710 likes | 903 Vues
verðbréfa- markaður. lánamarkaður. vátrygginga- markaður. lífeyris- markaður. Námskeið um COREP - staðalaðferð. Lilja Rut Kristófersdóttir 12. mars 2008. Yfirlit kynningar. Inngangur Forsíða Útlánaáhætta CR SA CR TB SETT Markaðsáhætta MKR SA TDI MKR SA EQU MKR SA FX.
E N D
verðbréfa- markaður lánamarkaður vátrygginga- markaður lífeyris- markaður Námskeið um COREP - staðalaðferð Lilja Rut Kristófersdóttir 12. mars 2008
Yfirlit kynningar • Inngangur • Forsíða • Útlánaáhætta • CR SA • CR TB SETT • Markaðsáhætta • MKR SA TDI • MKR SA EQU • MKR SA FX • Rekstraráhætta • OPR • OPR DETAILS • Eiginfjárgrunnur • CA • Spurningar? Lilja Rut Kristófersdóttir
I. Inngangur Lilja Rut Kristófersdóttir
Af hverju breytt skýrsluform? • Fylgir innleiðingu á Basel II staðli • Innleitt með breytingu á lögum og reglum FME nr. 215/2007 • Töluverðar breytingar vegna nákvæmari mælinga á áhættu • Samræming á eiginfjárskýrslu innan Evrópu • Samevrópskt skýrsluform unnið af CEBS Lilja Rut Kristófersdóttir
Gagnlegir hlekkir • Reglur nr. 215/2007 um eiginfjárkröfur og áhættugrunn: http://www.stjornartidindi.is/Advert.aspx?ID=f051707c-8c23-4e99-a305-68dcb6f97a29 • Lög nr. 161/2002 um fjármálafyrirtæki: http://www.althingi.is/lagas/nuna/2002161.html • Tilskipun Evrópusambandsins 2006/48/EB um stofnun og rekstur lánastofnana: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/oj/2006/l_177/l_17720060630en00010200.pdf • Tilskipun Evrópusambandsins 2006/49/EB um eiginfjárkröfur fjárfestingarfyrirtækja og lánastofnana: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/en/oj/2006/l_177/l_17720060630en02010255.pdf Lilja Rut Kristófersdóttir
II. Forsíða Lilja Rut Kristófersdóttir
Valmöguleikar • VERÐUR AÐ FYLLA ÚT • Mikilvægt að valmöguleikar séu valdir áður en byrjað er að fylla út skýrsluna þar sem þeir hafa áhrif á hana • Mismunandi hvaða reitir eru notaðir eftir hvaða valmöguleikar eru valdir Lilja Rut Kristófersdóttir
Undanþága fyrir rekstraráhættu Lilja Rut Kristófersdóttir
Val á aðferð vegna CRM Lilja Rut Kristófersdóttir
Val á aðferð vegna rekstraráhættu Lilja Rut Kristófersdóttir
Val á aðferð vegna markaðsáhættu Lilja Rut Kristófersdóttir
III. Útlánaáhætta Lilja Rut Kristófersdóttir
i. CR SA Lilja Rut Kristófersdóttir
10 gr. reglna nr. 215/2007 Flokkun áhættuskuldbindinga (1) • Hvaða flokki tilheyrir skuldbindingin? Dæmi: • Ríki og seðlabankar (CR SA central gov) • Einstaklingar og lítil og meðalstór fyrirtæki (CR SA retail) • Fjármálafyrirtæki (CR SA inst) • Vanskil (CR SA past due) • Fasteignaveðlán (CR SA real estate) • O.s.frv.
8. gr. reglna nr. 215/2007 Flokkun áhættuskuldbindinga (2) • Hvaða tegund fellur skuldbindingin undir? Dæmi: • Efnahagsreikningur (on-balance) • Lán til einstaklinga og fyrirtækja, rekstrarfjármunir, ... • Liðir utan efnahags (off-balance) • Ábyrgðir FFT, ónotaðar lánsheimildir, ... • Afleiður a) Vaxtasamningar, gjaldmiðlasamningar, ... • O.fl.
