Karta charakterystyki

1. Karta charakterystyki Renata Gawron Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży WSSE Lublin Lublin, dnia 04.10.2008r.

2. Karta charakterystyki stanowi zbiór informacji o niebezpiecznych właściwościach substancji lub preparatu oraz zasadach i zaleceniach ich bezpiecznego stosowania. Jest przeznaczona przede wszystkim dla użytkowników prowadzących działalność zawodową w celu umożliwienia im podjęcia w miejscu pracy środków niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa oraz ochrony zdrowia człowieka i środowiska

3. EINECS jest spisem substancji, które były obecne na rynku Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej przed 18 września 1981 roku i zawiera 100 196 substancji. Lista EINECS jest listą zamkniętą - nowe substancje nigdy nie stają się istniejącymi. EINECS zawiera: numer WE; nazwę chemiczną

4. Karta charakterystyki • Wymagania dotyczące kart charakterystyki • Sposób sporządzania kart charakterystyki substancji i preparatu niebezpiecznego • Wzór karty charakterystyki substancji i preparatu niebezpiecznego

5. Karta charakterystyki ZALECENIA: Kolejność rozdziałów od 1 do 16 w karcie charakterystyki jest obowiązkowa!!!

6. Karta charakterystyki • Identyfikacja substancji/preparatu i identyfikacja przedsiębiorstwa. • Identyfikacja zagrożeń. • Skład/informacja o składnikach. • Pierwsza pomoc. • Postępowanie w przypadku pożaru. • Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska. • Postępowanie z substancją/preparatem i jej/jego magazynowanie. • Kontrola narażenia/środki ochrony indywidualnej. • Właściwości fizyczne i chemiczne. • Stabilność i reaktywność. • Informacje toksykologiczne. • Informacje ekologiczne. • Postępowanie z odpadami. • Informacje o transporcie. • Informacje dotyczące przepisów prawnych. • Inne informacje.

7. 1. Identyfikacja substancji/preparatu i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.1 Identyfikacja substancji/preparatu • nazwa substancji lub preparatu, pod którą wprowadza się je do obrotu /nazwy w k.ch. identyczne z nazwami podanymi na oznakowaniu opakowania/, • nazwy substancji podaje się zgodnie z brzmieniem określonym w wykazie substancji niebezpiecznych, • nazwy substancji niewymienionych w wykazie powinny jednoznacznie je określać i być zgodne z przepisami IUPAC dotyczącymi nazewnictwa substancji chemicznych.

8. 1. Identyfikacja substancji/preparatu i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.2 Zastosowanie substancji/preparatu Wskazujesię znane lub zalecane przeznaczenie lub zastosowanie substancji lub preparatu. W przypadku wielu możliwych zastosowań podaje się najważniejsze z nich, wskazując w szczególności sposób działania substancji lub preparatu.

9. 1. Identyfikacja substancji/preparatu i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.3 Identyfikacja przedsiębiorstwa • podaje się nazwisko osoby/nazwę firmy odpowiedzialnej za wprowadzenie substancji lub preparatu do obrotu na terytorium Unii Europejskiej, • pełna nazwa wraz z adresem i numerem telefonu, • inne informacje np. adres poczty elektronicznej.

10. 1. Identyfikacja substancji/preparatu i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.4 Telefon alarmowy • numer telefonu alarmowego podmiotu wprowadzającego substancję/preparat do obrotu.

11. 2. Identyfikacja zagrożeń Wskazuje się w sposób jasny, krótki zagrożenia dla człowieka i dla środowiska stwarzane przez produkt: • klasyfikację substancji lub preparatu (identyfikacja zagrożeń, zwroty R), • objawy i skutki powstałe w wyniku stosowania substancji lub preparatu, w tym również niewłaściwego, • zagrożenia nie ujęte w kryteriach klasyfikacji i oznakowania produktu, ze względu na nieprzekroczenie wartości stężenia lub nieprzekroczenie wartości stężeń progowych lub dla których nie ma obowiązku klasyfikacji zagrożeń t.j. pylenie, zmrażanie, duszące działanie gazów, szkodliwe działanie na organizmy żyjące w glebie oraz na mikroorganizmy glebowe obecne w atmosferze, które mają wpływ na zagrożenie stwarzane przez substancję lub preparat.

12. 3. Skład / informacja o składnikach W przypadku preparatów podaje się nazwy substancji wchodzących w ich skład. Informacje podaje się w sposób umożliwiający odbiorcy łatwe określenie zagrożeń stwarzanych przez substancje wchodzące w skład preparatu.

