PROGRAMY NAUCZANIA

1. PROGRAMY NAUCZANIA PROGRAMY NAUCZANIA Kraków, 29.10.2008 Aldona Schmidt-Pater

2. PROGRAMY NAUCZANIA 1. Akty prawne 2. Program nauczania przed i po reformie 3. Uwagi do konstruowania programu 4. Dopuszczenie programu nauczania do użytku szkolnego Aldona Schmidt-Pater

3. PROGRAMY NAUCZANIA 1. Akty prawne ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY z dnia 19 sierpnia 2002 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego. (Dz. U. z dnia 30 sierpnia 2002 r.) DZIENNIK USTAW NR 138 POZ. 1164 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY z dnia 8 marca 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego (Dz. U. z dnia 26 marca 2004 r.) DZIENNIK USTAW NR 49 POZ. 473 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania i podręczników szkół artystycznych (Dz. U. z dnia 18 lutego 2005 r.) DZIENNIK USTAW NR 30 POZ. 254 Aldona Schmidt-Pater

4. Przed reformą MK programy nauczania zasady oceniania ramowy plan nauczania Po reformie SZKOŁA szkolny zestaw programów nauczania zasady systemu oceniania w szkole [WSO] szkolny plan nauczania PROGRAMY NAUCZANIA 2. Program nauczania przed i po reformie Małgorzata Rosińska

5. Minister Kultury zatwierdzał po jednym programie nauczania dla każdego przedmiotu, który przez wszystkich musiał być realizowany. Procedura wdrożenia programu autorskiego wymagała zatwierdzenia go przez Ministra Kultury Przez krótki okres oprócz programów nauczania funkcjonowały minima programowe (opublikowane zostały wyłącznie te, które dotyczyły przedmiotów teoretycznych) PROGRAMY NAUCZANIA Jak było wcześniej? Małgorzata Rosińska

6. PROGRAMY NAUCZANIA 3. Program nauczania przed i po reformie przed 2000 po 2000 Minister Kultury poprzez CEA określał i narzucał odgórnie każdemu nauczycielowi jeden i ten sam program nauczania Teraz nauczyciel wskazuje i wybiera dla swoich uczniów program nauczania spełniający wymagania podstawy programowej Aldona Schmidt-Pater

7. DZIENNIK USTAW Z 2005 R. NR 30 POZ. 254 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania i podręczników szkół artystycznych (Dz. U. z dnia 18 lutego 2005 r.) § 21. 1. W szkole artystycznej wyboru programu nauczania dla zajęć edukacyjnych dokonuje nauczyciel prowadzący te zajęcia, uwzględniając możliwości i zainteresowania uczniów, spośród programów nauczania wpisanych do wykazu, o którym mowa w § 13 ust. 1. 2. Nauczyciel lub zespół nauczycieli może opracować własny program nauczania samodzielnie lub z wykorzystaniem programów nauczania dopuszczonych do użytku szkolnego, nie naruszając praw osób trzecich, w szczególności praw autorskich. 3. Program nauczania opracowany przez nauczyciela lub zespół nauczycieli może zostać wprowadzony do szkolnego zestawu programów nauczania, o którym mowa w § 22 ust. 1, po uzyskaniu pozytywnej opinii nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, posiadającego wykształcenie wyższe z dziedziny wiedzy zgodnej z zakresem treści nauczania, które program nauczania obejmuje.

8. PROGRAMY NAUCZANIA 4. Uwagi do konstruowaniaprogramu Osiągnięcia i wskaźniki osiągnięć ucznia a z nich wyprowadzone kryteria ocen i metody oceniania Wyodrębnienie celów ogólnych oraz celów szczegółowych na bazie podstawy programowej Dziennik Ustaw Nr 138 z 2002 r. oraz Nr 49 z 2004 r. Opis procedur realizacji celów sposoby i metody ich osiągania Aldona Schmidt-Pater

9. PODSTAWA PROGRAMOWA Aldona Schmidt-Pater

10. Jak powstawała podstawa programowa dla zawodu muzyk instrumentalista • Współtwórcami było ok. 300 specjalistów • Przyjęto 10 wspólnych obszarów niezależnie od instrumentu, aby uczniowie byli wyposażeni w podobne umiejętności • W osiągnięciach uczniów, w zakresie przedmiotu głównego, określony jest program na zakończenie etapu edukacyjnego, który faktycznie zastępuje standard wymagań. Małgorzata Rosińska

11. UWAGA ! • Zapisy podstawy programowej muszą być w całości zrealizowane przez każdego ucznia, niedopuszczalna jest ich wybiórcza realizacja • Zapisy nie mogą podlegać dowolnym interpretacjom • Osiągnięcia uczniów zapisane w podstawie programowej są obowiązkowe dla wszystkich uczniów i stanowią podstawę do opracowywania szczegółowych celów w programach nauczania • Zapisy niektórych umiejętności są umiejscowione w różnych miejscach podstawy • Wymagania końcowe zapisane w podstawie programowej faktycznie pełnią funkcję standardów. Małgorzata Rosińska

12. Przypomnienie ! • W szkole artystycznej nauczyciel dobiera program nauczania dla zajęć edukacyjnych prowadzonych przez siebie, uwzględniając możliwości uczniów. • Nauczyciel może: • wybrać odpowiedni program nauczania spośród programów dopuszczonych do użytku przez właściwego ministra, • opracować własny program samodzielnie, • opracować z wykorzystaniem dopuszczonych do użytku szkolnego programów nauczania. Małgorzata Rosińska

13. Struktura podstawy programowej w zakresie kształcenia instrumentalnego • I etap kształcenia • Ogólne cele nauczania • Przedmiot główny – instrument – Treści nauczania • Poszczególne instrumenty – osiągnięcia ucznia • II etap kształcenia • Ogólne cele nauczania • Opis kwalifikacji absolwenta • Przedmiot główny – instrument – Treści nauczania • Poszczególne instrumenty – osiągnięcia ucznia Jolanta Bedner

