1 / 5

Rajasthan Main Paryatan Vikas Ke Sarkari Prayas Evam Uplabdhiyan

Rajasthan government has initiated various efforts for tourism development in the state. These include the Rajasthan Tourism Development Corporation (RTDC), Tourism Ministry, Tourism Development Policy, and Tourist Accommodations, among others. These efforts aim to promote tourism in Rajasthan, which is known for its rich history, culture, natural beauty, and diversity.

Télécharger la présentation

Rajasthan Main Paryatan Vikas Ke Sarkari Prayas Evam Uplabdhiyan

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. राजस्थानमेंपययिनवविासि ेसरिारीप्रयासएविंउप क्धियािं पययिनउद्योगि ेआधथयिमहत्विोदेखतेहुएतथाराज्यमेंउसि ेवविासिीववपु सिंभावनाओिंिोमद्धेनजररखतेहुएिईप्रयासकिएगएहैंऔरमहत्वपूणयउप क्धियािंरहीहै- पययिनतनदेशा यिीस्थापना - 1955 मेंजयपुरमेंपययिनतनदेशा यखो ागयाहै।यहतनदेशा यसफ तापूवयििायय िररहाहै। पययिनसाहहत्य यहतनदेशा यपययििोंिोववलभन्नपययिनस्थ ों , वन्यजीवों , ऐततहालसिमहत्व , हस्ति ाआहदिारिंगबबरिंगाआिषयिसाहहत्यउप धििराताहै।क्जसमेंपययििोंिो राज्यिीबहुआयामीवविासिीजानिारीलम तीहै। पययिनकफल्में ववभागद्वारापययिनस्थ ोंिीरिंगीनकफल्मेंभीपययििस्थ ों, होि ोंऔरववश्रामगृहोंमें बताईजातीहैताकिपययििोंि ेमनमेंउनस्थानोंिोदेखनेिाआिषयणउत्पन्नहो , ऐसी गभग 24 कफल्मेंबनाईगईहैं। पययिनस्थ ोंिावविास पययिनववभागउनपययिनस्थ ोंि ेवविासिाभीतनरिंतरप्रयासिरतारहताहै , जहािं पययििोंिाआवागमनअधििरहताहै।उनस्थानोंिीरखरखाव, आवासऔरपररवहन सेवाओिंिाभीवविासकियाजाताहै।ऐसेिईवविासिाययक्रमहाथमेंल एगएहैं। ग्रामीणपययिनयोजनाअग ेवषयप्रारिंभिीजाएगी , क्जसि ेअिंतगयतपययिनमहत्वि ेगािंवों िावविासकियाजाएगा। प्रद्धशयतनयोंिाआयोजन समयसमयपरपययिनववभागमहत्वपूणयपययिनस्थ ोंिाप्रचार-प्रसारिरनेहेतुराज्यि े ऐततहालसिस्मारिों, वन्यजीवोंिीसुरक्षाअभयारण्य , रीतत- ररवाज , वेशभूषाऔर ोि नृत्यों,. ोिगीतों. और ोिवाद्योंिीप्रदशयनीआयोक्जतिरवाताहै। मे ोंएविंत्योहारोंपरभव्यआयोजन 29