13. 3. Skład / informacja o składnikach W przypadku preparatów niebezpiecznych, które zgodnie z przepisami ustawy zostały zaklasyfikowane jako niebezpieczne wymienia się z podaniem stężeń lub zakresu następujące składniki: • substancje stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub środowiska, jeżeli obecne są w preparacie w stężeniach równych lub większych od stężeń pkt 8 zał. do rozporządzenia MZ z dnia 2 września 2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych lub jeżeli w przepisach podane są niższe stężenia pkt 1 i 2 w/w rozporządzenia lub w zał. 4 do rozporządzenia MZ z dnia 2 września 2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych,

14. 3. Skład / informacja o składnikach • substancje o obowiązujących we Wspólnocie najwyższych dopuszczalnych stężeniach w środowisku pracy (nie zawarte w/w p-kcie), • substancje trwałe.

15. 3. Skład / informacja o składnikach W przypadku preparatów niezaklasyfikowanych jako niebezpieczne należy wskazać wszystkie substancje stwarzające zagrożenie dla zdrowia człowieka lub dla środowiska lub dla których określono w odrębnych przepisach wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy i występujące w stężeniu:

16. 3. Skład / informacja o składnikach • ≥1% (wagowo) dla preparatów niebędących gazami, • ≥0,2% (objętościowo) dla preparatów będących gazami, • ≥0,1% (wagowo) i są to substancje trwałe, wykazujące zdolność do biokumulacji i toksyczne lub bardzo trwałe i wykazujące dużą zdolność do biokumulacji zgodnie z kryteriami zawartymi w zał. XIII rozp. REACH

17. 3. Skład / informacja o składnikach Informacja o składnikach (substancjach) Dla składników podaje się następujące informacje: • nazwę, • klasyfikację substancji wynikającą z zagrożeń dla zdrowia człowieka, z zagrożeń dla środowiska oraz zagrożeń wynikających z właściwości fizykochemicznych,

18. 3. Skład / informacja o składnikach • symbol określający kategorię niebezpieczeństwa, • zwroty R, • stężenie lub zakres stężeń (podane w % wag. lub % obj.), • numer WE, • numer CAS, • numer rejestracji.

19. 4. Pierwsza pomoc • Należy opisać środki pierwszej pomocy. • Sposób udzielania pierwszej pomocy. • Informacje o pierwszej pomocy muszą być zwięzłe i zrozumiałe dla poszkodowanego, osób postronnych i osób udzielających pierwszej pomocy. • Informuje się, co należy zrobić w miejscu wypadku i czy mogą wystąpić opóźnione skutki narażenia. • Objawy i skutki narażenia opisuje się krótko. • Informacje podaje się według różnych dróg narażenia. • Wskazuje się czy potrzebna jest natychmiastowa pomoc medyczna. • Zamieszcza się informację, że w pobliżu stanowiska pracy muszą być dostępne specjalne środki umożliwiające podjęcie bezzwłocznego, określonego postępowania leczniczego.

20. 5. Postępowanie w przypadku pożaru • Należy dokonać odniesienia do wymagań dotyczących postępowania w przypadku pożaru spowodowanego przez substancję lub preparat lub też powstałego w ich sąsiedztwie poprzez wskazanie: • środków gaśnicze właściwe ze względu na rodzaj substancji lub preparatu, • metod gaśniczych, • środków gaśnicze, których nie wolno używać ze względów bezpieczeństwa, • szczególnych zagrożenia związane z narażeniem wynikającym z właściwości samej substancji lub preparatu, produktów spalania, powstających gazów, • środków ochrony indywidualnej dla strażaków.

21. 6. Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska • W zależności od właściwości substancji lub preparatu podaje się informacje dotyczące: • indywidualnych środków ostrożności, (usuwania źródeł zapłonu, zapewnienia wystarczającej wentylacji/ochrony dróg oddechowych, ograniczania pylenia, zapobiegania kontaktowi ze skórą lub oczami) • środków ostrożności w zakresie ochrony środowiska (unikania wprowadzania substancji lub preparatu do kanalizacji, wód powierzchniowych i gruntowych oraz do gleby); ewentualnej konieczności ostrzeżenia okolicznych mieszkańców, • metod oczyszczania – środki neutralizacji substancji po niezamierzonym uwolnieniu do środowiska - użycie materiału sorpcyjnego (piasku, ziemi okrzemkowej, substancji wiążącej kwasy, uniwersalnej substancji wiążącej, trocin), redukcji gazów/dymów za pomocą wody, rozcieńczania. • W razie potrzeby podaje się zalecenia takie jak: "nie używać nigdy", "neutralizować za pomocą...".