14. DZIENNIK USTAW Z 2002 R. NR 138 POZ. 1164 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY z dnia 19 sierpnia 2002 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego. (Dz. U. z dnia 30 sierpnia 2002 r.) Na podstawie art. 32a ust. 4 i art. 22 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 144, poz. 1615 oraz z 2002 r. Nr 41, poz. 362 i Nr 113, poz. 984) zarządza się, co następuje: § 1. Ustala się podstawy programowe kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego, określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, stanowiącej załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. Nr 63, poz. 571), stanowiące załączniki do rozporządzenia: 1)   muzyk (symbol cyfrowy 347[04]) - załącznik nr 1;   2)   aktor scen muzycznych (symbol cyfrowy 347[02]) - załącznik nr 2;   3)   plastyk (symbol cyfrowy 347[07]) - załącznik nr 3;   4)   tancerz (symbol cyfrowy 347[08]) - załącznik nr 4;   5)   aktor cyrkowy (symbol cyfrowy 347[01]) - załącznik nr 5;   6)   animator kultury (symbol cyfrowy 347[03]) - załącznik nr 6;   7)   bibliotekarz (symbol cyfrowy 414[01]) - załącznik nr 7. § 2. W szkołach artystycznych w zakresie kształcenia ogólnego stosuje się podstawy programowe określone przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. § 3. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

15. ZAŁĄCZNIK Nr 1 PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MUZYK Opis zawodu Kształcenie w zawodzie muzyk obejmuje dwa etapy edukacyjne, czyli okresy kształcenia o wyróżnionych celach, stanowiących całość dydaktyczną: A.   pierwszy etap edukacyjny obejmuje kształcenie w szkole muzycznej I stopnia lub ogólnokształcącej szkole muzycznej I stopnia, B.   drugi etap edukacyjny obejmuje kształcenie w szkole muzycznej II stopnia lub ogólnokształcącej szkole muzycznej II stopnia, w specjalnościach: I.   Instrumentalista, II.  Wokalista, III.  Rytmika, IV.  Lutnik.

16. A. PIERWSZY ETAP EDUKACYJNY SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA OGÓLNOKSZTAŁCĄCA SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA Cele nauczania 1.   Zainteresowanie ucznia muzyką. 2.   Rozbudzanie zamiłowania do muzyki. 3.   Rozwijanie uzdolnień muzycznych ucznia w sposób dostosowany do jego wieku i predyspozycji. 4.   Nauczanie podstaw gry na instrumencie. 5.   Rozwijanie umiejętności technicznych i interpretacyjnych. 6.   Nauczanie zasad notacji w stopniu umożliwiającym samodzielne odczytywanie zapisu nutowego. 7.   Przygotowanie do samodzielnego opracowywania krótkich i łatwych utworów. 8.   Wdrożenie do systematycznego i świadomego ćwiczenia. 9.   Rozwijanie naturalnej potrzeby ekspresji twórczej ucznia i kształcenie wyobraźni artystycznej. 10.  Rozwijanie umiejętności muzykowania zespołowego. 11.  Przygotowanie ucznia do publicznych występów estradowych, zachęcanie do aktywnego uczestnictwa w życiu muzycznym. 12.  Zapoznanie ucznia z podstawową wiedzą o muzyce. 13.  Kształtowanie wrażliwości estetycznej i poczucia piękna. 14.  Przygotowanie absolwentów do dalszego kształcenia w szkole muzycznej II stopnia.

17. Przedmiot główny Instrument Treści nauczania 1.   Podstawowa wiedza w zakresie historii instrumentu, budowy instrumentu i jego części, obsługi oraz konserwacji. 2.   Podstawy prawidłowego aparatu gry (prawidłowa postawa, ułożenie rąk, właściwy sposób wydobycia dźwięku). 3.   Wybrane elementy techniki gry. 4.   Podstawy interpretacji utworu zgodnej z zapisem, budową formalną i elementami stylu 5.   Zasady notacji właściwej dla danego instrumentu oraz techniki czytania a vista łatwych utworów. 6.   Przygotowanie do samodzielnej pracy nad łatwym utworem w zakresie poprawnego odczytania tekstu nutowego, ćwiczenia i korygowania błędów. 7.   Przygotowanie do praktyki estradowej z uwzględnieniem podstawowych elementów obycia estradowego, m.in. w zakresie technik opanowania pamięciowego utworu oraz koncentracji i pokonywania tremy. 8.   Podstawowe formy muzykowania zespołowego. 9.   Literatura muzyczna dla danego instrumentu, dobrana przez nauczyciela w zależności od możliwości ucznia i z uwzględnieniem jego preferencji. 10.  Program na zakończenie etapu edukacyjnego.

18. Osiągnięcia uczniów Fortepian 1.   Umiejętność nazywania poszczególnych części fortepianu. Znajomość podstawowych wiadomości z historii instrumentu. 2.   Opanowanie prawidłowej postawy, ułożenia prawej i lewej ręki na klawiaturze, prawidłowego ułożenia nóg. Umiejętność prawidłowego wydobycia dźwięku w zależności od rejestru i dynamiki. Świadomość roli i działania palców w procesie powstawania dźwięku. 3.   Opanowanie podstaw techniki gry z uwzględnieniem niezależności rąk i palców na klawiaturze, umiejętności grania różnymi sposobami artykulacji (legato, non legato, staccato, portato), umiejętności posługiwania się prawym pedałem (prostym - taktowym i synkopowanym). 4.   Umiejętność frazowania i operowania podstawowymi sposobami artykulacji. Zgodna z zapisem realizacja metrorytmiki, agogiki i dynamiki. Interpretowanie utworu zgodne z jego budową formalną. 5.   Znajomość notacji w kluczu wiolinowym i basowym oraz umiejętność samodzielnego i bezbłędnego odczytania tekstu nutowego. Umiejętność prawidłowego grania a vista łatwych utworów w wolnym tempie z uwzględnieniem precyzji rytmicznej. 6.   Umiejętność samodzielnego opracowania łatwego utworu pod względem techniczno-wykonawczym (palcowanie, pedalizacja, frazowanie, dynamika, interpretacja). Umiejętność samodzielnej pracy nad utworem. Umiejętność świadomego ćwiczenia i korekty własnych błędów. 7.   Umiejętność koncentrowania się i pokonywania tremy podczas wykonywania utworu. Posługiwanie się równymi formami zapamiętywania. Przyswojenie podstawowych elementów obycia estradowego. Umiejętność dokonywania właściwej samooceny wykonania utworu. 8.   Umiejętność muzykowania zespołowego pod kierunkiem nauczyciela (np.: na cztery ręce, na dwa fortepiany, łatwe akompaniamenty). 9.   Opanowanie literatury fortepianowej w następującym zakresie: etiudy o zróżnicowanej problematyce technicznej dla prawej i lewej ręki, utwory polifoniczne, formy cykliczne (do wyboru np.: sonatina, sonata, koncert, wariacje), akompaniamenty. 10.  Poprawne wykonanie dwóch etiud o zróżnicowanej problematyce technicznej dla prawej i lewej ręki, utworu polifonicznego, jednej części sonatiny lub sonaty (do wyboru: allegro sonatowe, wariacje lub rondo), utwór dowolny. Cały program powinien być wykonany z pamięci.

