Integrimi Ekonomik Rajonal dhe Liberalizimi i Tregut në Sistemin Tregtar Multilateral

1. Roberto J. GarciaKE-PNUD “Mbështetje për Rregullimin dhe Promovimin e Tregtisë"Moduli 1 i kursit të politikave tregtare 30-31 Janar 2006 Integrimi Ekonomik Rajonal dhe Liberalizimi i Tregut në Sistemin Tregtar Multilateral

2. PBB – Politika e Përbashkët Bujqësore UD – Unioni Doganor KE – Komuniteti Ekonomik KEE – Komuniteti Ekonomik Evropian ZTL –Zonë e Tregtisë së Lirë MPSHT – Marrëveshje e përgjithshme për shërbimet tregtare MPTT – Marrëveshje e përgjithshme për tarifat dhe tregtinë SPP – Sistem i përgjithësuar i preferencave VMPZH – Vendet më pak të zhvilluara AT – Aksesi në treg VMSHF – Vendi më shumë i favorizuar PJT – Pengesat jo tarifore OBEZH – Organizata për bashkëpunim ekonomik dhe zhvillim K+ZH – Kërkim dhe Zhvillim RO – Rregullat e origjinës S – Siguria NSH – Ndërmarrjet shtetërore SF – sanitare dhe fitosanitare PTT – Pengesat teknike për tregtinë BB – Banka Botërore OBT– Organizata Botërore e Tregtisë Shkurtime

3. 1. Integrimi Global 1.1. Gjendja e integrimit global Motivimi: kriteret për matjen e globalizimit • Tregtia e huaj • Lëvizshmëria e kapitalit • Lëvizshmëria e punës Integrimi • Të dhëna të përmbledhura historike mbi integrimin • Dëshmi në mbështetje të mëtejshme të integrimit • Dëshmi e pengesave për integrimin

4. Integrimi global, vazhdimi… 1.2. Sfondi teorik dhe diskutimi për multilateralizim Teoria: konsiderata ekonomike dhe politike • Liberalizimi unilateral • Liberalizimi bilateral • Multilateralizimi Supozime dhe kufizime • Sinjalet e çmimeve më efikasë në tregti sesa në një ekonomi të mbyllur • Nuk ka papërsosmëri apo dështime të tregut • Institucionet dhe agjencitë rregullore funksionuese Shënim i përkthyesit: Termi ekonomik Sinjal i Cmimit i referohet një mesazhi që i çohet klientëve në formën e një çmimi të fatururar për një mall

5. Analiza e ekuilibrit të pjesshëm Sektori i importit Sektori i eksportit

6. Analiza e ekuilibrit të përgjithshëm

7. 2. Integrimi rajonal 2.1. Përcaktimi i termit integrim Ekonomik: eleminimi i pengesave në mënyrë të tillë që lëvizshmëria aktuale apo potenciale e mallrave, shërbimeve, inputeve dhe faktorëve të marketingut (rrjedhja e informacionit) të jenë relativisht të larta në një zonë Integrimi i politikave: territori në të cilin politikat janë të përbashkëta dhe të detyrueshme • Përafrimi • Harmonizimi

8. Integrimi rajonal, vazhdimi. . . 2.2. Supra-nacionaliteti dhe bashkimi i sovranitetit Integrimi ekonomik përtej kufijve politikë ndikon sovranitetin kombëtar Vlerësim juridik: si janë bërë marrëveshjet të detyrueshme? Proceset gjyqesore apo ato të zgjidhjes së marrëveshjeve. Bashkimi i sovranitetit (ushtrim i përbashkët mbi zonat e politikave) është një formë e supra-nacionalitetit Shënim i përkthyesit: Termi “supra-nacionalitet” i referohet kapërcimit të kufijve apo sferave të influencave të përcaktuara nga kombe të ndryshme Termi “bashkim i sovranitetit” i referohet gjendjes kur nje komb apo shtet ia kalon sovranitetin e tij BE, duke shkëmbyer kështu sovranitetin e një shteti të vogël me pjesëmarrjen në vendimmarrje në një BE të madhe supra-nacionale

