Yönetim ilkeleri ABD’li iktisatçı ve mühendis Taylor  tarafından  1880'lerde geliştirilmiş olan ve 1911 yılında yayımladığı "Bilimsel Yönetimin İlkeleri” “(The Principles of Scientific Management)” adlı eseri ile ortaya konmuş olan bir üretim yöntemidir.

46. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Taylor’a göre işçiler yaptıkları işi değerlendirebilecek, kontrol edebilecek kapasiteye sahip değillerdi. Bu nedenle de bitmiş ürünleri incelemek üzere kontrol elemanları vardı. Kalite, bitmiş ürünün kontrolü üzerine çalışıyordu.

47. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Muayene faaliyetleri bitmiş ürüne uygulandığı için önleyici bir yönü bulunmuyordu. Uygun olmayan ürünler hurdaya ayrılıyor, yeniden işleniyor ya da asgari şartları sağlayarak müşteriye satılıyordu.

48. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Muayene faaliyetleri, fabrika yöneticisi ya da üretim yöneticisine bağlı kontrol bölümü tarafından yürütülüyordu.

49. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Üretim sektörünün giderek büyümesi ve seri üretime geçilmesi sonucu, muayene kalitenin sağlanmasında çok da işe yaramayan ve tek başına yetersiz kalan bir yöntem haline gelmiş ve daha etkili yöntemlere ihtiyaç duyulmaya başlanmıştır. Bu sorunlarla birlikte muayene yapacak kişilerin sayısında ve niteliklerinde de iyileştirme yapılması ve muayene işlemlerinin kapsamının geliştirilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır.

50. KALİTE KONTROL VE STANDARDİZASYON • Birinci Dünya Savaşı, seri üretimin daha yığınsal yapılmasını sağlarken endüstriyel denetimin gerekliliğini de gündeme taşımıştır. Bu ihtiyaç sonucu İngiltere’de 1919 yılında Teknik Muayene Kurumu kurulmuş olup bu kurul günümüz kalite güvence ( kalite sistem) kurumlarının ilki olarak kabul edilir.