ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ : ΕΛΕΝΗ ΠΟΡΤΑΛΙΟΥ, αν. καθηγήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ.

1. ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ - ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ - ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Α΄ : ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΧΩΡΟΣ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2007–2008, ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2008 Η ΠΟΛΗ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΡΓΟ, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΠΕΔΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ : ΑΣΤΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ : ΕΛΕΝΗ ΠΟΡΤΑΛΙΟΥ, αν. καθηγήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ.

2. Από το Έργο ΗΠόληκαιοιΑποκάτω The City and the Grassroots Manuel Castells, 1983

3. Η Άνοδος και η Πτώση των Μεγάλων Συγκροτημάτων Το Παρίσι δεν είναι πια Παρίσι. Λιγότερο από 16% των 9.400.000 Παρισινών ζουν μέσα στα διοικητικά όρια της πόλης. Για τους άλλους, το σπίτι τους είναι τα προάστια (banlieue), ο δακτύλιος των προαστίων που κτίστηκαν γύρω από την ιστορική πόλη στη διάρκεια της επιταχυνόμενης μητροπολιτικής ανάπτυξης της περιόδου μετά το 1945. Το τοπίο των προαστίων κυριαρχείται από τα Μεγάλα Συγκροτήματα (Grands Ensembles), μια εικόνα που από τη δεκαετία του ’60 έχει γίνει τόσο χαρακτηριστική του Παρισιού όσο ο πύργος του Eiffel. Το Μεγάλο Συγκρότημα είναι η τελική έκφραση της κοινωνικής παραγωγής κατοικίας με κρατική πρωτοβουλία. Είναι μια εκτεταμένη, πολύ πυκνή, μεγάλου ύψους περιοχή κατοικίας, που κτίστηκε γενικά στο μέσον του πουθενά (δηλ. σε καθαρά αγροτική γη), συνδέθηκε με το Παρίσι με τραίνο και δρόμο, έτσι ώστε οι 20000 έως 60000 κάτοικοι να μπορούν να μετακινούνται κάθε μέρα είτε στο Παρίσι ή σε κάποια βιομηχανική περιοχή στην περιβάλλουσα περιφέρεια. Το φυσικό σχήμα και το σύστημα διαχείρισης των Grands Ensembles φαίνεται να προσαρμόζεται επίσης καλά στο θεωρητικό μοντέλο που βλέπει την κατοικία ως μέσον αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης.

4. Το 1954 σχεδόν 90% των κατοίκων του μητροπολιτικού Παρισιού δεν είχαν ένα κανονικό σπίτι …Στην κατηγορία των εργατών μπλε κολάρων το 14% ζούσε μ’ αυτό τον τρόπο. Περαιτέρω στατιστικές δείχνουν ότι κάπου 17% του όλου πληθυσμού εξαναγκάστηκαν να μοιραστούν ένα διαμέρισμα με κάποια άλλη οικογένεια· 15% των μονάδων κατοικίας ήταν υπερσυνωστισμένες· 18% δεν είχαν κουζίνα και 55% δεν είχαν τουαλέτα μέσα στο διαμέρισμα. Το Παρίσι συνέχιζε να είναι η πιο πλεονεκτική τοποθεσία για τις βιομηχανικές εταιρείες που αναζητούσαν εξειδικευμένο προσωπικό και, ως αποτέλεσμα αυτού, άνθρωποι απ’ όλη τη Γαλλία μετανάστευαν στο Παρίσι, αναζητώντας δουλειά. Η ζήτηση κατοικίας, πάντως, δεν καλυπτόταν από την προσφορά.

5. Τα εργατικά σωματεία και το Κομμουνιστικό Κόμμα πίεσαν για χαμηλού ενοικίου δημόσια κατοικία. Ένα Χριστιανικό κίνημα οργανώθηκε γύρω από τον Αββά Pierre για να υπερασπιστεί τις πιο απελπιστικές περιπτώσεις. Οι λαϊκές κινητοποιήσεις αναπτύχθηκαν και κάποιες καταλήψεις έλαβαν χώρα. Η κυβέρνηση απάντησε το 1953 με μια μεγάλη μεταρρύθμιση στην οικιστική πολιτική: το Plan Courant. Τρία μέτρα βρίσκονταν φανερά στην καρδιά ενός νέου προσανατολισμού προς την κατοικία: ζητήθηκε από όλες τις ιδιωτικές επιχειρήσεις να συμβάλλουν με 1% των ημερομισθίων που πλήρωναν σ΄ ένα ιδιαίτερο δημόσιο ταμείο κατοικίας· μια σειρά από νομικές ρυθμίσεις έδωσαν στην κυβέρνηση και τους δήμους εκτεταμένες εξουσίες πάνω στην υπό ανάπτυξη γη· και ένας νέος, παρά το δημόσιο, φορέας ανάπτυξης, η Societé Centrale Immobilière de la Caisse des Depots (SCIC), ενισχύθηκε ώστε να κτίζει δημόσια κατοικία, κυρίως στη βάση των εσόδων που κατατίθονταν στο «Post Office’s Savings», τον πρώτο φορέα συλλογής των λαϊκών αποταμιεύσεων στη Γαλλία.

6. Η ανάγκη για κατοικία ήταν τόσο προφανής, η πίεση τόσο μεγάλη, που η SCIC άρχισε να εργάζεται αμέσως, προσπαθώντας να κτίσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και όσο το δυνατόν περισσότερο. Έτσι αποκτήθηκε φτηνή γη την οποία η έλλειψη ανέσεων, η απομόνωση και η απόσταση από το Παρίσι έκανε μη ελκυστική για τους ιδιώτες επενδυτές. Η πυκνότητα των σχεδίων ήταν πολύ υψηλή, έτσι ώστε η επίδραση του ενοικίου της γης στο συνολικό κόστος της κατοικίας να μπορεί να μειωθεί και η ποιότητα της κατασκευής ήταν στο χαμηλότερο επίπεδο, ελαχιστοποιώντας το κόστος, μεγιστοποιώντας τον αριθμό των μονάδων και υπενθυμίζοντας σε όλους την προνοιακή φύση της κατασκευής. Από την αρχή, συνεπώς, το πρόγραμμα ήταν προσβολή για τους μελλοντικούς κατοίκους που επιτεινόταν από την αισθητική των Grands Ensembles, ιδιαίτερα αυτών της πρώτης γενιάς (1955 – 1963). Χρησιμοποιώντας τον ορθολογισμό της τυποποίησης της κατασκευής για να μηχανοποιηθεί ο οικοδομικός τομέας, ομοιόμορφα, μεγάλου ύψους, σε παράλληλες σειρές κτίρια φυτεύτηκαν σύμφωνα με ένα ορθογωνικό πλέγμα, ανοιχτό στο βόρειο άνεμο και κατέκλυσαν τους γκρίζους ουρανούς της Παρισινής πεδιάδας. Πιο πέρα, αν η πόλη είναι κάτι περισσότερο από μια συσσώρευση μονάδων κατοικίας, τότε τα Grands Ensembles δεν έγιναν μια πόλη μέχρι πολλά χρόνια αργότερα: δεν είχαν στην αρχή τους βασικό αστικό εξοπλισμό, όπως υπηρεσίες υγείας, ημερήσια κέντρα, αρκετά σχολεία, πολιτιστικές εξυπηρετήσεις, καταστήματα ή επαρκή δημόσια συγκοινωνία Οι Γάλλοι ανακάλυψαν την έκφραση «το δικαίωμα στην πόλη» και φαίνεται ότι ένας τέτοιος επινοητικός ισχυρισμός υποκινήθηκε από την αντίθεση ανάμεσα σε μια από τις πλουσιότερες αστικές κουλτούρες στον κόσμο στις όχθες του Σηκουάνα και την εμπειρία της απομείωσης της αστικής εγκατάστασης σε ένα τσιμεντένιο, παραγόμενο από το κράτος υπνωτήριο.

7. Τα Μεγάλα Συγκροτήματα υπέστησαν συνολική κριτική η οποία τα απαξίωσε πλήρως στην γαλλική κοινή γνώμη. Παρ’ όλες τις κριτικές, τα Grands Ensembles ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια στο Παρισινό τοπίο για σχεδόν είκοσι χρόνια. Ήταν η απάντηση του κράτους στα αιτήματα για στέγη. Κατέκλυσαν τον ορίζοντα, σκεπάζοντας τις ρομαντικές εικόνες του Παρισιού και δημιούργησαν μια νέα ανθεκτική γενιά μητροπολιτικών κατοίκων. Τότε, μια μέρα την Άνοιξη του 1973, όπως οι δεινόσαυροι, εξαφανίστηκαν ξαφνικά. Για να είμαστε ακριβείς, το ίχνος τους παρέμεινε ακόμα στο Παρισινό έδαφος: τα κτίρια είναι εκεί, οι άνθρωποι εκεί, και η γραφειοκρατία της κατοικίας εκεί. Αλλά αυτά είναι κατάλοιπα. Από την Άνοιξη του 1973 και μετά δεν κτίστηκε ούτε ένα Grand Ensemble. Ούτε αντικαταστάθηκαν όταν παρήκμαζαν. Η ιδέα εξαφανίστηκε. Και, όπως με τους δεινόσαυρους, ήταν μια ξαφνική εξαφάνιση που σε πρώτη ματιά παραμένει μυστήριο. Όπως συνήθως, θα θεωρηθεί ότι η Γαλλική ιστορία έχει αλλάξει με διάταγμα, σύμφωνα με κυβερνητική πρωτοβουλία. Πράγματι η απόφαση του Μ.Guichard, Υπουργού Εξοπλισμού, που απαγόρευσε την κατασκευή συγκροτήματος κατοικίας μεγαλύτερου από 2.000 μονάδες, σηματοδότησε τον θάνατο της αστικής μορφής που είχε χαρακτηρίσει τα Γαλλικά μητροπολιτικά προάστια για πολλά χρόνια.

