Querytraining

1. Querytraining EppoDrenth, CFB SIS HvA | Mark van der Molen, CFB SIS UvA 7 maart 2013

2. Agenda • 09.30 Voorstelrondje • 09.45 Introductie query’s en querytool • 10.10 Zelfstandig opdrachten doen (opdrachten 1 en 2) • 10.50 Uitleg datamodel • 11.00 Zelfstandig opdrachten doen (opdrachten 3 t/m 6) • 12.00 Lunch • 12.45 Queryontwerp en prompts • 13.30 Zelfstandig opdrachten doen (opdrachten 7 en 8) • 14.00 Outerjoins • 14.15 Zelfstandig opdrachten doen (opdracht 11) • 14.30 Expressies • 14.45 Zelfstandig opdrachten doen (opdrachten 9 en 10) • 16.00 Einde

3. Databases • SIS maakt gebruik van een relationele database (Oracle). • De gegevens zijn opgeslagen in tabellen met daarin rijen,in SIS heten tabellen Records. • Een rij in de tabel bevat altijd een unieke sleutel (primarykey), dit kan een enkel veld zijn maar ook een combinatie van velden. • Tabellen kunnen onderling gekoppeld zijn door middel van relaties. • Relaties lopen over de zgn. verwijzende sleutel (foreignkey). • Een veld is van een bepaald datatype (teken, tekst, numeriek, datum, etc). • Sommige datatypes hebben een maximale lengte.

4. Datatypes • Teken (Oracle: VARCHAR2): normale tekstveldenmax. aantal karakters is bepaald (van 1 tot 4000) • Tekst (CLOB/BLOB): lange tekstvelden, HTML, plaatjesin principe onbeperkte lengte • Getal (NUMERIC): getallen, met of zonder teken, met of zonder decimalenGetal 3.2: positief getal, 3 posities voor, 2 na komma, totale lengte is dus 5GmT 3.2: positief of negatief getal • Datum (DATE): datum en/of tijd

5. SQL • Structured Query Language. • DDL: Data DefinitionLanguage, aanmaken en wijzigen van o.a. tabelstrukturen. • DAL: Data Access Language, selecteren en manipuleren van gegevens in tabellen. • In principe database onafhankelijk, maar er zijn database specifieke verschillen, voornamelijk bij het gebruik van functies. • De meeste keywords zijn dus bijvoorbeeld ook te gebruiken in Access, etc. • Verschillende statements:SELECT: voor het selecteren van gegevensUPDATE: voor het bijwerken van gegevensINSERT: voor het toevoegen van gegevensDELETE: voor het verwijderen van gegevens • In SIS is alleen het SELECT commando te gebruiken

6. Opbouw van een query: Basis • Meest simpele vorm:SELECT <kolom>FROM <record> • Voorbeeld:SELECT A.INSTITUTION, A.DESCR FROM PS_INSTITUTION_TBL A • Alle records beginnen met PS of PS_. In de user interface zie je deze prefix niet.Voorbeeld: het record INSTITUTION heet in de database PS_INSTITUTION. • Record aliassen: elk record dat in een query gebruikt wordt krijgt een alias,dit is een letter (A t/m Z), we zijn dus beperkt tot maximaal 26 tabellen in één query. Deze aliassen is om aan te geven uit welke tabel een kolom komt in het geval van dezelfde kolomnamen in meerdere tabellen. • Hoofdletters: hoewel SQL niet case-sensitive is werken we in principe altijd met hoofdletters. De query editor doet dit voor de meeste dingen al standaard voor je.

7. Opbouw van een query: Criteria • SELECT <kolom>FROM <record>WHERE <voorwaarde> • Voorbeeld:SELECT A.EMPLID , A.FIRST_NAME, A.NAME_ROYAL_PREFIX, A.LAST_NAME FROM PS_PERSONAL_DATA A WHERE A.EMPLID = ‘500132190' • Tussen enkele aanhalingstekens, dit doet SIS vaak zelf voor je. • Hoofdlettergevoelig • Datatype gevoelig, dit regelt SIS meestal wel voor je.

