SAP Türkiye Ekonomik Etki Analizi

1. SAP Türkiye Ekonomik Etki Analizi Ekim 2022

2. SAP Türkiye Ekonomik Etki Analizi Ekim 2022

3. Bu çalışma SAP Türkiye finansmanıyla Politika Analiz Laboratuvarı (PAL) tarafından yapılmıştır. PAL, çalışmanın editoryal kontrolünü bağımsız olarak yürütmüştür. Bu durumu PAL ve SAP Türkiye ayrı ayrı teyit eder. Çalışmanın rekabet analizi ya da yatırım tavsiyesi olarak kullanılması hiçbir şekilde amaçlanmamış olup çalışmada bu doğrultuda bir çıkarım yapılmamıştır. ???????????????????????????? ??????????? Bu rapor Creative Commons "Atıf Şartlı – Gayri ticari – Türetilemez" lisansı altında yayımlanmıştır. Raporun paylaşılan linkte yer alan lisans koşulları çerçevesinde paylaşılması, kopyalanması, dağıtılması ve yayımlanması serbesttir: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.tr

4. İçindekiler Yönetici Özeti 5 Giriş 9 Çalışmanın Arka Planı 10 1. Büyüme 15 1.1. Türkiye’nin büyük şirketlerinde SAP kullanımı 16 1.2. SAP dönüşümünün büyüme etkileri 20 2. Verimlilik 23 2.1. SAP kullanan firmaların verimlilik düzeyi 24 2.2. SAP dönüşümünün verimlilik etkileri 26 3. Bilişim Ekosisteminin Gelişimi 29 3.1. Nitelikli istihdam 30 3.2. SAP iş ortaklarının bilişim ihracatına katkısı 32 Sonuç yerine: Gelecek 10 yılda SAP’nin Türkiye Ekonomisine Katkısı 35 Yöntem Notu 40 Kaynakça 43

5. Şekil, Tablo ve Kutular Şekil 1: Türkiye ve AB’de bilişim çözümlerinin kullanımı, 2015-2021 11 Şekil 2: İş süreçleri ve etki kanalları şeması 13 Şekil 3:Fortune-500 ve İSO-1000 listelerinde SAP kullanıcıları, 2020 16 Şekil 4: Türkiye’de ve AB’de ERP kullanan büyük firma oranları, 2010-2021 19 Şekil 5: İSO-1000 listesinde yer alan SAP ERP müşterisi sayıları, 2010-2020 19 Şekil 6: SAP kullanıcılarının kontrol grubuna kıyasla reel net satış (ciro) büyümeleri 21 Şekil 7: İSO-1000 listesindeki ortalama sıralamalar 22 Şekil 8: SAP kullanıcılarının kontrol grubuna kıyasla istihdam büyümeleri 22 Şekil 9: Çalışan başına reel net satış değişimi 26 Şekil 10: Çalışan başına reel katma değer büyümesi 27 Şekil 11: Çalışan başına reel katma değer, bin TL 27 Şekil 12: SAP ekosisteminde ortaya çıkan istihdam 30 Şekil 13: Türkiye bilişim sektörü ihracatı (cari dolar) ve dünya bilişim ihracatı içindeki payı, 2012-2020 33 12 Tablo 1: KOBİ ve büyük firmaların bilişim çözümlerini kullanma oranları, Türkiye ve AB 2021 18 Tablo 2: Fortune-500 Türkiye listesindeki SAP kullanıcılarının büyüklüğü, 2020 19 Tablo 3: İSO-1000 listesindeki SAP kullanıcılarının büyüklüğü, 2020 25 Tablo 4: SAP ürünleri kullanan firmaların kullanmayanlara kıyasla verimlilik farkları, 2020 10 Kutu 1: Bilişim teknolojileri kullanımının ekonomik etkilerine dair örnekler 17 Kutu 2: Fortune-500 ve İSO-1000 listeleri hakkında

6. Yönetici Özeti Bu rapor, 20 yıldan uzun süredir Türkiye’deki firmaların dijitalleşme ihtiyaçlarına çözüm sunan SAP Türkiye’nin ekonomik etkilerini değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Politika Analiz Laboratuvarı (PAL) tarafından gerçekleştirilen çalışmada; SAP verileri ve kamuya açık veriler ile yapılan analizler, paydaşlar ile yapılan derinlemesine mülakatlar (SAP Türkiye birimleri, SAP iş ortakları ve SAP kullanıcıları) ve uzman anketleri (SAP iş ortağı anketi ve SAP kullanıcı firma anketi) araştırma sürecine girdi oluşturmuştur. SAP’nin firmalar üzerindeki etkileri büyüme ve verimlilik kazanımları üzerinden ele alınmış, ayrıca bilişim ekosistemindeki istihdam ve ihracatı geliştirici etkiler değerlendirilmiştir. SAP dönüşümünün firma performansı üzerindeki etkilerini incelemek için iki farklı firma grubu (deney ve kontrol) oluşturulmuş ve performansları 3, 5 ve 7 yıllık dönemler için kıyaslanmıştır. Deney grubunda, SAP dönüşümü gerçekleştiren firmalar yer almaktadır. Bu grup SAP ERP çözümünü İstanbul Sanayi Odası’nın her yıl açıkladığı “Türkiye’nin En Büyük Sanayi Kuruluşları” (İSO-1000) listesinde bulunduğu dönem içinde kullanmaya başlayan ve devam eden 7 yılda listede yer alarak tüm verilerini paylaşan firmalardan oluşmaktadır. Kontrol grubunda ise SAP kullanmayan ancak deney grubuna benzer özellikler taşıyan firmalar yer almaktadır. Kontrol grubu, deney grubunda yer alan her firma için aynı yılda (ERP edinme yılı) en yakın çalışan başına katma değere sahip olan ve yine yedi yıl boyunca listede yer alan firmalardan oluşmaktadır. 5

7. SAP ve Firma Büyümesi Türkiye’deki en büyük 500 firmanın (Fortune-500) 242’si, en büyük 1000 sanayi kuruluşunun (İstanbul Sanayi Odası, İSO-1000) ise 369’u SAP kullanmaktadır. Fortune-500 listesindeki ilk 100 firma için bu sayı 77, İSO için ise 73’tür. Fortune-500 listesindeki SAP kullanıcıları Türkiye istihdamının %5’ini, Türkiye özel sektör toplam gelirinin %13’ünü, ihracatının ise %30’unu oluşturmaktadır. 2010’da Türkiye’deki büyük firmalarda ERP kullanım oranı %50 iken, son dönemde hızla AB ortalamasına yakınsamış ve 2021’de %75’e yükselmiştir. Aynı dönemde AB ortalaması ise %68’den %81’e çıkmıştır. Bu çalışmanın bulguları, Türkiye’nin büyük şirketlerinde görülen bu yakınsamada SAP’nin de önemli bir katkısı olduğuna işaret etmektedir: İSO-1000 listesindeki SAP kullanıcı sayısı son 10 yılda iki katına çıkarak, 2021’de 235’e ulaşmıştır. SAP dönüşümü gerçekleştiren firmaların büyüme hızı, kontrol grubundaki firmaların 2 katıdır. SAP dönüşümü gerçekleştiren firmaların sonraki 7 yılda ortalama cirosu ilk yıla göre %43 fazladır. SAP kullanmayan ve benzer özellikteki firma grubunda ise bu oran %24’tür. SAP ERP kullanmaya başlayan firmalar 7 yıllık dönemde İSO-1000 listesindeki ortalama sıralarını 56 basamak yukarı taşırken SAP müşterisi olmayan firmalar gerilemektedir.İSO-1000’deki gerçekleştiren firmaların ortalama sırası 281 iken aynı firmaların 7. yıl sonundaki ortalama sıraları 225’e yükselmektedir. Kontrol grubunun ise sıralamadaki yeri ortalamada 379.sıradan 421. sıraya gerilemektedir. SAP dönüşümü SAP kullanmaya başlayan firmalar bir yandan cirolarını daha hızlı artırırken diğer yandan kontrol grubundakine paralel bir istihdam büyümesi gerçekleştirmektedir. SAP dönüşümü gerçekleştiren firmaların 7 yıllık ortalama istihdamı ilk yıla kıyasla %28 artış gösterirken, kontrol grubunda bu oran %31’dir. Bu bulgu, SAP dönüşümünün sadece verimlilik ve ciro artışlarıyla sınırlı olmadığını; istihdam büyümesini de beraberinde getirdiğini göstermektedir. Yönetici Özeti 6

8. SAP ve Verimlilik Artışları SAP ürünlerini kullanan firmaların iş gücü verimliliği, kullanmayanların 1,5 katı ile 2,3 katı arasındadır. İSO-1000’deki SAP kullanan firmaların çalışan başına katma değeri kullanmayanların 2,1 katı düzeyindedir. SAP kullanıcılarının çalışan başına kârı ise İSO-1000 listesindeki SAP kullanmayan firmaların 2,3 katıdır. SAP ERP dönüşümü gerçekleştiren firmaların çalışan başına net satış (ciro) artış hızı, kontrol grubundaki firmaların 2,3 katıdır. SAP kullanmaya başlayan firmaların 7 yıllık çalışan başına cirosu ilk yıla kıyasla %16 fazlayken kontrol grubu için bu oran %7’dir. SAP ERP kullanmaya başlayan firmaların çalışan başına katma değer artış hızları da kontrol grubunun yaklaşık 5 katıdır. Deney grubundaki (SAP kullanmaya başlayan firmalar) 7 yıllık ortalama artış oranı %22’yken kontrol grubunda bu oran %4’tür. Artış oranındaki bu farkın ötesinde, deney ve kontrol grubundaki firmaların ortalama verimlilik düzeyinde görülen değişim daha çarpıcıdır. Başlangıç yılında (SAP dönüşüm yılı) her iki grubun ortalama çalışan başına katma değeri 422 bin TL’yken 7 yılın sonunda SAP kullanıcılarınınki 467 bin TL’ye çıkmakta, kontrol grubununki ise 384 bine düşmektedir. Bu farklılık, SAP dönüşümü gerçekleştiren firmalardaki verimlilik performansının hem daha yüksek hem de daha sürdürülebilir olduğuna dair önemli bir kanıt olarak yorumlanabilir. Yönetici Özeti 7