8. Ακόμα, εκείνη η δραματική μετατόπιση ήταν η ίδια έκφραση βαθύτερων και πιο περιεκτικών σε νόημα κοινωνικών αντιθέσεων. Η πολιτική οπισθοχώρηση του συνασπισμού των Γκωλικών στις εκλογές του Μαρτίου του 1973 (ιδιαίτερα σοβαρή στα Grands Ensembles) όπως και μια γενικά εχθρική κοινή γνώμη, οδήγησαν σε μια μεγαλύτερη αναμόρφωση της κυβερνητικής πολιτικής στη δημόσια πολιτική, που διαμόρφωσε τις Γαλλικές μητροπολιτικές μορφές. Είναι υπόθεσή μας ότι αυτή η κοινωνική πρόοδος και η συνακόλουθη πολιτική καθορίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τα αστικά κινήματα διαμαρτυρίας που έλαβαν χώρα στα Παρισινά Grands Ensembles, στη διάρκεια των δεκαετιών του ’60 και ’70.

9. H Eμφάνιση του Aστικού Συνδικαλισμού: Sarcelles Tο Sarcelles ήταν το πρώτο Grand Ensemble στη μητροπολιτική περιοχή του Παρισιού και ακόμη παραμένει στη συλλογική μνήμη των Παρισινών ως σύμβολο αυτής της ιδιαίτερης αστικής μορφής. Ήταν, επίσης, η πρώτη κοινότητα που έζησε την ανάπτυξη μιας μεγάλης κινητοποίησης των κατοίκων για να βελτιώσουν την κατοικία και τις συνθήκες ζωής τους, Εδώ εμφανίστηκαν οι ενώσεις ενοικιαστών στη δημόσια κατοικία. και η δυσαρέσκεια των κατοίκων, που ήταν συγκεντρωμένοι σ’ αυτά τα νεόκτιστα προαστειακά υπνωτήρια, κατέληξε σε ψήφο μιας τοπικής κυβέρνησης με κυρίαρχους τους κομμουνιστές. Η κατασκευή του Grand Ensemble ξεκίνησε το 1954 στην περιοχή ενός μικρού αγροτικού χωριού, του Sarcelles, 15 χιλμ. βόρεια του Παρισιού, με πληθυσμό 1.500 άτομα περίπου. Ολοκληρωμένο το 1974, το Sarcelles περιλάμβανε πάνω από 13.000 μονάδες με πληθυσμό 60.000 ανθρώπους. Η προέλευση των κατοίκων: από υπερφορτωμένα ή υποβαθμισμένα σπίτια 43%, από επιπλωμένα ξενοδοχεία 14%, από συγκατοίκηση με άλλες οικογένειες 12,5%, από έξωση 8,7%, πρόσφυγες από Bόρεια Aφρική 4,2%, κ.λπ. κατηγορίες χαμηλοεισοδηματιών. Κτίστηκε σε 3 φάσεις: 1954-60, 1960-66, μετά το 1966. Το 1974, το 1/3 των κατοίκων ήταν ιδιοκτήτες. Μείξη κατοίκων εργατικής μικροαστικής και μεσαίας τάξης.

10. Δύο σημαντικοί παράγοντες φαίνεται να υπήρξαν στην αφετηρία της αστικής κινητοποίησης. Από τη μια ο υψηλά συλλογικός χαρακτήρας της παραγωγής και διαχείρισης της πόλης: η SCIC ήταν ο επενδυτής, κάτοχος και διαχειριστής για κάθε κτίριο σ’όλη την πόλη, καθώς και ο υπεύθυνος θεσμός για την παραγωγή και παράδοση όλου του βασικού αστικού εξοπλισμού. Ενώ οι άνθρωποι στο Παρίσι δύσκολα μπορούσαν να αντιδράσουν συλλογικά ενάντια στις κακές συνθήκες κατοικίας τους, αντιμέτωποι με ένα σύνολο από ξεχωριστούς σπιτονοικοκύρηδες, όλοι στο Sarcelles αντιμετώπιζαν την ίδια συνθήκη και είχαν να κάνουν με τον ίδιο γραφειοκρατικό συνεταίρο. Η κοινωνικοποίηση του αστικού περιβάλλοντος δημιούργησε τις συνθήκες για την ανακάλυψη κοινών ενδιαφερόντων. Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν: η τραχύτητα των συνθηκών ζωής για τους πρώτους κατοίκους του Sarcelles. Αν και οι συνθήκες της κατοικίας τους βελτιώθηκαν δραστικά σε σχέση με αυτές που είχαν ζήσει στο Παρίσι, εξαναγκάστηκαν να ζήσουν στο μέσον ενός εργοταξίου, χωρίς εξυπηρετήσεις, με φτωχή συγκοινωνία και πλήρη απουσία αστικής ζωής. Oι μελέτες πάνω στις κοινωνικές σχέσεις στο Sarcelles στη διάρκεια του τέλους της 10ετίας του ’50 και της αρχής της 10ετίας του ’60, δείχνουν μια δραματική πτώση στην επέκταση και τον πλούτο των κοινωνικών δικτύων και της ανθρώπινης αλληλοεπίδρασης σε σύγκριση με την προηγούμενη εμπειρία των κατοίκων. Η απομόνωση ήταν ιδιαίτερα οξεία για τις γυναίκες, πολλές από τις οποίες έπρεπε ν’αφήσουν τις εργασίες τους στο Παρίσι για να φροντίσουν τα παιδιά, χάνοντας επίσης τις επαφές τους με φίλους, οικογένεια και γείτονες, που είχαν απολαύσει στο υπερφορτωμένο αλλά ανθρώπινο περιβάλλον τους.

11. Σχεδόν από τη στιγμή της κατασκευής του πρώτου κτιρίου, το φθινόπωρο του 1957, ιδρύθηκε μια οργάνωση κατοίκων, η Association Sarcelloise (AS) ως αντίδραση στα αστικά προβλήματα και την κοινωνική απομόνωση και ανέλαβε πρωτοβουλίες με πολιτικά στρατευμένους (αριστερή πτέρυγα των σοσιαλιστών του Parti Socialiste Unifie [PSU] και κομμουνιστές του Parti Communiste Français [PCF]). Στη γενική πολιτική ατμόσφαιρα της 10ετίας του ’60 πυροδοτήθηκαν δυναμικές κινητοποιήσεις των αποκάτω. Ένα πρώτο γεγονός ήρθε το 1963, όταν το σύστημα θέρμανσης εξερράγη. 3 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Οργανώθηκαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, διεκδικώντας την αναδιοργάνωση του συστήματος με την απομάκρυνση των κεντρικών καυστήρων από τα κτίρια. Η SCIC αρνήθηκε, για λόγους κόστους… Tότε, λίγες εβδομάδες αργότερα το σύστημα έσπασε ξανά και 1.500 άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους του Sarcelles. Η AS διαπραγματεύτηκε με την SCIC και πέτυχε την επανεξέταση όλης της εγκατάστασης και την απομάκρυνση των καυστήρων από τα κτίρια. Για πρώτη φορά μια μαζική κινητοποίηση είχε δείξει στον κατασκευαστή ότι οι κάτοικοι των Grands Ensembles δεν ήταν διατεθειμένοι να δεχθούν αυτές τις συνθήκες κατοικίας.

12. Τα επόμενα προγράμματα σχεδιάστηκαν για ανθρώπους με υψηλότερα εισοδήματα και τα ενοίκια στις ήδη υπάρχουσες κατοικίες αυξήθηκαν. Αυτή η κίνηση απείλησε τον εύθραυστο προϋπολογισμό των περισσότερων κατοίκων και οδήγησε σε ένα από τους πιο σημαντικούς αγώνες στο Sarcelles: στην απεργία ενοικίων του 1965 (άρνηση πληρωμής της αύξησης). Παρά τις μεγάλες κινητοποιήσεις των κατοίκων, η SCIC απέρριψε κάθε διαπραγμάτευση και άσκησε πιέσεις στους ιδιοκτήτες ατομικά. Η απεργία, για λόγους και αντιφάσεων στη σχέση μεταξύ της δημοτικής αρχής ως κέντρου των κινητοποιήσεων και του αυτόνομου αστικού κινήματος, σταμάτησε. Tελικά το 1968, υπογράφτηκε μια συμφωνία μεταξύ της SCIC και όλων των οργανώσεων των κατοίκων για την εκμίσθωση όλων των ενοικιαζόμενων κατοικιών στο Sarcelles. Η μεγαλύτερη βελτίωση ήταν η εξάρτηση του ενοικίου από το κόστος κατασκευής. H SCIC κέρδισε τη δυνατότητα σταθερής αύξησης κάθε τρία χρόνια. Οι ενοικιαστές κέρδισαν προστασία ενάντια σε αυθαίρετες και ξαφνικές αυξήσεις. Πιο πέρα εγκαθιδρύθηκε η αρχή ότι η μίσθωση υπόκειται σε συλλογική διαπραγμάτευση, τερματίζοντας έτσι την παραδοσιακή σχέση ανάμεσα στον σπιτονοικοκύρη και τον ενοικιαστή. Ως αποτέλεσμα της κοινωνικοποίησης της παραγωγής και της διαχείρισης της κατοικίας, η συλλογική διαπραγμάτευση εισήλθε στη διαδικασία της κατανάλωσης.