22. 7.1. Postępowanie z substancją/preparatem 7.1 Postępowanie z substancją/preparatem Określa się środki ostrożności gwarantujące bezpieczne obchodzenie się z substancją lub preparatem, informacje na temat środków technicznych, w szczególności: • hermetyzacji procesu, • wentylacji miejscowej i ogólnej, • środków zapobiegających powstawaniu aerozoli i pyłów, • metod zapobiegania pożarom , • wszelkie inne wymagania lub zasady postępowania z substancją lub preparatem, w szczególności procedury lub urządzenia techniczne, które są zabronione lub zalecane.

23. 7.1. Postępowanie z substancją/preparatem 7.2. Magazynowanie Określa się warunki bezpiecznego magazynowania substancji lub preparatu: • odpowiednio zaprojektowane pomieszczenia lub zbiorniki do magazynowania (np. magazyn do przechowywania materiałów łatwopalnych), • zabezpieczenia instalacji kanalizacyjnych i wentylacyjnych, • zabezpieczenia pomieszczenia lub zbiornika przed możliwością rozlania i wydostania się substancji na zewnątrz,

24. 7.1. Postępowanie z substancją/preparatem 7.2. Magazynowanie c.d. • konieczność oddzielnego przechowywania substancji lub preparatu ze względu na możliwość wystąpienia niebezpiecznych reakcji między nimi, • warunki w pomieszczeniach lub zbiornikach magazynowych (zakres/graniczne wartości temperatury i wilgotności, oświetlenie, konieczność przechowywania w atmosferze gazu obojętnego itp.), • wymagania dot. stosowania urządzeń elektrycznych oraz sposobów zapobiegania elektryczności statycznej.

25. 7.1. Postępowanie z substancją/preparatem 7.2. Magazynowanie c.d. W stosownych przypadkach należy udzielić wskazówek dotyczących dopuszczalnych ilości, które mogą być magazynowane w danych warunkach. W szczególności należy wskazać wszelkie specjalne wymagania, takie jak rodzaj materiału, jakiego należy użyć do pakowania i produkcji pojemników przeznaczonych dla substancji lub preparatu.

26. 7.1. Postępowanie z substancją/preparatem 7.3. Specyficzne zastosowania • w przypadku substancji i preparatów przeznaczonych do określonych zastosowań przedstawia się szczególne zalecenia dotyczące tych zastosowań, • zalecenia powinny być szczegółowe i funkcjonalne, • jeśli to możliwe, dokonuje się odniesienia do zatwierdzonych wytycznych dla konkretnej branży lub sektora.

27. 8. Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej 8.1 Wartości dopuszczalnych stężeń • podaje się parametry kontroli narażenia, w szczególności najwyższe dopuszczalne stężenia substancji w środowisku pracy (NDS, NDSCh, NDSP), dopuszczalne stężenia w materiale biologicznym (DSB), • informacje dotyczące zalecanych procedur monitoringu narażenia w środowisku pracy, • w przypadku, gdy wymagany jest raport bezpieczeństwa chemicznego w odniesieniu do scenariuszy narażenia zawartych w załączniku do karty charakterystyki należy podać odpowiednie wartości DNEL i PNEC dla danej substancji, • w przypadku preparatów podaje się najwyższe dopuszczalne stężenia składników stwarzających zagrożenie dla zdrowia człowieka.

28. 8. Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej 8.2 Kontrola narażenia Oznacza pełny zakres środków ostrożności, które podejmuje się w czasie stosowania substancji lub preparatu. 8.2.1 Kontrola narażenia w środowisku pracy Informacje te zostaną uwzględnione przez pracodawcę przy przeprowadzaniu oceny ryzyka stwarzanego przez substancję lub preparat, która wymaga, zgodnie z hierarchią ważności: • zaplanowanych procesów pracy i kontroli inżynieryjnej,

29. 8. Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej 8.2.1 Kontrola narażenia w środowisku pracy c.d. • stosowania właściwego wyposażenia i materiałów, • stosowania u źródła środków ochrony zbiorowej, (takich jak: właściwa wentylacja), • stosowania indywidualnych środków ochrony, takich jak indywidualny sprzęt ochronny.