19. Fortepian Organy Akordeon Gitara Harfa Skrzypce Altówka Wiolonczela Kontrabas Flet Obój Klarnet Saksofon Fagot Trąbka Róg Puzon Tuba Perkusja Fortepian dodatkowy Kształcenie słuchu Rytmika Audycje muzyczne Chór Orkiestra Zespoły kameralne SpecjalnościInne obowiązkowe zajęcia edukacyjne

20. B. DRUGI ETAP EDUKACYJNY SZKOŁA MUZYCZNA II STOPNIA OGÓLNOKSZTAŁCĄCA SZKOŁA MUZYCZNA II STOPNIA I. SPECJALNOŚĆ – INSTRUMENTALISTA Cele nauczania 1.   Rozwijanie wirtuozowskich elementów techniki oraz pogłębionej strony wyrazowej. 2.   Doskonalenie umiejętności samodzielnego interpretowania utworów zgodnie z kanonami stylu i formy muzycznej. 3.   Nauka samodzielnego opracowywania wykonywanych utworów i umiejętności rozwiązywania problemów. 4.   Rozwijanie pamięci muzycznej i opanowania estradowego. 5.   Zaznajomienie z podstawowymi zagadnieniami z historii muzyki, literatury muzycznej, form muzycznych, zasad muzyki i harmonii. 6.   Opanowanie umiejętności z kształcenia słuchu. 7.   Opanowanie umiejętności sprawnego czytania a vista. 8.   Pogłębienie umiejętności muzykowania kameralnego. 9.   Rozwijanie umiejętności pracy w dużym zespole wykonawczym (chór, orkiestra). 10.  Nauka przygotowywania fragmentów partii orkiestrowych. 11.  Przygotowanie do podjęcia studiów muzycznych oraz do czynnego uczestnictwa w życiu muzycznym.

21. Opis kwalifikacji absolwenta W wyniku kształcenia absolwent powinien:   1)   biegle czytać nuty w kluczu wiolinowym i basowym oraz w innych kluczach właściwych dla danego instrumentu,   2)   posiadać biegłą (a często wirtuozowską) umiejętność gry na wybranym przez siebie instrumencie,   3)   grać na fortepianie (jeżeli nie jest pianistą) w podstawowym zakresie umiejętności,   4)   posiadać w pełni ukształtowany słuch muzyczny, pozwalający na uzyskiwanie poprawnej intonacji w grze na instrumencie tego wymagającym,   5)   umieć stosować w praktyce zasady teorii muzyki, szczególnie w zakresie harmonii, form muzycznych i historii muzyki,   6)   umieć klasyfikować instrumenty muzyczne i rozróżniać słuchem różne typy tych instrumentów,   7)   posiadać umiejętność gry w zespołach kameralnych i orkiestrze lub pracy w zespole chóralnym,   8)   umieć korzystać z literatury specjalistycznej,   9)   posiadać umiejętność strojenia i konserwacji instrumentu,   10)  posiadać umiejętność aktywnego uczestniczenia w życiu muzycznym,   11)  posiadać umiejętność przekazywania nabytej wiedzy,   12)  być przygotowanym do podjęcia dalszych studiów muzycznych.

22. Treści nauczania Przedmiot główny Instrument Treści nauczania 1.   Wiedza w zakresie: 1)   historii instrumentu, 2)   budowy instrumentu i jego odmian, 3)   obsługi instrumentu, 4)   konserwacji instrumentu.   2.   Prawidłowy aparat gry umożliwiający swobodę i biegłość techniczną.   3.   Technika gry z uwzględnieniem wszystkich sposobów artykulacji.   4.   Wiedza w zakresie interpretacji muzycznej z uwzględnieniem znajomości kanonów stylu i formy muzycznej.   5.   Czytanie a vista utworów o różnym stopniu trudności.   6.   Samodzielna praca nad utworem w zakresie: 1)   opracowania pod względem techniczno-wykonawczym, 2)   samodzielnego pokonywania trudnych miejsc, 3)   świadomego ćwiczenia i korygowania błędów.   7.   Praktyka estradowa z uwzględnieniem: 1)   obycia estradowego, 2)   technik koncentracji, 3)   technik pokonywania tremy, 4)   technik zapamiętywania, 5)   krytycznej oceny wykonywanego utworu.   8.   Muzykowanie zespołowe z uwzględnieniem różnych form muzyki kameralnej.   9.   Literatura muzyczna danego instrumentu.  10.  Program na zakończenie etapu edukacyjnego.

