1 / 29

Praca z uczniem zdolnym na lekcjach matematyki

Praca z uczniem zdolnym na lekcjach matematyki. Opracowała Mgr Kinga Matelska. ,, Większość nauczycieli traci czas na zadawanie pytań, które

palma
Télécharger la présentation

Praca z uczniem zdolnym na lekcjach matematyki

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Praca z uczniem zdolnym na lekcjach matematyki Opracowała Mgr Kinga Matelska

  2. ,, Większość nauczycieli traci czas na zadawanie pytań, które mają udowodnić to, czego uczeń nie umie, podczas gdy nauczyciel z prawdziwego zdarzenia stara się za pomocą pytań ujawnić to, co uczeń umie lub, czego jest zdolny się nauczyć” ALBERT EINSTEIN

  3. Szkoły zmagają się z wielkimi problemami, ponieważ coraz więcej uczniów przychodzi z różnego rodzaju zaburzeniami, schorzeniami, nieprzystosowaniami. Nauczyciele chcąc zrealizować podstawę programową nieustannie musza podciągać uczniów słabych, by pójść z materiałem do przodu. Taka koncentracja na słabych uczniach powoduje, że dzieci zdolne, które nie sprawiają trudności wychowawczych są niezauważane, zostawiane samym sobie,bo przecież: jakoś sobie poradzą.

  4. Uczniowie zdolni stanowią około 3% populacji szkolnej. W klasach początkowych zdolności są jeszcze mało sprecyzowane, ujawniają się w ogólnych kompetencjach poznawczych. Około 12-go roku życia krystalizują się zdolności kierunkowe. Wysoka inteligencja dziecka zdolnego może zaznaczać się zarówno we wszystkich lub w wielu dziedzinach działalności, jak również tylko w pewnych określonych płaszczyznach, jak np. w odniesieniu do matematyki i nauk ścisłych, do języków, itp. Najwcześniej i najszybciej u dzieci uaktywniają się zdolności artystyczne, następnie matematyczne.

  5. Uczniów wybitnie uzdolnionych nie jest dużo. Tym bardziej trzeba ich zauważyć, poznać i pomóc Poznawanie osoby ludzkiej to proces. Obejmuje zarówno obserwację, przeprowadzone rozmowy, wywiady, badanie za pomocą różnych testów. Poznawać trzeba osobowość ucznia, jego potrzeby, pragnienia, możliwości, uzdolnienia, talenty, cechy charakteru, temperament. Trzeba zainteresować się jego sytuacją rodzinną, środowiskową, wychowawczą, miejscem i warunkami nauki i życia codziennego. Kiedy już osoby wybitnie uzdolnione zostaną zauważone, wyłowione z tłumu i poznane, należy zastanowić się, co dalej: jakie są sposoby pracy z uczniem zdolnym, za pomocą, jakich metod, zajęć można najlepiej stymulować ich rozwój, kto powinien to czynić i kiedy należy rozpocząć planową i systematyczną pracę z nimi.

  6. Poznawanie dzieci uzdolnionych. Poznawanie dziecka w klasach początkowych jest najlepszym momentem zauważenia zdolności dziecka, by umożliwić mu odpowiedni dobry start w dalszą naukę. Pierwszy nauczyciel jest ważną osobą, uczeń pamięta go zwykle długo po zakończeniu szkoły. Może on dzięki różnym metodom poznawania i diagnozowania uczniów rozpoznać zarówno jednostki zaburzone, jak i te wybitnie uzdolnione. Wczesne rozpoznanie obu stanów, prowadzi do szybkiego rozwoju.

  7. Teoria. Teoretyczne rozważania nad kwestią ucznia zdolnego prowadziła E. Gondzik. Według niej uczeń zdolny to ten, który posiada wysoki iloraz inteligencji, twórczą wyobraźnię, możliwość osiągania sukcesów w wielu dziedzinach, szerokie zainteresowania, łatwość w uczeniu się, przyswajaniu wiedzy i jej rozumieniu, pracowitość i samokrytycyzm.

