Lập kế hoạch

1. Lập kế hoạch BS. Võ HữuThuậnViệnVệ sinh – Y tế Côngcộng

2. Mục tiêu: • Mô tả được phương pháp thu thập và sử dụng thông tin • Mô tả được nguyên tắc xác định và phân tích vấn đề sức khỏe • Viết được mục tiêu kế hoạch • Phân tích được các bước trong quá trình lựa chọn giải pháp • Lập được bảng kế hoạch hành động

3. Những điều kiện tiên quyết • Nhận biết được đầy đủ các vấn đề tồn tại • Được lãnh đạo thông qua, người thực hiện nhất trí • Các khoa/phòng, tập thể/cá nhân có liên quan tán thành và tham gia vào kế hoạch

4. Lập kế hoạch y tế

5. Các câu hỏi cần phải được trả lời khi lập kế hoạch • Hiện nay chúng ta đang ở đâu ?(phân tích tình hình thực tại) • Chúng ta muốn đi đến đâu ?(xây dựng mục tiêu) • Chúng ta sẽ đi đến đó bằng cách nào ?(chọn giải pháp và hoạt động) • Chúng ta có những nguồn lực nào ?(nhân lực, vật lực, tài lực) • Chúng ta đến đó như thế nào ? (thực hiện cái gì, ai thực hiện, bằng cái gì, ở đâu, lúc nào) • Làm thế nào biết được chúng ta đã đi đến đâu? (giải pháp)

6. Quy trình lập kế hoạch • Nhận định tình hình/phân tích nguy cơ  • Xác định mục tiêu của kế hoạch  • Xác định cơ cấu tổ chức/trách nhiệm từng thành viên  • Xác định và phân tích nguồn lực  • Thiết lập hệ thống quản lý và tổ chức  • Viết dự thảo kế hoạch  • Sơ kết, bổ sung thành kế hoạch chính thức  • Tổng kết và bổ sung định kỳ hàng năm

7. Nhận định tình hình • Thu thập thông tin • Đầy đủ • Chính xác: đúng với tình trạng thực tế • Cập nhật • Cụ thể • Có thể lượng giá được

8. Các chỉ số cần thu thập • Chỉ số về sức khoẻ, bệnh tật • Chỉ số về dân số • Chỉ số về vệ sinh/ môi trường • Chỉ số về dịch vụ y tế • Chỉ số nguồn lực • Chỉ số về kinh tế - văn hoá - xã hội • …

9. Nguồnsố liệuđể phântíchtìnhhình • Số liệu sẵn có tại địa phương • Các điều tra, nghiên cứu • Quan sát trực tiếp • Dự báo trong và ngoài nước

10. Nguồn số liệu • Thu thập số liệu từ các sổ sách, báo cáo: • Từ niên giám thống kê, sổ KCB, báo cáo định kỳ • Từ sổ sách, báo cáo của hoạt động chương trình, dự án… • Từ uỷ ban xã, huyện và các ngành liên quan • Các điều tra, nghiên cứu: tạp chí • Vấn đáp với cộng đồng: • Phỏng vấn các cá nhân, các hộ gia đình, cán bộ y tế, … • Thảo luận với nhóm cộng đồng về các vấn đề • Quan sát trực tiếp bằng bảng kiểm • Dự báo, từ cấp trên/ngoài nước

11. Tiêuchuẩnxácđịnhvấnđề sứckhỏe

12. Xác định vấn đề sức khỏe • Cách cho điểm: • 3 điểm: rất rõ ràng • 2 điểm: rõ ràng • 1 điểm: có ý thức không rõ lắm • 0 điểm: không rõ, không có • Cách nhận định kết quả: • 9 -12 điểm: có vấn đề sức khoẻ • < 9 điểm: vấn đề chưa rõ

13. Tiêu chuẩn xét vấn đề ưu tiên Cách nhận định kết quả: 15 - 18 điểm : ưu tiên 12 - 14 điểm: có thể ưu tiên < 12 điểm: xem xét lại, không nên ưu tiên

14. Phân tích ma trận SWOT

15. Xácđịnhnguyênnhâncủamộtvấnđề • Kỹ thuật nhưng tại sao (But why technique) • Sơ đồ diễn tiến (Flow chart) • Cây vấn đề (Problem tree) • Sơ đồ xương cá (Fishbone Diagram)

16. Kỹ thuật “Nhưng tại sao” • Sau khi đã xác định vấn đề và vấn đề ưu tiên, vấn đề nêu lên phải có đủ thành phần • Cái gì? (What?) • Ở đâu ? (Where?) • Khi nào? (When?) • Đối tuợng nào? (Who?) • Mức độ nào? (How much?/How many) • Tìm nguyên nhân gốc rễ

