HEMŞİRELİK SÜRECİ HEMŞİRELİK TANILAMASI

1. HEMŞİRELİK SÜRECİ HEMŞİRELİK TANILAMASI Sümeyye ARSLAN 2012-2013

2. HEMŞİRELİK SÜRECİ Bireyin; • sağlık ve hastalığa yanıtını tanılamada, • bu yanıta tanı koymada ve • iyileştirmede kullanılan profesyonel bir hemşirelik yaklaşımı

3. Hemşirelik Tanılamasının Amaçları • Birey hakkında; • temel bilgiyi sağlamak • Bireyin; • normal fonksiyonlarını belirlemek • fonksiyon bozukluğu riskini belirlemek • fonksiyon bozukluğunun varlığını/yokluğunu belirlemek • bireyin güçlü yönlerini ve gücünü saptamak • Hemşirelik tanısı aşaması için veri elde etme

4. Tanılama; • sağlıklı/hasta bireye ait verilerin sistemli ve sürekli toplanması, verilerin doğrulanması ve veriler arasında organizasyonu sağlanması sürecidir • Veri tabanı; • Hemşire/diğer sağlık ekibi üyelerinin topladığı (sağlıklı/hasta bireye ait) tüm veriler

5. Veri toplama ölçüm kriterleri Hemşire sistemli ve sürekli veri toplar • Bütüncül veri toplama; hasta, ailesi, diğer sağlık ekibi üyeleri ve bireyin çevresini içerir • Öncelikli veri toplama; bireyin var olan acil sağlık durumu veya tahmin edilen gereksinimlerine odaklanmalı

6. Veri toplama ölçüm kriterleri • Veri toplamada; • Uygun kanıta dayalı tanılama teknik ve araçları kullanılır • Analitik modeller ve sorun çözme araçları kullanılır • Örüntüleri ve değişiklikleri belirlemek için var olan verileri, bilgi ve durum ile ilişkili bilgileri analiz eder • İlgili verileri geri alınabilir formatta kaydeder

7. Tıbbi tanılamada amaç; • patolojik duruma ilişkin verilerin toplanması • Hemşire tanılamasında amaç; • sağlıklı/hasta bireyin sağlık sorununa yanıtına ilişkin verilerin toplanması

8. Tanılama Türleri • Başlangıç / kabul tanılaması • Odak tanılama • Yeniden tanılama • Acil tanılama

9. Başlangıç/kabul Tanılaması Birey sağlık kurumuna gelir gelmez ilk 24 saat içinde yapılan tanılamadır Amaç: • Sorunu olan fonksiyonel sağlık örüntüsünü veya yaşam aktivitesini değerlendirmek, • Sonraki tanılamalara temel oluşturacak verilerle bireyin sağlık durumunu saptamaktır • Sorun hakkında veri tabanı oluşturma

10. Veri tabanı hemşirenin: • Sağlıklı/hasta bireyin; • sağlık durumu, kendi bakımını yönetebilme becerisi ve hemşirelik bakımına olan gereksinimi konusunda karar vermesini • gerektiğinde hekime veya diğer sağlık ekibi üyelerine yönlendirilmesini • güçlü yönlerinin belirlenmesini, bireye özgü, bütüncül bir bakım planının oluşturulması ve uygulanmasını sağlar

11. Tanılama Tipleri • Odak Tanılama • Acil Tanılama • Yeniden Tanılama

12. Odak tanılama • Yeni tanımlanan bir sorun hakkında daha kapsamlı veri toplanmasıdır • İlk tanılamadan daha dar bir alanı ve daha kısa bir zaman dilimini kapsar • Hemşire daha önce belirlenen bir soruna yönelik veri toplar

13. Odak tanılama için yardımcı sorular? • Ne tür belirtileriniz var? • Bu belirtiler ne zaman başladı? • Bu belirtiler başladığında her zamankinden farklı ne yapıyordunuz? • Belirtilerinizi azaltan veya arttıran faktörler nelerdir? • Belirtileriniz için herhangi bir ilaç kullanıyor musunuz?