23. Osiągnięcia uczniów Skrzypce   1.   Umiejętność konserwacji instrumentu. Znajomość historii instrumentu - szczególnie znanych szkół lutniczych włoskich, niemieckich i polskich. Umiejętność precyzyjnego strojenia.   2.   Opanowanie swobodnego posługiwania się aparatem gry - prawidłowej korelacji lewej i prawej ręki, biegłości palcowej lewej ręki i swobodnego operowania smyczkiem.   3.   Opanowanie techniki gry umożliwiającej różne rodzaje artykulacji i smyczkowania, granie flażoletów naturalnych i sztucznych, dwudźwięków, akordów i ozdobników. Umiejętności świadomego kształtowania dźwięku.   4.   Umiejętność frazowania i operowania zróżnicowaną barwą i sposobami artykulacji. Interpretowanie utworu zgodne z jego budową formalną i charakterem epoki. Umiejętność posługiwania się dynamiką i agogiką. Rozumienie pojęć muzycznych, samodzielne odnajdowanie środków wyrazu i określanie charakteru utworu. Indywidualna interpretacja utworu.   5.   Umiejętność grania a vista utworów o różnym stopniu trudności z uwzględnieniem prawidłowej artykulacji, dynamiki, frazowania, intonacji, metrorytmiki.   6.   Umiejętność samodzielnego opracowania utworu o średniej skali trudności z zachowaniem wierności tekstowi muzycznemu, właściwego stylu epoki i indywidualną interpretacją, doboru właściwych metod samodzielnej pracy nad utworem.   7.   Posługiwanie się różnymi formami zapamiętywania. Umiejętność opanowania pamięciowego dużych form cyklicznych oraz utworów muzyki współczesnej, obycie estradowe, umiejętność koncentracji oraz opanowanie tremy podczas wykonywania utworu, a także umiejętność dokonywania precyzyjnej analizy wykonania utworu.   8.   Umiejętność współpracy z akompaniatorem oraz gry w różnych formach muzykowania zespołowego.   9.   Opanowanie literatury skrzypcowej w następującym zakresie: etiudy i kaprysy o zróżnicowanej problematyce technicznej z uwzględnieniem utworów o charakterze wirtuozowskim, utwory na skrzypce solo oraz na skrzypce z akompaniamentem, formy cykliczne (koncert, wariacje, sonatina lub sonata - od muzyki dawnej do XX wieku), utwory kameralne, fragmenty partii skrzypiec z literatury orkiestrowej.   10.  Poprawne wykonanie dwóch kaprysów o zróżnicowanej problematyce technicznej - w tym jednego dwudźwiękowego, koncertu, sonaty, dwóch części dowolnej sonaty (partity) J. S. Bacha lub fantazji G. Ph. Telemanna, utworu dowolnego z akompaniamentem, studiów orkiestrowych (przygotowanych fragmentów). Z wyjątkiem studiów orkiestrowych cały program powinien być wykonany z pamięci.

24. Fortepian Klawesyn Organy Akordeon Gitara Harfa Skrzypce Altówka Wiolonczela Kontrabas Flet Obój Klarnet Saksofon Fagot Trąbka Róg Puzon Tuba Perkusja Nauka akompaniamentu (dla pianistów) Improwizacja organowa (dla organistów) Fortepian obowiązkowy (dla instrumentalistów z wyjątkiem pianistów) Zespół kameralny Kształcenie słuchu Zasady muzyki Harmonia Literatura muzyczna Historia muzyki Formy muzyczne Chór Orkiestra SpecjalnościInne obowiązkowe zajęcia edukacyjne

25. I etap edukacyjny 2. Podstawy prawidłowego aparatu gry (prawidłowa postawa, ułożenie rąk, właściwy sposób wydobycia dźwięku). 3. Wybrane elementy techniki gry. II etap edukacyjny 2. Prawidłowy aparat gry umożliwiający swobodę i biegłość techniczną. 3. Technika gry z uwzględnieniem wszystkich sposobów artykulacji. Różnice zapisu treści nauczania w obszarach [np.] 2 i 3dla obu etapów edukacyjnych

26. DZIENNIK USTAW Z 2004 R. NR 49 POZ. 473 ROZPORZADZENIE MINISTRA KULTURY z dnia 8 marca 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego (Dz. U. z dnia 26 marca 2004 r.) Na podstawie art. 32a ust. 4 i art. 22 ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329, z późn. zm.1) zarządza się, co następuje: § 1. W rozporządzeniu Ministra Kultury z dnia 19 sierpnia 2002 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego (Dz. U. Nr 138, poz. 1164) wprowadza się następujące zmiany:

27. a) w części „A. Pierwszy etap edukacyjny": dotyczy instrumentów: - akordeon - puzon i przedmiotu kształcenie słuchu b) w części "B. Drugi etap edukacyjny": dotyczy instrumentów: - klawesyn - organy i przedmiotów: - improwizacja organowa - kształcenie słuchu - historia muzyki (poziom podstawowy)

28. Drugi etap edukacyjny: – część dotycząca zajęć edukacyjnych "Kształcenie słuchu" otrzymuje brzmienie: Kształcenie słuchu Treści nauczania 1. Rozpoznawanie słuchowe interwałów, akordów, gam i skal. 2. Rozpoznawanie i notacja struktur metrorytmicznych. 3. Czytanie nut głosem. 4. Zapisywanie dyktand. 5. Analiza słuchowa przykładów z literatury muzycznej. 6. Kształcenie pamięci i wyobraźni muzycznej. Osiągnięcia uczniów 1. Umiejętność rozpoznawania, określania, nazywania, zapisywania: 1) interwałów prostych i złożonych (także urytmizowanych), 2) wszystkich postaci trójdźwięków i czterodźwięków w układzie 3- i 4-głosowym, skupionym i rozległym, 3) gam majorowych i minorowych we wszystkich odmianach oraz pozostałych skal muzycznych. 2. Umiejętność rozpoznawania, określania, nazywania, zapisywania struktur rytmicznych 1- i 2-głosowych, zawierających różnego rodzaju grupy rytmiczne (także niemiarowe). 3. Umiejętność czytania (w tym a vista): 1) jednogłosowych przebiegów melodycznych tonalnych i w tonalności rozszerzonej, 2) melodii z jednoczesnym graniem na fortepianie innych głosów struktury wielogłosowej, 3) melodii atonalnych, 4) melodii zapisanych w różnych kluczach, 5) realizacji melodycznej przebiegów rytmicznych.

