,,JAK WYKORZYSTAĆ PASJE BADACZA’’

1. ,,JAK WYKORZYSTAĆ PASJE BADACZA’’ Agnieszka Kadłubek kl. II D I Adriana Pałasz kl. II F

2. Doświadczenia część biologiczna Doświadczenia jakie będą przedstawione: ,,Nagie jajko’’ ,,Czy ryba pije wodę’’ ,, Zjawisko osmozy w kuchni’’ ,, Osmoza w kuchni’’ ,, Działanie soli na ziemniaka w wodzie’’

3. Doświadczenie nr.1 „Nagie jajko” • Cel:Pokazanie zjawiska półprzepuszczalności błony komórkowej

4. Materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia : • Surowe jajko w skorupce • Słoik z pokrywką (mogący pomieścić jajko) • Ocet • Miarka krawiecka

5. Czynności: • Zmierz i zapamiętaj wygląd jajka Obwód jajka wynosi 15 cm

6. Umieść jajko wewnątrz słoika(nie zgnieść skorupki)zalej octem i zakryj pokrywką

7. Dlaczego??? • Skorupka jajka utworzona jest z węglanu wapnia . Po zetknięciu się węglanu wapnia z octem jednym z produktów reakcji jest dwutlenek węgla. Gaz (który jest widoczny w postaci bąbelków tworzących się na powierzchni jajka). Błona otaczająca jajko nie rozpuszcza się w occie, lecz staje się bardziej elastyczna. Zwiększenie rozmiarów jajka to wynik osmozy*. Woda zawarta w occie przenika przez ciekom błonę do wnętrza jajka, ponieważ stężenie roztworu wewnątrz komórki jest większe. Woda zawsze przenika przez błonę w kierunku komórki o większym stężeniu. • *osmoza- samorzutne przenikanie rozpuszczalnika przez półprzepuszczalną błonę roztworu o mniejszym stężeniu do roztwory o większym stężeniu. • Substancje zawarte wewnątrz komórki nie przedostają się przez błonę, ponieważ ich cząsteczki są zbyt duże w stosunku do maleńkich otworów w błonie. Taka właściwość błony, pozwalająca by jedne substancje przedostawały się przez nią, inne zaś nie, nazywamy PÓŁPRZEPUSZCZALNOŚCIĄ.

8. ,, Czy ryba pije wodę ” • Cel: Pokazanie w jaki sposób komórki ciała ryb reagują na przebywanie w wodzie słodkiej i w wodzie słonej

9. Materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia: • Sól • Łyżeczka do herbaty • Dwie płytkie miseczki (małe) • Niewielki ogórek • Taśma papierowa • flamaster

10. Czynności: • Obie miseczki do połowy napełnij wodą

11. Do jednej z nich dodaj łyżeczkę soli i za pomocą taśmy papierowej oraz flamastra oznacz napisem „woda słona”

12. Umieść plasterki moczone uprzednio w miseczce za słona wodą w tej samej wodzie i odwrotnie. Odczekaj 30 min i ponownie sprawdź elastyczność

13. Wynik przeprowadzonego doświadczenia: • Plasterki ogórka moczone w słonej wodzie miękną, a te z samej wody staja się sztywniejsze.

14. Dlaczego ??? • Woda dostaje się do wnętrza lub na zewnątrz komórek przez błonę komórkowa w skutek zjawiska osmozy. Woda przechodzi przez błonę w kierunek roztworu, w którym jest więcej rozpuszczalnych substancji, czyli stężenie roztworu jest większe. Gdy liczba cząsteczek soli w roztworze zewnętrznym jest większa niż w komórkach, woda przechodzi z komórek do roztworu zewnętrznego. Tracenie wody przez komórki zwie się odwodnieniem (dehydracją). Tak więc, ryba morska przebywając w słonej wodzie odwadnia się i uzupełnia ubytek wody przez komórki swego ciała, pijąc duże ilości wody z otoczenia. Sól wydzielana jest na zewnątrz za pomocą skrzeli, a za pośrednictwem nerek wydalane są tylko niewielkie ilości wody. Natomiast ryba słodkowodna mogłaby pęknąć z nadmiaru wody, ponieważ wtedy zjawisko jest odwrotne. • Woda wchłaniana przez komórki jej ciała bowiem środowisko, w którym ryba przebywa jest mniej zasolona (roztwór ciała). Dlatego tez usuwa ona za pomocą nerek ogromniej ilości wody. • W obu przypadkach ryby musza uzupełnić straty lub nadmiar wody w sposób odpowiedni do środowiska, w którym przebywają.