9. Bilişim Ekosisteminin Gelişimi SAP Türkiye’nin sunduğu hizmetler için Türkiye bilişim sektöründeki istihdamın yaklaşık %9’u kadar önemli büyüklükte bir istihdam ortaya çıkmaktadır. SAP Türkiye, iş ortakları ve SAP kullanan firmalardaki ilgili ekiplerden oluşan SAP ekosisteminde yaklaşık 13.297 kişi çalışmaktadır. SAP Türkiye bünyesinde 250 kişi görev alırken SAP iş ortaklarında 5.517 SAP uzmanı ve danışmanı istihdam edilmektedir. SAP kullanan firmalardaki SAP danışmanlarının sayısı ise 7.530’u bulmaktadır. SAP Türkiye merkezindeki her bir kişilik istihdam ekosistem boyunca 52 kişilik istihdamı ortaya çıkarmaktadır. İş ortakları cirolarının yaklaşık %11’ini SAP ile ilgili süreçler sonucu ortaya çıkan ihracat ile elde etmektedir. Yurtdışındaki SAP dönüşüm projeleri için gelen doğrudan talepler bu ihracatı ortaya çıkarmaktadır. SAP kanalıyla ortaya çıkan ihracat, son 10 yılda 5 katına çıkarak 2,5 milyar dolar düzeyine erişen Türkiye’nin bilişim hizmetleri ihracatına önemli katkı sunmaktadır. Gelecek 10 yılda SAP’nin Türkiye Ekonomisine Katkıları Bulut bilişimin yaygınlaşması ve bilişim hizmetlerinin tamamen bulut üzerinden sunulmasıyla birlikte tüm bilişim çözümleri gibi SAP çözümlerini kullanan firma sayısının da giderek artması beklenmektedir. Bulut dönüşümü ile firmaların SAP ürünlerinden elde ettiği faydanın da derinleşmesi öngörülmektedir. Bu eğilimler, SAP’nin Türkiye ekonomisi üzerindeki olumlu etkilerini artırabilecektir. SAP ERP çözümlerini kullanan firmaların elde ettiği verimlilik kazanımları önümüzdeki 10 yılda Türkiye ekonomisi genelinde 74 milyar dolarlık bir fayda ortaya çıkarabilecektir. Bu tutar ortalama olarak her yıl Türkiye GSYH’sinin yaklaşık %1’i düzeyinde bir fayda anlamına gelmektedir. Yönetici Özeti 8

10. Giriş SAP Türkiye, 2001’den bu yana Türkiye’deki firmalara dijital çözümler sunarak bilişim sektörünü büyütmektedir. 1972 yılında Almanya’da kurulan SAP SE, 140’tan fazla ülkede 110 binin üzerinde çalışanı ve 24 bine yakın iş ortağıyla dünyanın önde gelen yazılım şirketlerinden biridir. Dünya genelinde 440 binin üzerinde özel sektör ve kamu kuruluşu SAP ürünlerini kullanmaktadır. 2001’de kurulan SAP Türkiye ise 2022 itibarıyla 60’ın üzerinde iş ortağıyla 1600’ün üzerinde firmaya bilişim çözümleri sağlamaktadır. Bu çözümler yalnızca bir yazılım edinmenin ötesinde, yeni bir çalışma kültürü geliştirmelerine de yardımcı olarak firmaların performansına katkı sağlama hedefindedir. 1 Bu çalışma, SAP Türkiye’nin ekonomik etkilerini değerlendirmek amacıyla Politika Analiz Laboratuvarı gerçekleştirilmiştir. Kamuya açık veriler ve SAP verileri ile yapılan analizlerin yanı sıra SAP yöneticileri, iş ortakları ve kullanıcı firmalarla gerçekleştirilen mülakatlar ve anketler, bu çalışmaya girdi sağlamıştır. SAP’nin firmalar üzerindeki etkileri, Türkiye’nin en büyük şirketlerinin ve bilanço bilgilerinin paylaşıldığı Fortune Türkiye ve İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) yayınladığı listeler üzerinden analiz edilmiştir. (PAL) tarafından 2 Çalışmanın temel bulgularını içeren bu raporda, SAP Türkiye’nin ekonomik etkileri üç başlıkta ele alınmaktadır.SAP çözümlerinin firmaların büyümesi ve verimliliklerini artırması üzerine etkileri kullanıcılar tarafında tetiklediği temel kazanımdır. Birinci bölümde Türkiye’nin en büyük firmalarının SAP kullanma eğilimleri ve SAP’nin büyüme üzerindeki etkileri incelenmektedir. İkinci bölümde SAP kullanan firmaların verimlilik düzeyleri ve SAP kullanmaya başladıktan sonraki performansları, SAP kullanmayan benzer firmalardan oluşan bir kontrol grubunun performansı ile karşılaştırmalı olarak analiz edilmektedir. Üçüncü bölümde SAP Türkiye’nin faaliyetleri aracılığıyla Türkiye bilişim ekosistemi genelinde oluşturduğu istihdam ve ihracat etkileri incelenmektedir. Sonuç bölümünde ise SAP kullanan şirketlerde gelecek 10 yılda ortaya çıkabilecek toplam kazanım ve bunun ülkemizin milli geliri içindeki ağırlığı hesaplanmaktadır. 1.Büyüme 2.Verimlik 3.Bilişim Ekosisteminin Gelişimi Sonuç: Gelecekteki Potansiyel Kazanımlar 1 SAP Türkiye’nin kuruluşundan önce de yurtdışından veya Türkiye’de SAP lisanslama hizmetleri sunabilen şirketlerden çözüm alan şirketler olsa da SAP Türkiye’nin kuruluşu Türkiye’deki bilişim sistemlerinin yaygınlaşmasını hızlandırmıştır. Çalışma kapsamında SAP birimleriyle 8, SAP iş ortaklarıyla 6 ve SAP kullanıcılarıyla 4 mülakat gerçekleştirilmiştir. SAP iş ortakları ve kullanıcılarıyla gerçekleştirilen uzman anketlerine ise 14 iş ortağı ve 7 kullanıcı firma katılım sağlamıştır. 2 9

11. Çalışmanın Arka Planı Bilişim teknolojileri firmalara iş süreçlerini iyileştirme ve verimliliklerini artırma imkânı tanımaktadır.Dijitalleşme pandemisinden sonra çoğu firma için bir zorunluluk haline gelmiştir. Bilişim teknolojilerinin kullanım düzeyi sektör, firma ölçeği, iş yapma biçimi gibi faktörlere bağlı olsa da yüksek hızlı internete erişim, Kurumsal Kaynak Planlama (ERP), Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM), bulut bilişim, nesnelerin interneti, siber güvenlik firmalarda öne çıkan dijital araçlardan bazılarıdır. Bilişim teknolojilerinin yaygınlaşması firma düzeyinde verimlilik, kârlılık ve ihracat artışları gibi etkiler ortaya çıkarmaktadır. Söz konusu etkiler yoluyla, bilişim teknolojilerinin yaygınlaşması ülkelerin ekonomik büyümesine de katkı sağlamaktadır. Farklı ülkelerde farklı zaman dilimleri için yapılmış çok sayıda akademik çalışma firma ve ülke düzeyindeki etkileri ortaya koymaktadır (Kutu 1). özellikle Covid-19 Kutu 1:Bilişim teknolojileri kullanımının ekonomik etkilerine dair örnekler Ciro artışı: İspanya’daki 828 sanayi firması ile yapılan bir çalışmada yazılım kullanma, e-ticaret yapma ve web sitesine sahip olma gibi dijitalleşme göstergelerinin firma net satışlarına olumlu etkisi tespit edilmiştir. %100 3 Firma verimliliği: Avrupa’da firmalarla yapılmış bir çalışma ERP kullanımındaki %10’luk bir artışın Çoklu Faktör Verimliliğinde %1’lik bir artış yarattığını göstermiştir. Bu artış imalat sektöründe ve rutin işlerin yapıldığı firmalarda daha yüksektir. 4 Firma kârlılığı: Belçika’daki firmalar ile yapılan bir çalışmaya göre bilişim teknolojileri (BİT) sermayesine yapılan her 1 Euro’luk yatırım katma değeri ortalama 1,38 Euro artırmaktadır. ABD firmalarında ERP kullanmaya geçildikten sonraki 2 yılda aktif kârlılık oranı ve faaliyet kârı artmış olup satış maliyetleri düşmüştür. 42 ülkeden firmalar ile yapılmış bir başka çalışma ise BİT yatırımları ile aktif sermaye kârlılık oranı arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. 5 6 7 Ekonomik büyüme: 2013 yılında 150 ülkeyi kapsayan bir çalışmada dijitalleşmenin GSYH üzerindeki etkisi ölçülmüştür. İnternete erişim, internet hızı, e-ticaret hacmi gibi toplamda 23 gösterge ile oluşturulan dijitalleşme endeksindeki 10 puanlık bir artış 2004-2010 arasında %3’lük GSYH artışına yol açmaktadır. 8 İş süreçlerinin iyileşmesi: 2019 yılında Polonya’daki imalat sanayi firmalarıyla yapılmış bir çalışma ERP sistemlerinin firma içinde doğru ve hızlı bilgi paylaşımını sağladığı, böylelikle firmaların süreçleri yönetme kabiliyetlerini iyileştirdiğini tespit etmiştir. 9 3 Martín-Peña, M. L., Sánchez-López, J. M., & Díaz-Garrido, E., (2020). Gal, P., Nicoletti, G., von Rüden, C., & Sorbe, S., (2019). Dhyne, E., Konings, J., Van den bosch, J., & Vanormelingen, S., (2018). Nicolaou, A. I., & Bajor, L. H., (2004). Houqe, M. N., Bui, B., & Ali, M. J., (2019). Katz, R. L., & Koutroumpis, P., (2013). Bitkowska, A., (2019) 4 5 6 7 8 9 10