  2. ववदेशीपययििोंिोआिवषयतिरनेि ेल एसरिारिापययिनववभागमेंमे ोंएविंत्यौहारों परउनपययिनस्थ ोंपरभव्यसािंस्िृततििाययक्रमोंएविंववदेशीपययििोंएविंस्थानीय ोगों ि ेबीचप्रततयोधगताएँ , ऊ ँ ि-दौड़ , घुिदौिआहदिाआयोजनिरवाताहै।उदाहरणाथयपुटिर मे ा, िूिंगरपुरमेंबेणेश्वरमे ा, जयपुरमेंगणगौरएविंतीजमे ा, उदयपुरमेंमेवाड़ समारोह, आबूपवयतपरग्रीटमसमारोह , धचत्तौड़मेंजौहरमे ा, बूिंदीमेंिज ीमे ा , भरतपुरमेंब्रजसमारोह, झा ावाड़मेंचिंद्रभागामे ा, बीिानेरसमारोह, जोिपुरमें मारवाड़समारोहआहद। 1989 -90 मेंऐसे 24 मे ेआयोक्जतकिएगए।आठवीिंयोजना मेंववभागद्वारा 75 मे ेआयोजनिा क्ष्यहै। आवासव्यवस्था पययिनस्थ ोंपरठहरनेएविंववश्रामि ेल एपययििोंि ेवास्तेसुवविाजनिएविंसु भ आवासव्यवस्थािाप्रयासपययिनववभागनेतनजीक्षेत्रि ेहोि ोंऔरसरिारीआवासगृहों िीस्थापनासेकियाहै।होि ोंि ेतनमायणमेंववभागहरसिंभवसहायताप्रदानिरताहै। क्जसमेंभूलमचयन, आविंिन, ऋणसुवविाएविंअनात्पक्त्तप्रमाणपत्रहद ानेमेंमददगार रहताहै। भारतसरिारिीहोि ोंिीनईश्रेणीहेररिेजहोि ि ेअिंतगयतभारतिाप्रथमहेररिेज होि अजीतभवनजोिपुरिोवगीिृतकियागयाहै।इसि ेबादचारऔरहोि इस श्रेणीमेंअनुमोहदतकिएजाचुि ेहैं।राजस्थानपययिनवविासतनगमराज्योंमेंहोि ों, मनोरिंजनपाि य , ररजोियआहदि ेल एभूलमबैंिस्थावपतिरनेिोआतुरहै। पररवहनएविंसिंचारसािनोंिावविास राजस्थानसरिारनेराज्यिीअथयव्यवस्थामेंपययिनि ेमहत्विोध्यानमेंरखतेहुए पययिनस्थ ोंिोसड़िोंसेजोड़नेिापूरापूराप्रयासकियाहै।जयपुरिोअिंतरराटट्रीय हवाईअड्िाबनानेिीदृक्टिसेहवाईपट्टीि ेववस्तारिािाययशुरृहोचुिाहै।अजमेरमें पुटिरतथादरगाहि ेपययििोंहेतुहवाईपट्टीिातनमायणकियाजारहाहै। राजस्थानपययिनवविासतनगमिीस्थापनाएविंिायय राज्यमेंपययििोंि ेल एआवास, भोजनएविंअन्यसुवविाओिंिीव्यवस्थाऔरपययिन गततववधियोंिोप्रोत्साहनदेनेि ेल एयहतनगमिाययरतहै।यहतनगमराज्यमें गभग 33 पययिनस्थ ोंपरहोि ोंऔरबीचरास्तोंमेंलमिवेसिंचा निरताहै।क्जनमेंजयपुर मेंयूथहॉस्ि , गणगौर ,तीजएविंस्वागतमहोि , भरतपुरमेंसारस, उदयपुरमेंिजरी, 30

  3. जोिपुरमेंघूमर , अजमेरमेंखाहदम, बीिानेरमेंढो ामारृतथाजैस मेरमेंमूम , ऋषभदेवमेंगवरी, धचत्तौड़गढ़मेंपन्नाप्रमुखहैं। इसीप्रिारबहरोि, रतनपुर, महुआ, गु ाबपुरा ,जयपुर- जैस मेरमागयपरपोिरण , जयपुर - पा ीरोिपरबरप्रमुखलमिवेबनाएगएहैं। राजस्थानसरिारनेपययिनिोउद्योगिादजायदेहदयाहै श्रीभैरवलसिंहशेखावतसरिारने 1990 मेंऔद्योधगिनीततमेंपययिनिोराज्यमेंउद्योग िादजायदेहदयाथा।यहउसेउद्योगि ेरृपमेंसबसुवविाएिंदेनेिाप्रयासथा। आिषयिशाहीरे गाड़ीिीव्यवस्था ववदेशीपययििोंिोआिवषयतिरनेि ेल एराजा - महाराजाओिंि ेठाठबािऔरसुवविाओिं सेयुततशाहीरे गाड़ीप्रमुखपययिनि ें द्रोंिोजोड़नेवा ीपैि े जिूरि ेरृपमेंचा ूिीगई है।इसिानयामॉि तैयारकियागयाहै।यहसिंसारिी 10 सवयश्रेटठरे यात्राओिंमें मानीजाने गीहै। नौिाववहारएविंज क्रीड़ामनोरिंजनसुवविाएिं राज्यि ेपययिनवविासतनगमि ेद्वाराअबराजस्थानि े 5 ज ाशयोंपरनौिाववहारएविं ज क्रीड़ामनोरिंजनिीव्यवस्थािीगईहै।जहािंववदेशीपययििोंिोउनिीआनिंदमय अनुभूततहोतीहै। पैि े जिूरिीव्यवस्था राजस्थानमेंआनेवा ेपययििोंिोआरामदायिएविंसस्तीपररवहनसेवाएिंउप धििराने िीदृक्टिसेराजस्थानपययिनवविासतनगमराज्यि ेप्रमुखपययिनस्थ ोंि ेल एपैि े ज िूरिासिंचा निरताहै।क्जनमेंजयपुर, जोिपुर ,जैस मेर, माउिंिआबू ,उदयपुर ,धचत्तौड़गढ़ ,सररस्िा ,अ वर ,सवाईमािोपुरप्रमुखहैं।तनगमि ेतनम्नल खखतपैि े जिूर िाफी ोिवप्रयहै- (अ) हदल् ीसेसिंचाल तपैि े जिूर (ब) उदयपुरसेसिंचाल तपैि े जिूर पययििस्वागति ें द्रोंिीस्थापना 31