29. 4. Umiejętność zapisywania dyktand: 1) jednogłosowych, pamięciowych, tonalnych i w tonalności rozszerzonej, 2) polifonicznych lub polifonizujących 2-głosowych, 3) harmonicznych (z określeniem funkcji harmonicznych), 4) rytmicznych 1- i 2-głosowych. 5. Umiejętność postrzegania charakterystycznych cech melodyki, harmoniki i metrorytmiki w przykładach z literatury muzycznej. 6. Umiejętność zapamiętywania prostych i złożonych struktur melodycznych, harmonicznych i rytmicznych, poprzez uaktywnianie pamięci słuchowej, wzrokowej i manualnej ucznia, tworząc podstawy do wszechstronnej percepcji dzieła muzycznego.",

30. 2) w załączniku nr 3 do rozporządzenia: • w części "Opis kwalifikacji absolwenta" pkt. 8 otrzymuje brzmienie: • "8) przestrzegać przepisów prawa z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz posiadać elementarną wiedzę z zakresu regulacji prawnych związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego i prawa autorskiego,", • § 2. Przepisy niniejszego rozporządzenia stosuje się począwszy od roku szkolnego 2003/2004. • § 3. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. • ________ • Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1996 r. • Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 • Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz.1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 144, poz. 1615, z 2002 r. Nr 41, poz. 362, Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1185 i Nr 200, poz. 1683 oraz z 2003 r. Nr 6, poz. 65, Nr 128, poz. 1176, Nr 137, poz. 1304 i Nr 203, poz. 1966.

31. WARUNKI DOPUSZCZANIA PROGRAMÓW NAUCZANIA - Minister - Dyrektor szkoły Aldona Schmidt-Pater

32. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY1) z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania i podręczników dla szkół artystycznych (Dz. U. z dnia 18 lutego 2005 r.) Na podstawie art. 22a ust. 8 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781 oraz z 2005 r. Nr 17, poz. 141) zarządza się, co następuje: § 1. Rozporządzenie określa:   1)   szczegółowe warunki, jakie muszą spełniać programy nauczania i podręczniki dopuszczane do użytku szkolnego;   2)   warunki tworzenia przez nauczycieli własnych programów nauczania;   3)   szczegółowe warunki i tryb dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia;   4)   warunki, jakie muszą spełnić osoby wpisywane na listę rzeczoznawców, oraz warunki i tryb skreślania z listy rzeczoznawców;   5)   wysokość i tryb wnoszenia opłat w postępowaniu o dopuszczenie do użytku szkolnego programu nauczania lub podręcznika, a także warunki wynagradzania rzeczoznawców.

33. § 2. Program nauczania dla zajęć edukacyjnych, zwany dalej "programem nauczania", spełnia następujące warunki:   1)   stanowi opis sposobu realizacji treści nauczania i osiągnięć uczniów ustalonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa artystycznego lub zadań edukacyjnych ustalonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, określonych w odrębnych przepisach, zwanych dalej "podstawą programową";   2)   dotyczy całości lub części przedmiotu, ścieżki edukacyjnej, modułu, bloku przedmiotowego, kształcenia zintegrowanego;   3)   zawiera w szczególności: a)  informacje obejmujące typ szkoły artystycznej, etap edukacyjny (etapy edukacyjne), przedmiot (w tym zakres kształcenia), blok przedmiotowy lub inny rodzaj zajęć edukacyjnych, dla których program nauczania jest przeznaczony, autora (współautorów) programu nauczania, a w przypadku programu nauczania dla zajęć edukacyjnych artystycznych - również nazwę i symbol cyfrowy zawodu, b)  szczegółowe cele edukacyjne, uwzględniające osiągnięcia uczniów ustalone w podstawie programowej, c)  materiał nauczania związany ze szczegółowymi celami edukacyjnymi, uwzględniający treści nauczania ustalone w podstawie programowej, d)  procedury osiągania szczegółowych celów edukacyjnych, uwzględniające sposoby, metody i techniki ich osiągania, e)  opis założonych osiągnięć ucznia i propozycje metod ich oceny, uwzględniające metody sprawdzania, czy zostały osiągnięte założone cele, z uwzględnieniem w zakresie kształcenia ogólnego standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów, określonych w odrębnych przepisach, f)  omówienie założeń, na jakich została oparta koncepcja programu nauczania, relacji do zakresu podstawy programowej, ewentualnych specjalnych warunków odnoszących się do realizacji programu nauczania.

34. § 3. Warunkiem dopuszczenia do użytku szkolnego programu nauczania jest uzyskanie dwóch pozytywnych opinii sporządzonych przez rzeczoznawców, o których mowa w § 17 ust. 1, w tym: 1)   opinii zawierającej ocenę poprawności merytorycznej i metodycznej programu nauczania, uwzględniającą aktualny stan wiedzy w dziedzinie, której program dotyczy, oraz ocenę zgodności programu nauczania z podstawą programową;   2)   opinii zawierającej ocenę spełnienia przez program nauczania warunków określonych w § 2. § 4. 1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego dopuszcza program nauczania do użytku szkolnego na wniosek osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej. 2. Wniosek zawiera informacje wymienione w § 2 pkt 3 lit. a oraz informacje o wydawcy w przypadku zamiaru publikacji programu nauczania. Do wniosku należy dołączyć:   1)   trzy egzemplarze programu nauczania;   2)   oświadczenie o nienaruszaniu praw osób trzecich, w szczególności praw autorskich;   3)   dowód wniesienia opłaty, o której mowa w § 15 ust. 2 pkt 1. § 13. 1. Programy nauczania oraz podręczniki dopuszczone do użytku szkolnego są wpisywane do wykazu programów nauczania albo wykazu podręczników, ze wskazaniem odpowiednio:   1)   autora (współautorów), tytułu programu nauczania lub podręcznika, a w przypadku publikacji - także wydawcy;   2)   typu szkoły artystycznej, etapu edukacyjnego, rodzaju zajęć edukacyjnych, dla których program nauczania lub podręcznik jest przeznaczony;   3)   numeru dopuszczenia;   4)   rzeczoznawców, którzy opracowali opinie. 2. Wykazy, o których mowa w ust. 1, są podawane do publicznej wiadomości na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

