„Balladyna” Juliusz Słowacki

1. „Balladyna” Juliusz Słowacki

2. Geneza utworu • Słowacki napisał Balladynęjesienią 1834 roku w Genewie. Historycy literatury (np. Mieczysław Inglot) doszukują się jej „korzeni” w ówczesnej sytuacji społeczno-politycznej. Istotną rolę miałaby tu odgrywać sytuacja Polaków na emigracji. Powstanie listopadowe (1830 – 1831) zakończyło się klęską. Rozpoczęły się represje rosyjskie wobec Polaków. Inteligencja polska, pisarze, politycy, artyści, szlachta i powstańcy zaczęli masowo wyjeżdżać. Ów ruch – masowe wyjazdy - nazwano Wielką Emigracją. Ośrodki emigracyjne znajdowały się w wielu krajach: we Francji (Paryż), Belgii, Wielkiej Brytanii, Saksonii i Szwajcarii. Tam właśnie udał się Słowacki.

3. Czas i miejsce akcji • Wydarzenia dzieją się „za czasów bajecznych”, w okolicach jeziora Gopło.Akcja Balladyny toczy się w nieokreślonym dokładnie czasie – za panowania króla Popiela III. W legendarne czasy poeta wprowadził jednak elementy anachroniczne – czyli szczegóły, miejsce, sprawy, które były sprzeczne z epoką, do której zostały przeniesione. Słowacki, korzystając w sposób swobodny z dorobku historycznego, nie wahał się pomieszać epok i faktów, łącząc szczegóły z legend z zapisami z kronik, nie troszcząc się o realizm swej twórczości.

4. Główni bohaterowie • Balladyna • Alina • Kirkor • Goplana

5. Balladyna • Starsza córka Wdowy o ciemnych włosach, alabastrowej cerze i czarnych oczach:„Starsza jak śniegi (...)Niby listkami brzoza przyodziana;Ta z alabastrów - a ta zaś różanaTa ma pod rzęsą węgle – ta fijołki (...)”Bywa, że matka i Alina zwracają się do niej Bladyno, co dowodzi jasnej karnacji dziewczyny.Nimfa Goplana mówi o niej, że ma złe serce. Sama Wdowa twierdzi, że na jej widok płoszą się jaskółki. Balladyna jest leniwa, nie przejmuje się zbytnio starą matką, za to ta najwyraźniej troszczy się o starszą córkę. Balladyna to „panna na wydaniu”, która pierwsza powinna wyjść za mąż, dlatego staruszka woli, by dziewczyna dbała o swoją urodę.

6. Alina • Alina jest jedną z głównych bohaterek dramatu Juliusza Słowackiego pt. "Balladyna". Jest młodszą siostrą tytułowej Balladyny. Mieszka wraz z nią i matką (Wdową) w ubogiej leśnej chatce.Alina jest piękną dziewczyną o różanej cerze i fiołkowych oczach. Ma jasne, złociste włosy splecione w warkocz. W oczach Kirkora jawi się aniołem ("Ta jako złote na zorzy aniołki").Uroda młodszej córki Wdowy była jakby odbiciem jej charakteru. Była wesoła, szczera, pogodna.

7. Kirkor • Kirkor jest bogatym panem-hrabią, właścicielem zamku o czterech wieżach. Za radą Pustelnika postanawia poślubić ubogą dziewczynę. Pragnął wrócić do zamku i wieść spokojny żywot u boku swej małżonki, nie miał jednak nic przeciwko zamieszkaniu pod dachem wieśniaczej chaty. Pustelnikowi również przyznaje się, iż jest stworzony do ,,ciszy wiejskiej i prostoty’’. Pokochał szczerze obie dziewczęta za sprawą Goplany oraz jej posłańców Skierki i Chochlika.

8. Goplana • Goplana jest nimfą wodną, która charakteryzuje się dążeniem do upragnionych celów. Kocha Grabca, jednak na przeszkodzie stoi jej Balladyna. Można nazwać ją zazdrosną o ludzkie szczęście. Była dumna z tego, że jest królową jeziora Gopło.

9. Problematyka • Kluczowym wątkiem romantycznego dramatu Juliusza Słowackiego jest opowieść o zbrodni – jej przyczynach, okolicznościach, skutkach i sprawiedliwej karze. Główna bohaterka utworu (kreowana na wzór szekspirowskiej Lady Makbet) przechodzi swoistą metamorfozę – od prostej, ubogiej dziewczyny przez żonę grafa aż po bezwzględną intrygantkę i morderczynię.Słowacki kładzie nacisk na ukazanie kolejnych stopni „kariery” swej bohaterki. Pierwszym z nich jest zabójstwo siostry – Aliny. Pierwsza zbrodnia to moment zwycięstwa egoizmu bohaterki. Balladyna wybiera (według własnego mniemania) „mniejsze zło”, przekracza granice moralności w zamian za pewność dostatniego życia. Obierając drogę grzechu i zbrodni, przypieczętowuje swój los. Od tego momentu każdy, kolejny „problem” nowej władczyni będzie rozwiązywany w sposób ostateczny. Zło rodzi...

10. Wątek baśniowy • Wątek baśniowy w Balladynie reprezentuje cała rzesza magicznych i fantastycznych stworzeń i wydarzeń, które w utworze zamieścił Słowacki. Jest to głównie Goplana, nimfa zamieszkująca jezioro Gopło, wróżka, tęskniąca za ludzkimi namiętnościami i troskami, bardzo je przeżywająca. Nieśmiertelność, której tak bardzo pożądała, mogło zapewnić jej tylko małżeństwo z człowiekiem, a jej wybór padł na Grabca

11. Wątek polityczny • Opiera się na problematyce władzy oraz na ukazaniu antyfeudalnych tendencji. Tworzą go natomiast dążenie Popiela III, Balladyny oraz jej kochanka – Kostryna, do władzy. Namiętność, jaką budzi w bohaterach żądza władzy i panowania, jest zasadniczym tematem dramatu, której autor podporządkował inne wątki poboczne.

12. Przebieg akcji • 1.Kirkor zasięga rady Pustelnika w sprawie wyboru żony. 2.Zakochana Goplana knuje podstęp.3.Kirkor spotyka Alinę i Balladynę.4.Goplana zamienia Grabca na jedna noc w wierzbę.5.Balladyna popełnia pierwszą zbrodnię.6.Filon zakochuje się w zmarłej Alinie.7.Goplana budzi wyrzuty sumienia u Balladyny.8.Balladyna okłamuje matkę i Kirkora.9.Kirkor bierze ślub z Balladyną.10.Kirkor odjeżdża. 11.Balladyna nawiązuje znajomość z Kostrynem.12.Balladyna zamyka matkę w wieży.13.Pustelnik przekazuje Kirkorowi prawdziwą koronę królewską.14.Filon szuka grobu Aliny.15.Balladyna idzie do Pustelnika.16.Grabiec zostaje królem. 17.Balladyna z Kostrynem zabijają Gralona przywożącego tajemniczy dar Kirkora.18.Grabiec odwiedza Balladynę.19.Kirkor u Pustelnika poznaje prawdę o Balladynie.20.Balladyna zabija Grabca i kradnie koronę. 21.Balladyna z Kostrynem planują zabicie Pustelnika.22.Kirkor dowiaduje się o śmierci starca.23.Kostryn i Balladyna walczą przeciw Kirkorowi.24.Kostryn informuje o zabiciu Kirkora.25.Balladyna uśmierca Kostryna trucizną.26.Odbywa się sad.27.Piorun zabija złą królową.

13. Prezentację wykonali: Sylwia Ząbkowska Adrian Gołąb