TÜBİTAK-BİDEB

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Proje Adı ASİT YAĞMURLARININ BİTKİ YAPRAKLARI ÜZERİNE ETKİSİ Proje Grubu KARINCA Proje Grubu Üyeleri Emrah AVCI Abdullah Bayram GÜRDAL Proje Danışmanları Prof. Dr. Yavuz BEYATLI Prof. Dr. Nusret AYYILDIZ

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Projenin Amacı: Asit yağmurlarının bitki yaprakları üzerine etkisini gözlemlenmesi. Bitkiler yeryüzünde yaşamın anahtarıdırlar. Bitkiler olmasaydı pek çok canlı organizma yaşamını sürdüremezdi; çünkü canlılar, besinlerini doğrudan ya da dolaylı olarak bitkilerden sağlarlar. Oysa pek çok bitki, gerekli besinlerini güneş ışığından yararlanarak kendisi üretmektedir.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Bitkilere zarar veren etkenleri değişik yöntemlerle adlandırmak mümkündür. Bunlar; • Ekolojik etkenler • Biyolojik etkenler. • Teknolojik etkenler v.b.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 İnsanların etkisi: bitkilerin zarar görmesi çevre kirliliğinin boyutlarını katı atık kirliliği olarak şekillenen yerel kirlilikten, asit yağmurları olarak şekillenen bölgesel kirliliğe ve küresel ısınma ve ozon tabakasının delinmesi olarak ortaya çıkan küresel kirlenmeyle genişletmiştir

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Ağaç ve bitki dokusunda tahribat artmakta, bunun sonucu ormanlar ve bitki türleri gittikçe azalmaktadır., düzensiz otlatma yolların gelişi güzel ve keyfi yapımı gibi müdahaleler doğal bitki örtüsüne zarar vermektedir. Bu sebeplerin hemen hemen hepsi insanoğlunun bilerek veya bilmeyerek veya dolaylı olarak tabiata verdiği zararlardır.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Kirleticilerin yağmurla çökelmesi ve bu çökelmenin neden olacağı sonuçlar, ülkemizde çok az bilgi birikimi olan konulardan bir tanesidir. Yaş ve kuru çökelme sonucunda atmosferden yeryüzüne geçen sülfat, nitrat gibi anyonlarla toksik metallerin, kırsal bölgelerde toprağın ve göllerin asitleşmesine neden olduğu, kentlerde ise insan sağlığını doğrudan etkileyebilecek düzeylere erişmelerinin yanında, toprağa çökelmeleri sonucunda da insanların özellikle çocukların sağlığını dolaylı olarak etkilediği bilinmektedir.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Endüstriyel faaliyetler, konutlarda ısınma amaçlı olarak kullanılan fosil kökenli yakıtlar, motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları ve fosil yakıtlara dayalı olarak enerji üreten termik santraller faaliyetleri sonucu havayı kirletmekte, kükürt dioksit, azot oksit, partikül madde ve hidrokarbon yaymaktadır. 2 ile 7 gün arasında havada asılı kalabilen bu kirleticiler atmosferde çeşitli kimyasal reaksiyonlara uğrayarak zamanla çok uzaklara taşınabilmektedir.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Bu kirleticiler, atmosferdeki su partikülleri ve diğer bilişenlerle tepkimeye girerek, sülfürik asit (H2SO4) ve nitrik asit (HNO3) oluşumuna neden olmaktadır. 2H2O + 2SO2 2 H2SO4 + O2 (sülfirikasit) 2 H2O + 4NO2 + O2 4HNO3 (nitrik asit)

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Hiçbir yabancı maddeyle kirletilmemiş bir atmosferde bile yağmur suyu hafif asidik karakterdir ve pH derecesi 5.6 civarındadır. Çeşitli yanma olayları sonucu havaya karışan SO2, SO3 gibi gazlar atmosferde asit oluşumuna neden olmakta ve bunların yeryüzüne ulaşması ile asit yağmurları oluşturmaktadır. Bu asit yağmurların pH derecesi 2.5 civarındadır.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Bu çalışmanın amacı asit yağmurlarının bitki yapraklarına olan etkisinin incelemesi olarak hedeflenmiştir.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 YÖNTEM Bitki yapraklarının oluşturulan yapay asit’e yapay yağmurla etkileştirilmesi sonunda bitki yapraklarında meydana gelebilecek değişiklikleri gözlemlemek amacıyla sunudaki düzenek oluşturuldu.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 İki farklı tür bitki kullanıldı Birinci bitki türü menekşedir.(Violaodorata) İkinci bitki türü begonyadır.(BegoniaElatiorHybr.)