12. Türkiye’de Bilişim Çözümlerinin Kullanımı Türkiye’deki firmalar 2015-2021 arasında ERP, CRM ve Bulut Bilişim Sistemleri kullanım oranlarında artış yaşasa da hala AB ortalamasının oldukça gerisindedir. Türkiye’deki firmalar içinde ERP kullanan oranı 2015’te %20’den 2021’de %28’e çıkmıştır. Fakat bu oran 2021 yılı AB ülkeleri ortalaması için %38, en yüksek 5 AB ülkesinin ortalaması için %51’dir. CRM kullanımı için de benzer bir durum söz konusudur. 2015-2021 döneminde Türkiye’deki firmalarda CRM kullanım oranı %9’dan %11’e yükselmiş olsa da en düşük 5 AB ülke ortalamasının hala gerisindedir. Bulut bilişim sistemlerinin kullanım oranı ise en az artışın gözlemlendiği dijital çözümdür. 2016’da %10 olan kullanım oranı 2021’de sadece bir puan artarak %11 olmuştur. Bu oran en yüksek 5 AB ülkesi ortalaması için %69, AB geneli için %41 ve en düşük 5 ülke için ise %14'tür. 10 Şekil 1: Türkiye ve AB’de bilişim çözümlerinin kullanımı, 2015-2021 %0 %20 %40 %60 %80 %100 ERP CRM Bulut Bilişim Sistemleri En yüksek 5, en düşük 5 AB ülkesi farkı TR 2015* TR 2021 AB 2021 Kaynak: Eurostat, PAL hesaplamaları Not: ERP kullanımı için en yüksek 5 ülke: Belçika, Portekiz, Danimarka, İspanya ve Finlandiya. ERP kullanımı için en düşük 5 ülke: Kuzey Makedonya, Romanya, Macaristan, Sırbistan, Bulgaristan. CRM kullanımı için en yüksek 5 ülke: Belçika, Hollanda, Karadağ, Finlandiya, Avusturya. CRM kullanımı için en düşük 5 ülke: Sırbistan, Kuzey Makedonya, Macaristan, Bosna Hersek, Romanya. Bulut Bilişim Sistemleri kullanımı için en yüksek 5 ülke: Finlandiya, İsveç, Hollanda, Danimarka, Norveç. Bulut Bilişim Sistemleri kullanımı için en düşük 5 ülke: Bosna Hersek, Bulgaristan, Kuzey Makedonya, Romanya, Arnavutluk. * Bulut bilişim sistemleri için 2016 verisi kullanılmıştır. Çalışmanın Arka Planı 10 Mikro işletmeler Türkiye ve AB istatistiklerinde hesaba katılmamaktadır. 11

13. SAP’nin firmalara sunduğu başlıca çözüm olan ERP'nin kullanım yoğunluğu Türkiye’de AB ortalamasına yakın olsa da CRM ve bulut bilişim kullanımı düşük kalmaktadır. 2021 yılında büyük ölçekli firmaların ERP kullanımı Türkiye’de %75 düzeyindeyken AB ortalaması %81’dir. KOBİ ölçeğinde ise bu oran Türkiye’de %27, AB ülkeleri ortalamasında ise %37’dir. KOBİ ve büyük ölçekli firmalar arasındaki fark CRM ve bulut bilişim çözümlerinde de gözlemlenmektedir. Hem CRM hem de bulut bilişimçözümlerinin kullanım oranı Türkiye’deki KOBİ’lerde %10 düzeyindedir. Büyük ölçeklilerde ise bu oran sırasıyla %34 ve %41’dir. Bu oranlarla Türkiye her iki ölçek için de AB ortalamasının oldukça gerisindedir. Özellikle bulut bilişimdeki fark önümüzdeki yıllarda firmaların dijitalleşme trendlerini yakalamasının önünde önemli bir engeldir. 11 12 13 Tablo 1: KOBİ ve büyük firmaların bilişim çözümlerini kullanma oranları, Türkiye ve AB 2021 Türkiye AB Büyük Firmalar KOBİ Büyük Firmalar KOBİ ERP %75 %27 %81 %37 CRM %34 %10 %65 %34 Bulut Bilişim Sistemleri %41 %10 %72 %40 Kaynak: Eurostat ERP kullanımı Türkiye’deki KOBİ’lerin verimliliğini %18,5, büyük ölçekli firmaların verimliliğini ise %10,3 artırmaktadır. PAL tarafından yapılan bir çalışmanın sonuçlarına göre ERP kullanımı KOBİ’lerin verimliliğini kullanmayanlara kıyasla %18,5; büyük firmaların ise %10,3 artmaktadır. Bulut bilişim ise diğer dijital araçların da etkinliğini artıran bir teknoloji olmanın yanı sıra KOBİ’lerin verimliliğini %11,8, büyük ölçeklilerin ise %5,8 artırmaktadır. 14 Çalışmanın Arka Planı 11 Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) sistemleri, şirket içi bilgi akışını iyileştiren; satın alma, muhasebe, proje yönetimi, risk yönetimi, mevzuat uyumu ve tedarik zinciri operasyonu gibi günlük iş faaliyetlerini yönetmek için kullanılan yazılım tabanlı araçlardır. Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM) yazılımı, bir şirketin tedarikçileriyle, müşterileriyle ve çalışanlarıyla olan etkileşimlerini yönetmeye yönelik iş stratejileri ve yazılım araçlarıdır. Bulut bilişim; sunucu, depolama ve yazılım uygulamaları gibi araçların İnternet üzerinden erişilmesini ifade etmektedir. PAL-Vodafone (2022). Türkiye’de KOBİ’lerin Dijitalleşme Eğilimleri: Performans Etkileri ve Politika Önerileri. 12 13 14 12

14. SAP çözümlerini iş süreçlerine entegre ederek SAP dönüşümü gerçekleştiren şirketler, iş yapma biçimlerini uçtan uca geliştirmekte ve önemli kazanımlar sağlayabilmektedir. Yerinden veya bulut sistemler üzerinden sağlanan ERP ve CRM çözümleri SAP’nin firmalara sağladığı başlıca kurumsal yazılım çözümleridir. Başta ERP olmak üzere SAP çözümlerini kullanmaya başlayan firmalar, yürüttükleri projelere bağlı olarak üretim, pazarlama, finans, insan kaynağı gibi çeşitli iş süreçlerini dönüştürmektedir. Bu anlamıyla SAP dönüşümü yalnızca bir yazılım lisansı edinme ve sistem kurma sürecinin ötesinde yeni bir çalışma kültürüne adapte olmayı gerektirmektedir. Bu süreç sonunda firmalar SAP standartlarına uygun iş süreçleri yürüterek maliyet düşüşleri, raporlama ve izlemenin gelişmesi, planlamanın iyileşmesi, risklerin azalması gibi etkiler elde etmektedir. Müşteri ve çalışan memnuniyetinin artması, büyüme süreçlerinin ve ölçeklenebilirliğin kolaylaşması da diğer önemli etkilerdir. Tüm bu etkilerin gerçekleşmesi ve çeşitlenmesi firmaların sektörü, mevcut dijitalleşme düzeyi gibi faktörlerin yanı sıra SAP dönüşümü için hayata geçirilen projenin kapsamına bağlı olabilmektedir. 15 Şekil 2: İş süreçleri ve etki kanalları şeması İş Süreçleri Etki Kanalları Tedarik Zinciri Yöntemi Maliyet Düşüşleri Kaynak Yönetimi Raporlama Üretim İzleme ve Takip Satış/Pazarlama Öngörülebilirlik Servis Planlama Finans Ölçeklenme İnsan Kaynakları Süreçlerin Hızlanması Varlık Yönetimi Entegrasyon Risk Düşüşleri Memnuniyet Kaynak: SAP Value Lifecycle Manager (VLM) arayüzü Çalışmanın Arka Planı 15 Bulut bilişimin yaygınlaşmasıyla yazılım ve donanım birim maliyetlerinin azalarak verimliliğin artması ve güvenliğin güçlenmesi öngörülmektedir. 13

15. 14

16. 1. Büyüme 15

17. 1.1. Türkiye’nin büyük şirketlerinde SAP kullanımı Dünya’daki ve Türkiye’deki büyük şirketlerin çoğunluğu SAP sistemleri kullanmakta, bu durum SAP’nin büyüme süreçlerine katkısı ve özellikle büyümenin yönetimi konusundaki etkileri hakkında önemli bir ipucu vermektedir.Dünyadaki en büyük 100 şirketin 99’u SAP ERP sistemini iş süreçlerine entegre etmiş durumdadır. Türkiye’deki en büyük 100 şirketin ise 70’inden fazlası kurumsal çözümler konusunda SAP ürünlerini kullanmaktadır. Fortune-500 Türkiye ve İSO-1000 (İstanbul Sanayi Odası) listeleri Türkiye’nin en büyük şirketlerini kapsamaktadır (bkz. Kutu 2). Bu şirketlerin büyük çoğunluğu operasyon süreçlerini SAP sistemlerine entegre şekilde yürütmekte ve geliştirmektedir.2020 yılında tüm sektörlerden işletmelerin olduğu Fortune-500 Türkiye listesindeki firmaların yaklaşık yarısı SAP çözümlerini kullanmaktadır. Aynı listedeki en büyük 250 firmada bu sayı 152, en büyük 100 firmada ise 77’dir. Benzer yoğunluk en büyük 1000 sanayi kuruluşunun sıralandığı İSO-1000 listesinde de görülmektedir. 2020 yılı İSO-1000 listesindeki firmaların 369’u ve ilk 500 sanayi şirketinin ise 255’i başta tedarik ve üretim olmak üzere iş süreçlerine SAP çözümlerini entegre etmiş durumdadır. Aynı listedeki ilk (en büyük) 100 firmanın 73’ü SAP ürünlerini kullanmaktadır. 16 Şekil 3: Fortune-500 ve İSO-1000 listelerinde SAP kullanıcıları, 2020 Fortune-500 (2020) SAP müşteri sayısı İSO-1000 SAP müşteri sayısı (2020) 369 242 255 152 164 77 73 1-100 1-250 1-500 1-100 1-250 1-500 1-1000 Kaynak: İSO-1000 ve Fortune-500 listeleri, SAP verileri, PAL analizleri Büyüme 16 SAP (2022) 16