9. Integrimi rajonal, vazhdimi. . . 2.3. Fazat e integrimit Zonat e Tregtisë së Lirë (ZTL) • Akses pa detyrime financiare dhe kuota në tregtinë brenda grupit • Problemet: çështjet e rregullave të origjinës; devijimi i tregtisë dhe investimit Unioni Doganor (UD) • ZTL në tregtinë brenda grupit • Tarifat dhe kuotat e përbashkëta në tregtinë jashtë grupit • Më shumë grumbullim i veprimeve doganore, formula e ndarjes së të ardhurave • Shënim: nuk ekziston diçka e tipit unioni doganor i shërbimeve

10. Integrimi rajonal, vazhdimi. . . Tregu i përbashkët • UD në tregtinë e prodhimeve; liberalizimi i tregtisë së shërbimeve • Lëvizshmëria e kapitalit të plotë dhe punës • Trajtimi kombëtar i rregulloreve Unioni ekonomik • Treg i përbashkët • Politika dhe rregullore të harmonizuara/përafruara • Politika të përbashkëta fiskale dhe monetare • Unioni monetar

12. 2.4. Debati i rajonalizimit kundrejt multilateralizmit

13. Debati i rajonalizimit + multilateralizimit • Rajonalizimi krijon një ". . .ngatërrim të rregulloreve që janë të ndryshme por që pjesërisht përsërisin njëra tjetrën, si për shembull rregullat e origjinës të cilat përcaktojnë se cilat mallra kualifikohen për trajtim preferencial”. • BB: ". . . Integrimi rajonal është shpesh politik, dhe pasojat, të mira apo të këqija, janë efekte anësore të fruteve politike. " • " . . . arranxhimet më të suskesshme bëjnë punë [kur] ato përfshijnë ekonomitë që ndodhen gjeografikisht afër dhe që janë në faza të ngjashme zhvillimi."

14. Integrimi rajonal, vazhdimi. . . 2.5. Tregtia, ndihmat dhe trajtimi preferencial Tregtia kundrejt ndihmave • Modelet e tregtisë të përcaktuara nga tregu; kushtet e ndihmave të përcaktuara nga ofruesi • Modelet e tregtisë në varësi të forcave të tregut; ndihmat në varësi të kushteve ekonomike dhe politike të vendit donator • Ndihmat mund të jenë më pak fleksibël sesa tregtia ndaj kushteve të tregut • Ndihmat nuk janë domosdoshmërisht një platformë mbi të cilën një vend mund të bazojë planet e specializimit Tregtia nëpërmjet trajtimit preferencial • Preferencat diskriminuese mund të shkaktojnë zhvendosje tregtare midis VMPZH • Vendet më të varfëra kanë më pak gjasa të plotësojnë kuotat • Artikujt e prodhuar nga vendet më të varfëra shpesh përjashtohen • Në varësi të formave të mbrojtjes më delikate (SF, PTT, RRO)

15. Integrimi rajonal, vazhdimi. . . 2.6. Ekonomia a një ZTL dhe UD Krahasim i ekuilibrit në skenare të ndryshme tregtare • Prodhim, konsumim dhe efektet tregtare • Ndërlikimet e mirëqënies • Ndërlikimet e politikave Rishikim i politikave tregtare në rast ekulibri të pjesshëm • Analiza e ekuilibrit të pjesshëm • Analiza e politikave tregtare: tarifat

16. 3. Krijimi i BE Motivimi: Nuk është provuar më parë integrimi serioz i tregjeve midis shteteve të pavarura 3.1. Sfondi: MPTT, Plani Marshall, Traktati i Parisit Pse Evropa zgjodhi rajonalizimin në vend të multilateralizimit? • MPTT ishte e dobët dhe trajtonte vetëm tarifat e jo kuotat • Plani Marshall: ndihma e drejtpërdrejtë e kushtëzuar për bashkëpunimin ndër Evropian; nuk është ofruar nga shteti në shtet • Zëvendësimi në MPTT i çështjeve të lidhura me kuotat e brendshme • Traktati i Komunitetit të Qymyrit dhe Celikut (Taktati i Parisit) • Tregu i vetëm i qymyrit/çelikut kishte apeluar për interesa politike dhe ekonomike; forcimi i kontrollit mbi kapacitetin luftë-bërës