15. ,, Zjawisko osmozy w kuchni’’ • Cel: Pokazanie zjawiska osmozy • Materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia: • Bulwa ziemniaka • Łyżeczka do herbaty • Sól • nóż

16. Czynności • Przekrój ziemniaka na pół i wydrąż w obu częściach otwory

17. Wsyp do tego łyżeczkę soli i zostaw ziemniaka na ok.3 godz.

18. Sprawdź jakie zmiany zaszły w ziemniaku • Ziemniak stał się suchy, gdyż na powierzchnię wypłynęła woda. • Spostrzeżenia:Z ziemniaka wycieka woda, dzięki zjawisku osmozy. • Wnioski:Nawet w kuchni zachodzi zjawisko osmozy.

19. ,, Osmoza w kuchni ” • Cel:Zaobserwowanie czy bulwa ziemniaka wchłonie cukier lub mąkę. • Materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia: • Bulwa ziemniaka • Cukier • Mąka • Łyżeczka do herbaty • Nóż

20. Czynności: • Bulwę ziemniaka przekrój na pół i wydrąż otwory

21. Do pierwszej połówki wsyp cukier a do drugiej mąkę

22. Pozostaw na jakiś czas (2 godz.)

23. Wnioski • Cukier, który wsypano do pierwszej połówki ziemniaka – wsiąkł • Mąkę, którą wsypano do drugiej połówki ziemniaka pozostała bez zmiany

24. Dlaczego ??? • Ziemniak wchłonął cukier- pokazuje nam że zachodzi tam osmoza. Błona biologiczna działa tak, że przepuszcza substancje po obu stronach błony. Ziemniak mąki nie wchłonął, gdyż mąka w nim nie występuje, a cukier owszem

25. „ Jak sól działa na ziemniaka w wodzie” • Cel: Działanie soli na ziemniaka w wodzie • Materiały potrzebne do przeprowadzenia doświadczenia: • Bulwa ziemniaka • Łyżeczka do herbaty • Nóż • 3 szklanki • Woda • sól

26. Czynności • Pokrój ziemniaka na trzy równe frytki

27. Szklanki do połowy napełnij wodą.Do pierwszej szklanki wsyp pół łyżeczki soli, do drugiej jedną całą łyżeczkę, a do trzeciej nie wsypuj soli

28. Zaobserwuj zmianę jędrności frytek Frytek ze zwykłej wody Frytek z wody z jedną łyżeczką soli Frytek z wody z ½ łyż. wody

29. Wynik: • Frytek ze zwykłej wody stał się bardzo sztywny i twardy • Frytek z wody z jedną łyżeczką soli stał się bardzo elastyczny i giętki • Frytek z wody z ½ łyżeczką wody stał się elastyczny

30. Doświadczenia część chemiczna Doświadczenia jakie będą przedstawione: • ,,Otrzymywanie tlenu” • ,,Otrzymywanie dwutlenku węgla i badanie jego właściwości” • ,,Działanie wody na tlenki metali” • ,,Działanie wody na metale” • ,,Barwienie się wskaźników w środowisku obojętnym, zasadowym i kwasowym”

31. Otrzymywanie tlenu Potrzebne odczynniki i sprzęt laboratoryjny: • woda utleniona • drożdże • zapałki • łuczywko • rurka • korek • probówka • kolba • woda • szklane naczynie

32. Rysunek

33. Obserwacje Po wlaniu wody utlenionej do rozdrobnionych drożdży zaczyna się wydzielać bezbarwny gaz. Po przybliżeniu tlącego się łuczywka do naczynia z zebranym gazem łuczywko zapala się jasnym płomieniem.