  8. Teoria. Również W. Panek definiuje uczniów zdolnych. Zwraca uwagę na takie cechy jak: łatwość rozwiązywania problemów, czego wynikiem jest dobre przystosowanie się do warunków szkolnych, osiąganie bardzo dobrych wyników w nauce, posiadanie żywej wyobraźni, przejawianie uzdolnień ogólnych i specjalnych, wykazywanie się różnorodnymi zainteresowaniami, umiejętność zdobywania wiedzy, sięganie do odpowiednich źródeł, posiadanie specyficznego sposobu uczenia się.

  9. „Ciąg” do nauki, którym cechują się uczniowie zdolni, jest rezultatem nakładania się kilku różnych elementów: zdolności ogólnych i szczegółowych, wewnętrznych czynników pozaintelektualnych, warunków środowiskowych oraz elementów losowych.

  10. Charakterystyka ucznia zdolnego. Najnowsze badania pedagogiczne i psychologiczne dowodzą, że każdy uczeń jest zdolny. Nie należy jednak mylić ucznia zdolnego z uczniem wybitnie zdolnym. Uczeń wybitny potrafi szybciej, niż pozostali uczniowie selekcjonować informacje. Ma większą łatwość w ich zapamiętywaniu i sprawność w rozwiązywaniu problemów. Uczniowie wybitnie utalentowani posiadają z reguły wiele zainteresowań, są ciekawi świata i dociekliwi. Ich uwaga jest podzielna. Są to jednostki bardzo zindywidualizowane, samodzielne, niezależne, krytyczne wobec siebie i otaczającego świata. Mogą osiągnąć bardzo dużo i często im się to udaje.

  11. Charakterystyka ucznia zdolnego. Przewyższają swoich rówieśników pod względem poziomu zdolności, wyprzedzają ich w tempie pracy i rozwiązywania zadań. Są to dzieci twórcze i oryginalne w swoim myśleniu. Uczniowie wybitnie utalentowani łatwo skupiają uwagę, potrafią się mocno skoncentrować na tym, co ich prawdziwie interesuje. Często jednak potrzebują pomocy w zbudowaniu i podtrzymywaniu silnej motywacji.

  12. Charakterystyka ucznia zdolnego. Nie wszystkie dzieci wyjątkowo uzdolnione pokazują swój potencjał. Nie wszystkie zdobywają dobre stopnie w szkole. Szkoła dostarcza wielu z nich wielu przykrości i przeszkód. Brak zauważenia takich dzieci, powoduje, że borykają się z trudnościami adaptacyjnymi do warunków szkolnych. Nie potrafią nawiązać właściwych relacji z rówieśnikami, przez co obniża się ich poczucie własnej wartości. Zaczynają popadać w dwie skrajności: albo uciekają w naukę i izolują się zupełnie od grupy, starając się przy tym udowodnić, że są najlepsi, lub też starają się za wszelką cenę upodobnić do ogółu dzieci, zaprzestając podejmowania wysiłków naukowych. Rezultat jest taki, że nie urzeczywistniają posiadanych możliwości.

  13. Metody odkrywania jednostek wybitnie uzdolnionych. Służą do tego specjalne testy, opracowane przez pedagogów i psychologów. Badają one nie tylko poziom inteligencji, ale także uzdolnienia i całą osobowość dziecka. Oprócz testów należy stosować wnikliwą obserwację dziecka. Stosować trzeba tzw. pomiar twórczości, który polega na analizie prac i wytworów dziecka, analizie jego osiągnięć szkolnych. Pełna diagnoza w zakresie zdolności ucznia należy do specjalistów, wykwalifikowanych psychologów i terapeutów z poradni.