11. – 25. gr. reglna nr. 215/2007 Flokkun áhættuskuldbindinga (3) • Hvaða áhættuvog ber skuldbindingin (0-200%)? Dæmi: • 0% • Innistæður hjá Seðlabanka o.fl. • 50% • Hluti láns með veði í viðskiptahúsnæði (innan 50% af mati FMR) • 100% • Kröfur á „stærri” viðskiptavini (e. corporates) sem ekki hafa lánshæfismat frá ECAI • Ótryggður hluti (skv. CRM) kröfu sem er komin í vanskil þegar niðurfærsla heildarkröfunnar er 20% eða hærri
16. gr. reglna nr. 215/2007 Liðir á efnahagsreikningi (1) Lilja Rut Kristófersdóttir
18. gr. reglna nr. 215/2007 Liðir á efnahagsreikningi (2) Athuga vel! Á skýringarblaði CR SA Ref list setti FME inn skýringu (sjá FME comment) um að ekki eigi að aðskilja áhættuskuldbindingu milli fleiri en eins flokks áhættuskuldbindinga. CEBS (samevrópsk nefnd um bankaeftirlit) hefur komist að þeirri niðurstöðu að aðskilja eigi skuldbindingarnar og því breytist lausn við dæmi 2 samkvæmt því. Skv. 18. gr. reglna nr. 215/2007 hafa fasteignaveðlán áhættuvog 100% ef þau falla ekki undir skilyrði um 35% eða 50% áhættuvogir. CEBS hefur komist að þeirri niðurstöðu að fasteignaveðlán geti fallið undir aðrar áhættuvogir í samræmi við áhættuskulbindingar í 10. gr. reglna nr. 215/2007. Dæmi 2 breytist einnig í samræmi við þá niðurstöðu. Lilja Rut Kristófersdóttir
8. gr. reglna nr. 215/2007 Liðir utan efnahags (1) • Vegnir við breytistuðla (e. CCF) (0% - 100%) • Endurspegla þann hluta ónotaðra skuldbindinga sem felur í sér útlánaáhættu • Liðir utan efnahags vegnir við breytistuðla jafnast á við efnahagsliði (e. on-balance items) Lilja Rut Kristófersdóttir
8. gr. reglna nr. 215/2007 Liðir utan efnahags (2) Lilja Rut Kristófersdóttir
8. gr. reglna nr. 215/2007 Liðir utan efnahags (3) Lilja Rut Kristófersdóttir
9. gr. reglna nr. 215/2007 Afleiður (1) • Sú áhætta sem fjármálafyrirtæki stendur frammi fyrir vegna afleiðuviðskipta utan verðbréfamarkaðar (OTC) (gjaldmiðla- og vaxtaskiptasamningar, hlutabréfa-, lána- og hrávöruafleiður) er metin sem hlutfall af nafnupphæð viðskiptanna • Sjá nánar viðauka III í 2006/48/EC • Þrjár aðferðir: • Markaðsvirði (e. mark-to-market method) • Upprunaleg áhætta (e. original exposure method) • Staðalaðferð (e. standardised method) Lilja Rut Kristófersdóttir
9. gr. reglna nr. 215/2007 Afleiður (2) Markaðsvirði (e. mark-to-market method) • Virði áhættuskuldbindingar (e. exposure value) er reiknað út með því að leggja saman endurnýjunarkostnað afleiðusamninga með jákvætt gildi annars vegar og framtíðaráhættu afleiðusamninga hins vegar • Skref A: Reikna þarf endurnýjunarkostnaðallra samninga með jákvætt virði. Endurnýjunarkostnað afleiðusamnings með jákvætt gildi má finna með því að meta útistandandi afleiðusamning á markaðsvirði Lilja Rut Kristófersdóttir
9. gr. reglna nr. 215/2007 Afleiður (3) Markaðsvirði (e. mark-to-market method) frh. • Skref B: Reikna skal mögulega framtíðaráhættu með því að margfalda höfuðstólsfjárhæð afleiðusamninga eða virði þeirra samninga sem að baki liggja með hlutfallstölum, sem eru breytilegar eftir tegund viðskipta og tíma til gjalddaga • sjá töflu 1 í viðauka III í 2006/48/EC • Skref C: Samtala endurnýjunarkostnaðar og mögulegrar framtíðaráhættu gefur virði áhættuskuldbindingar Lilja Rut Kristófersdóttir