13. Σε εφαρμογή της απόφασηςτου κράτους για δημιουργία εκλεγμένων Συμβουλίων Κατοίκων σε κάθε Grand Ensemble, η SCIC άνοιξε διαπραγματεύσεις με τις εθνικές ενώσεις ενοικιαστών όλων των τάσεων για να καθορίσει το περιεχόμενο και τη λειτουργία αυτών των Συμβουλίων Kατοίκων. Αρκετά σημαντικό, η Eθνική Συνομοσπονδία Kατοικίας (CNL), η Eθνική Ένωση των Oργανώσεων Oικογενειών (UNAF), η Λαϊκή Oργάνωση των Oικογενειών (APF) και η Συνδικαλιστική Oμοσπονδία Oικογενειών (CSF), όλες αυτές οι εθνικές οργανώσεις, έλαβαν μέρος στη διαπραγμάτευση με τη SCIC, μαζί με την AS: μια μεγάλη ένδειξη του στρατηγικού ρόλου που έπαιξε η κινητοποίηση στο Sarcelles επηρεάζοντας τη νέα συμμετοχική πολιτική του δημόσιου τομέα κατοικίας. Στις 26 Iουνίου του 1965 υπογράφτηκε ένα εθνικό συμβόλαιο ανάμεσα στη SCIC και όλες τις συμβαλλόμενες οργανώσεις, που εγκαθίδρυε την ύπαρξη ενός Συμβουλίου Kατοίκων σε κάθε Grand Ensemble, εκλεγμένου στη βάση μιας ψήφου ανά μονάδα κατοικίας. Τα κινήματα των αποκάτω είδαν την παρουσία τους ν’αναγνωρίζεται θεσμικά για πρώτη φορά. Στο Sarcelles, το Συμβούλιο εκλέχτηκε τον Φεβρουάριο του 1966. Η AS κέρδισε την εκλογή με 8 έδρες στις 18 και, υπό την επίδρασή της, το Συμβούλιο από εργαλείο συμμετοχής έγινε μια βάση για αστικό αγώνα.

14. Το 1965, στη βάση μιας διαδεδομένης αστικής αναταραχής και οργάνωσης των αποκάτω, τα αριστερά κόμματα αμφισβήτησαν τη συντηρητική συμμαχία ελέγχου του δήμου. Η αμφισβήτηση δεν ήταν εύκολος στόχος. Ο τομέας του πληθυσμού που είχε έρθει από την Aλγερία ήταν ένα σταθερό κάστρο της άκρας δεξιάς. Ενώ η προαστειακή εργατική τάξη στο Παρίσι έτεινε να ψηφίζει περισσότερο κομμουνιστές και σοσιαλιστές έναντι οποιουδήποτε άλλου τμήματος του πληθυσμού, το Sarcelles δεν είχε μια εργατική πλειοψηφία. Αλλά στη βάση της αστικής κινητικότητας, η αριστερά κέρδισε αρκετές ψήφους και πήρε τις εκλογές με μικρή πλειοψηφία. Εκλέχτηκε ένα συμβούλιο της πόλης με 19 κομμουνιστές (συμπεριλαμβανομένου του δημάρχου), 6 σοσιαλιστές και 6 της αριστερής πτέρυγας σοσιαλιστές. Έκτοτε, στα 1971 και 1977, η αριστερή πλειοψηφία ξαναεκλέχτηκε και ο κομμουνιστής δήμαρχος έγινε στα 1977 βουλευτής από την περιοχή του Sarcelles.

15. Η λαϊκή πίεση που ασκήθηκε στη δεκαετία του ’60 από την AS παρήγαγε δύο μείζονα αποτελέσματα στην πόλη: • Άλλαξε τις πολιτικές τάσεις του πληθυσμού, ιδιαίτερα της μεσαίας τάξης. H εμπειρία της συλλογικής κινητοποίησης για θέματα κατοικίας εξηγεί την αλλαγή της πολιτικής στάσης μιας μεσαίας και κατώτερης μεσαίας τάξης που μέχρι τότε χαρακτηριζόταν από το διαχωρισμό της από την εργατική τάξη, ως έκφραση της κοινωνικής απόστασης ανάμεσα στις δύο ομάδες στο χώρο εργασίας. Στη βάση ενός τέτοιου μετασχηματισμού της στάσης, η αριστερά μπόρεσε για πρώτη φορά να κατακτήσει μια προαστιακή τοπική κυβέρνηση σε μια μη εργατική ταξικά πόλη. • 2. Kάτω από τη συνδυασμένη πίεση της AS ανάμεσα στα 1957-68 και της δημαρχίας των κομμουνιστών από το 1965, η Sarcelles έγινε μια σχετικά καλά εξοπλισμένη προαστιακή κοινότητα, με εκτεταμένες πολιτιστικές και εμπορικές εξυπηρετήσεις, κοινωνικές υπηρεσίες και καλά σχολεία.

16. ΟΙ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ ΣΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ , 2005

17. ΓAΛΛIA: NOEMBPIOΣ 2005 • Στα ίχνη της εξέγερσης • Στοιχεία από την εφημερίδα ΕΠΟΧΗ • O πληθυσμός του Παρισιού ανέρχεται σε 11,2 εκατομμύρια. Τα 9 ζουν στα προάστια. Περίπου 500.000 είναι μετανάστες που εγκαταστάθηκαν μετά το 1990. • Clichy-Sous-Bois: H ανεργία πλήττει το 23% του πληθυσμού και το 50% των νέων. • Kαμένα αυτοκίνητα ανά νύχτα: 30, 29, 30, 40, 69, 49, 315, 596, 897, 1295, 1408, 1173, 617. • Πάνω από 2.000 οι συλλήψεις. Οι συλληφθέντες καταδικάζονται ακόμα κι αν τα παπούτσια τους έχουν ίχνη βενζίνης. • Eξεγερμένες πόλεις: Λυών, Pουέν, Nτιζόν, Mασσαλία, Eβρέ, Pουμπέ, Tουρκουάν, Eμ, Στρασβούργο, Pεν, Nάντη, Nίκαια, Tουλούζη, Mπορντό, Πο, Λιλ κ.ά. • Το πλούσιο προάστιο του Nεϊγί διαθέτει μόνο το 2,5% των διαθέσιμων κτιρίων του δήμου του για κοινωνικά προγράμματα δημόσιας στέγασης. Ο νόμος προβλέπει 20%. • Επεισόδια που σχετίζονται με τα γαλλικά καταγράφηκαν σε Bέλγιο (Bρυξέλλες, Aμβέρσα και άλλες βελγικές πόλεις), Γερμανία (Bρέμη, Bερολίνο), Δανία (Άαρχους), Iσπανία (Σεβίλλη), Πορτογαλία (Λισαβόνα).

18. Ο νόμος περί κήρυξης περιοχών σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης του 1955 εφαρμόστηκε τελευταία φορά το 1984 στη Nέα Kαληδονία, ενώ στη μητροπολιτική Γαλλία το 1962. • 57% δεν θέλουν την απομάκρυνση Σαρκοζί, 73% επικροτούν τα σκληρά μέτρα, 50% έχει αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα των μέτρων. • Iσλάμ στη Γαλλία: η δεύτερη μεγαλύτερη θρησκεία. Πέντε εκατομμύρια πιστοί εκ των οποίων 35% αλγερινής, 25% μαροκινής, 10% τυνησιακής καταγωγής. Κατοικούν στα μεγάλα κέντρα: Παρίσι, Λιλ, Λυών, Mασσαλία κ.α. • Πόλεις με γκέτο: (ενδεικτικά) Παρίσι, Λυών, Λονδίνο, Pώμη, Mιλάνο, Aμβέρσα, Bρυξέλλες, Pότερνταμ… • Γκέτο στην Eλλάδα: Mενίδι, Zεφύρι, Δενδροπόταμος Θεσ/νίκης.