8. Opbouw van een query: Criteria Operators • Simpel • gelijk aan = [waarde] T,G,D,X • groter dan > [waarde] T *,G,D • in lijst IN (‘[waarde 1]’,’[waarde 2]’, ‘[etc]’) T,G,D • niet in lijst NOT IN (‘[waarde 1]’,’[waarde 2]’, ..) T,G,D • kleiner dan < [waarde] T*,G,D • niet gelijk aan <> [waarde] T*,G,D • niet groter dan <= [waarde] T*,G,D • niet kleiner dan >= [waarde] T*,G,D • tussen BETWEEN [waarde 1] AND [waarde 2] T*,G,D • niet tussen NOT BETWEEN [waarde 1] AND [waarde 2] T*,G,D • zoals LIKE [waarde] T • niet zoals NOT LIKE [waarde] T • Bij ‘zoals’ en ‘niet zoals’ kan je de wildcards % en _ gebruiken.%: meerdere tekens, _ exact één teken. • Datatypes: T teken, G getal, D datum, X tekst, bij * kan je onverwachte resultaten krijgen. • Geavanceerd • bestaat • bestaat niet • in boom • niet in boom • is null • is niet null

9. Opbouw van een query: Criteria • Meerdere criteria • EN (AND) • OF (OR) • EN NIET (AND NOT) • OF NIET (OR NOT) • Gebruik haakjes als je de volgorde wilt beïnvloeden • Voorbeeld:SELECT A.EMPLID, A.BIRTHDATE, A.LAST_NAMEFROM PS_PERSONAL_DATA AWHERE A.BIRTHDATE > TO_DATE('1980-01-01','YYYY-MM-DD‘)AND A.LAST_NAME LIKE 'Jans%'

10. Opbouw van een query: Criteria • Voorbeelden: • SELECT A.EMPLID , A.FIRST_NAME, A.NAME_ROYAL_PREFIX, A.LAST_NAMEFROM PS_PERSONAL_DATA A WHERE A.EMPLID = ' 500132190 ' • SELECT A.EMPLID , A.FIRST_NAME, A.NAME_ROYAL_PREFIX, A.LAST_NAMEFROM PS_PERSONAL_DATA A WHERE A.LAST_NAME LIKE ‘Jans%' • SELECT A.EMPLID, A.BIRTHDATEFROM PS_PERSONAL_DATA AWHERE A.BIRTHDATE = TO_DATE('1980-01-01','YYYY-MM-DD')OR A.LAST_NAME LIKE 'Jans%'

11. Opbouw van een query • Sorteren • ORDER BY <kolomnaam1>, <kolomnaam2>, etc. • Standaard sortering is oplopend • Wil je aflopend sorteren gebruik dan DESC achter de kolomnaam • Voorbeeld:SELECT A.EMPLID, A.BIRTHDATE, A.LAST_NAMEFROM PS_PERSONAL_DATA AWHERE A.BIRTHDATE > TO_DATE('1980-01-01','YYYY-MM-DD')AND A.LAST_NAME LIKE 'Jans%‘ORDER BY A.LAST_NAME, A.FIRST_NAME

12. En nu in SIS Link S020TRA: http://tra-ws01.s020.sans-hosting.nl:8010/ Gebruiker-ID: QUERYCURSUS Wachtwoord: query4hva Rapportagehulpmiddelen > Query > Querybeheer

13. Opdracht 1 • Maak een query die persoonsgegevens laat zien van alle studenten van wie de achternaam met ‘Jans’ begint. • Opdracht 2 • Breid de query uit opdracht 1 uit met de naam van het land voluit.

14. Het datamodel • SIS bestaat uit heel erg veel records (honderden), de meeste records zijn onderling verbonden met relaties.

15. Opdracht 3 • Breid de query uit opdracht 2 uit met de studieprogramma’s van de studenten. • Opdracht 4 • Breid de query uit opdracht 3 uit met de omschrijvingen van de studieprogramma’s. • Opdracht 5 • Breid de query uit opdracht 4 uit met de omschrijvingen van de loopbaan.

16. Opdracht 6 • Maak een nieuwe query met daarin een overzicht van de studenten die ingeschreven staan op een studieactiviteit.

17. Queryontwerp • Een overzicht van de diplomeringsregels van de studenten van een cohortgroep.

18. Prompts • Prompts zijn variabelen die bij het uitvoeren van de query door de gebruiker ingevuld kunnen worden. Hiermee kan je criteria in een query maken zodat een query algemeen gebruikt kan worden. • Er zijn vier soorten prompts1. Verplicht met tabelvalidatie: dit is een vrij invulveld met een lookup-popup en validatie.2. Niet verplicht met of zonder tabellookup: idem maar dan zonder validatie en optionele lookup-popup.3. Ja/Nee: dit levert een checkbox op.4. Xlat-tabel: alleen voor velden met een Xlat waarde, dit levert een dropdown selectbox op, altijd verplicht.

19. Opdracht 7 • Breid de query uit opdracht 6 uit met een prompt op de studieactiviteit. • Opdracht 8 • Breid de query uit opdracht 6 uit met lookup prompts op institution, periode en studieactiviteit.