14. Yeniden Tanılama • Bireyin; • mevcut durumunu daha önceki temel verilerle karşılaştırmak için • fonksiyonel, işlevlerinde veya yaşam aktivitelerinde herhangi bir değişimi değerlendirmek amacı ile yapılır • Periyodik olarak yapılmalıdır

15. Acil Tanılama • Fizyolojik, sosyo-kültürel veya bir kriz varlığında, psikolojik yaşamı tehdit eden durumu belirlemek amacıyla yapılır • Zaman, gerekli uygulamaların başlatılması açısından önemlidir • Hastanın tüm sağlık sorunları saptanır, yaşam kurtarıcı girişimler, bakım sürecinde önem ve öncelik sırası ile uygulanır

16. Veri Toplamaya Hazırlık • Tanılama önceliklerinin belirlenmesi • Sistematik tanılama yapılması

17. Tanılama Önceliklerinin Belirlenmesi Hangi amaçla tanılama yapılıyorsa o konuda ne tür ve ne kadar veri toplanması gerektiğine rehberlik eder

18. Sistematik Tanılama Yapılması Veri çeşitliliği nedeniyle veri toplama süreci kolaylaştırır • Hazır formlar • Hemşirelik modelleri bu amaçla kullanılabilir

19. Veri Toplama Türleri • Objektif veri • Sübjektif veri

20. Subjektif (örtülü) veri Sadece hasta bireyden elde edilebilecek veriler Hasta ifadesi; • Nefes darlığı çekiyorum • Karnımda ağrı var

21. Objektif (açık) veri = (Bulgu) Hasta birey dışındaki kişiler tarafından da görülebilen, işitilebilen, hissedilebilen, gözlenebilen, ölçülebilen veriler • Siyanoz • Kaşeksi • Koltuk değneği ile yürüme

22. Verilerin Özellikleri • Amaca uygunluk • Tam-kapsamlı veri • Doğru veri • Konu ile ilişkili veri

23. Veri kaynakları • En iyi bilgi kaynağı hastanın kendisi • Hekim kayıtları • Diğer sağlık ekibi üyeleri • Laboratuar sonuçları • Fizik muayene • Aile bireyleri • Arkadaşlar • Kayıtlar

24. Veri toplam yöntemleri • Görüşme • Gözlem • Muayene (fizik muayene)

25. Görüşme Organize bir konuşmadır • Başlangıç konuşmasında; • Hemşirebirey kendini tanıtır, rolünü ve bakım sırasındaki diğer rollerini açıklar • Bireyle terapötik bir bakım ilişkisi kurar • Bireyin ilgi ve endişeleri konusunda bilgi sahip olur

26. Görüşme • Başlangıç konuşmasında; • Bireyin hedeflerini ve sağlık bakım sisteminden beklentilerini saptar • Derinlemesine görüşmede gereken veri toplama aşamasının bölümleri hakkında ipucu elde eder

27. Görüşme • Bireyin kendi durumunu nasıl algıladığını ve yorumladığını ifade etmesine yardımcı olur * Görüşme öncesi hazırlık yapılmalıdır * Birey hakkında bilgi + uygun çevre

28. Görüşme aşamaları • Hazırlık • Giriş • Uygulama • Sonlandırma

29. Görüşme aşamaları - Hazırlık • Hemşire hasta ile ilgili bilgileri okuyarak görüşmeye hazırlanmalı • Görüşme ortamı: • Bireyin gizliliği sağlanmalı • Yalnız • İstediği bir kişi varsa görüşmede o da olabilir • Karşılıklı-dik bir şekilde oturma (0,9-1,2m) • Hasta yatıyorsa 45°’lik açı ile oturur • Göz hizasında iletişim

30. Hasta ağrısız, rahat, telaşsız olmalı. • Görüşme, diğer kişiler tarafından kesilmemeli • İyi ışıklandırılmış, havalandırılmış, sessiz ortam • Konuşma hizası (göz hizası) hasta ile aynı olmalı • Ne çok yakın ne çok uzak oturulmalı • Aynı dil konuşulmuyorsa çevirmen kullanılmalı • Tıbbi terimler kullanılmamalı

31. Görüşme aşamaları – Giriş Bu aşamasının sonunda: Sağlıklı/hasta birey; • hemşiresinin adını ve hemşirelik bakımından ne beklemesi gerektiğini öğrenmeli • hemşirenin bakım konusunda yeterli olduğunu ve kendisine bakım vermeye hazır olduğunu hissettirmeli • bakımın planlanmasında ve bakımın devamlılığının sağlanmasında kendisinden ne beklenildiğini bilmelidir Görüşmenin diğer aşamalarını şekillendirir Hemşire-hasta ilişkisini etkiler

32. Hemşire iletişimde bireye saygı duymalı, ilgi göstermeli • Sağlık durumu konusundaki endişe ve kaygılarını paylaşma konusunda cesaretlendirmeli • Hemşire bireyin konforunu ve görüşmeye katılma konusundaki yeterliliğini tanılamalıdır • Alınan bilgilerin gizli kalacağı, bu bilgileri kimlerin nerede, nasıl kullanacağı hastaya açıklanmalıdır

33. Görüşme aşamaları – Uygulama • Hemşire bu aşamada veri tabanı için gerekli tüm bilgileri toplar • Yani hastayla görüşmeyi yapmalı