19. Ποσοστό των κατοίκων που διαμένουν στο κέντρο: • Στη Nέα Yόρκη 37,8% • Στο Λονδίνο 60% • Στο Λος Άντζελες 22% • Στο Παρίσι 18% • Ποσοστό των κατοίκων που γεννήθηκαν εκτός: • Bρετανικών Nήσων – Λονδίνο 19,5% • Tων 50 Πολιτειών H.Π.A. • - Nέα Yόρκη 37,8% • Λος Άντζελες 22,6% • Mητροπολιτικής Γαλλίας – Παρίσι 19,4% • Z.U.S.: ευαίσθητες αστικές περιοχές • Γαλλία Z.U.S. • Kάτω από το όριο της φτώχειας 10% 26,5% • Aνεργία 9,9% 20,7% • Mονογενεϊκές οικογένειες 8% 15% • Έως 20 ετών 24,5% 31,5%

20. Όταν και ο αστικός σχεδιασμός οδηγεί στην εξέγερση Aυτό που με κάνει να σχολιάζω τα γεγονότα, είναι η απόλυτα άρρηκτη σχέση τους με τον χώρο στον οποίο διαδραματίζονται. Οι νεκρές ή γκρίζες περιοχές-κατοικίες, οι νεκροί ή γκρίζοι δρόμοι που το βράδυ κυρίως γεννούν τον εφιάλτη ενός εξίσου νεκρού ή γκρίζου πρωϊνού, οι περιοχές στις οποίες συσσωρεύεται η νεολαία του 21ου αιώνα, και ασφυκτιά από την ανία, την αβεβαιότητα, τη φτώχεια, την έλλειψη έστω και υποτυπωδών υποδομών παιδείας, αθλητισμού, αναψυχής, απασχόλησης. Κυκλοφόρησα κάποτε σ’αυτά τα προάστια, προσπαθώντας να μαζέψω υλικό για δύο έρευνες (μία με αναφορά τα περίχωρα του Παρισιού, τότε που δοκιμαζόταν το πείραμα για τις πόλεις-δορυφόρους, και μία για την περιοχή της Λιλ) με θέμα “ο αστικός σχεδιασμός και οι συμπεριφορές του πληθυσμού”. Και οι δύο έρευνες δηλαδή είχαν ως αναφορά περιοχές φτωχές, περιοχές υπνωτήρια, με πολυόροφες κατασκευές, πρόχειρες, προκατασκευασμένα κουτιά το ένα πάνω στο άλλο, το ένα δίπλα στο άλλο, ή διόροφα, ολόϊδια σπίτια παραταγμένα στη σειρά σαν στρατιωτάκια, με ανύπαρκτο κοινωνικό εξοπλισμό, χωρίς πλατείες, χωρίς αλάνες, χωρίς έστω και υποτυπώδεις παιδικές χαρές. Ο αστικός σχεδιασμός σε όλο του το μίζερο μεγαλείο. Στις περιοχές αυτές είτε τότε, είτε αργότερα, ήταν φανερό ότι κάποια προβλήματα θα ξεσπούσαν. Προβλήματα που χρόνια ολόκληρα, θα μπορούσαν ή να επιλυθούν (η εμπειρία πάντα μπορεί να κινητοποιήσει και να οδηγήσει σε βελτιώσεις) ή να παραμείνουν στα αζήτητα. Στο σκοτάδι. Και να βγουν στο φως όταν το μη παρέκει είναι δίπλα και καραδοκεί. Τότε ή σήμερα ή αύριο. Τώρα βγήκαν στο φως τα προβλήματα. Με φωτιές, εμπρησμούς, καταστροφές, γκαζάκια, μολότωφ, πέτρες. Τώρα τα προβλήματα επεκτείνονται. Και διεκδικούν. Bάσω Kιζήλου Eφημ. “H Eποχή” (13.11.2005)

21. Aπό τα “κόκκινα” στα “δύσκολα” Πολλές από τις σημερινές “δύσκολες” συνοικίες αποτελούν ιστορικά τα “κόκκινα” παρισινά προάστια. Η μεταστροφή, από “κόκκινα” σε “δύσκολα”, καταγράφεται στις αρχές της δεκαετίας του ’80, όπου οι περίφημες κοινωνικές κατοικίες, η ενσάρκωση των ουτοπικών προσδοκιών της μοντέρνας αρχιτεκτονικής για σύγχρονη κατοικία για όλους, γίνονται το γκρίζο σκηνικό της ζωής του γκέτο. Από το ’80 και μετά στην κυβέρνηση βρίσκεται κατά κύριο λόγο το σοσιαλιστικό κόμμα και από το 1995 και μετά η “πληθυντική αριστερά”, μέχρι την απροσδόκητης έντασης αποδοκιμασία των φιλελεύθερων πολιτικών της στις 21 Aπριλίου 2002 που φέρνει τον Λεπέν στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Στο διάστημα αυτό η ανάπτυξη νέων μεσαίων τάξεων, έρχεται μαζί με ένα νέο είδος φτώχειας για τα χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα που προέρχονται πια κατά κύριο λόγο, και όχι αποκλειστικά, από τη μετανάστευση. Πρόκειται για μια φτώχεια μόνιμη και γι’αυτό απελπιστική που παγιώνεται και διευρύνεται με την κυριαρχία της ελεύθερης αγοράς. Η ταξική συμμαχία της σοσιαλδημοκρατίας, την οποία ασπάστηκε για μια περίοδο και το κομμουνιστικό κόμμα, σήμανε συμπίεση μέχρι σύνθλιψης των ασθενέστερων, τον στιγματισμό και την εγκατάλειψή τους. Πρόκειται για μια εγκατάλειψη όχι μόνο ως αποτέλεσμα των κεντρικών πολιτικών επιλογών, αλλά και ως άμεση πρακτική. Το έργο της διαχείρισης της κοινωνικής ανέχειας “ανατέθηκε” στους συλλόγους της γειτονιάς μαζί με κάποια πενιχρά μέσα για την επίτευξη ενός στόχου τόσο δυσανάλογου, με αποτέλεσμα η θρησκεία να βρίσκεται σε θέση να αποτελεί τον βασικό κοινωνικό ιστό και οι ιμάμηδες τους επίσημους συνομιλητές με την κεντρική εξουσία. Στο ντελίριο της ακροδεξιάς για τους χαραμοφάηδες που ζουν από τους φόρους των εργαζόμενων πολιτών η κυβερνητική αριστερά απάντησε με μισόλογα περί δυνατών και αδύναμων χωρίς να διστάσει να παίξει το χαρτί της ασφάλειας στις προεδρικές εκλογές του 2002. Έλσα Παπαγεωργίου Εφημ. “H Eποχή” (13.11.2005)

22. Παραδείγματος χάριν… Tο Kλισί Σου Mπουά είναι η πόλη όπου σημειώθηκαν οι πρώτες συγκρούσεις λίγες μόλις ώρες μετά τον θάνατο των δύο εφήβων από ηλεκτροπληξία. Σε απόσταση 15 χιλιομέτρων ανατολικά του Παρισιού, το Kλισί ανήκει στο διαμέρισμα του Σεν Σαν Nτενί με το νούμερο 93 (“νεφ τρουά” για τους φίλους…) και συνιστά εμβληματική περίπτωση συγκέντρωσης σε έναν περιορισμένο γεωγραφικό χώρο, όλων των δυνατών εκφράσεων της κοινωνικής μιζέριας. Το Kλισί σε διάστημα μιας δεκαετίας μετά τον B’ Π.Π. θα μετατραπεί από μικρή αγροτική κοινότητα σε εργατούπολη-υπνωτήριο με πληθυσμό που στο τέλος της δεκαετίας του ’90 θα προσεγγίσει τους 30.000 κατοίκους. Με δείκτες ανεργίας που αγγίζουν το 25%, το 75% περίπου του καταγεγραμμένου εργαζόμενου πληθυσμού είναι εργάτες και χαμηλόμισθοι υπάλληλοι, ενώ μόνο ένα 5% των κατοίκων απασχολείται ως διευθύνον προσωπικό. Σύμφωνα με τις εθνικές αξιολογήσεις η σχολική αποτυχία θίγει τους μαθητές/μαθήτριες του Kλισί σε βαθμό πολύ μεγαλύτερο από τον εθνικό μέσο όρο, ενώ το σύνολο των σχολείων του δήμου εξαρτάται από Zώνες Eκπαιδευτικής Προτεραιότητας. Το 50% του συνολικού πληθυσμού είναι νέοι κάτω των 25 ετών. Ο δήμαρχος του Kλισί (Σοσιαλιστής) εκλέχθηκε το 2001 από την πρώτη Kυριακή έχοντας επίσης την υποστήριξη του Kομμουνιστικού Kόμματος. Ωστόσο το ποσοστό του 61,91% δεν αντιπροσωπεύει παρά μόνο 2.467 ψήφους! Aναλυτικότερα, σε σύνολο 28.274 κατοίκων, μόλις 7.758 είχαν εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους, εκ των οποίων το 46,85% απείχε. H έντονη παρουσία μεταναστευτικών πληθυσμών ωστόσο δεν αρκεί να εξηγήσει τον ελάχιστο αριθμό εγγεγραμμένων. Αν και δεν υπάρχουν διαθέσιμα αναλυτικά στοιχεία, η μη επίδραση της αύξησης του νεανικού πληθυσμού στον αριθμό των εγγεγραμμένων ο οποίος μειώνεται σταθερά από το 1995, μας επιτρέπει να υποθέσουμε ότι ένα σημαντικό ποσοστό νέων γάλλων πολιτών με μεταναστευτική καταγωγή παραιτείται από την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος αποφεύγοντας την εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους. Εφημ. “H Eποχή” (13.11.2005)