34. Wnioski Zaszła reakcja chemiczna – reakcja rozkładu. Wydzielającym się gazem był tlen. Tlen podtrzymuje palenie. 2 H2O2 2 H2O + O2 Woda utleniona Woda + tlen

35. Otrzymywanie dwutlenku węgla i badanie jego właściwości Potrzebne odczynniki i sprzęt laboratoryjny: • butelka • ocet • soda oczyszczona • trzy świece • balon • szklane naczynie • zapałki • ,,schodki”

36. Rysunek

37. Obserwacje a): Po wsypaniu sody oczyszczonej do octu gwałtownie zachodzi reakcja. W wyniku, której wydziela się bezbarwny gaz a balon rośnie. b): Po wprowadzeniu gazu ( otrzymanego w części pierwszej) do naczynia, świece kolejno gasną od dołu.

38. Wnioski a): Wydzielającym się gazem jest dwutlenek węgla. b): Tlenek węgla(IV) jest cięższy od powietrza a więc opada na dno naczynia. Nie podtrzymuje palenia.

39. Działanie wody na tlenki metali Potrzebne odczynniki i sprzęt laboratoryjny: • tlenek wapnia • tlenek glinu • probówki • wywar z czerwonej kapusty • woda

40. Rysunek

41. Obserwacje Po dodaniu tlenku wapnia do wody z wywarem z czerwonej kapusty do probówki, pojawia się zielone zabarwienie. Po dodaniu tlenku glinu do wody z wywarem z czerwonej kapusty do probówki, zabarwienie się nie zmienia. Substancja się nie rozpuściła i opadła na dno probówki.

42. Wnioski W probówce 1 zaszła reakcja chemiczna i powstało środowisko zasadowe. Jednak w probówce 2 reakcja nie zachodzi. Nie wszystkie tlenki metali reagują z wodą. 1 CaO + H2O Ca(OH) Tlenek wapnia + woda wodorotlenek wapnia 2 Al2O3+ H2O reakcjanie zachodzi Tlenek glinu + woda reakcjanie zachodzi

43. Działanie wody na metale Potrzebne odczynniki i sprzęt laboratoryjny: • miedź • sód • probówki • woda • wywar z czerwonej kapusty • zapałki • łuczywko • palnik

44. Rysunek

45. Obserwacje Po dodaniu sodu do wody z wywarem z czerwonej kapusty reakcja zaszła w sposób gwałtowny. Zaczynał się wydzielać bezbarwny gaz. Po zbliżeniu tlącego się łuczywka do wydzielającego się gazu, można usłyszeć charakterystyczne trzaski. Roztwór zabarwił się na zielono. Po dodaniu miedzi do wody z wywarem z czerwonej kapusty i po ogrzaniu nie zaobserwowano zmian.

46. Wnioski W 1 probówce wydzielającym się gazem był wodór. Zaszła reakcja chemiczna i powstało środowisko zasadowe. W probówce 2 reakcja nie zaszła. Nie wszystkie metale reaguj z wodą. 1. 2 Na + 2 H2O 2 NaOH + H2 sód + woda wodorotlenek sodu +wodór 2. Cu + 2 H2O temp.reakcja nie zachodzi miedź + woda reakcja nie zachodzi

47. Barwienie się wskaźników w środowisku obojętnym, zasadowym i kwasowym Potrzebne odczynniki i sprzęt laboratoryjny: • fenoloftaleina • uniwersalny papierek wskazujący • oranż metylowy • wodorotlenek potasu • kwas octowy • woda • probówki szali Perttiego • pipeta

48. Rysunek

49. Obserwacje

50. Barwienie się fenoloftaleiny Barwienie się papierka uniwersalnego Barwienie się oranżu metylowego