1 / 23

Sjálfstæð peningastefna eða gjaldmiðlabandalag

Sjálfstæð peningastefna eða gjaldmiðlabandalag. Framsaga á fundi Samtaka atvinnulífsins 17. janúar 2008 Arnór Sighvatsson. Einkenni umræðunnar. Hefðbundið viðhorf: Ísland er e.t.v. hagkvæmt gjaldmiðlasvæði (sbr. Mundell 1961 o.fl.)

matana
Télécharger la présentation

Sjálfstæð peningastefna eða gjaldmiðlabandalag

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Sjálfstæð peningastefna eða gjaldmiðlabandalag Framsaga á fundi Samtaka atvinnulífsins 17. janúar 2008 Arnór Sighvatsson

  2. Einkenni umræðunnar • Hefðbundið viðhorf: Ísland er e.t.v. hagkvæmt gjaldmiðlasvæði (sbr. Mundell 1961 o.fl.) • Vegna smæðar er ábati Íslands af sveigjanlegu gengi líklega minni en í stærri löndum – en það sker sig ekki úr (utanríkisviðskipti minni en stærð segir til um) • Hagsveiflur fylgja ekki hagsveiflum nágrannalanda • Vinnumarkaðurinn er sveigjanlegur en ekki nægjanlega til þess að hægt sé að komast hjá langvarandi tímaskeiðum atvinnuleysis ef sveigjanlegs gengis nýtur ekki við • Mundell (1973) vs. Mundell (1961)

  3. Veikleikar röksemdafærslu (1) • Veröldin mikið breytt frá veröld Mundell’s (1961) • Stóraukinn hreyfanleiki vinnuafls yfir landamæri • Frjálsar fjármagnshreyfingar • Gagnkvæmt hæði landa hefur aukist vegna hnattvæðingar fjármálamarkaða • Flotgengi helstu gjaldmiðla – hefur leitt til mun meiri gengissveiflna en nokkur gerði ráð fyrir sem ekki skýrist fyllilega af undirliggjandi hagþróun

  4. Veikleikar röksemdafærslu (2) • Fræðileg afstæðishyggja (Gjaldmiðil f. Vestfirði?) • Gjaldmiðlasvæði getur orðið hagkvæmt eftir á þótt það sé það ekki fyrir (Frenkel & Rose 1997) • Markmið peningastefnunnar er ekki að halda fullri atvinnu – verðbólgumarkmið •  ekki sjálfgefið að atvinnuleysi leiði til gengisaðlögunar

  5. Kostnaður sjálfstæðs gjaldmiðils (1) • Hefðbundin nálgun • Viðskiptakostnaður • Vaxtamunur • Vandamál við hefðbundna nálgun • Viðskiptakostnaður metinn of þröngt • Ísland er opnara en hlutfall utanríkisviðskipta af VLF gefur tilefni til að ætla - virðisauki í utanríkisviðskiptum • Óbeinn viðskiptakostnaður • Vaxtamunur innra tekjuskiptingarvandamál að hluta – en vísbending um óhagkvæma ráðstöfun sparnaðar

  6. Kostnaður sjálfstæðs gjaldmiðils (2) • Raunverulegur kostnaður ósýnilegur, ómælanlegur og kemur fram á löngum tíma • Gengisóvissa hefur víðtæk áhrif á háttsemi heimila og fyrirtækja. Veldur óhagkvæmni á sama hátt og mikil og breytileg verðbólga – einkum í smáríki • Utanríkisviðskipti verða minni – velferðartap • Stutt empírískum rannsóknum (Rose, ÞGP&Breedon o.fl.) • Óafturkræfur kostnaður – raungengissveiflur hafa áhrif á ákvarðanir um útflutning og innflutning • Samkeppni (t.d. í verslun) • Stærðarhagkvæmni • Ákvarðanir um fjárfestingu og sparnað

  7. Kostnaður sjálfstæðs gjaldmiðils (3) • Gengissveiflur geta valdið fjármálalegum óstöðugleika • Fljótandi gengi er þó betra en illverjanleg fastgengisstefna... • ...þótt gengissveiflur hafi aukist eftir að krónan fór á flot

  8. Niðurstaða I - kostnaður • Sjálfstæðum gjaldmiðli í jafn litlu landi og Íslandi fylgir líklega umtalsverður fórnarkostnaður • Hann kemur hins vegar fram á löngum tíma og birtist í minni utanríkisviðskiptum við evrusvæðið en ella (ÞGP&Breedon 60%) •  Þarf sterk rök til þess halda sjálfstæðum gjaldmiðli ef annarra kosta er völ

  9. Þjóðhagslegur ávinningur • Hefðbundin viðhorf • Vegna sveiflna í viðskiptakjörum og breytilegra aflabragða getur sveigjanlegt gengi verið gagnlegt tæki til þess að draga úr sveiflum í atvinnu og framleiðslu og stuðla að jafnvægi í þjóðarbúskapnum • Umdeilt hvort gengisbreytingar magni eða mildi sveiflur (ræðst m.a. af eðli gengisbreytinga) • Ekki stutt rannsóknum hér

  10. Dregur sjálfstæð peningastefna úr hagsveiflum? • Íslenskur þjóðarbúskapur sker sig úr hvað varðar sveiflur einkaneyslu – ekki útflutnings • Sveiflur einkaneyslu tengjast gengissveiflum •  Sjálfstæð peningastefna/gjaldmiðill virðist fremur auka sveiflur einkaneyslu en minnka • Gengissveigjanleiki öryggisventill?