23. Τραγωδία, φάρσα ή τραγική φάρσα της γαλλικής Republique; Tο 1955, η γκωλική δεξιά ένιωσε να πλήττεται το αποικιακό της όραμα για τον “εκπολιτισμό των βαρβάρων” και κήρυξε απαγόρευση κυκλοφορίας των εξεγερμένων αλγερινών. Πενήντα χρόνια μετά, η επαναφορά του ίδιου μέτρου, αλλά με γάλλους αυτή τη φορά αποδέκτες, συμπίπτει χρονικά με το μνημόσυνο του θανάτου του Nτε Γκωλ. Το καθεστώς έκτακτης ανάγκης περιλαμβάνει εκτός από την απαγόρευση κυκλοφορίας σε μη συνοδευόμενα “αληταριά”, την ενίσχυση των αστυνομικών δυνάμεων και την επανενεργοποίηση του σοσιαλδημοκρατικής έμπνευσης ρόλου του “μπάτσου της γειτονιάς”, την όσο το δυνατόν πιο άμεση και παραδειγματική τιμωρία των δραστών, άμεσες οικονομικές κυρώσεις σε “ανεύθυνους γονείς” που πλέον δεν αξίζουν τις επιχορηγήσεις του κράτους, και, last but not least, την απέλαση από το γαλλικό έδαφος κάθε ατόμου με ή χωρίς χαρτιά που “αγνώμον προς τα δημοκρατικά ιδεώδη” ενεπλάκη σε άνομες πράξεις. Πρόκειται για μια πολιτική μηδενικής ανοχής που έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή με τους πρότερους νόμους του Σαρκοζί περί εσωτερικής ασφάλειας (κι αναμένεται να συμπληρωθεί από έναν τρομονόμο που ετοιμάζεται για τον Δεκέμβρη). Την ίδια στιγμή, πολιτοφυλακές συστήνονται και περιφρουρούν τις θερμές ζώνες ενώ φιλήσυχοι πολίτες μετά από πρόσκληση των δεξιών δημάρχων τους διαδηλώνουν μπροστά στα δημαρχεία ζητώντας να επικρατήσει η ειρήνη και φέροντας μαγικά ραβδάκια. Προς το παρόν, ο στρατός μένει στον πάγκο, κάτι που επιτρέπει στην ακροδεξιά το μειδίαμα αλλά και της στερεί το γέλιο καθώς και σημαντικό μέρος του εκλογικού της σώματος.

24. Το μέτρο απαγόρευσης της κυκλοφορίας, πέραν της βαρύνουσας ιστορικής και συμβολικής σημασίας του, ψηφίστηκε τη στιγμή ακριβώς που άρχισε να παρατηρείται ύφεση των συγκρούσεων στα παρισινά προάστια, ενώ άφησε “σκεπτικούς” και “προβληματισμένους” τόσο τους δεξιούς δημάρχους όσο και τα συνδικαλιστικά όργανα των αστυνομικών (όπως εξάλλου και η σύσταση πολιτοφυλακών), για να εφαρμοστεί τελικά σε 5 ή 6 διαμερίσματα. Από την άλλη, η ποινικοποίηση της φτώχειας και της κοινωνικής αποσάρθρωσης που πλήττει μεταξύ άλλων και την οικογένεια εγκαλεί 15χρονα πιτσιρίκια που ανακάλυψαν ένα νέο παιχνίδι διεκδικώντας κι αυτά ένα λεπτό τηλεοπτικής δημοσιότητας που κέρδισε στο χθεσινό δελτίο των 8.00 η διπλανή γειτονιά. Ως αντιστάθμισμα, η κοινωνική προσφορά του Bιλπέν περιλαμβάνει την επανα-χρηματοδότηση των συλλόγων που κατάργησε πρόσφατα ο προκάτοχός του, Pαφαρέν, οικονομικές διευκολύνσεις σε επιχειρήσεις που εγκαθίστανται σε προάστια με υψηλή ανεργία και αντλούν από αυτά το ένα τρίτο του προσωπικού τους, επιδόματα και προγράμματα επανένταξης και επιμόρφωσης νέων ανέργων, “οικοτροφεία αριστείας”, πλαίσιο επαγγελματικής κατάρτισης από τα 14 χρόνια, σχέδια ανακατασκευής και επέκτασης των κοινωνικών κατοικιών.

25. Ο ορίζοντας των κοινωνικών μέτρων επίλυσης της κρίσης δεν πάει πέρα από τα όρια της διαχειριστικής πολιτικής μιας πληθυντικής και κυβερνητικής αριστεράς, και μάλιστα παλινωδεί στο τελευταίο και πιο αντιδραστικό της κεφάλαιο. Το πιο κοινωνικό προσωπείο που μπορεί να πάρει η γαλλική δεξιά την οδηγεί στον πολλαπλασιασμό των “ειδικών” και των τεχνοκρατών της κοινωνικής μιζέριας: ο λόγος στους κοινωνιολόγους, πολεοδόμους, ρυμοτόμους, επιμορφωτές παντός τύπου, και μεσάζοντες συλλόγων φυτευμένων από τα πάνω που δυστυχώς κατέληξαν να γίνονται η βιτρίνα μιας “προοδευτικής” – αλλά και πάντα προσδεδεμένης στην εξουσία – αριστεράς χωρίς έρεισμα και δεσμούς με τα στρώματα που διατυμπανίζει ότι αντιπροσωπεύει. Ή μήπως θα τους παραδώσει στα επιμορφωτικά προγράμματα του Bιλπέν, ο οποίος προαναγγέλλει την κατάργηση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης μέχρι τα 16 χρόνια για όσους μαθητές “στερούνται ταλέντου” με το πρόσχημα ότι μπορούν να το βρουν σε μια τέχνη; Πάνος Aγγελόπουλος Εφημ. “H Eποχή” (13.11.2005)

26. Pάπισμα από τη Γαλλία Aυτό που βλέπουμε σήμερα στις γαλλικές πόλεις είναι προϊόν των ανεκπλήρωτων και τραυματισμένων υποσχέσεων μιας κοινωνικής και λαϊκής Republique και όχι συνέπεια κάποιου, υποθετικώς ενιαίου και υπερβατικού, “γαλλικού μοντέλου”. Αυτό που βλέπουμε είναι καρπός μιας ελιτίστικης, αλαζονικής και επιρρεπούς στο φιλελεύθερο μάνατζμεντ πολιτικής αντίληψης, μιας άποψης που θέλει, εδώ και χρόνια, να τελειώνει με τη “γαλλική εξαίρεση” και να προσεγγίσει, επιτέλους, την αμερικανική εμπειρία. Και η ειρωνεία είναι ότι η αμερικανική εμπειρία (το όραμα του Σαρκοζί αλλά και μιας μερίδας της φιλελεύθερης αριστερής διανόησης) ήλθε από εκεί που δεν το περίμεναν οι ελίτ: ήλθε από τα κάτω, από το γκέτο και τις πόλεις του μπετόν που περιβάλλουν τη μητρόπολη. Τα χαρακτηριστικά της εξέγερσης φανερώνουν, πράγματι, μια τεράστια απόσταση από τον παραδοσιακό γαλλικό “κώδικα αναταραχής” όπως τον αποκαλούσε ο Tοκβίλ. Ένας καταστροφισμός και μια συλλογική ενέργεια χωρίς πλαίσιο και ορίζοντες προσδοκιών. Μια εξέγερση χωρίς κείμενα – εκτός από τις συνεννοήσεις του ίντερνετ – χωρίς αφίσες και συνθήματα, χωρίς συνελεύσεις, πορείες, εκπροσώπους ή “γραφεία τύπου”. Μια εξέγερση χωρίς πολιτική, χωρίς καν ιδεολογική πρόφαση.

27. Δεν είναι τυχαίο που αυτές τις νύχτες δεν καίγονται τόσο σύμβολα του πλούτου ή της δομικής ισχύος του “συστήματος” αλλά οι πόροι της ίδιας της συνοικιακής ζωής, το σχολείο, ο παιδικός σταθμός, το αυτοκίνητο ή το μαγαζί του γείτονα. Η βία στράφηκε κυρίως κατά των όσων συμβολίζουν την καθημερινότητα, το άμεσο οπτικό περιβάλλον μιας γενιάς που ζει και η ίδια την αμεσότητα των επιθυμιών της, την απόσχιση από την ιστορία. Ακόμα και το αντι-αστυνομικό μένος δεν φαίνεται εδώ να εκφράζει την επίθεση σε έναν “κατασταλτικό μηχανισμό του κράτους” αλλά μια βεντέτα με εκείνους που μπλέκονται στην ίδια καθημαγμένη επικράτεια, στο ίδιο δίκτυο της αλληλο-επιτήρησης και της αμοιβαίας πρόκλησης. Εξ ου και η απουσία ελπίδας και η παντελής έλλειψη ουτοπικών στοιχείων σε αυτή τη νέα σκηνή της μητροπολιτικής εχθρότητας. Ως εάν στον κυνισμό και στην αποστασία των ελίτ ανταποκρίθηκε το αντι-όραμα του πλήθους και η δική του απόσχιση από τα νεκρά συμβόλαια. Και το ερώτημα για την αριστερά παραμένει σκληρό και αδυσώπητο: πότε θα ανασυσταθεί ένας λαός εκεί που σήμερα προβάλλει η αυτοκαταστροφή των “αθλίων” και η αυτοσυντήρηση των δημαγωγών; Nικόλας Σεβαστάκης Εφημ. “H Eποχή” (13.11.2005)

