KÜLTÜR ALMA ve KOLONİ SAYMA YÖNTEMLERİ

1. KÜLTÜR ALMA ve KOLONİ SAYMA YÖNTEMLERİ

2. KÜLTÜR ALMA TEKNİKLERİ

4. Örnek toplama mikrobiyolojik çalışmaların bel kemiğini oluşturur. Farklı örnekler için faklı örnek toplama yöntemleri vardır. Kaliteli hizmet için bunlar mutlaka uygulanmalıdır. Mikrobiyolojide uygun örnek toplama neden önemlidir?

5. Örnek toplamadan önce sorulması gereken önemli sorular? • Enfeksiyon şüphesi var mı? • Enfeksiyonun doğal yapısı nedir? (Bakteriyel, viral, mikolojik veya parazitolojik)‏ • Hangi test önceliklidir? • Uygun istem yapıldı mı?

6. Örnek toplamadan önce sorulması gereken önemli sorular? • Örnek; Ne zaman, Nereden, Nasıl alınmalı? • Doğru örnek kabı seçtim mi? • Örneği neden hemen göndermeliyim, gönderemezsem ne yapmalıyım ? • Laboratuvara ne zaman göndermeliyim?

7. İDEAL İSTEM FORMU • Hasta adı : yaşı: cinsiyeti: • Tanı : Zaman : Tarih: • Alan kişi : Acil / Rutin : • Örneğin yapısı: Nereden alındığı: • Ne araştırılacağı: • Kullanılan antibiyotik: Doktor/Hemşire Telefon no: bilgileri içermelidir.

8. Neden uygun yazılmış bir istem? • İsteminiz yasal bir evraktır. • Test sürecini belirler. • Eksik istem formları olumsuzluklara yol açabilir. • Doktor tarafından doldurulmuş okunaklı formların, laboratuvar-klinik ilişkisinde önemli katkısı bulunur. • Telefon numarası belirtilmesi hastayla ilgili ciddi durumlarda kolay iletişimi sağlar.

9. Örnek en erken ne zaman alınmalı? ANTİBİYOTİK TEDAVİSİ BAŞLANMADAN ÖNCE!!!

10. Nasıl kaplar kullanılmalı? Kaplar; • sızdırmaz, • kırılmaz, • steril olmalıdır.

11. Yüksek riskli örnekler işaretlenmelidir. • Tbc • Tifo, • Kolera, • Şarbon, • HIV/ HBV/HCV şüpheli TÜM ÖRNEKLER

12. Uygun sonuç için: • Sonuç kalitesi hasta başında yapılan işlemlerle yakın ilişkilidir. • Uygun örnek alma ve transport işlemleri çok önemlidir. • Örnek toplama esnasında mikrobiyoloji ile zamanında iletişim önemlidir. • Toplama ve transport esnasındaki olumsuzluklar laboratuvara mutlaka bildirilmelidir. • Örneği alan kişi kuralları bilmeli ve bu kurallara mutlaka uymalıdır.

13. Örnek, (mümkünse) kontaminasyonu minimum düzeyeindirecekenfeksiyonakapalıyerlerdenalınmalıdır.

14. KAN KÜLTÜRÜ • Kan miktarı sensitiviteyi etkileyen çok önemli faktördür. • Tek set; bir aerob bir anaerob şişeden oluşur. İdeal olarak 10 ml kan iki şişeye paylaştırılmalıdır. • Tek set kan kültürünün duyarlılığı %5’ den azdır.

15. KAN KÜLTÜRÜ • Alınan set sayısı ile gerçek sepsis pozitifliğini yakalama arasında doğru ilişki vardır. • Kateter kan kültürü örneği • Kateterden kan kültürü alınırsa aynı zamanda periferik damardan da alınmalıdır. • Kan kültürü PPV’si; • Aynı anda kateter ve venden alındığında % 96 • Her ikisi de kataterden alındığında, %50 • Her ikisi de venden alındığında ise %98’dir.

16. KAN KÜLTÜR ÖRNEKLERİ *Ateş yükselmeden 1 saat önce veya ateş yükselir yükselmez *Kanda en yüksek konsantrasyon *Ateşin ne zaman yükseleceğinin tespiti zor olduğu için 3 set kan kültürü/24 saat *Antibiyotik verilmeden hemen önce

17. ŞİŞE HAZIRLAMAHasta barkodu şişe barkodunu kapatmayacak şekilde yapıştırılır.

18. KAN KÜLTÜR ÖRNEKLERİ-2 • Deri% 70 isopropil veya etil alkolle temizlendikten sonra 1-1,5 dakika beklenir, %2 iodin ile silinir 1 dakika beklenir tekrar palpe edilmeden kan alınır. *Yetişkinler için her şişeye en az 5 ml kan alınır. Kültür şişesi kapağı %70 alkolle dezenfekteedilip kan aseptik koşullarda şişeye boşaltılır.