17. Krijimi i BE, vazhdimi . . . Procesi i zhvillimit të KE: thellimi, zgjerimi dhe zmadhimi • Thellimi: liberalizimi ekonomik, hartimi i rregulloreve dhe politikave të përbashkëta, dhe zotimet • Zgjerimi: qëllimi ekonomik dhe i forcave të tjera për rregullat ekonomike; lidhja midis tregtisë dhe objektivave të tjera të tregut si p.sh. Mjedisi, K+ZH, teknologjia, PPB, lëvizja e lirë e faktorëve • Zmadhimi: rritja e numrit të anëtarëve

18. 3.2. Fazat e integrimit: traktatet që bashkonin Evropën

19. Krijimi i BE, vazhdimi . . . 3.2. Fazat e integrimit Evropian Faza 1. Traktati i Romës dhe krijimi i institucioneve përtej shtetit • Krijimi i UD; disa politika për harmonizimin dhe konkurencën; politika të përbashkëta dhe supra-nacionale • Zhvillimi i PPB krijoi nëvojën e më shumë institucioneve • Lëvizja e kufizuar e punës dhe kapitalit (pengim i ecurisë së BJT) • Zhvillimi ligjor – rasti i Van Gend en Loos: ku ligji i KE konfirmon të drejtat dhe detyrimet e individëve, më pas gjykatat kombëtare duhet të forcojnë ligjin e KE • Implikim: individët privatë dhe firmat mund të përdornin gjykatat kombëtare për të detyruar qeverinë të zbatojë masat e traktatit

20. Krijimi i BE, vazhdimi . . . Faza 2. Vitet 80 – ndryshimi i mjedisit politik/ekonomik të KE • Cështjet binjake të reformave institucionale dhe zhvillimit kushtetues • Krijimi i institucioneve që ndikojnë integrimin e qeversijes së KE • Krijimi i institucioneve në nivel supra-nacional • Ndryshimet institucionale në nivel supra-nacional Faza 3. Vitet 90 dhe më tej – Traktati i Mastrihtit dhe Amsterdamit • Zgjerimi dhe thellimi: përfundimi i integrimit • Një treg i vetëm: pa kufij të brendshëm dhe me lëvizje të lirë të punës, kapitalit, mallrave dhe shërbimeve • Mbështetja e një tregu të vetëm më politika të përbashkëta për: mjedisin, shëndetësinë, teknologjinë, K+ZH, si dhe politika monetare

21. 3.3. Përqasja e KE për integrimin e tregut të prodhimeve

22. Mekanizmat Integrimi nëpërmjet liberalizimit Zhvillimi ligjor nëpërmjet klauzolës “lëvizja e lirë e mallrave” Harmonizimi nëpërmjet përafrimit

23. EU: Parimet dhe Shtyllat

24. 3.5. Dalja e koncepteve me qëllime multilaterale Proporcionaliteti i rregullave • Detyrimet rregullatore për të arritur objektivin • Evidenca shkencore të paanshme ose ndryshime të matshme Alternativa rregullatore që deformon më pak tregtinë • Heqja e efekteve tregtare nga pengesat rregullatore • Ruajtja e objektivit rregullator (p.sh. etiketimi) Miratimi dypalësh kundrejt përputhshmërisë së detyrueshme • Veçimi i çështjeve shëndetësore dhe ato të sigurisë nga problemet teknike • Objektivat shëndetësore të rregulloreve kombëtare janë ekuivalente Harmonizimi minimal • Rregulloret e përbashkëta vetëm për çësjtjet thelbësore (shëndetësore, të sigurisë, mbrojtja e produktit, mbrojtja e konsumatorëve dhe mjedisit) Ndryshimi i peshës së provës • Importuesi duhet të provojë që produkti i huaj nuk ështe i sigurtë

25. 3.6. Cështje të tjera të lidhura me integrimin Fillimisht nuk ka një regjim të një kursi këmbimi të përbashkët • Teorikisht problematike • Mos rregullimi mund të shkaktojë tensione Integrimi i shërbimeve mbështet integrimin e prodhimeve • Eshtë vendosur e drejta për të vendosur, por është më pak e qartë për format e tjera • Nuk ishte parashakuar një përcaktim kohor i qartë për liberalizimin e shërbimeve Harmonizimi Fiskal • Parimi i taksimit të përbashkët (taksa në destinacion dhe jo në origjinë) • Normat e përbashkëta të taksimit nuk mbështeten teorikisht • Ndryshimi i normave mund të rezultojë në konkurencë fiskale