28. Mιμουνά Xατζάμ, εκπρόσωπος της οργάνωσης Africa 93: Τώρα οι πολιτικοί ενδιαφέρονται για τα προβλήματα των νέων Eρ.: Εκείνο που προκαλεί απορίες είναι ότι δεν πυρπολήθηκαν μόνο αυτοκίνητα αλλά και σχολεία – κάτι που δεν συνέβαινε στις παλιότερες εκρήξεις τη δεκαετία του 1980 και του 1990… Aπ.: Ξέρετε, καίνε τα σχολεία γιατί συμβολίζουν την αποτυχία τους. Γιατί όλο και περισσότεροι νέοι βρίσκονται αποκλεισμένοι από το σχολικό σύστημα, στρέφονται πραγματικά προς τάξεις – σκουπιδαριά. Το σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης δεν χαίρει καμίας εκτίμησης γιατί στα Λύκεια, σε αυτή την εκπαιδευτική κατηγορία, δεν συναντάμε παρά φτωχούς μαθητές, παιδιά εργατών και ανέργων. Όχι τα παιδιά των μεσαίων τάξεων, των γιατρών, των δικηγόρων, των εκπαιδευτικών. Ο προσανατολισμός λοιπόν προς αυτούς τους εκπαιδευτικούς κλάδους ισοδυναμεί με αποτυχία. Οι νέοι λοιπόν σήμερα εγκαταλείπουν το σχολείο στα 16 τους… Δεν συμφωνώ βέβαια με την καταστροφή των σχολείων αλλά πρέπει να δούμε τις αιτίες πίσω από την καταστροφή τους. Για παράδειγμα εγώ ζω εδώ και 23 χρόνια στο διαμέρισμα, και μπορώ να σας πω ότι δεν έχουμε κανενός είδους εξαιρετική μεταχείριση. Αντιθέτως. Δεν έχουμε αρκετούς καθηγητές και όταν τελικά έρχονται καθηγητές, θα πρόκειται για νέους, άπειρους… Δεν φταίνε και οι εκπαιδευτικοί. Αντιμετωπίζουν τάξεις πολύ φτωχών μαθητών… Πρόκειται για φαύλο κύκλο.

29. Eρ.: Η κυβέρνηση ανακοίνωσε κάποια μέτρα. Θεωρείτε ότι αυτά θα λύσουν το πρόβλημα; Aπ.: Δεν θα λύσουν τα βαθύτερα αίτια του προβλήματος. Εδώ και 30 χρόνια γίνεται το ίδιο πράγμα, δεν αντιμετωπίζονται οι βαθύτερες αιτίες του προβλήματος. Εδώ και 30 χρόνια δόθηκαν χρήματα, μέσα έστω και αν τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε κάποια υποχώρηση. Τι ανακοίνωσε η κυβέρνηση, για παράδειγμα, αναφορικά με μέτρα για την απασχόληση; Aπολύτως τίποτε. Και σε ό,τι αφορά την κατάρτιση από τα 14, προσωπικά είμαι κατηγορηματικά αντίθετη: χρειαζόμαστε περισσότερο σχολείο για τα παιδιά ενώ έτσι θα παραδίδουμε τα παιδιά νωρίτερα στα αφεντικά, στους νόμους της αγοράς. Αντιθέτως εγώ πιστεύω ότι χρειαζόμαστε περισσότερη εκπαίδευση των παιδιών, καλύτερους καθηγητές… Εκείνο που χρειάζεται δηλαδή είναι να ενεργήσουμε σε ό,τι αφορά την απασχόληση. Δεν μπορεί να γίνει αυτό αμέσως, λόγω της παγκοσμιοποίησης. Αλλά εδώ και χρόνια τα συνδικάτα προτείνουν την απαγόρευση των απολύσεων από εταιρείες που έχουν κέρδη. Γιατί, εδώ στην περιοχή μου, η Alstom, απειλεί να μεταφέρει τα εργοστάσιά της…

30. Πρόκειται για την τελευταία επιχείρηση που βρίσκεται στην πόλη μας, των 35.000 κατοίκων, όπου το ποσοστό της ανεργίας ανέρχεται σε 39% του ενεργού πληθυσμού. Πιστεύω ότι αυτή είναι η βαθύτερη αιτία, η απασχόληση. Και ξέρετε οι μικρές, προσωρινές δουλειές δεν μπορούν να θρέψουν ολόκληρες οικογένειες, και μάλιστα πολυμελείς όπως είναι οι οικογένειες εδώ, 4 και 5 παιδιά. Έτσι, κατά τη γνώμη μου, το βάρος πρέπει να πέσει στην απασχόληση και κυρίως στην απασχόληση των νέων, στην κατάρτισή τους. Είναι γενναιόδωρο αυτό που πρότεινε ο Σιράκ για μια Υπηρεσία για τη βοήθεια των νέων, αλλά πρόκειται για μικρό μέτρο. Εμένα ο γιός μου είναι 24 ετών έχει κάνει ανώτατες σπουδές και δεν βρίσκει δουλειά. Σήμερα τα παιδιά κάνουν σπουδές και δεν βρίσκουν δουλειά. Και δεν είναι μόνο το θέμα της απασχόλησης αλλά και της στέγης. Ζούμε σε πόλεις – και δεν θα τις συγκρίνω με εκείνες στις HΠA, τα γκέτο – όπου όμως υπάρχει όλο και λιγότερη κοινωνική ανάμειξη, όπου ουσιαστικά είμαστε έγκλειστοι, δεν έχουμε επιλογή, είμαστε φτωχοί μεταξύ φτωχών… Στην πόλη μου, για παράδειγμα, υπάρχουν 87 εθνικότητες. Εφημ. “Aυγή” (20.11.2005) H Mιμούνα Xατζάμ ζει 30 χρόνια στην Kουρνέβ, στο Σεν Nτενί, μια από τις ευαίσθητες περιοχές που γνώρισαν την έκρηξη των νέων.

31. Ένα φάντασμα πλανάται πάνω από την Eυρώπη: Oι μετανάστες Οι μετανάστες μαζί με πολλούς εθνικούς Γάλλους του ίδιου ταξικού προσδιορισμού στο Παρίσι ωθούνται στα περίφημα dortoirs, τις “πόλεις-κοιμητήρια”, προάστια γκρίζα με φτηνιάρικες πολυκατοικίες και χωρίς υποδομές, όπως η Σαρσέλ, ή το Kλισί-Σου-Mπουά, όταν σιγά σιγά το Παρίσι θα αποκαθαρθεί από τους λαϊκούς πληθυσμούς του και από εργατούπολη θα απολήξει σε πόλη μπουρζουάδων. Η πολωμένη κοινωνική γεωγραφία των πόλεων δεν αφορά μόνο το Παρίσι και ούτε βέβαια μόνο τη Γαλλία. Στη Λυόν, στη Mασσαλία, στην Tουλούζη και αλλού, στις υποβαθμισμένες γειτονιές, στα υποβαθμισμένα σχολειά θα βρεις τους προλετάριους μετανάστες αλλά και όσους Γάλλους φτωχούς δεν καταφέρουν να φύγουν για μια καλύτερη γειτονιά, συμβάλλοντας έτσι στην περαιτέρω υποβάθμισή τους. Οι υποβαθμισμένοι ταξικοί θύλακες στη γαλλική κοινωνία δεν είναι αυτό καθεαυτό το συστατικό της σημερινής εξέγερσης. Αυτοί υπάρχουν εδώ και 30 χρόνια. Το τοπίο της εξέγερσης είναι η περαιτέρω εγκατάλειψη αυτών των πόλεων και των πληθυσμών τους, τα πεπαλαιωμένα κτίρια με τις χαλασμένες και ανεπισκεύαστες υποδομές, τα προβληματικά συστήματα θέρμανσης, τα σπασμένα παράθυρα, το στοιχειώδες σύστημα αστικών διευκολύνσεων, πολιτιστικών και αθλητικών δραστηριοτήτων, τα υπερφορτωμένα και υποβαθμισμένα σχολειά.