34. Görüşmeyi Olumsuz Etkileyen Faktörler • Şiddetli anksiyete • Ağrı • Kullanılan dil ile ilişkili güçlükler • Konu ile ilgili olumsuz geçmiş deneyimler • Sağlık ekibi üyelerinin gerçekçi olmayan beklentileri

35. Bireye odaklan İlgilendiğini göster Adı ile hitap et Göz teması kur Aceleci davranma Kültürel farklılıklara duyarlı ol Kapsamlı, açıklayıcı giriş konuşması yap Bireyi tanılama süreci hakkında bilgilendir Gözlemlerini paylaş Gerektiğinde açıklama yap Bireyi anladığını göster Bireyin anlayabileceği kelimeler kullan Başarılı Bir Görüşme İçin

36. Sessiz kalma ve dokunma tekniklerini kullan Uygun sorular sor, önerilerde bulun İletişimi engelleyen yorum ve sorulardan kaçın Yorum yapma, bireysel düşüncelerini belirtme…

37. Görüşme aşamaları - Görüşmeyi Sonlandırma • Başarılı bir görüşme dikkatli bir şekilde sonlandırılmalıdır • Görüşmenin sonlandırılacağını bireye bildirin • Görüşme özetleyin • Bireyin yanından ayrılmadan önce bireyin hemşireden ne beklemesi gerektiği konusunda bilgilendirilin

38. Hemşirelik Öyküsü Bireyin hastaneye kabulünden hemen sonra en kısa sürede alınmalıdır

39. Hemşirelik Öyküsü Bileşenleri • Sosyodemografik özellikler: isim, yaş, cinsiyet, medeni durum, dini inançlar, meslek, eğitim durumu • Sağlık bakım yardımı aramasının nedeni

40. Hemşirelik Öyküsü Bileşenleri • Normal sağlık davranışları, örüntüleri, hemşirelik bakımı ile ilişkili gereksinimleri • Beslenme, karar verme ve aktivitelerle ilgili kültürel özellikleri • Sağlık durumu, beden sistemlerinin fonksiyonları, ağrı derecesi, önceki tıbbi ve cerrahi öyküsü

41. Hemşirelik Öyküsü Bileşenleri • Kullandığı ilaçlar, alerjileri, aşıları, bulaşıcı hastalıkları • Sağlık durumunu nasıl algıladığı, sağlık-hastalığın birey için anlamı, hastalığa yanıtı, baş etme yöntemleri

42. Hemşirelik Öyküsü Bileşenleri • Öykü ( gelişim, aile, çevre, psikolojik) • Birey ve ailesinin; • hemşire ve sağlık ekibi üyelerinden beklentileri • eğitim gereksinimleri, öğrenme yeteneği, öğrenmeye istek durumu

43. Hemşirelik Öyküsü Bileşenleri • Birey ve ailesinin bakıma katılma yeteneği, istek durumu • Bireyin; • daha ileri bir döneme ilişkin yardım isteyip istememe durumu • bireysel kaynakları (güçlü yönleri), yetersizlikleri (zayıf yönleri) • yaralanma riski

44. Biyografik veri • Yaş • Adres • Meslek • Çalışma durumu • Medeni durum • Sağlık bakımı kaynakları • Sosyal güvence durumu

45. Sağlıklı/hasta bireyin beklentileri • Kalite ölçümünde etken olan faktörlerden birisi

46. Mevcut hastalıkları - sağlıkla ilgili endişeleri • Semptomların başlama zamanı • Sürekli / aralıklı olma durumu • Semptomların süresi • Yeri • Yoğunluğu…

47. Sağlık öyküsü • Sağlık bakım deneyimleri • Mevcut sağlık alışkanlıkları • Yaralanma / cerrahi girişim • İlaç öyküsü • Yiyecek, lateks, ilaç / temas alerjileri • Alışkanlıkları/yaşam tarzı • Alkol, sigara, kafein alışkanlıkları (süre/sıklık) • Yaşam aktivitelerinin tanımlanması

48. Aile öyküsü • Bireye yakın ve kan bağı olan kişiler hakkında veri toplanır • Genetik/ailesel hastalık? • Aile yapısı • Aile içi iletişim

49. Çevre öyküsü • Bireyin aile ortamı • Yaşadığı çevre • Çalışma çevresi • Çalışma çevresinde kimyasallara maruz kalma durumu • Yaşadığı çevrede suç oranı • Bireye yardımcı mevcut kaynaklar

50. Psikososyal öyküsü • Birey ve ailesini stres durumu • Stresle baş etme yöntemleri • Kayıp/Yas süreci yaşama durumu?