  14. Uczniowie zdolni w polskich szkołach. Uczniowie rzeczywiście uzdolnieni bywają dla nauczyciela kłopotliwi. Stawiają zbyt wiele pytań, zbyt szybko rozwiązują zadania, nudzą się na lekcji i przeszkadzają w zwyczajnym toku zajęć. Prowadzi ich to często do konfliktu z nauczycielem, z rówieśnikami. Spychani są na margines, upominani, lekceważeni. Powoduje to powstanie zahamowań w ich rozwoju. Zniechęcają się do nauki i przestają się uczyć. Otrzymują coraz niższe stopnie. Nauczyciele nie oceniają ich rzeczywistych możliwości osiągnięć poznawczych, ale koncentrują się na ich społecznych umiejętnościach, które często rzeczywiście są niskie. Często, bowiem rozwój intelektualny dzieci uzdolnionych nie idzie w parze z rozwojem emocjonalnym.

  15. Praca z uczniem zdolnym. Praca z uczniem zdolnym na lekcjach realizowana jest głównie w formie pracy indywidualnej. Jest to optymalna forma pozwalająca precyzyjnie dobrać treść i dostosować tempo uczenia się.

  16. Trudności w pracy z uczniem zdolnym. Pierwszym problemem, z jakim spotyka się nauczyciel w pracy z uczniem zdolnym jest trudność związana z rozpoznawaniem i identyfikacją uczniów wybitnie zdolnych. Potrzeba jest wielkiego skupienia nauczyciela, koncentracji jego sił, aby móc przeprowadzić rzetelną obserwację i zastosować badania testowe. Następnie nauczyciel pośród wielu obowiązków musi znaleźć czas na opracowanie konkretnego planu i programu pracy z uczniem zdolnym. Trudno jest znaleźć czas zarównona koncentrację na tych najsłabszych uczniach,by ich podnosić i wspierać, jak i dla tych najzdolniejszych.

  17. Trudności w pracy z uczniem zdolnym. Kolejną sprawą jest sama osoba ucznia zdolnego. Uczniowie wybitni są najczęściej odrzucani i izolowani przez rówieśników. Rówieśnicy często mają im za złe, że się wywyższają, że są zarozumiali, że nieustannie absorbują uwagę nauczyciela, że nie są tolerancyjni dla słabszych, że są egoistami. Takie uwagi rówieśników wysuwane wobec ucznia zdolnego w mniej lub bardziej delikatny sposób, na pewno nie pozostają bez oddźwięku w jego rozwoju emocjonalnym i społecznym, a czasem również bywają powodem zahamowań w rozwoju zainteresowań. Nauczyciel staje przed trudnym zadaniem wprowadzenia ucznia zdolnego w klasę, a także pracy nad nim samym, aby poprawić jego stosunki z reszta dzieci, a tym samym poprawić atmosferę klasową i polepszyć warunki uczenia się.

  18. Trudności w pracy z uczniem zdolnym. Przed nauczycielem, który zdecyduje się pracować z uczniami zdolnymi stoi jeszcze jedno wyzwanie - rodzice. Rodzice często przerzucają na dziecko swoje niespełnione marzenia, aspiracje. Staje się to powodem wygórowanych wymagań wobec niego. Rodzice chcą czasem widzieć swoje dziecko bardziej utalentowane niż ono w rzeczywistości jest.

  19. Cele pracy z uczniem uzdolnionym • poszerzanie i pogłębianie wiedzy matematycznej zarówno na lekcjach jak i na zajęciach pozalekcyjnych, • kształcenie umiejętności zauważania zależności między obserwowanymi faktami, dostrzeganie problemów, stawianie i weryfikowanie hipotez, • analiza i synteza badanych treści, odkrywanie powiązań logicznych, • sprawność w wyciąganiu wniosków, zdolność całościowego obejmowania procesu rozumowania matematycznego, umiejętność i elastyczność myślenia abstrakcyjnego, samokontrola przeprowadzonego rozumowania, umiejętność odszukiwania najprostszych rozwiązań.