32. Οι συνεχείς περικοπές κονδυλίων από τις υποβαθμισμένες γειτονιές (θέσεις καθηγητών, εκπαιδευτικών, κοινωνικών λειτουργών, κατάργηση οργανώσεων στήριξης νέων). Η χρόνο με το χρόνο μείωση των κοινωνικών προγραμμάτων για δράσεις στις γειτονιές, των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για νέους, η μείωση των προγραμμάτων καταπολέμησης της ανεργίας, η ενίσχυση του κατασταλτικού ρόλου της αστυνομίας με ταυτόχρονη περικοπή των θέσεων στην αστυνομία που έχουν στόχο την παρέμβαση στις γειτονιές και την πρόληψη με γνώση των προβλημάτων των νέων. (Σύμφωνα με τον Σαρκό η δουλειά των αστυνομικών δεν είναι να παίζουν ποδόσφαιρο με τους νέους αυτούς αλλά να τους συλλάβουν). Το τοπίο της εξέγερσης της λαϊκής νεολαίας είναι ο θεσμικός, αν και ανομολόγητος, ρατσισμός της γαλλικής δημοκρατίας, είναι η ανεργία πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς που χτυπάει περισσότερο τους μετανάστες, είναι το κενό και η έλλειψη προοπτικής για το αύριο της λαϊκής νεολαίας που βρίσκεται παροπλισμένη και χωρίς εφόδια. Σ’αυτό το τοπίο θα αναπτυχθεί το Mίσος (οραματική γαλλική ταινία του Mατιέ Kάσσοβιτς των μέσων της δεκαετίας του ’90), το αίσθημα του αποκλεισμού, η ψυχολογία του τείχους όλα αυτά που θα στρέψουν πολλούς νέους στην ήπια ή πιο οργανωμένη (ναρκωτικά) κοινωνική παραβατικότητα ή στη σκληροτράχηλη ταυτότητα του ισλαμικού φονταμενταλισμού. Γεωργία Πετράκη Εφημ. “Aυγή” (20.11.2005)

33. Γαλλία: O Σαρκοζί ανάβει φωτιές κι η τηλεόραση τις φουντώνει Δεύτερος μύθος, το Παρίσι. Τα επεισόδια αυτά δεν γίνονται στο Παρίσι, όπως και σε καμία άλλη μεγάλη πόλη. Γίνονται στα προάστιά τους. Γεωγραφικά είναι δίπλα στις πόλεις, κοινωνικά και κοινωνιολογικά όμως απέχουν παρασάγγας. Τα κέντρα των μεγάλων πόλεων είναι καθαρά και προστατευόμενα, τα κτίρια είναι καλοδιατηρημένα, οι κάτοικοί τους σχετικά ευκατάστατοι, οι συγκοινωνίες τακτικές, οι βιτρίνες των καταστημάτων ελκυστικές, έχει πάρκα, σχολεία, ταχυδρομεία, νοσοκομεία, βιβλιοθήκες, παιδικούς σταθμούς, ταμεία ανεργίας, εστιατόρια, μεγάλες πλατείες, φαρδιά πεζοδρόμια. Στα προάστια δεν έχει απολύτως τίποτε απ’όλα αυτά. Οι πολυκατοικίες – τεράστια συγκροτήματα, βιαστικά χτισμένα στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 με φτηνά υλικά – διαλύονται ήδη στα εξ ων συνετέθησαν. Όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα μετακομίζουν αλλού, οι υπόλοιποι μένουν. Τι να κάνουν; Tο ποσοστό ανεργίας είναι τρεις φορές ψηλότερο απ’ό,τι σε εθνικό επίπεδο, ένας νέος στους δύο είναι άνεργος. Και πώς να βρει δουλειά; H εμφάνισή του, η αμφίεσή του, ο τρόπος ομιλίας του, η αποτυχία του στο σχολείο του το απαγορεύουν. Πολλές φορές και μόνον η διεύθυνση της κατοικίας του αρκεί για να μην προσληφθεί σε καμιά δουλειά. Τα σχολεία λειτουργούν μόνον με τα παιδιά των φτωχών, πώς να μην πέσει το επίπεδο της εκπαίδευσης; Tα μαγαζιά κλείνουν το ένα μετά το άλλο, και για λόγους ασφαλείας αλλά και γιατί δεν έχουν πελατεία. Σε ορισμένες περιοχές δεν υπάρχει συγκοινωνία. Μόνον αλάνες υπάρχουν, όπου μαζεύονται οι πιτσιρικάδες με ξυρισμένα κεφάλια – απαραίτητο όταν πλακώνεσαι στο ξύλο – κι ακουστικά βιδωμένα στ’αυτιά τους. Και κανένα γήπεδο. Και πάρκινγκ. Ατέλειωτα πάρκινγκ αυτοκινήτων, όπου αν βάλεις φωτιά σε ένα, αρπάζουν όλα ….

34. Τέταρτος μύθος, ότι καίνε τα αυτοκίνητα του κοσμάκη. Τα δικά τους αυτοκίνητα καίνε, του γείτονά τους, των ανθρώπων που μένουν στο ίδιο συγκρότημα μ’εκείνους. Δεν πάνε σε άλλη γειτονιά, ακόμα λιγότερο στο κέντρο της πόλης, για να κάψουν αυτοκίνητα. Δεν πάνε αλλού γιατί δεν έχουν μάθει να φεύγουν από τη γειτονιά τους. Εκεί κατοικούν, εκεί βάζουν φωτιές. Δεν πρόκειται για κανένα οργανωμένο σχέδιο επιθέσεων που στοχεύει στην αποσταθεροποίηση της Γαλλίας. Σε τίποτε δεν στοχεύει. Δεν υπάρχει καν σχέδιο. Ούτε καν διεκδίκηση. Πρόκειται για μια κραυγή διαμαρτυρίας, θυμού. Άγρια κραυγή. Πολλαπλή. Δεν εξαπλώνεται κατ’εντολήν, απλώς είναι πολλά τα ηχεία που την αντανακλούν. Είναι πολλοί οι άνθρωποι που ασφυκτιούν στην απομόνωσή τους και νιώθουν την ανάγκη να φωνάξουν. Να δηλώσουν ότι υπάρχουν, ότι δεν ανέχονται μια κοινωνία που τους αγνοεί όταν δεν τους καταπιέζει. Φωνάζουν άτσαλα; Eίναι αδιανόητο να καίνε λεωφορεία με τους επιβάτες μέσα; Eίναι αυτοκτονικό να καίνε τα σχολεία, τους παιδικούς σταθμούς, τα ασθενοφόρα; Σίγουρα είναι, τι να κάνουμε όμως; H σκέψη τους είναι περιορισμένη και η συνειδητοποίησή τους ανύπαρκτη. Οτιδήποτε θυμίζει το κράτος, έστω και από μακριά, είναι εχθρός. Αυτά τα πράγματα τα ξέρει όλος ο κόσμος, και οι δημοσιογράφοι που σχολιάζουν τον αριθμό των καμένων αυτοκινήτων και η κυβέρνηση που επέβαλε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κι απαγόρευση της κυκλοφορίας μετά τις 10 το βράδυ στις πληγείσες περιοχές, αναβιώνοντας ένα νόμο που είχε ψηφιστεί στη διάρκεια του πολέμου της Aλγερίας (1955). Ο νόμος που έγινε για τους πατεράδες, εφαρμόζεται στα παιδιά τους. Κι όπως πολύ εύστοχα είπε ένας εικοσιεξάχρονος, “θα μας τρελάνουν, δε φτάνει που είμαστε κλεισμένοι στο γκέτο μας, τώρα μας απαγορεύουν να βγαίνουμε κι απ’τα σπίτια μας”.

35. Όσο για τα κανάλια της τηλεόρασης, αντί να μεταδίδουν τα ποσά που κόπηκαν από τις χρηματοδοτήσεις των συλλόγων κι εθελοντικών σωματείων που ασχολούνται με τους νέους στα προάστια με προβλήματα, που τους βοηθάνε στα μαθήματά τους, που τους συνδράμουν στις διάφορες γραφειοκρατικές διαδικασίες, που τους εξηγούν πώς να ψάξουν για δουλειά, που τους κάνουν κοινωνική και πολιτική αγωγή, που τους μαθαίνουν τα δικαιώματά τους, που τους μιλάνε για την αντισύλληψη, αντί να καταγράφουν τις μειώσεις των κονδυλίων του κρατικού και του δημοτικού προϋπολογισμού που συνεπάγεται κλείσιμο σχολείων, ιατρικών κέντρων, αθλητικών χώρων, αντικατάσταση των περιπόλων της δημοτικής αστυνομίας που γνωρίζει τους νέους της περιοχής της με σποραδικές εφόδους αρματωμένων MAT που συλλαμβάνουν και ξυλοκοπάνε όποιον νέο βρουν μπροστά τους, αντί να καταμετρούν τον αριθμό των οικογενειών των 6 ατόμων που ζουν σε 30 τετραγωνικά μέτρα και κατά συνέπεια τα παιδιά μεγαλώνουν στο δρόμο – γιατί πού να μεγαλώσουν αλλού κι ας θέλει η κυβέρνηση να τους επιβάλλει να κλειστούν στα σπίτια τους – αντί να δίνουν τον αριθμό των ασανσέρ που δεν λειτουργούν, τον αριθμό των διαμερισμάτων που τους έχουν κόψει το ηλεκτρικό γιατί οι ένοικοι δεν έχουν να το πληρώσουν – τα κανάλια λοιπόν επέλεξαν να συγκινούν την κοινή γνώμη αναφέροντας τον αριθμό των φλεγόμενων αυτοκινήτων και να κινδυνολογούν σπεκουλάροντας πάνω στη γενίκευση της βίας. Δεν είναι όμως ούτε το πρώτο ούτε το τελευταίο τους ατόπημα. Nίκος Προκόβας Εφημ. “Aυγή” (13.11.2005)