20. Outerjoins • Tot nu toe zijn alle joins normale joins (zgn. inner joins). Deze geven alleen resultaat terug als in beide tabellen waardes voorkomen. • Het is echter mogelijk dat dit niet het geval is, bijvoorbeeld als van een student geen land bekend is zal hij met een inner join tussen PERSONAL_DATA en COUNTRY_TBL wegvallen uit de resultaten. • De oplossing hiervoor is een outerjoin.

21. Opdracht 11 • Maak een query die naam en het land van de studenten ‘500132190’ en ‘500647684’ ophaalt en toon hier de naam van het land voluit.

22. Expressies • Functies in de query: ORACLE functies • Meeste standaard Oracle functies worden ondersteund • Bijvoorbeeld: UPPER, TO_CHAR, SUBSTR • http:// www.oradev.com/ • http://www.techonthenet.com/oracle/functions/index.php • Afhankelijke logica (als-dan/if-then-else): ORACLE programmeerlogica • Velden aan elkaar plakken, berekeningen, enz. • Bijvoorbeeld: CONCAT, NVL, DECODE, CASE

23. Expressies – Oracle functies • TO_CHAR: datum/nummer formatterenTO_CHAR(A.GRADE_DT,’DD-MONTH-YY’) geeft 01-May-12 • UPPER: hoofdlettersUPPER(‘Jansen’) geeft ‘JANSEN’ • LOWER: kleine lettersLOWER(‘Jansen’) geeft ‘jansen’ • REPLACE: vervangen binnen een tekstveldREPLACE(A.NAME,’a,’o’). Als A.NAME = ‘Jansen’ geeft ‘Jonsen’

24. Expressies – Oracle functies • SUBSTR: teksten uit elkaar peuterenSUBSTR(<veld>,<start>,[<lengte>])A.NAME = ‘Jansen’SUBSTR(A.NAME,1,1) geeft ‘J’SUBSTR(A.NAME,2) geeft ‘ansen’SUBSTR(A.NAME,-1,1) geeft ‘n’ • INSTR: de positie van een woord of karakter binnen een tekstINSTR(<veld>,<zoektekst>,[<positie>],[<hoeveelste>])INSTR('ababab','ab') = 1INSTR('ababab','ab',1,2) = 4INSTR('abcabcabcdef','de') = 7

25. Expressies – Oracle functies • Teksten aan elkaar plakken (concateneren)Met de CONCAT functie: omslachtig, niet doenMet de dubbele pipe: ||A.VOORNAAM || A.ACHTERNAAM: PeterJansenA.VOORNAAM || ‘ ’ || A.ACHTERNAAM: Peter Jansen • Je kan functies ook nestenREPLACE(REPLACE(TO_CHAR(TO_DATE('01-JAN-12','DD-MON-YY'),'DD-Month-YYYY','nls_date_language = Dutch'),' ',''),'-',' ')

26. Expressies – Logica • Logica met functiesNVL, DECODE • Logica door codeCASE

27. Expressies – Logica • NVL: Vervangt een NULL of lege waarde door de opgegeven defaultNVL(<veld>, <default>)NVL(A.VOLGNR, 1): als A.VOLGNR leeg is wordt 1 gebruikt • DECODE: Vertalen van een waarde in een andere waardeDECODE(<veld>, <waarde>, <vertaalde waarde> [,…], [<default>])DECODE(A.ENRL_ACTION_REASON, ’E’, ’Enrolled’, ’D’,’Dropped’, ’Waitlist’)

28. Expressies – Logica • CASE: als-dan logicaCASE WHEN <voorwaarde> THEN <doe iets>[…][ELSE]END • CASEWHEN A.ENRL_STATUS_REASON = ‘D’ THEN ‘Dropped’WHEN A.ENRL_STATUS_REASON = ‘W’ THEN ‘Waitlist’WHEN A.ENRL_STATUS_REASON = ‘E’ THEN ‘Enrolled’ELSE ‘Unknown status ’ || A.ENRL_STATUS_REASONEND

29. Opdracht 9 • Maak een query die de voornaam en achternaam van de student voluit in één veld geeft, voor alle studenten van wie de naam begint met ‘Berg’. • Opdracht 10 • Pas de query uit opdracht 9 aan zodat ook de tussenvoegsels correct in het ene naamveld komen te staan. • Opdracht 11 • Pas de query uit opdracht 10 aan zodat ook de tussenvoegsels correct in het ene naamveld komen te staan.