35. § 20. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego skreśla rzeczoznawcę z listy, o której mowa w § 17 ust. 1:   1)   na wniosek rzeczoznawcy;   2)   jeżeli rzeczoznawca dwukrotnie, bez uzasadnienia, przekroczył termin wyznaczony na opracowanie opinii;   3)   jeżeli na podstawie dodatkowej opinii, opracowanej przez innego rzeczoznawcę wskazanego przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego z listy, o której mowa w § 17 ust. 1, zostanie stwierdzone, że program nauczania lub podręcznik, który został pozytywnie zaopiniowany przez rzeczoznawcę, zawiera błędy merytoryczne, dydaktyczne, wychowawcze lub językowe w zakresie opracowanej przez rzeczoznawcę opinii, albo że program nauczania lub podręcznik, który został negatywnie zaopiniowany przez rzeczoznawcę, jest poprawny pod względem merytorycznym, dydaktycznym, wychowawczym lub językowym w zakresie opracowanej przez rzeczoznawcę opinii;   4)   w przypadku ukarania rzeczoznawcy karą dyscyplinarną lub za przestępstwo popełnione umyślnie. § 21. 1. W szkole artystycznej wyboru programu nauczania dla zajęć edukacyjnych dokonuje nauczyciel prowadzący te zajęcia, uwzględniając możliwości i zainteresowania uczniów, spośród programów nauczania wpisanych do wykazu, o którym mowa w § 13 ust. 1. 2. Nauczyciel lub zespół nauczycieli może opracować własny program nauczania samodzielnie lub z wykorzystaniem programów nauczania dopuszczonych do użytku szkolnego, nie naruszając praw osób trzecich, w szczególności praw autorskich. 3. Program nauczania opracowany przez nauczyciela lub zespół nauczycieli może zostać wprowadzony do szkolnego zestawu programów nauczania, o którym mowa w § 22 ust. 1, po uzyskaniu pozytywnej opinii nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, posiadającego wykształcenie wyższe z dziedziny wiedzy zgodnej z zakresem treści nauczania, które program nauczania obejmuje.

36. § 22. 1. Szkolny zestaw programów nauczania realizowanych w danej szkole artystycznej dopuszcza do użytku szkolnego dyrektor szkoły artystycznej, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły, a jeżeli nie została ona powołana - opinii rady rodziców lub innego przedstawicielstwa rodziców. 2. Szkolny zestaw programów nauczania uwzględnia całość podstawy programowej dla danego typu szkoły artystycznej. § 23. 1. Program nauczania opracowany przez nauczyciela lub zespół nauczycieli, wchodzący w skład szkolnego zestawu programów nauczania, może być aktualizowany w celu uwzględnienia zmian wynikających z postępu technologicznego lub zmian przepisów prawa. 2. Centrum Edukacji Artystycznej udziela szkołom artystycznym i nauczycielom niezbędnej pomocy w sprawach programów nauczania. § 27. Traci moc rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 12 czerwca 2001 r. w sprawie warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania i podręczników oraz zalecania środków dydaktycznych dla szkół i placówek artystycznych (Dz. U. Nr 67, poz. 710), w zakresie dotyczącym warunków i trybu dopuszczania do użytku szkolnego programów nauczania i podręczników dla szkół i placówek artystycznych. § 28. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. __ 1)   Minister Kultury kieruje działem administracji rządowej - kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Kultury (Dz. U. Nr 134, poz. 1430).

37. Program nauczania w polskim systemie oświaty jest to opis sposobu realizacji celów i zadań ustalonych w podstawie programowej lub innych zadań wspomagających realizację tych celów. Rodzaje programów nauczania: Program liniowy – każda następna część materiału jest dalszym ciągiem poprzedniej, dlatego uczeń danych treści uczy się tylko raz. Program spiralny – jest pewnym ulepszeniem programu liniowego. Różni się od niego tym, że do tych samych treści wraca się na coraz wyższych poziomach rozszerzając ich zakres. Program koncentryczny – te same cykle materiału wracają 2 lub więcej razy w odstępach paruletnich co umożliwia uczniom coraz głębsze ich poznanie. Aldona Schmidt-Pater

38. 2. Szczegółowe cele edukacyjne 3. Materiał nauczania 1. Informacje o programie Struktura programu nauczania 6. Prezentacja koncepcji programu 4. Procedury osiągania celów 5. Oczekiwane osiągnięcia uczniów Jolanta Bedner

39. Program nauczania autorski to oryginalny program nauczania pod względem szczegółowych celów kształcenia, układu materiału nauczania, oczekiwanych osiągnięć, strategii i metod nauczania oraz środków, opracowany przez nauczyciela lub grupę nauczycieli najczęściej dla uczniów danej szkoły. Każdy program autorski, mimo swojego indywidualnego charakteru, musi spełniać wymogi określone w rozporządzeniu Ministra Kultury Programy autorskie, o których mowa powyżej, dopuszcza do użytku w danej szkole i włącza do szkolnego zestawu programów dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły, a jeżeli nie została ona powołana - opinii rady rodziców lub innego przedstawicielstwa rodziców. Aldona Schmidt-Pater

40. PROGRAM NAUCZANIA Szkoły muzyczne II stopnia Ogólnokształcące szkoły muzyczne II stopnia Wydział Instrumentalny Przedmiot główny – ..... opracował: ……………………. Kraków 2008

41. SPIS TREŚCI • Wprowadzenie • I. Cele ogólne • II. Cele szczegółowe • III. Treści nauczania • IV. Sposoby i procedury realizacji celów • V. Wskaźniki osiągnięcia celów • VI. Kryteria ocen • VII. Wymagania egzaminacyjne • VIII. Literatura przedmiotu • IX. Bibliografia • Uwagi do realizacji programu