18. Söz konusu iki listedeki SAP kullanıcıları arasında SAP ERP çözümlerinin kullanım oranı %70’in üzerinde olup ERP’nin daha çok imalat sektöründe faaliyet gösteren şirketler tarafından tercih edildiği görülmektedir. Fortune-500 listesindeki SAP çözümlerini kullanan 242 firmanın 193’ü ERP çözümlerini kullanmaktadır.Söz konusu 193 firmanın 116’sının imalat sanayinde olması SAP ERP çözümlerinin sanayi sektöründeki firmalarda daha yaygın olarak kullanıldığını göstermektedir. Öte yandan İSO-1000 listesindeki 369 SAP müşterisinin ise 241’i ERP çözümlerini kullanmaktadır. 17 Kutu 2: Fortune-500 ve İSO-1000 listeleri hakkında Fortune-500 Türkiye, net satış hacmine göre Türkiye’nin en büyük şirketlerinin yer aldığı listedir. Fortune Türkiye dergisi 2009’dan bu yana her yıl Türkiye’nin en büyük 500 şirketini ve bu şirketlerin temel bilanço verilerini (net satış, ihracat, istihdam vb.) listelemektedir. Bu liste temelde sanayi, ticaret, hizmet ve inşaat sektörlerindeki en büyük firmaları kapsamaktadır. En büyük 500 şirket, şirketlerin kamuya açık bilanço verileri (Borsa İstanbul’a kayıtlı şirketler) ve sanayi ve ticaret odalarının listelerinden tespit edilmektedir. İhtiyaç halinde ise firmalara ulaşılarak listeye katılmaları ve şirket verilerini paylaşmaları talep edilmektedir. Listeye katılım gönüllülük esaslıdır İstanbul Sanayi Odası (İSO) her yıl Türkiye’nin en büyük 500 ve en büyük ikinci 500 sanayi şirketinin listesini yayınlamaktadır. 1997’den bu yana yayınlanan listedeki şirketler net satışlarına göre Türkiye’nin en büyük 1000 sanayi kuruluşunu kapsamaktadır. İSO-1000 listesi şirketlerin net satış, aktif toplam, katma değer ve istihdam gibi bilanço verilerini içermektedir. Şirket verileri anket yöntemiyle toplanmakta ve katılım gönüllülük esasına dayanmaktadır. Ayrıca, firmalar isim veya bazı bilanço verilerini açıklamadan da listede yer alabilmektedir. Kaynak: http://www.iso500.org.tr/ , https://www.fortuneturkey.com/ Büyüme 17 Fortune-500’de yer alan imalat firmalarının %43’ü SAP ERP kullanırken diğer sektörler için bu oran %28’dir. 17

19. Fortune-500 listesinde yer alan SAP kullanıcıları Türkiye özel sektör gelirinin yaklaşık onda birini, ihracat gelirinin ise yaklaşık üçte birini oluşturmaktadır. Fortune-500 listesinde yer alan 242 SAP kullanıcısı; çoğunluğu büyük ölçekli, yüksek ciro ve ihracat değerlerine sahip firmalardır. Bu firmalar, listedeki firma sayısının yarısını oluştursa da 500 şirkete ait toplam cironun %69’una, ihracatın %76’sına, istihdamın ise %66’sına sahiptir. Öte yandan, SAP kullanıcıları bu değerleriyle Türkiye içinde de önemli bir yere sahiptir. Fortune-500 listesinde yer alan SAP müşterilerinin Türkiye ekonomisine en fazla katkısı ihracattadır. Türkiye ihracatının %30’unu bu firmalar ortaya çıkarmaktadır. Türkiye’deki tüm şirketlerin oluşturduğu toplam cironun ise %13’ünü bu firmalar ortaya çıkarırken istihdamdaki ağırlık daha düşüktür. Söz konusu firmalar Türkiye istihdamının ise %5’ini oluşturmaktadır. Tablo 2: Fortune-500 Türkiye listesindeki SAP kullanıcılarının büyüklüğü, 2020 Toplam Değer Fortune-500 içindeki payı Türkiye içindeki payı 1,3 trilyon ₺ %69 %13 Ciro 51 milyar $ %76 İhracat %30 Çalışan Sayısı 845 bin %66 %5 Kaynak: Fortune-500 listesi, PAL analizleri Not: Hem İSO-1000 hem de Fortune-500’de yer alan 102 firma vardır. Ortak firmalardan ötürü iki veri setindeki değerlerin toplamı mükerrer sayıma neden olacaktır. İSO-1000 listesindeki SAP kullanan şirketler Türkiye sanayi satışlarının %32’sini, ihracatının ise %23’ünü gerçekleştirmektedir. En büyük 1000 sanayi şirketinin yer aldığı listede SAP kullanıcıları listedeki tüm şirketlerin toplam cirosunun %66’sını, ihracatın %71’ini ve çalışan sayısının %53’ünü oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra bu firmalar Türkiye imalat sanayisi içinde önemli paya sahiptir. Türkiye imalat sanayi cirosu içinde İSO-1000’deki SAP kullanıcılarının payı %32 düzeyindedir. İhracat için de benzer bir ağırlık söz konusudur. Listedeki SAP kullanıcılarının ihracatı Türkiye imalat sanayi ihracatının %23’ünü oluşturmaktadır. 18 Büyüme 18 Türkiye ihracatının yaklaşık %95’i sanayi firmaları tarafından gerçekleştirilmektedir. (Kaynak: TÜİK, PAL hesaplamaları) 18

20. Tablo 3: İSO-1000 listesindeki SAP kullanıcılarının büyüklüğü, 2020 Türkiye imalat sektörü içindeki payı Türkiye içindeki payı İSO-1000 içindeki payı Toplam Değer 977 milyar ₺ %66 %32 %9 Ciro 37 milyar $ %71 %23 %22 İhracat 309 bin %53 %7 %2 Çalışan Sayısı Kaynak: İSO-1000 listesi, PAL analizleri Not: Hem İSO-1000 hem de Fortune-500’de yer alan 102 firma vardır. Ortak firmalardan ötürü iki veri setindeki değerlerin toplamı mükerrer sayıma neden olacaktır. Türkiye’de büyük ölçekli firmaların ERP kullanımı son 10 yılda önemli artış göstermiş, AB ortalamasına yakınsamıştır. Türkiye’de büyük ölçekli firmalar içinde ERP kullanım oranı 2010 yılında %50’den 2015’te %60’a, 2021’de ise %75’e ulaşmıştır. 2010-2021 arası dönemde AB ortalamasında aynı oran %68’den %81’e yükselmiştir. Aynı dönemde İSO-1000’deki SAP ERP kullanıcısı firma sayısı yaklaşık %100 artarak 235’e çıkmıştır. SAP ERP kullanımının en büyük 1000 sanayi firmasının yer aldığı listede yaygınlaşması, Türkiye’nin AB ortalamasına yaklaşmasında SAP’nin kritik bir rol oynadığını göstermektedir. Şekil 4: Türkiye’de ve AB’de ERP kullanan büyük firma oranları, 2010-2021 Şekil 5: İSO-1000 listesinde yer alan SAP ERP müşterilerinin sayısı, 2010-2020 235 %83 %81 191 %75 %68 %60 %50 120 AB Türkiye 2010 2015 2020 2010 2015 2021 Kaynak: Eurostat, İSO-1000 listesi, PAL analizleri Büyüme 19

21. 1.2. SAP dönüşümünün büyüme etkileri Bu bölümde SAP çözümlerinin firmaların büyüme performansı üzerindeki etkileri SAP dönüşümü gerçekleştiren ve SAP ürünlerini kullanmayan ancak benzer özelliklere sahip firma grupları karşılaştırılarak incelenmektedir. İSO-1000 listesinde en az ardışık 7 yılda yer alan ve 1998-2013 yılları arasında SAP ERP çözümlerini kullanmaya başlayan firmaların, kullanmaya başladıkları yıla kıyasla büyüme trendleri incelenmiştir. Karşılaştırmalar firmaların SAP kullanmaya başladıktan sonraki 3, 5 ve 7 yıllık dönemlerin ortalaması için yapılmıştır. Ayrıca, aynı yıllarda İSO-1000 listesinde yer alan ve çalışan başına katma değeri SAP kullanıcılarına yakın olan firmalardan oluşan bir kontrol grubu da oluşturulmuştur. SAP kullanıcılarının büyüme performansı kontrol grubuyla karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. 19 SAP dönüşümü için yapılan yatırım maliyetleri yaklaşık iki senede firmalara geri dönmekte, firma performansına etkiler de yatırım sonrası ikinci senede beklenen düzeye ulaşmaktadır. Firmaların SAP ürünlerini iş süreçlerine entegre etmesi; lisans satın alımı, entegrasyona yönelik danışmanlık hizmetleri alımı ve SAP uzmanları istihdam etme gibi yatırımları gerektirmektedir. İş ortakları ve SAP kullanıcılarının değerlendirmeleri, SAP yatırımları sonucu üstlenilen maliyetlerin firmalara ortalama 25 ay sonunda geri döndüğünü göstermektedir. Ayrıca SAP Türkiye uzman görüşleri de SAP yatırımı sonrası etkilerin 6 ay ile 1 sene arasında görülmeye başladığını, ikinci senede ise etkilerin beklenen düzeye yaklaştığını ortaya koymaktadır. 20 SAP’nin ERP çözümlerini kullanan firmaların büyüme hızı, kullanmayanların yaklaşık 2 katıdır. SAP’nin ERP çözümlerini kullanmaya başlayan şirketlerin sonraki 3 yıldaki enflasyondan arındırılmış (reel) ciro ortalaması başlangıca kıyasla %18 fazlayken SAP ERP çözümlerini kullanmayan firmalardan oluşan kontrol grubu için bu oran %8 düzeyindedir. SAP dönüşümünden sonraki 5 yılda da benzer bir fark dikkat çekmektedir. 7 yıllık ciro büyümesi SAP ERP kullanıcıları için ortalama %43, kontrol grubu için ise %24 düzeyindedir. Analiz kapsamında belirlenen yıl aralıklarının tümünde SAP ERP kullanıcılarının büyüme hızı kontrol grubunun yaklaşık 2 katıdır. Büyüme 19 Yöntemle ilgili ayrıntılı bilgi Yöntem Notu başlığı altında verilmektedir. SAP iş ortağı ve kullanıcı uzman anketlerinde SAP dönüşümü gerçekleştiren bir firmanın gerçekleştirdiği yatırımların firmaya geri dönüş süresinin kaç ay olduğu sorulmuştur. Verilen yanıtların ortalaması 25 aya tekabül etmektedir. 20 20