30. 8. Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej 8.2.1 Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej W przypadku gdy niezbędne są środki ochrony indywidualnej, podaje się rodzaj wyposażenia zapewniającego właściwą ochronę: • układu oddechowego • sprzęt izolujący lub czyszczący (odpowiednie maski i filtry), • rąk • rodzaj rękawic, których należy używać podczas postępowania z substancją lub preparatem w tym: • rodzaj materiału, • czas wytrzymałości materiału, z którego wykonane są rękawice, narażenia skóry • w razie potrzeby wskazuje się dodatkowe środki ochrony rąk

31. 8. Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej 8.2.1 Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej c.d. • oczu i twarzy • rodzaj potrzebnego sprzętu (okulary ochronne, osłony twarzy) • skóry • rodzaj odzieży ochronnej (ubranie, fartuch, kombinezon) oraz rodzaj obuwia ochronnego w przypadku potrzeby ochrony innych części ciała niż ręce

32. 8. Kontrola narażenia i środki ochrony indywidualnej 8.2.2 Kontrola narażenia środowiska • Podaje się informacje przeznaczone dla pracodawców w zakresie parametrów kontroli narażenia środowiskowego. • W przypadku gdy wymagany jest raport bezpieczeństwa chemicznego, w odniesieniu do scenariuszy narażenia zawartych w załączniku do karty charakterystyki należy dokonać podsumowania środków kontroli ryzyka, które zapewniają wystarczającą kontrolę narażenia środowiska na substancję.

33. 9. Właściwości fizyczne i chemiczne • W przypadku preparatu podaje się właściwości fizyczne i chemiczne preparatu (a nie jego poszczególne składniki). • Jeżeli wskazane jest podanie informacji nt właściwości fizycznych i chemicznych poszczególnych składników preparatu, należy taką informację podać. • Należy określić przypadki, gdy osoba sporządzająca kartę charakterystyki nie posiada pełnych informacji oraz przypadki, gdy istnieją negatywne wyniki badań właściwości fizykochemicznych preparatu.

34. 9. Właściwości fizyczne i chemiczne 9.1. Informacje ogólne • Informacje na temat substancji lub preparatu dotyczące: • postaci - stan fizyczny (stały, ciekły, gazowy); • koloru; • zapachu.

35. 9. Właściwości fizyczne i chemiczne 9.2. Ważne informacje dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska Informacje na temat substancji lub preparatu dotyczące: • pH - wartość substancji lub preparatu lub ich roztworu wodnego wraz ze stężeniem, • temperatury wrzenia, topnienia, zapłonu, • samozapłonu, • palności (ciało stałe, gaz), • właściwości wybuchowych,

36. 9. Właściwości fizyczne i chemiczne 9.2. Ważne informacje dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska c.d. • właściwości utleniających, • prężności par, • gęstości względnej, • rozpuszczalność w wodzie, • rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach, • współczynnik podziału: n-oktanol/woda, • lepkość, • szybkość parowania.

37. 9. Właściwości fizyczne i chemiczne 9.3. Inne informacje Inne ważne parametry dotyczące bezpieczeństwa, takie jak: zdolność mieszania się, rozpuszczalność w tłuszczach, przewodnictwo elektryczne, temperatura topnienia/zakres temperatur topnienia, temperatura samozapłonu itp.

38. 10. Stabilność i reaktywność Należy określić stabilność substancji lub preparatu oraz możliwość występowania niebezpiecznych reakcji zachodzących w pewnych warunkach stosowania, a także w przypadku, gdy substancja lub preparat zostaną uwolnione do środowiska.

39. 10. Stabilność i reaktywność 10.1. Warunki, których należy unikać określa się: temperaturę, ciśnienie, światło, wstrząsy, które mogą spowodować niebezpieczną reakcję.

40. 10. Stabilność i reaktywność 10.2. Materiały, których należy unikać wymienić należy wodę, powietrze, kwasy, zasady, środki utleniające oraz inne materiały, które mogą spowodować niebezpieczną reakcję.