  20. Metody nauczania • Wykład – metoda, której tylko pewne elementy można wykorzystać na zajęciach dodatkowych w szkole, nie może trwać długo i powinien być wzbogacony różnymi pomocami dydaktycznymi. • Pokaz – pełni rolęeksponującą jak i inspirującą. Daje okazję do wyrobienia spostrzegawczości matematycznej. Sztukę widzenia w geometrii, równieżw algebrze, rozwija się poprzez rozwiązywanie problemów. • Obserwacja i opis, analiza wyników obserwacji –to metoda podobna do pokazu. Zadaniem ucznia jest analizowanie wykonywanych operacji. Opis u uczniów zdolnych ma wyzwolić wyobraźnię i zastąpićim dokumentację obserwowanego obiektu.

  21. Metody nauczania • Pogadanka – uczy samodzielnego i prawidłowego pod względem logicznym myślenia, które jest sterowane przez nauczyciela poprzez zadawanie odpowiednich pytań. Sugestie dotyczące opisu rozwiązania zachęcać muszą do zwięzłości, a zarazem do wyraźnego zaznaczenia istotnych punktów rozumowania i komentowania poszczególnych etapów. Wymagając od ucznia pełnego opisu własnego rozwiązania, warto mu pokazać,jak to zrobić i czego unikać. • Projektowanie – metoda pozwalająca uczniom przewidywać wygląd modelu prezentującego zależność matematyczną. Nauczyciel nie może formalizować rozwiązania zadania, należy wskazywać różnorodność możliwych sposobów rozwiązania. Należy zachęcać uczniów, by pracowali nad projektami niekonwencjonalnych rozumowań, wskazywali wielość dróg prowadzących do sukcesu.

  22. Metody nauczania • Sporządzanie planu rozumowania – stwarzanie uczniom możliwości wielokrotnego myślenia. W matematyce chodzi o rozumowanie, a nie o same odpowiedzi, nauczyciel powinien, więc kłaść nacisk na to, by odpowiednie obliczenie zostało przedstawione w sposób przejrzysty – tak, aby w razie potrzeby można było ustalić, gdzie jest błąd i go poprawić. Rozwiązanie matematyczne powinno być na ogół krótkie i powinno zawierać pewne wyraźne stwierdzenie, poparte bezpośrednim dedukcyjnym rachunkiem lub dowodem, co z reguły musi poprzedzać pewien etap rozważań wstępnych i stawianie hipotez. • Metoda heurystyczna – metoda umożliwiająca rozwój twórczego działania w postaci formułowania zadań, wykrywania nowych faktów, związków zachodzących między nimi, budowaniai weryfikacji hipotez. Rozwiązujący stara się wpaść na trop, jak podejść do danego zagadnienia.

  23. Metody nauczania • Nauczanie problemowe – to wykorzystywanie rozwiązania jednego problemu do rozwiązywania innych. Uczniowi, w miarę postępowania pracy nad rozwiązywaniem danego problemu, zadajemy kolejne pytania rozszerzające problem wyjściowy. Są to tzw. ziarenka matematyczne – zagadnienia, problemiki, które „rosną” w trakcie ich rozwiązywania. Prawdziwym wyzwaniem dla nauczyciela matematyki jest takie dobranie problematyki do możliwości i upodobań ucznia, by była wciągająca, interesująca i edukacyjnie wartościowa. • Gry dydaktyczne – rozwijają sprawność instrumentalną i kierunkową. Często przystępność zadania uzyskuje się poprzez jego nieformalne ujęcie – operując liczbami, kostkami, kartami, kulkami itp. Takie przedstawienie problemu sprawia, że więcej uczniów zabiera się do jego rozwiązania, a zadanie nie traci żadnej ze swoich matematycznych cech.

  24. Metody nauczania • Praca z lekturą matematyczną – to metoda pogłębiająca wiadomości z tematu na zajęciach. Praca z książką wyrabia u uczniów nawyk samodzielnej pracy, studiowania. Podsuwając uczniowi podręcznik, niech to będzie materiał pobudzający matematyczną ciekawość, zawierający mnóstwo ambitnych ćwiczeń i zadań. Nie należy oczekiwać od ucznia ślęczenia nad tekstami matematycznymi – bo nie tędy droga,na której będzie się kształtować zainteresowanie matematyką i zamiłowanie do niej.