19. KAN KÜLTÜR ÖRNEKLERİ-2 Şişe üzerine kanın alındığı saat ve yer (Periferik damar, kateter) yazılır. Kan örneğinin uygun şişeye konulup konulmadığı kontrol edildikten sonra laboratuvara gönderilmelidir. Gönderilemiyorsa oda ısısında bekletilmeli, kesinlikle buz dolabına konulmamalıdır!!!!!

20. KAN KÜLTÜR ÖRNEKLERİ-3 *2 saat oda ısısında bekletilebilir. Zorunlu hallerde 24 saate kadar oda ısısında bekleyebilir. Kan kültür şişesi kesinlikle buzdolabına konmaz. * Kan kültürü alma tarihi ve saati hastaya ait bilgilerle beraber ve şüphelenilen infeksiyon mutlaka belirtilir.

21. VÜCUT SIVI ÖRNEKLERİBOS . Yeterli miktarda örnek gönderilmelidir. *BOS örnekleri laboratuvara 15 dakika içinde ulaşmalıdır. Kesinlikle buzdolabında bekletilmemelidir.

22. Asit , Safra , Perikard , Plevra ve Sinoviyal Sıvılar Yeterli miktarda örnek bekletilmeden laboratuvara gönderilmelidir. *Buzdolabında bekletilmemelidir.

23. GERÇEK ETKEN İZOLASYONU İÇİN; • Örneği uygun zamanda alınız. • Patojen izolasyonunu kolaylaştıracak zaman aralığını kullanınız. • Yeterli miktarda örnek alınız.

24. Doktorvehemşirelerörnektoplamakonusundayeterlidonanımasahipolmalıdırlar.Doktorvehemşirelerörnektoplamakonusundayeterlidonanımasahipolmalıdırlar. Personelinbilgileriperiyodikeğitimlerlegüncellenmelidir. PERSONEL EĞİTİMİ

25. YARA ÖRNEKLERİ • Laboratuvar araştırmaları için genellikle püy ve eksuda swapla laboratuvara gönderilir. • Swap etkili bir örnek toplama aracı değildir.

26. YARA ÖRNEKLERİ *İstemde: Örneklerin alındığı spesifik anatomik bölge mutlaka belirtilmelidir. *Yüzeyel yara ile derin veya cerrahi yaralar ayırt edilmelidir. *Cilt flora bakterileri ile kontaminasyon değerlendirmeyi güçleştirdiği için aspirat veya biyopsi örnekleri tercih edilmelidir. *İnfeksiyonu temsil eden örnek lezyonun ilerleyen kenarından alınmalıdır.

27. YARA ÖRNEKLERİ *Yanık yaralarından kültür: Temizleme ve debridman sonrası alınmalı ve biyopsi örnekleri tercih edilmelidir. *Tüm örnekler en geç 1 saat içinde lab.’a gönderilmelidir. *Zorunlu hallerde 24 saate kadar oda ısısında bekletilebilir.

28. Yüzeyel Yaralar *Aspirasyon örnekleri tercih edilmelidir. *Cilt %70 alkol ve iyot solüsyonu ile dezenfekte edilmelidir . *2-5 ml enjektör ile lezyon tabanından aspirasyon yapılmalıdır. *Eğer materyal gelmez ise steril SF verilerek aspirasyon tekrarlanmalıdır. * Eğer vezikül veya bül varsa hem sıvı hem lezyon tabanındaki hücreler aspire edilmelidir.

29. Derin Yaralar ve Apseler *Yüzey dezenfeksiyonu yapılmalıdır. *Lezyon tabanından aspirasyon yapılmalı ve steril SF içerisinde gönderilmelidir.

30. 1-Örnek esas enfeksiyon bölgesinden alınmalıdır. Bu sırada bitişik doku, organ veya sekresyonlara temas edilmemelidir. 2-Etken mikroorganizmanın izolasyon şansı, muayene maddesinin uygun zamanda alınmasına bağlıdır. Sabah alınan örnekler konsantredir ve patojenleri en yüksek konsantrasyonda içerirler. Sabah alınan ilk idrar ve balgam örneklerinde aside dirençli bakteriler, mantarlar ve diğer patojenler için optimum üreme sağlanır. Kültür İçin Örnek Alınırken Dikkat Edilmesi Gereken Koşullar:

31. 3-İstenen kültür tekniklerini uygulayabilmek için yeterli miktarda örnek alınmalıdır. Yetersiz miktarlar yanlış negatif sonuca yolaçabilir. 4-Uygun örnek alma araçları ve steril örnek kapları kullanarak, aseptik teknikle örnek alınmalı.

32. 5-Örnek mümkünse antibiyotik verilmeden önce alınmalıdır. 6-Uygun istem yapılmalıdır.

33. 7-Örneğin alındığı yerin bulunduğu anatomik bölge tanımlanmalıdır. 8-Örnekler mümkün olan en kısa sürede (30 dakika içinde) laboratuvara gönderilmelidir. .