22. Şekil 6: SAP kullanıcılarının kontrol grubuna kıyasla reel net satış (ciro) büyümeleri (3, 5 ve 7 yıllık ortalama ciroların SAP dönüşüm yılına kıyasla artışı) %43 %29 SAP ERP müşterileri müşterileri SAP ERP %24 %18 %16 %8 Kontrol Grubu Kontrol Grubu 3 yıl 5 yıl 7 yıl Kaynak: İSO-1000 listesi, PAL analizleri Not: Analiz yöntemine dair ayrıntılı bilgi Yöntem Notu başlığı altında verilmektedir. SAP ERP kullanmaya başlayan firmalar 7 yıllık dönemde İSO-1000 listesindeki ortalama sıralarını 56 basamak yukarı taşırken SAP müşterisi olmayan firmalar sıralamada gerilemektedir. SAP kullanıcılarının İSO-1000 listesindeki ortalama sıralaması ERP kullanmaya başladığı yıl 281 düzeyindeyken SAP kullanıcısı olmayan benzer firmaların (kontrol grubu) ortalama sıralaması 379’dur. SAP ERP dönüşümü gerçekleştiren firmaların ciro artışıyla birlikte ortalama sıralamalarının da arttığı görülmektedir. SAP müşterilerinin İSO içindeki ortalama sıralaması ERP kullanmaya başladıktan sonraki 5. yılda 241’e, 7. yılda ise 225’e yükselmektedir. Her ne kadar SAP kullanıcısı olmayan firmaların reel ciroları belirlenen yıllarda artış gösterse de SAP kullanıcılarının gerisinde kalmakta, bu firmaların listedeki ortalama sıralaması 7 yıl sonunda 379’dan 421’e gerilemektedir. Büyüme 21

23. Şekil 7: İSO-1000 listesindeki ortalama sıralamalar Başlangıç (t) 5. Yıl (t+5) 7. Yıl (t+7) 3. Yıl (t+3) 200 225 241 252 250 281 300 350 379 385 388 421 400 450 SAP ERP müşterileri Kontrol Grubu (SAP kullanıcısı olmayan benzer firmalar) Kaynak: İSO-1000 listesi, PAL analizleri SAP dönüşümü ile gelen büyüme, bir yandan verimlilik kazanımları yoluyla gerçekleşirken, diğer yandan da önemli bir istihdam artışını beraberinde getirmektedir. ERP dönüşümü gerçekleştiren firmaların sonraki 7 yıldaki ortalama istihdamı ilk yıla kıyasla %28 daha yüksektir. SAP kullanıcısı olmayan firmalar için de bu oran %31 düzeyindedir. SAP kullanan şirketlerin, kullanmayanlara kıyasla benzer istihdam artışı ancak iki katı düzeyinde ciro artışı yaşaması bir yandan verimlilik kaynaklı bir büyümeye işaret ederken diğer yandan da bu verimliliğin istihdam kaybına yol açmadığını göstermektedir. Raporun bir sonraki bölümünde firmaların verimlilik artışlarıyla ilgili detaylı analizler yer almaktadır. 21 Şekil 8: SAP kullanıcılarının kontrol grubuna kıyasla istihdam büyümeleri (3, 5 ve 7 yıllık ortalama istihdamların SAP dönüşüm yılına kıyasla artışı) %31 %28 %25 %18 SAP ERP SAP ERP müşterileri müşterileri %12 %11 Kontrol Grubu Kontrol Grubu 3 yıl 5 yıl 7 yıl Kaynak: İSO-1000 listesi, PAL analizleri Not: Analiz yöntemine dair ayrıntılı bilgi Yöntem Notu başlığı altında verilmektedir. Büyüme 21 Bahsi geçen çalışan ortalama istihdam sayıları deney ve kontrol gruplarındaki firmaların toplam çalışan sayısının ortalamalarını yansıtmaktadır. Grafikte yer alan yüzde değişimler ise firmaların 3, 5 ve 7 yıllık ortalama istihdamlarının ilk yıla göre büyüme oranlarının ortalamasıdır. 22

24. 2. Verimlilik 23

25. 2.1. SAP kullanan firmaların verimlilik düzeyi Bu bölümde, SAP’nin sürdürülebilir büyümenin sağlayıcısı niteliğinde olan verimlilik üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla SAP kullanan ve kullanmayan şirketlerin verimlilik düzeyleri karşılaştırılmaktadır. Verimlilik, uzun vadede büyümenin ardındaki temel dinamik olmakla birlikte sürdürülebilir büyüme için de anahtardır. SAP’nin verimlilik katkılarına ışık tutmak için Fortune-500 ve İSO-1000 listelerinde yer alan bilanço bilgileri kullanılarak verimlilik göstergeleri türetilmiş, SAP kullanan firmaların kullanmayanlara kıyasla performansı incelenmiştir. SAP ürünlerini kullanan firmaların işgücü verimlilikleri, kullanmayan firmaların 1,5 ile 2,3 katı arasındadır. SAP’nin firmalar üzerindeki verimlilik etkilerini incelemek amacıyla firmaların çalışan başına katma değer, ciro ve kârlılıklarının yanı sıra kârlılık oranları da incelenmiştir. Fortune Türkiye ve İstanbul Sanayi Odası listelerinde yer alan ve SAP kullanan firmalar bu metriklerin tamamında kullanmayanlara kıyasla daha verimlidir. 22 23 Fortune-500 listesinde yer alan SAP kullanıcılarının çalışan başına ciroları SAP kullanıcısı olmayanların 1,5 katı iken İSO-1000 listesinde 2 katıdır. İSO-1000 listesindeki ilk 200 firmaya bakıldığında da SAP kullanan firmaların çalışan başına ciroları kullanmayanların 1,8 katıdır. İSO-1000 listesindeki SAP kullanan firmaların çalışan başına katma değeri kullanmayan firmaların 2,1 katıdır. Bu fark yalnızca verimliliği göstermekle kalmayıp aynı zamanda artı değer oluşumunda da SAP kullanıcılarının önde olduğunu göstermektedir. SAP kullanıcılarının çalışan başına kârı SAP kullanmayan firmalarınkinin Fortune-500 listesi için 1,9 katı, İSO-1000 listesi için ise 2,3 katıdır. Fortune-500 listesindeki SAP kullanıcılarının net satış içerisindeki kâr payı diğer firmalara kıyasla %2,8 puan daha fazladır. İSO-1000 listesinde ise fark %1 puandır. Verimlilik 22 Katma değer: Ürünün son halinin değeri ile toplam girdi maliyetlerinin arasındaki farktır. Kârlılık oranı için FAVÖK’ün net satışlar içerisindeki payına bakılmıştır. FAVÖK; faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr olarak tanımlanmaktadır. 23 24

26. Tablo 4: SAP ürünleri kullanan firmaların kullanmayanlara kıyasla verimlilik farkları, 2020 Verimlilik Göstergeleri Fortune-500 Türkiye İSO-1000 SAP kullanan firmalar kaç kat daha verimli? Çalışan başına ciro 1,5 kat 2 kat Çalışan başına katma değer veri yok 2,1 kat 1,9 kat 2,3 kat Çalışan başına kâr (FAVÖK) SAP kullanan firmaların kârlılıkları kaç puan daha fazla? 2,8 yüzde puan 1 yüzde puan Kârlılık (FAVÖK/Net satış) Kaynak: İSO-1000 listesi, PAL analizleri Not: ERP çözümlerinin yanı sıra ERP dışındaki SAP çözümlerini kullanan firmalar da hesaba dahil edilmiştir. 250’den fazla çalışanı olan firmalar incelenmiştir. Verimlilik göstergeleri incelenen firmaların toplam verileri üzerinden hesaplanmıştır. Örneğin çalışan başına ciro firmaların toplam cirosunun toplam çalışan sayısına bölünmesiyle elde edilmektedir. Sonraki bölümde, SAP kullanan firmaların verimlilik düzeyinin kullanmayanlara kıyasla yüksek olmasında SAP dönüşümünün etkisi incelenmektedir. Fortune-500 ve İSO-1000 listelerindeki en büyük 100 firmanın önemli bir bölümünün (sırasıyla 77 ve 73) SAP kullanıyor olması bu bölümde bahsi geçen verimlilik farklılıklarının seçim yanlılığından (selection bias) kaynaklanıyor olabileceğini akla getirmektedir. Bu durumu irdelemek amacıyla gerçekleştirilen analizler SAP dönüşümünün verimlilik artışında önemli etkileri olduğunu göstermektedir. Bir sonraki bölümde, SAP dönüşümü gerçekleştiren firma grubunun verimlilik göstergelerindeki değişimi SAP kullanmayan kontrol grubuyla kıyaslanmaktadır. Verimlilik 25