  11. Hvers vegna dregur sveigjanlegt gengi ekki úr sveiflum? • Áhrif á útflutning takmarkaðri en ella vegna • Kvótakerfis • Langs meðgöngutíma fjárfestingar í álframleiðslu • Sterk áhrif á efnahagsreikninga heimila og fyrirtækja – sem eru sveiflumagnandi • Mikil gengislækkun líkleg til að leiða til samdráttar • Erfðasyndin (original sin) – Ísland líkist “nýmarkaðsríkjum” • Hrein skuldastaða – heildarskuldir/-eignir • Áhrif gengisbreytinga á verðlag – mest í OECD

  12. Niðurstaða II – þjóðhagslegur ávinningur • Sjálfstæður gjaldmiðill er engin trygging fyrir háu atvinnustigi og ólíklegt að sveigjanlegt gengi mildi sveiflur • Reynsla frán 2001 bendir til hins gagnstæða

  13. Hverju fær sjálfstæð peningastefna áorkað? • Peningastefnan hefur í grundavallaratriðum þau tæki sem þarf til þess að stuðla að stöðugu verðlagi til lengri tíma litið – þótt líklegt sé að breytileikinn verði áfram meiri en í stærri löndum (Hunt 2006) • Spurning hve hátt vextirnir þurfa að fara og hvað það kostar

  14. Hvers vegna hefur árangurinn ekki verið nægilega góður til þessa? • Óvenjustórir skellir (en fyrirsjáanlegir?) á tímum hnattræns ofsparnaðar • Spár hafa vanmetið vöxt eftirspurnar og verðbólgu • Ófullkomin haggögn, röng líkön, dómgreind “spámanna” • Ógerlegt að spá fyrir um gengisþróun • Veikt miðlunarferli  mikil vaxtamunur  óstöðugl. • Ísland óhagkvæmt (of smátt) gjaldmiðlasvæði • Allt ofangreint

  15. Valkostir í peningamálum (1) • Til skamms tíma: umbætur á núverandi kerfi • Skýrari framsetning peningastefnunnar • Bætt gagnaöflun (t.d. um fjármunamyndun) • Fleiri og betri líkön • Auka dýpt skuldabréfamarkaða • Æskilegt að hið opinbera taki meiri ábyrgð á verðbólgumarkmiðinu

  16. Valkostir í peningamálum (2) • Langtímamarkmið: Hætta að sóa tímanum í umræðu sem engu skilar • Afturhvarf til fastgengis • Sjálfsprottna evruvæðingu • Einhliða upptöku evru eða... • ... annarra gjaldmiðla

  17. Hvers vegna ekki fastgengi? • Hefur verið reynt með slökum árangri • Ísland á barmi gjaldeyriskreppu 2001 • Áhættusamt eftir að höft á alþjóðlegar fjárhreyfingar voru afnumdar árið 1995 • Flóttinn frá miðjunni – til aukins sveigjanleika eða gjaldmiðlabandalags (Danmörk undantekning) • Eykur hættu á fjármálaóstöðugleika • Sterk tengsl á milli fjármála- og gjaldeyriskreppna (fastgengi=minni áhættuvarnir)

  18. Sjálfsprottin evruvæðing? • Alsherjar evruvæðing ólíkleg nema í samhengi óðaverðbólgu • Hagræði í viðskiptum að hafa einn gjaldmiðil • Áhætta skapast í millibilsástandi • Aukin notkun evru dregur hins vegar úr virkni peningastefnu – einkum ef hluti launa yrði greiddur í evrum • Krónan er lögeyrir  þarf atbeina löggjafa • Seðlabankinn lánar lausafé í ISK

  19. Einhliða upptaka evru? • Ekki hægt að leiða þá umræðu til lykta án umræðu um ESB • Upphafskostnaður án EMU-aðildar ca 15-16 ma.kr. + birgðir ≈ 40 ma.kr. • Myntsláttuhagnaður rennur til ECB • Lánveitandi til þrautavara? Staða bankanna sem N-Evrópskra banka yrði sterkari með aðgangi að fyrirgreiðslu ECB • Fyrirgreiðsla í ISK vanmáttug en betri en engin

  20. Einhliða upptaka annarra gjaldmiðla? • Mikilvægt að efnahagsleg tengsl séu náin og utanríkisviðskipti við gjaldmiðlasvæði mikil • Hvorki USD né CHF komast nálægt EUR • EES forsenda peningalegs samruna • Ekki einu sinni fríverslunarsamningur við BNA

  21. Aðild að ESB? • Pólitískt úrlausnarefni • EMU-aðild hefur kosti... • Aukin viðskipti – minni raungengissveiflur • Aukin samkeppni • Aukinn stöðugleiki einkaneyslu • Fjármálastöðugleiki – samtrygging • ...sem þarf að meta gagnvart öðrum efnahagslegum kostum/ókostum

  22. Jafnvægi í myntbandalagi • Í myntbandalagi ákvarðast hlutfallslegt verðlag (svæða) á mörkuðum án afskipta Seðlabanka/stjórnvalda • Raungengi (=hlutfalllegt verðlag) sveiflast eftir sem áður, en líklega mun minna en þegar gengi gjaldmiðils flýtur • Óhindruð samkeppni tryggir að verðbólga svæða verði til (mjög) langs tíma svipuð • Fyrirvari Belassa-Samuelsson áhrif • Spurning við hvaða verðlag og atvinnustig jafnvægi myndast • Hagsveiflur verða líkari Evrópu

  23. Lokaorð • Framtíðarskipan peningamála snýst í meginatriðum um tvo kosti • Endurbætur á núverandi fyrirkomulagi • Aðild að ESB/EMU • Litlar líkur virðast á ESB aðild í bráð •  mikilvægt að bæta núverandi fyrirkomulag eftir því sem kostur er • Sjálfstæður Seðlabanki og verðbólgumarkmið

More Related