34. ÖRNEKLERİSAKLAMA KOŞULLARI • Buzdolabı ısısında (+4° C)‏ -İdrar -Dışkı, rektal sürüntü -Virüs, klamidya, mikoplazma tanımlanacak örnekler (En fazla 24 saat!)‏ -Balgam, BAL -Mantar kültürü için alınmış örnekler

35. Oda ısısında (22° C )‏ -Anaerop örnekler -Kan (otomatik sistemler için)‏ -Genital bölgeden örnekler, -Göz, iç kulak örnekleri -Vücut sıvıları(peritoneal, perikardiyal, plevral, safra, eklem sıvısı)‏ -Boğaz, nazofarenks sürüntüsü

36. Vücut ısısında (37° C)‏ -BOS (hemen ekilmeli)‏ -Gastrik biyopsi (hemen ekilmeli)‏ -Kemik, kemik iliği

37. Dondurucu ısısında (-20 /-70° C)‏ -Serum örnekleri -Dokular (-70° C) (formol veya alkol koyulmamalı)‏ - Bakteri stok kültürleri - Virüs tanımlanacak örnekler - Uzun süre saklanacak tüm örnekler (-70° C)‏

38. İDRAR ÖRNEKLERİ *Böbrekler, üreter ve mesane normalde sterildir. *Atılırken üretradaki bakterilerle kontaminasyon oluşur

39. İDRAR ÖRNEKLERİ-2 *Dışardan bulaş önlenmeli *Steril, geniş ağızlı kaplar *Sabah idrarı/ mesanede 4 saat beklemiş idrar

40. İDRAR ÖRNEKLERİ-3 *Orta akım idrarı *Sonda ile idrar alınması *Suprapubik aspirasyon

41. İDRAR ÖRNEKLERİ-4 Orta akım idrar örneği *İlk10-15 mlidrar dışarı atılır. *Orta akım idrar örneği steril idrar kabına alınır. *Son idrar dışarıatılır. *Örnek en az 10 ml

42. İDRAR ÖRNEKLERİ-5 Taşıma ve saklama koşulları: *oda ısısında hemen laboratuvara ulaştırılmalı. *Zorunlu durumlarda +4 oC'de en fazla 24 saat saklanabilir. .

43. İDRAR ÖRNEKLERİ-6 Üriner sistem tüberkülozu şüphesinde *3 gün, sabah idrarı steril kaplara alınarak hemen laboratuvara gönderilmelidir. *24 saatlik idrar toplanması uygun değildir.

44. İDRAR ÖRNEKLERİ-7 Kateter ile idrar örneği alımı: *Aseptikkurallara uygun olarak kateter mesaneye yerleştirilir. * İdrarın ilk 15 ml'si akıtıldıktan sonra gelen kısmı steril kap içerisine alınır. *Yüksek oranda hastane infeksiyon riski taşıdığı için kaçınılmalıdır.

45. İDRAR ÖRNEKLERİ-8 Sürekli idrar kateteri ile idrar örneği alımı: *İdrar torbasının borusu klemplenerek idrar birikmesi sağlanır. *Kateterden örnek alınacak bölge % 70’lik alkol ile silinerek dezenfekte edilir. *Enjektör ile 5-10 ml idrar alınır ve steril bir tüp ya da kap içerisine aktarılarak göderilir.

46. İDRAR ÖRNEKLERİ-9 Bebeklerde plastik torbalarla idrar örneği *Bebekte penis/vulva çevresi iyice temizlenir. Steril idrar toplama torbaları yapıştırılarak sık sık izlenir.(45 dk içinde idrar toplanamazsa yeni torba) bekletilmeden laboratuvara gönderilir.NOT:Yenidoğan ve küçük bebekler dışında idrar torbalarından mikrobiyolojik örnek alınmaz.

47. İDRAR ÖRNEKLERİ-10 Suprapubik aspirasyon: *Yenidoğanlar, küçük bebekler ve temizleme yöntemi ile idrar alınmasınarağmen başarısız olan erişkinlerde

48. GAİTA ÖRNEKLERİ *Örnek kaplarının steril olması gerekmez. *Temiz geniş ağızlı ve kapalı kaplar yeterlidir. *Parazit incelemesinde örnekler bekletilmeden lab’.aulaştırılmalıdır. Spesifik mikrorganizmalar aranacaksa önceden laboratuvar bilgilendirilir

49. GAİTA ÖRNEKLERİ-2 *Baryum , magnezyum veya kristal bileşikleri uygulamasından hemen sonra alınan örnekler parazit incelemesi için uygun değildir. İlk uygulamadan 5 gün sonra örnek alınmalıdır. *Gaita kültürlerinde anaerobik inceleme yapılmaz. *Kültür için örnekler 1 saat içinde laboratuarda olmalı bu sağlanamıyorsa 24 saati aşmayacak şekilde buzdolabında saklanabilir.