27. 2.2. SAP dönüşümünün verimlilik etkileri SAP dönüşümünün firma verimliliği üzerindeki etkilerini anlamak amacıyla ERP edinen firmaların çalışan başına ciro ve katma değer değişimleri kontrol grubuyla karşılaştırılmaktadır. Bu bölümde yer alan analizler 1.b. (SAP dönüşümünün büyüme etkileri) bölümünde anlatılan analizlerin devamı niteliğinde olup aynı yöntem kullanılmıştır. Bu yönteme göre, İSO-1000 listesinde ardışık yıllarda yer alan ve SAP ERP çözümlerini kullanmaya başlayan firmaların, kullanmaya başladıkları yıla kıyasla 3 yıl, 5 yıl ve 7 yıllık ortalama verimlilikleri hesaplanmıştır. Ayrıca SAP ERP kullanmaya başlayan firma grubu, benzer verimlilik düzeyine sahip olan ancak SAP kullanmayan firmalar ile karşılaştırılmıştır. 24 SAP ERP dönüşümü gerçekleştiren firmaların çalışan başına net satış artış oranı SAP kullanmayanların 2,3 katıdır. Firmaların çalışan başına reel net satış (ciro) değişimleri verimlilik değişimini izlemek açısından önemli göstergelerdendir. SAP ERP çözümlerini kullanmaya başlayan firmalar (deney grubu) verimliliklerini SAP ERP kullanıcısı olmayanlara (kontrol grubu) kıyasla daha hızlı artırmaktadır. Deney grubundaki firmalar SAP kullanmaya başladıktan sonra 3 yıllık ortalama çalışan başına cirolarını SAP dönüşümü gerçekleştirdikleri yıla kıyasla %8, 5 yılda %12, 7 yılda ise %16 artırmaktadır. Kontrol grubundaki firmalarda ise 7 yılda sadece %7’lik bir artış söz konusudur. Kontrol grubundaki bu artışa kıyasla, SAP kullanmaya başlayan firmalardaki %16’lık bir artış izlenmesi, SAP etkisinin çalışan başına net satış artış oranını 2,3 katına çıkardığına işaret etmektedir. Şekil 9: Çalışan başına reel net satış değişimi (3, 5 ve 7 yıllık çalışan başına ortalama net satışların SAP dönüşüm yılına kıyasla artışı) %16 %12 SAP ERP müşterileri müşterileri SAP ERP %8 %7 %1 %3 Kontrol Grubu Kontrol Grubu 3 yıl 5 yıl 7 yıl Kaynak: İSO-1000 listesi, PAL analizleri Not: Analiz yöntemine dair ayrıntılı bilgi Yöntem Notu başlığı altında verilmektedir. Verimlilik 24 Not: Analiz yöntemine dair ayrıntılı bilgi Yöntem Notu başlığı altında verilmektedir. 26

28. SAP’nin ERP çözümlerini kullanmaya başlayan firmaların çalışan başına katma değerlerinin artış oranı kontrol grubundaki artış oranının 5 katıdır. SAP dönüşümü gerçekleştiren firmalar, dönüşümü takip eden 7 yılda, bir diğer önemli verimlilik göstergesi olan ortalama çalışan başına reel katma değerlerini 422 bin TL’den 467 bin TL’ye çıkarmıştır. Kontrol grubunun ortalama çalışan başına katma değeri de 422 bin TL düzeyindeyken 7 yıl sonunda 384 bin TL’ye gerilemiştir. Deney grubundaki 7 yıllık ortalama verimlilik artış oranı %22 düzeyindeyken kontrol grubu bunun yaklaşık beşte biri olan %4 düzeyinde kalmıştır. SAP kullanıcılarının 7 yıldaki verimlilik artışı kademeli olarak gerçekleşirken (SAP katılım yılına kıyasla ilk 3 yılda %12, 5 yılda %20 artış) kontrol grubundaki firmaların verimlilik artış oranı 7. yıla gelindiğinde ilk üç yıla kıyasla azalmıştır.Bu farklılık, SAP dönüşümü gerçekleştiren firmalardaki verimlilik performansının hem daha yüksek hem de daha sürdürülebilir olduğuna dair önemli bir kanıt olarak yorumlanabilir. 25 Şekil 10: Çalışan başına reel katma değer büyümesi (3, 5 ve 7 yıllık ortalama katma değerlerin SAP dönüşüm yılına kıyasla artışı) %22 %20 SAP ERP müşterileri müşterileri SAP ERP %12 %8 %5 %4 Kontrol Grubu Kontrol Grubu 3 yıl 5 yıl 7 yıl Kaynak: İSO-1000 listesi, PAL analizleri Not: Analiz yöntemine dair ayrıntılı bilgi Yöntem Notu başlığı altında verilmektedir. Şekil 11: Çalışan başına reel katma değer, bin TL 467 463 446 SAP ERP müşterileri 422 422 409 397 384 Kontrol Grubu (SAP kullanıcısı olmayan benzer firmalar) Başlangıç (t) 3 Yıllık Ortalama 5 Yıllık Ortalama 7 Yıllık Ortalama Kaynak: İSO-1000 listesi, PAL analizleri Verimlilik 25 Bahsi geçen çalışan başına katma değer tutarları deney ve kontrol gruplarındaki firmaların toplam çalışan başına katma değer ortalamasını yansıtmaktadır. Grafikte yer alan yüzde değişimler ise firmaların 3, 5 ve 7 yıllık ortalama verimliliklerin ilk yıla kıyasla büyüme oranlarının ortalamasıdır. 27

29. 28

30. 3. Bilişim Ekosisteminin Gelişimi 29

31. 3.1. Nitelikli istihdam SAP Türkiye’nin sunduğu hizmetler, Türkiye’nin toplam bilişim sektörü istihdamının %9’u düzeyinde önemli bir nitelikli istihdamı ortaya çıkarmaktadır. SAP merkezi operasyonlarında faaliyet gösteren insan kaynağı, iş ortaklarıyla birlikte SAP hizmetlerinin firmalara erişimini sağlamaktadır. İş ortakları bünyesinde çalışan SAP uzmanları ve danışmanları yüksek beceriye sahip personeldir. Bu personel, SAP dönüşüm projeleri için iş ortaklarında tam zamanlı, yarı zamanlı veya serbest zamanlı (freelance) olarak görev alabilmektedir. Benzer şekilde, firmalar da SAP ile ilgili süreçlerin yönetilmesi amacıyla uzman istihdam etmekte ve mevcut istihdamın bu alanda gelişmesine olanak tanımaktadır. Ekosistemdeki tüm bu istihdam bir arada değerlendirildiğinde SAP’nin Türkiye BİT istihdamının büyümesine doğrudan katkı sağladığı söylenebilir. SAP ekosisteminde ortaya çıkan istihdam, Türkiye’deki bilgi teknolojileri sektörü istihdamının %9’una karşılık gelmektedir. 26 SAP ekosisteminde 13 binin üzerinde SAP uzmanı istihdam edilmektedir. 2022 itibarıyla SAP merkezi operasyonlarında 250 kişi görev alırken iş ortaklarındaki SAP uzman ve danışmanları 5.517 kişiyi bulmaktadır. SAP çözümlerini kullanan firmalarda ise toplam 7.530 uzman SAP süreçleri için görev almaktadır. 27 Şekil 12:SAP ekosisteminde ortaya çıkan istihdam SAP kullanan firmalardaki SAP uzmanları 7.350 İş ortaklarındaki SAP uzmanları 5.517 SAP Türkiye çalışanları 250 SAP ekosistem toplam istidamı: Toplam 13.297 Bilişim ekosisteminin gelişimi 26 TÜBİSAD (Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği) 2021 Pazar verileri raporu, PAL hesaplamaları SAP iş ortakları ve kullanıcı firmalar ile gerçekleştirilen uzman anketlerinden elde edilen sayılara göre hesaplanmıştır. 27 30

32. SAP Türkiye bünyesindeki her bir kişilik istihdamın ekosistem boyunca 52 kişilik istihdamı ortaya çıkarması, SAP’nin bir “dijital yurtdışı doğrudan yatırım” (D-YDY) olma özelliğini pekiştirmektedir. Firmalar SAP ile elde ettiği kazanımları sürdürmek adına ciddi yatırımlar yapmakta ve insan kaynaklarını geliştirmektedir. Raporun ilk iki bölümünde ele alınan büyüme ve verimlilik kazanımları, SAP’nin bilişim ekosistemi genelindeki etkileriyle birlikte değerlendirildiğinde, SAP’nin farklı tipte bir YDY olduğu sonucuna varılabilir. YDY literatüründe yeni gelişen bir tanımlamaya göre SAP ve benzer firmalar “dijital-YDY” olarak adlandırılmaktadır. Söz konusu Dijital-YDY’ler tedarikçi, işgücü ve kapasite geliştirme gibi etki kanallarının yanında, piyasayı dönüştürücü, geliştirici ve verimlilik artırıcı etkileri ile de öne çıkmaktadır. Ayrıca dijital YDY’ler farklı sektörlerden gelebilecek olası YDY’ler için yatırım ortamını iyileştirmekte, firmaların farklı ülkelerden alışkın olduğu standartları sunabilmektedir. SAP ekosistemindeki toplam istihdam, SAP Türkiye bünyesindeki istihdamın 28 29 SAP, BİT istihdamını büyütmenin yanı sıra insan kaynağı gelişimi üzerinde de doğrudan etkilidir. İş ortaklarının SAP dönüşüm projelerinde üstlendiği danışmanlık rolü insan kaynağının önemli beceriler edinmesini sağlamaktadır. İş ortaklarının SAP ile ilgili süreçlerden elde ettiği toplam cironun %27’si lisanslama gelirlerinden elde edilirken %71 gibi büyük bir kısmı danışmanlık faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır. Bu durum iş ortaklarındaki insan kaynağının ağırlıklı olarak katma değeri yüksek olan firma entegrasyonu, ürün geliştirme, sorun çözümü ve bakım gibi süreçlerde faaliyet gösterdiğini ortaya koymaktadır. 30 SAP ekosistemi, Türkiye ortalamasının üzerindeki kadın istihdamı ile öne çıkmaktadır. Türkiye genelinde istihdam içinde kadın oranı %30, bilişim sektöründe ise %27’dir. SAP Türkiye bünyesindeki 250 çalışanın %46’sı kadınlardan oluşmaktadır. Bu oran yönetim pozisyonlarında %44’ken SAP’nin global ofislerinde aynı oran %28 seviyesindedir. Türkiye’deki SAP iş ortaklarındaki SAP ile ilgili süreçlerde görev alan 5.517 uzman ve danışmanın ise %36’sı kadınlardan oluşmaktadır. 31 Bilişim ekosisteminin gelişimi 28 Ha and Huyen (2022) Stephenson (2020) Geri kalan: donanım satışları TÜBİSAD (2021), TÜİK 29 30 31 31