  25. Forma realizacji • Praca w grupach – uczeń, będąc w grupie pełni rolę, która wymaga wielu umiejętności. Nieodłączną częścią tej formy pracy jest prezentacja i ocena efektów pracy ucznia. • Konkursy – za rozwiązywanie zadań uczniowie otrzymują punkty, nagrody. Konkursy maja na celu „wyłowienie” uczniów najzdolniejszych i ich promocję.

  26. Forma realizacji • Praca indywidualna – najczęściej stosowana forma pracy. Należą do niej: rozmowy z nauczycielem, zadawanie prac dodatkowych, asystowanie nauczycielowi. • Turnieje – szczególna forma pracy wewnątrz- i międzyszkolnego konkursu matematycznego.

  27. Forma realizacji • Liga zadaniowa – to cotygodniowa lista zadań do samodzielnego rozwiązania. Sposoby rozwiązania i problemy z nich wynikające omawiane są na kółku matematycznym. • Krótki wykład – jest najczęściej przygotowywany przez uczniów w oparciu o podaną przez nauczyciela literaturę lub wskazówki dotyczące rozwiązania problemu matematycznego. • Konsultacje – nauczyciel ustala dla uczniów zdolnych stały termin, w którym udziela im dodatkowych informacji oraz odpowiedzi na nurtujące ich pytania.

  28. Bibliografia: • Czerepaniak-Wal!;zak M. Aspekty i źródla profesjonalnej refleksji nauczyciela, Toruń 1997 • Hamer H. Klucz do efektywności nauczania, Wydawnictwo Veda Warszawa 1994 • Hornowski Bolesław Rozwój inteligencji i uzdolnień specjalnych, WSiP Warszawa 1986 • Kazuk-Janas E. Praca z dzieckiem zdolnym w szkole, ETPP Kongres Polonii Kanadyjskiej 1997 • Levis D. Jak wychowywać dziecko zdolne, PZWL Warszawa 1988 • Lewis G. Jak wychować utalentowane dziecko, Dom Wydawniczy REBIS Poznań 1998 • Limont W. Modele zdolności, "Kultura i edukacja" nr 2/1992 • Limont W. Synektyka a zdolności twórcze, UMK Toruń 1994 • Maslow A.H. Motywacja i osobowość, Instytut Wydawniczy PAX Warszawa 1990 • Nakoneczna D. Uczniowie zdolni i ich nauczyciele., CODN Warszawa 1996 • Nakoneczna D. W poszukiwaniu koncepcji kształcenia zdolnych, Towarzystwo Szkół Twórczych Warszawa 1998 • Nęcka E. Trening twórczości, Polskie Towarzystwo Psychologiczne Warszawa 1992 • Okoń W. Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo "Żak", Warszawa 1997 • Painter F. Kim są wybitni? WSiP, Warszawa 1993 • Partyka M. Zdolni, utalentowani, twórczy, CM PPP Warszawa 1999 • Partyka M. (red.) Modele opieki nad dzieckiem zdolnym, CMPPP MEN Warszawa 2000 • Piaget J. Narodziny inteligencji człowieka, PWN Warszawa 1966 • Pomykało W. (red.) Encyklopedia Pedagogiczna, Fundacja Innowacja, Warszawa 1997 • Puślecki W. Wspieranie elementarnych zdolności twórczych uczniów, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 1999 • Siek S. Osobowość (struktura, rozwój, metody badań), ATK Warszawa • Sękowski A.E. Osiągnięcia uczniów zdolnych, Towarzystwo Naukowe KUL 2000 • Strelau J. (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Gdańsk 2000 • Szewczuk W. (red.) Encyklopedia psychologii, Fundacja Innowacja Warszawa 1998 • Tokarz A. Rola motywacji poznawczej w aktywności twórczej, Ossolineum Wrocław 1985 • Tyszkowa M. Zdolności, osobowość i działalność uczniów, PWN Warszawa 1990 • Wasyluk-Kuś Ż. O nauce szkolnej uczniów zdolnych, PZWS Warszawa, 1971

  29. Dziękuję

More Related