42. Wprowadzenie 1 Program nauczania przedmiotu głównego – xxx przeznaczony dla II etapu edukacyjnego kształcenia artystycznego, czyli dla 6-cioletniego cyklu nauczania w szkole muzycznej II stopnia, został opracowany zgodnie z założeniami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Kultury z dnia 19 sierpnia 2002 roku w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego (Dz. U. Nr 138 z 2002 roku, poz. 1164). Program jest uporządkowanym zbiorem zadań i form ich realizacji w procesie kształcenia ucznia w określonym czasie. Autor programu zakłada, iż będzie on pomocny nauczycielowi i ukierunkuje jego pracę z uczniami zarówno bardzo zdolnymi, jak i uczniami o aktualnie skromniejszych predyspozycjach psychofizycznych i instrumentalnych. Uczniowie rozpoczynający edukację w szkole muzycznej II stopnia posiadają umiejętności gry na instrumencie w zakresie wymagań szkoły muzycznej I stopnia. Jednakże założenia tego programu umożliwiają również rozpoczęcie nauki gry dopiero w szkole muzycznej II stopnia. Dotyczyć to może przypadków wynikających np. z chęci lub konieczności zmiany specjalności, po uprzedniej edukacji na innym instrumencie. W takiej sytuacji nauczyciel powinien uzupełnić z uczniem podstawy gry w zakresie I etapu edukacyjnego. Główną formą organizacyjną nauczania gry na instrumencie jest lekcja indywidualna. Taka forma pracy umożliwia dostosowanie metod i materiału nauczania do zróżnicowanych uzdolnień, wieku i stopnia zaawansowania uczniów. Metody pracy lekcyjnej wynikają z ogólnie obowiązujących zasad dydaktyki oraz artystyczno-praktycznego charakteru przedmiotu. Ukierunkowanie pracy nauczyciela powinno skupiać się na dążeniu do rzetelnego wykształcenia młodego muzyka instrumentalisty, charakteryzującego się osobowością artystyczną, wyobraźnią muzyczną i wrażliwością estetyczną.

43. Wprowadzenie 2 Program zawiera cele ogólne, cele szczegółowe, treści nauczania, sposoby realizacji programu, wskaźniki osiągnięcia celów, jak również wykaz wybranych pozycji literatury przedmiotu o zróżnicowanej problematyce i stopniu trudności (m.in. szkoły, zbiory ćwiczeń, etiud, utwory solowe lub z akompaniamentem oraz zbiory fragmentów partii orkiestrowych). Proponowane pozycje repertuarowe stwarzają możliwość swobodnego doboru programu dla każdego ucznia. Nauczyciel poprzez odpowiedni zestaw ćwiczeń i utworów powinien mobilizować ucznia powodując wzrost jego zaangażowania, niezbędnego do efektywniejszego doskonalenia umiejętności gry. Niniejszy program nauczania preferuje różnorodność metod jego realizacji w zależności od indywidualnych postępów i potrzeb ucznia. Program wykazuje cechy programu spiralnego, polegającego na realizacji tych samych i podobnych zagadnień z uwzględnieniem oczekiwań progresywnych zmian jakości gry ucznia w poszczególnych latach cyklu nauczania. Autor programu traktuje stopniowanie osiągnięć ucznia jako ciągły proces na drodze do skutecznego łączenia wszystkich współczynników gry artystycznej. Proces ten wyobrazić sobie możemy jako doskonalenie, wzmacnianie i poszerzanie ogółu komponentów coraz wyższego stopnia sztuki artystycznej. Dla efektywniejszej realizacji założeń programu nauczania, nauczyciel powinien stwarzać uczniowi wiele sposobności do publicznych występów, audycji rodzinnych, klasowych, szkolnych, środowiskowych, udziału w konkursach, festiwalach, przeglądach, czy też przesłuchaniach w trakcie całego roku szkolnego. Nauczyciel powinien również zachęcać ucznia do korzystania z wszelkich form kursów i warsztatów instrumentalnych bez względu na dany okres cyklu nauczania.

44. I. Cele ogólne 1.   Rozwijanie wirtuozowskich elementów techniki oraz pogłębionej strony wyrazowej. 2.   Doskonalenie umiejętności samodzielnego interpretowania utworów zgodnie z kanonami stylu i formy muzycznej. 3.   Nauka samodzielnego opracowywania wykonywanych utworów i umiejętności rozwiązywania problemów. 4.   Rozwijanie pamięci muzycznej i opanowania estradowego. 5.   Zaznajomienie z podstawowymi zagadnieniami z historii muzyki, literatury muzycznej, form muzycznych, zasad muzyki i harmonii. 6.   Opanowanie umiejętności z kształcenia słuchu. 7.   Opanowanie umiejętności sprawnego czytania a vista. 8.   Pogłębienie umiejętności muzykowania kameralnego. 9.   Rozwijanie umiejętności pracy w dużym zespole wykonawczym (chór, orkiestra). 10.  Nauka przygotowywania fragmentów partii orkiestrowych. 11.  Przygotowanie do podjęcia studiów muzycznych oraz do czynnego uczestnictwa w życiu muzycznym.

45. II. Cele szczegółowe np. 1. Rozwijanie wirtuozowskich elementów techniki wykonawczej a) Swobodne operowanie prawidłowym aparatem gry - postawa podczas gry, układ rąk - układ ust, praca języka ………….. - synchronizacja pracy języka w połączeniu z biegłością techniczną palców - zmienna plastyka jamy ustnej i żuchwy - technika zadęcia, atak i kończenie dźwięku, barwa dźwięku - realizacja artykulacji m.in. non legato, legato, staccato (pojedyncze, podwójne, potrójne) - technika oddechowa, rodzaje oddechu ………. b) Rozwijanie wirtuozowskiej biegłości palcowej - gamy, pasaże, ćwiczenia ………. - wprawki gamowo-pasażowe w każdym rejestrze c) Wykorzystywanie szerokiego zakresu dynamiki d) Opanowanie sposobów korekty intonacji …… 2. Przygotowanie do samodzielnego opracowywania i interpretacji utworów a) Przekazanie wiadomości z zakresu znajomości kanonów stylu i formy … - ornamentyka adekwatnie do stylu, epoki i indywidualnego języka kompozytorskiego [tryle, mordenty, przednutki, obiegniki] …….. - operowanie zmienną barwą dźwięku ……………. b) Kształtowanie interpretacji utworu zgodnie ze stylistyką i formą muzyczną …