33. 3.2. SAP iş ortaklarının bilişim ihracatına katkı SAP Türkiye, iş ortaklarının SAP’nin uluslararası ofislerine erişmesini ve hizmet ihracatı yapmasını kolaylaştırmaktadır. Firmaların kullandığı SAP sistemleri her proje için özel olarak uyarlanmakla birlikte dünya genelinde benzer standartlara sahiptir. Türkiye’deki iş ortakları da bu sayede edindikleri bilgi ve beceriyi yurtdışına hizmet ihracatı olarak sunabilmektedir. Ayrıca, SAP’nin farklı ülkelerdeki ofisleri de doğrudan Türkiye’deki SAP partnerleri ile ortaklık geliştirerek nitelikli işgücünden faydalanabilmektedir. Uzman anketi katılımcıları da SAP’nin iş ortaklarının uluslararasılaşmasını ve hizmet ihracatı yapmasını kolaylaştırdığını dile getirmiştir. SAP iş ortakları toplam cirolarının yaklaşık %11’ini SAP vesilesiyle ortaya çıkan ihracattan elde etmektedir. SAP iş ortakları ağırlıklı olarak Türkiye içinde hizmet verse de zaman zaman hizmet ihracatı gerçekleştirmektedir. İş ortaklarının gerçekleştirdiği hizmet ihracatının %89’u SAP ile ilişkili işlerden kaynaklanmaktadır. Bu miktar iş ortaklarının cirosu içinde yaklaşık %11’lik bir paya karşılık gelmektedir. İş ortaklarının cirosu içinde SAP ile ilgili ihracatın payı: SAP ekosisteminde ortaya çıkan hizmet ihracatı, Türkiye’nin dünya genelindeki bilişim ihracatından aldığı payın artmasına önemli bir katkı sunmaktadır. 2015-2021 döneminde Türkiye’nin gerçekleştirdiği hizmet ihracatı 1 milyar dolardan 2,5 milyar dolara çıkmıştır (Şekil 13). Söz konusu artış, SAP’nin bilişim ekosisteminde giderek artan ağırlığı ile beraber değerlendirildiğinde, SAP’nin katkı sunduğu önemli bir ihracat etkisinden da bahsetmek mümkündür. SAP iş ortaklarının %72’si yurtdışına danışmanlık hizmeti vermektedir. Öte yandan, bilişim hizmetleri ihracatının toplam hizmet ihracatı içindeki payı açısından Türkiye’nin hala kat edeceği önemli bir mesafe olduğu da görülmektedir. AB ortalamasında hizmet ihracatı içinde BİT ihracatının payı %18, dünya genelinde %16 düzeyindedir. Türkiye için ise bu oran, 2015’e kıyasla ikiye katlanmış olsa da henüz sadece %4’tür. 32 33 Bilişim ekosisteminin gelişimi 32 Söz konusu veriler Dünya Bankası’ndan derlenmiştir. TÜBİSAD Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Pazar Verileri Raporları’nda ise Türkiye’nin BİT ihracatı 2015 için 809 milyon dolar, 2021 için 2 milyar dolar düzeyindedir. SAP (2021) 33 32

34. Şekil 13: Türkiye bilişim sektörü ihracatı (cari dolar) ve dünya bilişim ihracatı içindeki payı, 2012-2020 Türkiye bilişim ihracatı (sol eksen) Dünya ihracatı içindeki payı (sağ eksen) %0,9 3.000 Milyon dolar (cari) 2.576 %0,8 2.500 2.092 %0,6 2.000 1.462 1.430 %0,5 1.500 1.259 1.226 1.175 1.098 1.054 %0,3 1.000 %0,28 %0,28 %0,27 %0,23 %0,23 %0,22 %0,21 %0,21 %0,2 500 432 %0,11 %0,0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021* Kaynak: Dünya Bankası, PAL hesaplamaları *2021 dünya geneli ihracat verisi çalışmanın gerçekleştirildiği dönemde henüz yayınlanmamıştır. Bilişim ekosisteminin gelişimi 33

35. 34

36. Sonuç yerine: Gelecek 10 yılda SAP’nin Türkiye Ekonomisine Katkısı 35

37. SAP Türkiye; çözüm sunduğu firmaların büyüme hızlarını ve verimliliklerini artırmakta, faaliyetleri neticesinde desteklediği nitelikli istihdam ve iş ortaklarına sunduğu ihracat imkanlarıyla bilişim ekosistemini geliştirmektedir. Önceki bölümlerde ortaya konduğu üzere Türkiye’nin en büyük şirketlerinin önemli bir kısmı SAP çözümlerini kullanmaktadır. Bu çalışmanın sonuçları, SAP dönüşümünün firmaların büyüme performansı ve verimlilik artışları üzerinde doğrudan etkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca, SAP ekosisteminde ortaya çıkan nitelikli istihdam ve iş ortaklarının ihracatına sağlanan katkı da SAP Türkiye’nin dikkat çekici etkileridir. Tüm bu etkilerin SAP Türkiye’nin çözüm sunduğu firma sayısının artmasıyla önümüzdeki dönemde de artarak devam etmesi beklenmektedir. Bu bölümde firmaların verimlilik ve kârlılık artışları ile ortaya çıkan etkilerin önümüzdeki 10 yılda nasıl şekilleneceği ortaya konmakta, potansiyel kazanım miktarı hesaplanmaktadır. SAP çözümlerini kullanan firma sayısının giderek artması ve firmaların SAP ürünlerinden elde ettiği faydanın derinleşmesiyle SAP’nin Türkiye ekonomisine etkileri daha da yüksek bir düzeye çıkabilecektir. Özellikle bulut bilişimin Türkiye’de firma düzeyinde yaygınlaşarak gelişmiş ülkelere yakınsamasıyla birlikte tüm bilişim hizmetleri gibi SAP hizmetlerinin de maliyetinin azalarak daha kapsayıcı hale gelmesi ve SAP kullanan firma sayısının artması beklenmektedir. Bu dönüşüm trendi SAP iş ortaklarında da kendini göstermiş durumdadır. İş ortakları, 2021 itibarıyla çalışanlarının ortalama olarak %27’sinin bulut bilişim alanında faaliyet gösterdiğini belirtirken bu oranın 2023’te %46’ya çıkmasını öngörmektedirler. Bu bölümde SAP’nin ERP çözümlerini kullanan ve önümüzdeki dönemde kullanmaya başlayacak şirketlerin gelecek 10 yılda elde etmesi muhtemel kazanımlar tahmin edilmektedir. 34 Sonuç yerine: Gelecek 10 yılda SAP’nin Türkiye ekonomisine katkısı 35 34 Avrupa Birliği ülkelerinde 10 ve üzeri çalışanı olan firmaların %41’i bulut bilişim çözümlerini kullanırken Türkiye’de bu oran %11 seviyesindedir. En yüksek orana sahip 5 AB ülkesinde ise bulut bilişim kullanan firma oranı %68’dir. Kullanılan yöntemle ilgili ayrıntılı bilgi Yöntem Notu bölümü altında verilmektedir. 35 36

38. SAP ERP çözümlerini kullanan firmaların elde ettiği verimlilik kazanımları önümüzdeki 10 yılda Türkiye ekonomisi genelinde 74 milyar dolarlık bir fayda ortaya çıkarabilecektir. SAP ERP çözümlerini kullanan bir firma yılda ortalama 3,8 milyon dolar verimlilik kazanımı elde etmektedir. Mevcut SAP müşterileri ve önümüzdeki dönemde katılacak müşterilerin potansiyel faydaları dahil edildiğinde SAP, ERP çözümleri ile 2022-2031 döneminde Türkiye genelinde 74 milyar dolarlık brüt fayda sağlama potansiyeline sahiptir. SARP ERP kullanıcılarının önümüzdeki 10 yıllık fayda potansiyeli: 36 milyar dolar Firmaların toplam yıllık kazanımı Türkiye GSYH’sinin yaklaşık yüzde 1’ine denk gelmektedir. Ortaya çıkan 74 milyar doların 10 yıla eşit dağıldığı varsayıldığında her yıl Türkiye GSYH’sinin %0,9’u seviyesinde bir verimlilik kazanımı ortaya çıkabilecektir. Her yıl Türkiye GSYH’sinin ’u 37 düzeyinde fayda 2011-2021 döneminde 25 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen faydanın önümüzdeki dönemde üç katına çıkması olasıdır. 2011-2021 döneminde ERP müşteri sayısı 675’ten 1.400 seviyesine yükselmiştir. Faydanın tahmin edilmesinde geçtiğimiz 10 yıldaki artış hızının önümüzdeki 10 yılda da devam edeceği varsayılmaktadır. Geçtiğimiz 10 yıldaki faydaya kıyasla önümüzdeki 10 yıllık potansiyel: SAP ERP çözümleri ile ortaya çıkacak kazanımların önemli bölümü satış, pazarlama, tedarik zinciri yönetimi ve üretim fonksiyonlarının gelişimiyle ortaya çıkabilecektir. Önümüzdeki dönemde ortaya çıkması muhtemel 74 milyar dolarlık kazanımın yaklaşık üçte biri satış ve pazarlama fonksiyonlarında ortaya çıkacaktır. Varlık yönetimi, kaynak ve tedarik zinciri yönetimi, üretim ve finans faydanın ortaya çıkacağı diğer başlıca iş süreçleridir. Öte yandan söz konusu faydanın çoğunun mevcut müşterilerin artan kazanımları üzerinden ortaya çıkması beklense de 2022 sonrası süreçte SAP kullanmaya başlayacak firmalar toplam faydanın %27’sini oluşturabilecektir. Sonuç yerine: Gelecek 10 yılda SAP’nin Türkiye ekonomisine katkısı 36 Firmaların elde edeceği toplam kazanımdan SAP lisanslama ve entegrasyon süreçlerinde yapılacak yatırımlar çıkarılmamıştır. Resmi 2022 GSYH tahminlerine göre, GSYH’nin sabit kalması varsayımıyla. 37 37