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Bitkilerin maruz kalacağı asit yağmuru dijital pH metre kullanılarak pH 2,7 olarak hazırlandı.(asit yağmurlarının pH’ı iki ile üç arasındadır.)

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Hazırlanan asit su karışımı (Sülfürik asit + su), bitki yaprakları üzerine her iki saatte bir olmak üzere püskürtme yöntemiyle uygulandı

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Her uygulamadan sonra bitkilerin bulunduğu ortamın nem ve sıcaklığı ile topraklarının nem ve pH’sı ölçülerek kaydedildi .

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Menekşe bitkisi kontrol Menekşe bitkisi 1 Menekşe bitkisi 2

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Begonya bitkisi kontrol Begonya bitkisi 1 Begonya bitkisi 2

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Çalışmamızda iki gün asit yağmuru uyguladığımız bitkilerin diğer etkenlerden etkilenmediğini göstermek için deney ortamının iki saatte bir olmak üzere sıcaklık ve nemi ölçüldü. Ayrıca toprağın pH ve nemi de ölçülerek iki günlük ortalamaları hesaplandı.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Görüleceği üzere değişkenlerin farklılıkları bitkilerin yaşamını etkileyecek düzeyde olmamıştır.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Uyguladığımız yapay yağmur, yapraklarda yoğunlaştığı yerlerde delinmelere yol açmıştır

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Uyguladığımız yapay yağmur, yapraklarda yoğunlaştığı yerlerde solmalara yol açmıştır

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Kontrol gruplarında herhangi bir değişim gözlenmemiştir. Sonuç olarak, asit yağmurları bitki yapraklarında delme ve sarartma gibi morfolojik değişimler yaparak canlı yaşamına doğrudan etki etmektedir. Kaynaklarda asit yağmurlarının toprağa etki ederek toprağın pH’sını değiştirerek bitki köklerine zarar verip bitkilerin gelişiminin olumsuz yönde etkilendiği belirtilmiştir. İki günlük kısa sürede asit yağmurunun toprak vasıtasıyla bitki üzerine etkisi gözlemlenememiş olup bu çalışmanın daha uzun sürede bu değişkenlerinde dikkate alınarak yapılması yararlı olacaktır.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 TEŞEKKÜR Böyle bir çalıştayı düzenleyen sayın hocamız Prof. Dr. Mehmet AY’a, çalışmamız boyunca yardımlarını bizden esirgemeyen hocalarımız Prof. Dr. Yavuz BEYATLI, projemizin geliştirilmesinde fikirlerini bizlerden esirgemeyen Seçkin KÖPRÜLÜ beye ve fedakar YİBO öğretmenlerine teşekkür ederiz.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009 Bizleri sabırla dinlediğiniz için hepinize teşekkür ederiz.

TÜBİTAK-BİDEB Y.İ.B.O. ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİ, FİZİK, KİMYA, BİYOLOJİ VE MATEMATİK) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞMA PROGRAMI ÇALIŞTAY 2009–2 23–30 HAZİRAN 2009

TÜBİTAK-BİDEB

TÜBİTAK-BİDEB

Presentation Transcript

B É T

b b b b b b

b b b b b b

B UILDING T ECHNOLOGY

T B LOINTERSIYEL HASTALIKLARI

b _ t

B luetooth T echnology

T exas B rew P roducts Company Profile “ T exas B orn, B red and B rewed ”

News B e t

B + K + t + t -

T o B uy or t o b ake ?

Bernardett B. T :.

A T C B

b _ t

B!T

Making Words a, u, b, b, h, t,t

B - E - A - T

O B S T

T ö b b e n , j o b b a n , t o v á b b Zöld könyv az egészségügyről

B. I. T. PROGRAMME

T ürkiye B ankalar B irliği

B T