9. gr. reglna nr. 215/2007 Afleiður (4) Upprunaleg áhætta (e. original exposure method) • Skref A: Margfalda höfuðstólsfjárhæð allra samninga með hlutfallstölum, sem eru breytilegar eftir tegund viðskipta og upphaflegum líftíma • sjá töflu 3 í viðauka III í 2006/48/EC • Skref B: Upphafleg áhættuskuldbinding sem fengin er með þessum hætti er virði áhættuskuldbindingarinnar Lilja Rut Kristófersdóttir
9. gr. reglna nr. 215/2007 Afleiður (5) • Útkoma úr aðferðunum er að lokum margfölduð með áhættuvog mótaðilans • Fjármálafyrirtæki skal lýsa því yfir við FME hvaða aðferð það hyggst nota en rökstyðja breytingar sem síðar kunna að verða á þeirri ákvörðun Lilja Rut Kristófersdóttir
9. gr. reglna nr. 215/2007 Afleiður (6) Markaðsvirði (e. mark-to-market method) Lilja Rut Kristófersdóttir
9. gr. reglna nr. 215/2007 Afleiður (7) Markaðsvirði (e. mark-to-market method) • Skref A: Endurnýjunarkostnaður 500.000 (jákvætt virði) • Skref B: Framtíðaráhætta 3.000.000 x 8% = 240.000 • Skref C: Virði áhættuskuldbindingar 500.000 + 240.000 = 740.000 Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 Mildun útlánaáhættu (CRM) (1) • Færsla á útlánaáhættu frá einum aðila til annars • Fer eftir gæðum/greiðsluhæfi veðs eða gæðum þess sem veitir vörnina Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 CRM (2) • Dæmi um almenn skilyrði: • Lagalegt öryggi: • Lánastofnun hefur rétt til þess að selja eða halda eftir eignum sem eru til tryggingar ef til vanskila eða gjaldþrots kemur af hálfu skuldunauts eða af hálfu forráðaaðila eignarinnar • Lánastofnun skal gera viðeigandi ráðstafanir til þess að tryggja árangur og áreiðanleika útlánavarna • Samningar skulu vera í samræmi við lög í viðkomandi ríki til að tryggja rétt mat á vörninni við útreikning á áhættuvegnum áhættuskuldbindingum. • Aðilar sem veita vörnina skulu vera áreiðanlegir • Virk áhættustýring: • Lánastofnun skal gera viðeigandi ráðstafanir til að takast á við tengda áhættu • Gæta þarf hversu mikil fylgni er milli virðis eignarinnar sem notuð er til varnar og lánshæfis skuldunautarins Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 CRM (3) – helstu tegundir • Ófjármögnuð útlánavörn (e. unfunded credit prot.) • Ábyrgðir • Þriðji aðili ábyrgist lántakandann • Lánaafleiður • Einfaldasta form þeirra eru tvíhliða samningar milli kaupanda (lánastofnunar) og seljanda þar sem seljandi selur vörn gegn því að áður ákveðnir atburðir (vanskil) verði í tengslum við þriðja aðila (skuldara) • Fjármögnuð útlánavörn (e. funded credit prot.) • Veð • Eign (eða tekjustreymi) er veðsett sem trygging fyrir greiðslum á áhættuskuldbindingunni • Nettun innan efnahags • Samningur sem felur í sér möguleika á nettun, t.d. handveð í innláni nettað á móti útláni Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 CRM (4) – ófjármögnuð útlánavörn • Hæfi (e. eligibility) • Ábyrgðaraðilar • Ríki, SB, héraðs- og sveitarstjórnir, fjölþjóða þróunarbankar, alþjóðastofnanir sem hafa áhættuvog 0%, fjármálafyrirtæki, aðrar fyrirtækjaeiningar (þ.