39. Notlar 38

40. Notlar 39

41. Yöntem Notu I. Büyüme ve verimlilik performansı analiz yöntemi Raporun büyüme ve verimlilik başlıklı bölümlerindeki etkilerin tahmin edilmesinde kullanılan yöntem, yarı deneysel araştırma modeli tasarımına (quasi-experimental design and methods) dayanmaktadır. Bu yöntem ile SAP ERP çözümlerini kullanmaya başlayan firmalar ile hiç kullanmayanların yıllara göre istihdam, reel net satış, çalışan başına katma değer gibi performans değişimleri karşılaştırılmıştır. ERP çözümlerinin sanayi firmalarında daha yaygın olarak kullanılması, İSO-1000 listesi verisetinin daha geniş bir zaman serisi ve firma sayısı içermesi nedeniyle performans trendleri bu veriseti üzerinden analiz edilmiştir. Analiz için ilk olarak İSO-1000 listesinde SAP ERP kullanıcısı olan firmalar ve SAP ERP kullanmaya başladıkları yıllar belirlenmiştir. Daha sonra SAP’ye katıldığı yıldan sonraki 7 ardışık yılda İSO-1000 listesinde yer alan ve bu yıllarda çalışan sayısı, ciro ve katma değer bilgisini eksiksiz paylaşan 52 firma belirlenmiştir. Bu firmalar SAP dönüşümünün etkilerinin analiz edildiği deney grubunu oluşturmaktadır. Etkilerin karşılaştırılacağı kontrol grubunu oluşturmak amacıyla; seçilen her bir SAP ERP kullanıcısı, başlangıç yılındaki çalışan başına reel katma değeri en yakın olan firma ile eşleştirilmiştir. Bu firmaların da bilgilerinin 7 yıl için eksiksiz yer almasına dikkat edilmiştir. Böylece 52 firmalık SAP ERP kullanıcısı grup için 52 firmalık benzer bir kontrol grubu oluşturulmuş, zaman içindeki performans değişimleri karşılaştırılmıştır. Ciro ve katma değer büyümeleri incelenirken aşırı değerler temizlenmiş, ciro büyümeleri 51, katma değer büyümeleri 50’şer firmalık gruplar karşılaştırılarak yapılmıştır. SAP müşterileri Çalışan başına reel katma değer 1. Firma 47.500 33.000 2. Firma 125.000 48.000 Kontrol Grubu Çalışan başına reel katma değer 3. Firma 38.000 130.000 4. Firma 1.260.000 1.330.000 52.Firma 98.300 93.200 Ortalama 422.315 422.232 40

42. Firma performansları analiz edilirken firmaların bilanço değerlerindeki yıl bazlı dalgalanmaları minimuma indirmek amacıyla SAP ERP çözümünün kullanılmaya başlandığı yıldan sonraki 3, 5 ve 7 yıllık ortalamalar (ciro, istihdam, katma değer vb.) hesaplanmıştır. Söz konusu ortalamaların, SAP ERP çözümünün kullanılmaya başlandığı yıla göre değişimi hesaplanarak 3, 5 ve 7 yıllık büyüme oranları belirlenmiştir. Deney ve kontrol grubunun bahsi geçen performans göstergelerindeki ortalama büyüme oranları arasındaki farklılıkların istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa sahip olup olmadığı %95 güven aralığında t-test uygulanarak değerlendirilmiştir. Buna göre kontrol ve deney grubunun çalışan başına katma değer ve ciro büyümeleri arasında anlamlı bir farklılık ortaya çıkarken iki grubun istihdam büyüme ortalamaları istatistiksel olarak anlamlı bir farka sahip değildir. Çalışan başına katma değer büyümesi için t ve t+3 dönemlerinde istatiksel olarak anlamlı bir fark yokken t+5 ve t+7’de fark söz konusudur (t anı için başlangıç değerleri arasındaki fark test edilmiştir). İki grubun ciro büyümeleri tüm dönemlerde farklıyken istihdam büyümeleri t, t+3, t+5 ve t+7 dönemlerinin tamamında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılığa sahip değildir. Çalışan başına ciro ortalamaları ise t anında farklı değilken sonraki dönemlerin tamamında ortalama büyüme oranları arasındaki farklar istatistiksel olarak anlamlıdır. Yönetim Notu 41

43. II. ERP müşterilerinin elde ettiği kazanımlara dair geçmiş ve gelecek tahmin yöntemi Raporun sonuç bölümünde kullanılan bu tahminler SAP’nin entegrasyon süreçlerinde müşterilerine sunduğu “Value Lifecycle Manager (VLM)” aracı ve Türkiye sektörel bilançoları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. SAP, müşterilerine ve potansiyel müşterilerine yeni bir SAP ürününün entegre edilmesi durumunda ortaya çıkabilecek fayda düzeylerini hesaplamaları amacıyla VLM adında bir araç sunmaktadır. Gerçekleştirilen analizde VLM arayüzünde yer alan sektörlere göre ayrı ayrı hesaplama yapılmak üzere TCMB sektörel bilançolarından her sektöre ait büyük ölçekli firmaların ortalama bilanço bilgileri derlenmiştir. VLM kullanılarak yapılan gelecek tahmini için 2020 bilançoları, geçmiş tahmini için 2010 ve 2020 bilançoları kullanılmıştır. Ayrıca, SAP müşterilerinin sektörel dağılımı için SAP ERP müşterilerinin mevcut sektörel yapısı kullanılmıştır. VLM, SAP çözümlerini edinmeyi planlayan firmalara dijital dönüşüm yol haritası hazırlayan ve SAP dönüşümü ile ortaya çıkabilecek kazanımları ölçen bir araçtır. SAP global ekipleri tarafından geliştirilen ve belli periyodlarla güncellenen VLM; anketlere, uzman görüşlerine ve müşterilerin başarı hikayelerine dayanmaktadır. Firmalar VLM arayüzü üzerinden SAP dönüşümü gerçekleştirmeyi planladıkları iş süreçlerini ve bu süreçleri dönüştürmesi beklenen etki kanallarını SAP uzmanlarının da danışmanlığında işaretlemektedir. VLM ara yüzü fayda hesabını firmaların finansal bilgilerine göre yapmaktadır. Firmalar; toplam satış, çalışan sayısı, faaliyet geliri, ortalama yıllık envanter, satış maliyeti gibi finansal bilgilerini sisteme girmekte ve VLM proje süresi, kullanılacak SAP ürünleri gibi de değişkenleri göz önünde bulundurarak yıllık faydayı hesaplamaktadır. SAP dönüşümü ile ortaya çıkacak tek seferlik fayda ve her yıl tekrarlanacak verimlilik kazanımı olmak üzere iki kalem ortaya çıkmaktadır. VLM arayüzünün verimlilik kazanımını hesaplamadaki en önemli kantitatif girdi kaynağı SAP'nin gerçekleştirdiği kıyaslama (benchmarking) anketleridir. Bu anketlere son 7 yılda 100’den fazla ülkeden 4.000’in üzerinde işletme ve kuruluş katılım sağlamış, bilanço bilgilerini ve SAP ile elde ettiği kazanımları paylaşmıştır. Yönetim Notu 42

44. Kaynakça Bitkowska, A. (2019). The relationship between Business Process Management and Knowledge Management - selected aspects from a study of companies in Poland. Journal of Entrepreneurship, Management and Innovation. Dhyne, E., Konings, J., Van den bosch, J., & Vanormelingen, S. (2018). IT and Productivity: A Firm Level Analysis. Gal, P., Nicoletti, G., von Rüden, C., & Sorbe, S. (2019). Digitalization and Productivity: In Search of the Holy Grail - Firm-level Empirical Evidence from European Countries. International Productivity Monitor, 37. Houqe, M. N., Bui, B., & Ali, M. J. (2019). Information and Communication Technology (ICT), Corporate Governance, and Firm Performance: An International Study. SSRN Electronic Journal. https://doi.org/10.2139/ssrn.3319229 Ha, L. T., & Huyen, N. T. T. (2022). Impacts of digitalization on foreign investments in the European region during the COVID-19 pandemic. Development Studies Research, 9(1), 177-191. https://doi.org/10.1080/21665095.2022.2074863 Katz, R. L., & Koutroumpis, P. (2013). Measuring digitization: A growth and welfare multiplier. In Technovation (Vol. 33, Issues 10–11). https://doi.org/10.1016/j.technovation.2013.06.004 Martín-Peña, M. L., Sánchez-López, J. M., & Díaz-Garrido, E. (2020). Servitization and digitalization in manufacturing: the influence on firm performance. Journal of Business and Industrial Marketing, 35(3). https://doi.org/10.1108/JBIM-12-2018-0400 Neubert, Michael, The Impact of Digitalization on the Speed of Internationalization of Lean Global Startups (May 31, 2018). Technology Innovation Management Review, May 2018 (Volume 8, Issue 5), Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3394507 Nicolaou, A. I., & Bajor, L. H. (2004). ERP Systems Implementation And Firm Performance. Review of Business Information Systems (RBIS), 8(1). https://doi.org/10.19030/rbis.v8i1.4504 Oxford Economics (2021). The Economic Impact of SAP in the UK SAP PAL-Vodafone (2022). Türkiye’de KOBİ’lerin Dijitalleşme Eğilimleri: Performans Etkileri ve Politika Önerileri SAP (2021). SAP Türkiye Ekonomik ve Sosyal Katkılar Raporu. https://www.sap.com/turkey/documents/2021/04/661c08f2-d77d-0010-87a3-c30de2ffd8ff.html SAP (2022). SAP: The World’s Largest Provider of Enterprise Application Software. SAP Global Cmmunication (29 July 2022). https://assets.cdn.sap.com/sapcom/docs/2017/04/4666ecdd-b67c-0010-82c7-eda71af511fa.pdf Stephenson, M. (2020). Digital FDI: Policies, regulations and measures to attract FDI in the digital economy. In World Economic Forum, Geneva. https://www3.weforum.org/docs/WEF_Digital_FDI_2020.pdf TÜBİSAD (2020). Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2019 Pazar Verileri. https://www.tubisad.org.tr/tr/bilgi-bankasi/sunumlar-liste/TUBISAD-Raporlar/40/0/0 TÜBiSAD (2021). Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2021 Pazar Verileri. https://www.tubisad.org.tr/tr/bilgi-bankasi/sunumlar-liste/TUBISAD-Raporlar/40/0/0 Kaynakça 43

45. Veri Tabanları: Fortune-500 listesi https://www.fortuneturkey.com/ İstanbul Sanayi Odası İSO-1000 listesi http://www.iso500.org.tr/ SAP Value Lifecycle Manager (VLM) Veritabanı TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri TÜİK ve Eurostat Girişimlerde Bilişim Teknolojileri Araştırması Veri Tabanı Kaynakça 44

46. SAP Türkiye Ekonomik Etki Analizi