46. 3. Wykorzystywanie środków ekspresji do pogłębionej strony wyrazowej - różnicowanie ekspresji wykonawczej ……… - wyrażanie emocji, napięć, aktywności ……….. 4. ……………… 5. ……………… 6. Kształtowanie umiejętności sprawnego czytania nut á vista 7. ……………… ……………… ………………. 11. Kształtowanie osobowości ucznia a) rozwijanie cech moralnych, etycznych i wartościujących zjawiska obcowania ze sztuką, światem współczesnym i relacjami międzyludzkimi b) pobudzanie aktywności intelektualnej c) rozwijanie pamięci, wrażliwości i wyobraźni muzycznej d) doskonalenie umiejętności koncentracji i kontrolowania emocji e) praca nad opanowaniem estradowym f) kształtowanie umiejętności pokonywania tremy i stresu g) rozbudzanie twórczej i refleksyjnej postawy h) przygotowanie do statusu odbiorcy i twórcy dziedzictwa kulturowego i) przygotowanie do czynnego uczestnictwa w życiu muzycznym j) dostrzeganie piękna w wytworach kultury, w tym szczególnie w sferze muzyki

47. III. Treści nauczania 1. Wiedza w zakresie: -   historii instrumentu, -  budowy instrumentu i jego odmian, - pielęgnacji i korekty mechaniki instrumentu. 2. Poprawny aparat gry. 3. Prawidłowy warsztat gry. 4. Znajomość kanonów stylu i formy muzycznej niezbędnych do interpretacji muzycznej. 5. Czytanie a vista utworów o różnym stopniu trudności. 6. Samodzielność w realizacji utworu w zakresie: - opracowania pod względem techniczno-wykonawczym, - samodzielnego niwelowania problemów wykonawczych, 7. Swoboda prezentacji publicznej z uwzględnieniem: - estetyki wyglądu, - koncentracji, - opanowania napięć, - technik zapamiętywania - samokrytycyzmu wykonania. 8. Muzykowanie zespołowe. 9. Literatura przedmiotu. 10. Programy egzaminów promocyjnych i recitalu dyplomowego.

48. IV. SPOSOBY REALIZACJI CELÓW 1 Poprzez: - lekcję indywidualną np. relacja mistrz –uczeń intensyfikacja myślenia kultura bycia punktualność - wykład np. omówienie elementów historycznych przekaz wiedzy teoretycznej przedstawienie sposobów obserwacji i rozwiązań zagadnień psychologicznych - pokaz np. prezentacja sposobów wykonań elementów sprawiających trudność wykonanie realizacji ozdobników - przykład literatura, interpretacja, zachowania, - ćwiczenie np. dobór ćwiczeń do rozwiązywania problemowych elementów manualnych trenowanie różnych typów pamięci rozwój techniki oddechowej (np.z kartką, książką, świecą) ukierunkowanie koncentracji intensyfikowanie woli zagrania za każdym następnym razem lepiej - audycje klasowe, szkolne, pozaszkolne pobudzanie szlachetnej rywalizacji radzenie sobie z tremą i stresem wzbudzanie chęci występu publicznego krytyczna ocena własnej gry

49. IV. SPOSOBY REALIZACJI CELÓW 2 - koncerty (recenzje) uczestniczenie jako słuchacz i obserwator w koncertach wyrażanie krytycznych spostrzeżeń z obserwacji koncertów profesjonalistów pozytywne doznania i wnioski dla własnego rozwoju - przesłuchania, egzaminy mobilizowanie do występów przed profesjonalną komisją chęć prezentacji osiągnięć opanowanie estradowe zmaganie z emocjami związanymi z występem na ocenę - dyskusje np. kreowanie własnych poglądów i osądów wymiana opinii dotyczących różnic estetycznych w muzyce - słuchanie literatury przedmiotu np. wymiana poglądów nt. estetyki, interpretacji czy ekspresji wykonań analiza porównawcza różnych wykonań tych samych utworów poznawanie odmiennych stylów, charakterów, form muzycznych - nagrania audio-video obserwacja własnych zachowań - rozpoznawanie własnych emocji i uczuć (wzruszenie, radość, smutek, strach, gniew, złość, zdziwienie, wstyd itp) - pracę z lustrem np. obserwacja zjawisk manualnych, postawy - projekcje prezentacja krótkich filmów dydaktycznych wirtuozów instrumentu - różnicowanie np. stany emocjonalne – radość, smutek - poszukiwanie np. nowe lepsze rozwiązanie wykonawcze

50. IV. SPOSOBY REALIZACJI CELÓW 3 - aktywowanie np. napisanie własnej kadencji przedstawienie swojej koncepcji - mobilizowanie np. wyznaczanie terminów występów włączenie do repertuaru ulubionego utworu ucznia - powtarzanie utrwalanie prawidłowych nawyków - skojarzenia np. ilustrowanie emocji programowość wykonawcza - udział w warsztatach, kursach, seminariach zachęcanie do uczestniczenia w formach doskonalenia zdawanie relacji z osiągniętych efektów. - przesłuchania, egzaminy mobilizowanie do występów przed profesjonalną komisją chęć prezentacji osiągnięć opanowanie estradowe zmaganie z emocjami związanymi z występem na ocenę - dyskusje np. kreowanie własnych poglądów i osądów wymiana opinii dotyczących różnic estetycznych w muzyce - słuchanie literatury przedmiotu np. wymiana poglądów nt. estetyki, interpretacji czy ekspresji wykonań analiza porównawcza różnych wykonań tych samych utworów poznawanie odmiennych stylów, charakterów, form muzycznych - nagrania audio-video obserwacja własnych zachowań