  4. राज्यमेंआनेवा ीपययििोंिोसभीसुवविाएिंएिहीस्थानपरउप धििराने , जैसे- पययिनस्थ ोंिीजानिारी, यात्राि ेल एआरक्षण, गाइििैतसी , ववदेशीमुद्रापररवतयन, फ ै तस, एस.िी.िीआहदसिंचारसुवविाि ेल एहदल् ीमेंबीिानेरहाउससहहतराज्यि े 9 प्रमुखपययिनस्थ ोंजयपुर ,जोिपुर, जैस मेर, बीिानेर ,आबूपवयत, िोिा, उदयपुर ,धचतौड़गढ़परयेपययििस्वागति ें द्रखो ेजारहेहैं। तनजीउद्यलमयोंिोहेररिेजहोि ोंि ेल एप्रोत्साहन पययििोंि ेआिषयणि ेल एि ें द्रों- कि ों- हवेल योंएविंमह ोंि ेरखरखावतथाउनिी ऐततहालसििरोहरिोसुरक्षक्षतरखतेहुएउन्हेंहोि ोंमेंपररवतयनिीप्रकक्रयाि ेल ए हेररिेजहोि ोंि ेतनमायणि ेल एतनजीउद्यलमयोंिोप्रोत्साहनहदयाजानाप्रमुखहै। राजस्थानपययिनिानून राजस्थानमेंपययििोंिोिानूनीसुरक्षाप्रदानिरनेि ेल एतथापययिनव्यवसायमेंवृवद्न ि ेउद्धेश्यसेराज्यसरिारनेयहअधितनयमबनायाहै।इसिानूनसेपययििोंिोट्रैव एजेंिों , िैतसीचा िों, होि वा ोंआहदसेतनयमववरूद्निाययिरनेपरदिंििीव्यवस्था है। घुड़सवारीएविंऊ िं िसवारीि ेआिषयण राज्यि ेप्रलसद्नपुटिरमे ेमेंववदेशीएविंदेशि ेपययििोंि ेमनोरिंजनएविंआिषयणहेतु घुड़सवारीआयोक्जतिीजातीहै।इसीप्रिारजैस मेरमेंभीऊ ँ िसवारीआयोक्जतिी जातीहै।इसप्रिारि ेआिषयणपययिनवविासमेंसहायिरहेहैं। ि े ना बोहििंग झी ोंएविंनेहरोंमेंनौिावहनभीप्रायःपययििोंिोआिवषयतिरतेहैं।इसदृक्टिसे राजस्थानपययिनवविासतनगमद्वाराराजस्थानि ेपािंचबड़ेज ाशयों , जयसमिंद, फतेहसागर, आमेर ,जमवारामगढ़तथालस ीसेढ़ (अ वर) मेंनौिाववहारिीसुवविाप्रदान िीजातीहै।इसीप्रिारमरूस्थ ीक्षेत्रोंमेंइिंहदरागािंिीनहरमेंनौिाववहारिोबढ़ावा हदयागयाहै। हाउसबोि िश्मीरिीभािंततराजस्थानि ेबड़ेज ाशयोंमेंभीराजस्थानीशै ीएविंऐततहालसिपरिंपरा युततहाउसबोििीसुवविाएिंप्रदानिरि ेपययििोंिोआिवषयतिरनेि ेप्रयासशुरृकिए जानेपरववचारजारीहै। 32

  5. पेइिंगगेस्ियोजना राज्यिीपययिनवविासतनगमनेपययििोंि ेआवासएविंभोजनिीसुवविाि ेल एराज्य मेंप्रमुखपययिनस्थ ोंजयपुर , जोिपुर, उदयपुरमें 1991 सेपेइिंगगेस्ियोजनाप्रारिंभ िीहैऔरउसि ेल एपिंजीिरणकियागयाहैऔरअधििाधििऐसे ोगोंि ेपिंजीिरणिो बढ़ावाहदयाजारहाहै।इसयोजनािो ागूिरनेि े 6 महीनोंमें 2200 मेहमानठहरे। पययिनवविासद्वारासिंचाल त 41 बीयरि ें द्रोंमेंसे 39 मेंआवासिीसुवविाहै। राजस्थानि ाएविंसिंस्िृततववभागिीबढतीभूलमिा राजस्थानमेंअधििाधििपययििोंिोआिवषयतिरनेि ेल एयहववभागराजस्थानी ोि ि ाओिंतथाराजस्थानी ोिगीतोंि ेिाययक्रमोंिाआयोजनिरताहै , नएपययिनस्थ ों िीखोजिरताहै , उनि ेवविासिीयोजनाकक्रयाक्न्वतिरताहैतथाउनिाअधििाधिि प्रचार - प्रसारिरि ेपययििोंिोआिवषयतिरताहै। पययििोंिीतनरिंतरबढ़तीसिंख्याराज्यमेंपययिनवविासिाद्योतिहै वपछ े 20 वषोंमेंराज्यमेंपययििोंिीसिंख्यामेंतनरिंतरवृवद्नहुईहै।जहािं 1971 में राजस्थानमेंदेशी-ववदेशीपययििोंिीसिंख्यािु 9.22 ाखथीवहािं 1991-92 मेंसिंख्या बढ़िर 58 ाखतिपहुिंचगई। 2001 मेंयहसिंख्या 83.65 ाखथी।जबकि 2006 ति यहसिंख्या 247.03 होगई। 33

More Related