á.m. móður, dóttur og hlutdeildarfélög lánastofnunarinnar, þó takmarkað við lánshæfismat ECAI). • Tegundir lánaafleiða • Credit default swaps, total return swaps o.fl. • Sjá nánar í hluta 1, viðauka VIII í 2006/48/EC Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 CRM (5) - ófjármögnuð útlánavörn • Vörnina skal vega með áhættuvog þess sem veitir vörnina • Sá hluti sem stendur eftir (er ekki varinn) fær áhættuvog undirliggjandi áhættuskuldbindingar Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 CRM (6) – fjármögnuð útlánavörn • Hæfi • Reiðufé, skuldaskjöl (gefin út af ríki, seðlabanka, FFT eða öðrum fyrirtækjum) með lágmarks lánshæfiseinkunn, hlutabréf í OMXI15 o.fl. • Sjá nánar í hluta 1, viðauka VIII í 2006/48/EC Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 CRM (7) - fjármögnuð útlánavörn • Tvær aðferðir: • Simple method • Auðveldari • Felur ekki í sér eins nákvæma áhættugreiningu • Comprehensive method • Þróaðri aðferð • Skilyrði sem FFT þurfa að uppfylla eru strangari Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 CRM (8) – Simple method • Útlánavörn sem er til tryggingar áhættuskuldbindingunni kemur í stað hennar • Vega skal markaðsvirði útlánavarnarinnar við áhættuvogun skv. SA en að lágmarki 20% • nema að veðin falli undir ákveðin skilyrði skv. liðum 27-29, hluta 3, viðauka VIII í 2006/48/EC Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 CRM (9) Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 CRM (10) – Comprehensive method • Vega skal áhættuskuldbindingu og markaðsvirði veðsins við virðisaðlaganir (e. haircuts) til þess að taka tillit til verðflökts E* = max { 0, [ E(1 + He) – C(1 - Hc + Hfx) ] Aðlagað virði Aðlagað virði veðsins áhættuskuldb. Þar sem: • E* er virði áhættuskuldbindingar eftir virðisaðlaganir (e. haircuts) • E er virði áhættuskuldbindingar fyrir virðisaðlaganir • He er virðisaðlögun á áhættuskuldbindingunni • C er markaðsvirði veðsins, fyrir virðisaðlaganir • Hc er virðisaðlögun á veðinu • Hfx er virðisaðlögun, á aðeins við ef áhættuskuldbindingin og veðið eru ekki í sömu mynt Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 CRM (11) – Comprehensive method Dæmi: • Lán að fjárhæð 1 m.kr. til þriggja ára til fyrirtækis (corporate) með lánshæfismat BBB • Veðið sem stendur að baki láninu er ríkisskuldabréf að virði 500 þús. kr. með lánshæfismat AA og það eru 3 ár eftir af líftíma bréfsins, veðsett í 3 ár og endurmetið daglega E* = max { 0, [ E(1 + He) – C(1 - Hc + Hfx) ] E*= [ 1.000.000(1 + 6%) – 500.000(1 – 2% + 0%) ] E*= 1.060.000 - 490.000 E*= 570.000 kr. Lilja Rut Kristófersdóttir