41. 10. Stabilność i reaktywność 10.3 Niebezpieczne produkty rozkładu • wskazanie niebezpiecznych substancji, które mogą powstawać w wyniku rozkładu lub w wyniku reakcji produktu, w ilościach stwarzających ryzyko, • niebezpieczne produkty rozkładu powstające w wyniku kontaktu z innymi substancjami np. wodą

42. 11. Informacjetoksykologiczne Podaje się wszechstronny opis wszelkich skutków toksycznego działania substancji lub preparatu, które mogą wystąpić w wyniku kontaktu z substancją lub preparatem. Informacje te podaje się w oparciu o dane badawcze lub praktyczne. • Informacje te obejmują opóźnione, natychmiastowe i przewlekłe skutki krótko i długoterminowego narażenia takiego, jak działanie uczulające, działanie znieczulające, działanie rakotwórcze, mutagenne i szkodliwe działanie na rozrodczość

43. 11. Informacjetoksykologiczne • Informacje dotyczące różnych dróg narażenia (przez drogi oddechowe, przez drogi pokarmowe, przez kontakt ze skórą i oczami) • Objawy związane z charakterystyką fizyczną, chemiczną i toksykologiczną. • Informacje dotyczące składników konieczne odwołanie się do szczególnych skutków działania na zdrowie niektórych substancji w preparacie

44. 11. Informacje toksykologiczne • Opis skutków toksycznego działania substancji lub preparatu, które mogą wystąpić w wyniku kontaktu • Niebezpieczne dla zdrowia człowieka skutki, wynikające z narażenia na działanie substancji lub preparatu, opierte na doświadczeniach praktycznych oraz wnioskach z badań naukowych • Opis objawów narażenia w odniesieniu do fizycznych, chemicznych i toksykologicznych cech substancji lub preparatu • Informacje o różnych drogach narażenia

45. 12. Informacje ekologiczne Określa się wpływ na środowisko oraz zachowanie i dalsze losy preparatu w powietrzu, wodzie lub glebie, uwzględniając ich właściwości i możliwe do przewidzenia sposoby stosowania. Informacje są zgodne z informacjami dostarczonymi w dokumentach rejestracyjnych, w przypadku gdy rejestracja jest wymagana lub w raporcie bezpieczeństwa chemicznego, jeśli jest on wymagany.

46. 12. Informacje ekologiczne 12.1. Ekotoksyczność • Informacje te obejmują dane dotyczące toksyczności dla: • środowiska wodnego, (ostrej i przewlekłej toksyczności dla ryb, skorupiaków, glonów i innych roślin wodnych). • dane dotyczące toksyczności dla mikro- i makroorganizmów glebowych • innych organizmów istotnych dla środowiska, takich jak ptaki, pszczoły i rośliny, • W przypadku gdy substancja lub preparat ma działanie hamujące aktywność mikroorganizmów, należy wskazać na możliwy wpływ na działanie oczyszczalni ścieków.

47. 12. Informacje ekologiczne 12.2.Mobilność Zdolność substancji lub odpowiednich składników preparatu, w przypadku uwolnienia do środowiska, do przenikania do wód powierzchniowych lub przenikania w punkcie znajdującym się daleko od miejsca uwolnienia. • znanego lub przewidywanego podziału w różnych częściach ekosystemu (wodach, glebie, atmosferze), • napięcia powierzchniowego, • absorpcji/desorpcji,

48. 12. Informacje ekologiczne 12.3. Trwałości i zdolności rozkładu • Zdolność substancji lub odpowiednich składników preparatu do rozkładu w mediach środowiskowych poprzez biodegradację lub inne procesy, takie jak utlenianie lub hydroliza. Można podać: • czasy połowicznego rozkładu, • zdolność substancji lub odpowiednich składników preparatu do rozkładu w oczyszczalniach ścieków,

49. 12. Informacje ekologiczne 12.4. Zdolność do biokumulacji 12.5. Wyniki oceny właściwości PBT 12.6. Inne szkodliwe skutki • zdolność substancji lub składników preparatu do akumulacji w środowisku ożywionym w łańcuchu pokarmowym, z dokonaniem odniesienia do wartości współczynnika podziału oktanol-woda i współczynnika biokoncentracji (BCF),

50. 12. Informacje ekologiczne • w przypadku gdy wymagany jest raport bezpieczeństwa chemicznego, podaje się wyniki oceny właściwości PBT, • informacje, dotyczące innych szkodliwych skutków np. • potencjalnej zdolności do niszczenia warstwy ozonu, • potencjalnego wpływu na tworzenie ozonu, • potencjalnego wpływu na globalne ocieplenie, • wpływu na działanie oczyszczalni ścieków.