17. Ví dụ

18. Bài tập nhóm • Tại sao số vụ ngộ độc thực phẩm có trên 30 người mắc tăng cao (30% tổng số vụ)?

19. Cây vấn đề?

20. Mục tiêu • Phải ngắn gọn, rõ ràng • Phải đảm bảo được 5 đặc tính cơ bản sau (SMART): • Ðặc thù (specific): không lẫn lộn vấn đề này với vấn đề khác • Ðo lường được (measurable): quan sát, theo dõi, đánh giá được • Thích hợp, phù hợp (appropriate) với vấn đề sk • Có thể thực hiện được (relevant): cân bằng giữa mục tiêu và nguồn lực • Có giới hạn về thời gian (time bound): phải được qui định rõ

21. Xác định và phân tích nguồn lực • Nhân lực: Khi có vấn đề xảy ra sẽ điều động nhân lực như thế nào? • Tài lực: Có kinh phí và cơ chế sử dụng kinh phí khi có dịch xảy ra • Vật lực: Cần có kế hoạch dự trữ thuốc, máy móc, hoá chất, ...

22. Giải pháp • Chọn giải pháp: • Dựa vào vấn đề đã phân tích để đề ra giải pháp thích hợp • Theo mục tiêu cho từng giai đoạn • Nguyên nhân nào - giải pháp đó - phương pháp thực hiện • Tính điểm (tích số) • Giải pháp cần phải : • Rõ ràng, cụ thể • Có hiệu quả nhất, có khả năng thực thi • Giải quyết được nguyên nhân gốc rễ của vấn đề tồn tại • Giá thành rẻ • Phù hợp với điều kiện tại chỗ

23. Hoạt động Hoạtđộnglànhữngviệcsẽlàm, môtả chi tiếthơncácgiảipháp.

24. Sơ đồ Gantt / kế hoạch thời gian

25. Xác định cơ cấu tổ chức/trách nhiệm • Xác định rõ cơ quan tổ chức thực hiện kế hoạch/Ban chỉ đạo • Xác định thành phần của các tập thể, cá nhân • Làm rõ trách nhiệm, nhiệm vụ, mối liên quan của các tập thể, cá nhân trong kế hoạch

26. Phân công trách nhiệm thực hiện • Cần phân công nhiệm vụthật cụ thể cho các thành viên thực hiện các nhiệm vụ cụ thể trong kế hoạch.

27. Viết dự thảo kế hoạch • Dự thảo kế hoạch theo trình tự sau: • Ðánh giá tóm tắt kết quả những năm trước, nhận định tình hình, đánh giá nguy cơ  dự báo tình hình năm sau • Mục tiêu tổng quát, mục tiêu cụ thể • Các hoạt động cho từng giai đoạn theo mục tiêu • Phân công thực hiện từng hoạt động cho từng người, cơ quan cụ thể • Thời gian thực hiện • Kinh phí đảm bảo cho từng hoạt động cụ thể theo mục chi ngân sách

28. Thực hiện thí điểm • Ðể đảm bảo kế hoạch thực hiện được trên thực tế, nên bố trí thực hiện thí điểm, diễn tập, thực tập để rút kinh nghiệm trong việc tổ chức thực hiện • Việc thực hiện thí điểm/diễn tập/thực tập tùy thuộc vào từng loại kế hoạch và loại vấn đề sức khỏe

29. Sơ kết, bổ sung, ban hành kế hoạch • Sau khi tổ chức thực hiện thí điểm, kế hoạch cần được bổ sung cho hoàn chỉnh và ban hành chính thức • Cần xem xét, đánh giá kế hoạch theo từng giai đoạn để có biện pháp khắc phục, chỉnh sửa khi cần

30. Tổng kết, bổ sung định kỳ hàng năm • Hàng năm cần tổng kết, sơ kết kế hoạch và bổ sung thêm về nhân lực, vật lực, các yếu tố nguy cơ của dịch cho sát với tình hình của địa phương, đơn vị • Không được chủ quan đối với các vấn đề y tế nghiêm trọng tiềm ẩn

31. Các nội dung cơ bản của một kế hoạch • Nhận định tình hình / Đặt vấn đề • Mục tiêu • Các giải pháp/hoạt động theo mục tiêu • Thời gian thực hiện • Lập dự trù kinh phí • Thử nghiệm và lượng giá • Chỉnh sửa, bổ sung và phân phối kế hoạch

32. Xin Cảm ơn