VII. kafli reglna nr. 215/2007 CRM (12) – Comprehensive method Dæmi frh.: • Áhættuskuldbinding eftir CRM er því 570.000 kr • Þar sem að fyrirtækið er með lánshæfismat BBB þá fær fyrirtækið 100% áhættuvog • RWA er því 570.000 kr. (570.000 * 100%) • Eiginfjárbindingin er 45.600 kr. (570.000 * 8%) Lilja Rut Kristófersdóttir
ii. CR TB SETT Lilja Rut Kristófersdóttir
IV. kafli reglna nr. 215/2007 Uppgjörs- og afhendingaráhætta • Áhættugrunnur vegna uppgjörsáhættu sem tengd er viðskiptum með verðbréf og hrávörur í veltubók þegar viðskiptin eru óuppgerð eftir að umsaminn afhendingarfrestur er útrunninn • Þegar um sölu á verðbréfi eða hrávöru er að ræða skal áhættugrunnurinn vera sá sami og jákvæður mismunur milli samningsverðs og markaðsverðs viðkomandi verðbréfs eða hrávöru • Því næst er grunnurinn margfaldaður með viðeigandi áhættuvog skv. töflu 1, viðauka II í 2006/49/EC Lilja Rut Kristófersdóttir
IV. Markaðsáhætta Lilja Rut Kristófersdóttir
IV. kafli reglna nr. 215/2007 Markaðsáhætta • Áhættan sem fylgir breytingum á markaðsvirði á veltubókarstöðum, bæði innan og utan efnahags • Fyrirtæki skulu reikna eiginfjárbindingu vegna almennrar og sérstakrar stöðuáhættu Lilja Rut Kristófersdóttir
IV. kafli reglna nr. 215/2007 Almenn vs. sérstök stöðuáhætta • Almenn stöðuáhætta • Áhætta sem fylgir breytingum á markaðsverði sem kemur til vegna hegðunar markaðarins • Í tilfelli hlutabréfastaða, þá getur almenn markaðsáhætta komið til vegna almennra sveiflna á hlutabréfamarkaði • Í tilfelli skuldaskjala þá getur almenn markaðs- áhætta komið til vegna breytinga á vaxtaferli • Sérstök stöðuáhætta • Áhætta sem fylgir breytingum á markaðsverði sem rekja má sérstaklega til stöðunnar sjálfrar, óháð markaðshreyfingum • Sérstök markaðsáhætta hefur ekki áhrif á gjaldeyris- og hrávörustöður vegna þess að stöðurnar eru að öllu leyti háðar almennum markaðshreyfingum Lilja Rut Kristófersdóttir
IV. kafli reglna nr. 215/2007 Reglur um markaðsáhættu • Markaðsáhættu skal reikna fyrir: • almenna og sérstaka áhættu skuldaskjala og hlutabréfa í veltubók • gjaldeyrisáhættu og hrávöruáhættu í gegnum fjárfestingarbók og veltubók “The trading book of an institution shall consist of all positions in financial instruments and commodities held either with trading intent or in order to hedge other elements of the trading book ...” (11. gr. í 2006/49/EC) Lilja Rut Kristófersdóttir
IV. kafli reglna nr. 215/2007 Veltubók vs. fjárfestingabók Lilja Rut Kristófersdóttir
i. MKR SA TDI Lilja Rut Kristófersdóttir
IV. kafli reglna nr. 215/2007 Almenn stöðuáhætta skuldaskjala • Flokka skal hverja stöðu niður á tímabil • Stöðurnar eru mis viðkvæmar fyrir breytingum á vöxtum (vaxtaferlinum) eftir því hversu langt er til gjalddaga • Tvær aðferðir (val á forsíðu): • Binditímaaðferð (e. maturity based-approach) • Flokka skal stöðurnar eftir því hversu langt er eftir af líftíma þeirra • Föst hlutföll eru notuð til þess að aðlaga stöður fyrir næmni vaxtabreytinga • Rauntímaaðferð (e. duration based-approach) • Stöðurnar eru flokkaðar eftir rauntíma Lilja Rut Kristófersdóttir
IV. kafli reglna nr. 215/2007 Binditímaaðferð Dæmi 6 Lilja Rut Kristófersdóttir