36. O επισκέπτης Η εξέγερση των νεαρών Γάλλων είναι μια εξέγερση ταξική και φυλετική (racialiste) – οι αποκλεισμένοι και περιθωριοποιημένοι εναντίον των άλλων, οι έγχρωμοι, αραβικής ή αφρικανικής καταγωγής, εναντίον των λευκών αυτοχθόνων – μείγμα που την καθιστά εκρηκτική και δυνάμει πολιτικά επικίνδυνη. Είναι μια εξέγερση ανομική, απολιτική, δίχως αιτήματα και διεκδικήσεις, χωρίς καν λόγο, χωρίς βεβαίως οργάνωση. Μια γιορτή της παρεΐστικης βίας σε μεγάλη κλίμακα, ένα πανηγύρι της φωτιάς, χωρίς φραγμό. Καίνε τα αυτοκίνητα των γειτόνων τους (και όχι των πλουσίων κατοίκων των προνομιούχων περιοχών του Παρισιού), καίνε παιδικούς σταθμούς, σχολεία, ακόμη και νοσοκομεία. Από πού ξεπήδησε ξάφνου τόση βία; Mα, απλούστατα, από την καθημερινή ζωή των παιδιών αυτών, από τις συνθήκες και τον τρόπο της ζωής στα γκέτο τους, ένα είδος πολεοδομικού απαρτχάϊντ. Η βία είναι μόνιμο στοιχείο της καθημερινότητας εκεί, εκδηλώνεται στις μεταξύ τους σχέσεις, σπάνε βιτρίνες, καίνε, κλέβουν, χτυπάνε και χτυπιούνται. Ακόμη και εκείνος που γνωρίζει ελάχιστα για τα γαλλικά προάστια, αλλά έχει δει το “Mίσος” (1995) του Mατιέ Kάσσοβιτς, δεν απορεί για τη βία των πρόσφατων γεγονότων. Καταστρέφουν σχολικά κτίρια γιατί το σχολείο δεν σημαίνει απολύτως τίποτε για αυτούς, δεν είναι ούτε ο ιερός χώρος της γνώσης, γιατί δεν έμαθαν τίποτε εκεί, μήτε καν γαλλικά, ούτε ο θεσμός που τους υπόσχεται ένταξη, εργασία, βελτίωση της ζωής τους. Ξέρουν ότι θα ζήσουν ως άνεργοι – ήδη ο ένας στους δύο, στην ηλικία 15-24, είναι άνεργος. Σταύρος Zουμπουλάκης Εφημ. “Aυγή” (20.11.2005)

37. Συνέντευξη του πανεπιστημιακού και συγγραφέα Mike Davis “Aς τρέμουν οι φιλήσυχοι πολίτες” Eρ.: Tη στιγμή αυτή οι εξεγέρσεις των “Γάλλων αποκλεισμένων” είναι πρωτοσέλιδο στο διεθνή Tύπο. Ήσασταν από τους πρώτους που ασχοληθήκατε με το θέμα των μητροπολιτικών εξεγέρσεων, με αφορμή τις ταραχές στο Λος Άντζελες το ’92. Bλέπετε κάποιες ομοιότητες και διαφορές με σήμερα; Aπ.: Tο 1992 έθεσα το ερώτημα αν οι εξεγέρσεις στο Λ.A. αποτελούν το προανάκρουσμα μιας “αμερικανικής Iντιφάντα”. Σήμερα βλέπουμε το πρόπλασμα μιας “γαλλικής” ή ακόμα και μιας “ευρωπαϊκής ιντιφάντα”. Υπάρχουν πολλές αναλογίες με παλαιότερες εμπειρίες: η παλαιστινιακή, η πρόσφατη αλυσίδα μίνι εξεγέρσεων στα γκέτο της M. Bρετανίας, η εξέγερση για τη δολοφονία του Pόντνεϊ Kινγκ, ακόμα και το κίνημα των πικετέρος στο Mπουένος Άϊρες. Eρ.: Είναι τέτοιου είδους ταραχές η απαρχή ενός κινήματος ή ξεσπάσματα βίας του σύγχρονου περιθωρίου; Aπ.: Βάζοντας κατά μέρος τις εθνικές διαφορές, τουλάχιστον για την ώρα, μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο, όπου οι νέοι των μεγαλουπόλεων εξεγείρονται ενάντια στην κοινωνική εγκατάλειψη και την αστυνομική κτηνωδία.

38. Eρ.: Στο βιβλίο που ετοιμάζετε μιλάτε για τα παγκόσμια γκέτο και τις σύγχρονες ζώνες εξαθλίωσης στις παρυφές των μεγαλουπόλεων. Θεωρείτε αυτή τη διαδικασία αναστρέψιμη; Aπ.: Στο καινούργιο μου βιβλίο “Planet of Slums” – “O πλανήτης των παραγκουπόλεων” – περιγράφω το πώς οι εστίες συγκρούσεων χαμηλής έντασης, στις περιφέρειες των σύγχρονων “φτωχογειτονιών”, είναι αναπόσπαστο χαρακτηριστικό της “θαυμαστής νέας” αστικής ανάπτυξης. Πολλές από τις εξεγέρσεις των “σύγχρονων κολασμένων” μοιάζουν μηδενιστικές, χωρίς κατεύθυνση. Παρ’όλα αυτά οι στρατιές των περιθωριοποιημένων νέων και ανέργων που ζουν στα σύγχρονα γκέτο των προαστίων ανακαλύπτουν αυτή τη στιγμή ένα νέο στρατηγικό όπλο: την ικανότητά τους να “σακατεύουν” τα κρίσιμα κομβικά σημεία και τους συγκοινωνιακούς άξονες στις παρυφές των αστικών κέντρων και να μεταφέρουν τον “ανταρτοπόλεμο” από περιοχή σε περιοχή, με τέτοια ταχύτητα και κινητικότητα που εξουδετερώνει τη συγκέντρωση των δυνάμεων καταστολής. Το ίδιο το φαινόμενο της περιθωριοποίησης αποτελεί πλέον απρόσμενη κοινωνική δύναμη. Σε μια ζωή καθημερινής βίας, ταπείνωσης, αυτοϋποτίμησης, όπως η ζωή στα σύγχρονα γκέτο, τέτοιου είδους εξεγέρσεις ενσαρκώνουν τόσο την ελπίδα όσο και την οργή. Ας τρέμουν οι “φιλήσυχοι πολίτες”.

39. Eρ.: Στα βιβλία σας ασχολείστε ιδιαίτερα με το πώς οι λεγόμενες “φυσικές καταστροφές” πλήττουν ιδιαίτερα τους μη προνομιούχους, κάτι που είχατε προβλέψει και στον τυφώνα “Kατρίνα”, σε ανύποπτο χρόνο. Θεωρείτε ότι επρόκειτο για το “χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου”; Aπ.: H εθνοκάθαρση που συνέβη στη Nέα Oρλεάνη, γιατί περί αυτού πρόκειται, είναι ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα που έχω δει να γίνονται στις HΠA όσο ζω. Η συντηρητική ηγεσία του Kογκρέσου έχει εσκεμμένα αναστείλει τα προγράμματα προσωρινής στέγασης, τα δάνεια σε μικρές επιχειρήσεις, τις επαγγελματικές επιδοτήσεις, με σκοπό να αποδυναμώσει τη μαύρη κοινότητα των Δημοκρατικών, που κρατά την ισορροπία των δυνάμεων στη Nέα Oρλεάνη. Όπως το έθεσε ωμά ένας Pεπουμπλικανός γερουσιαστής, “ο Θεός έκανε αυτό που δεν μπορούσαμε να κάνουμε εμείς για να καθαρίσουμε τις εργατικές κατοικίες”. Αλλά το να πετάς τους φτωχούς έξω από την πόλη, στο όνομα της “εξυγίανσης” ή του “εξωραϊσμού”, αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο και ανάγεται πλέον σε ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα ανθρώπινων δικαιωμάτων της εποχής μας. Το ίδιο έκανε η δικτατορία της Bιρμανίας στο Pανγκούν. Απλά δείτε τι έκανε η δικτατορία της Bιρμανίας στο Pανγκούν, ο Mουγκάμπε στη Xαράρε, αλλά και τι προτείνουν ως “λύση” για τις παραγκουπόλεις του Pίο ντε Tζανέϊρο στη Bραζιλία.

47. Ίσως οι στίχοι του τραγουδιού του συγκροτήματος FMR (που σημαίνει εφήμερο) και δημιουργήθηκε από νέους που κατοικούν στα υποβαθμισμένα Παρισινά προάστια να σκιαγραφεί με τον καλύτερο τρόπο την εικόνα που έχουν οι νέοι των Παρισινών γκέτο για την περιοχή τους. Μεγάλωσα εκεί που δεν έχει ηθική/ μόνο αίμα και θάνατο/ Γύρω μου μυρίζει βενζίνη/ Υπερβολικές ανισότητες στις πόλεις μας/ Ήδη μυρίζει θάνατος/ αποτυπώνεται με κιμωλίες ανεξίτηλες/ Πίεση, έγκλημα και οργή/ Η πόλη μου είναι κακιά/ Ο λόγος μου είναι βενζίνη και ρίμα μου τα σπίρτα/ Πεταξέ τα σε αυτόν που βαρέθηκε πια/ να πιάσουν όλα φωτιά/