Bab 1 Pengenalan Sistem Cerdas

1. Bab 1 Pengenalan Sistem Cerdas Siti Norul Huda Sheikh Abdullah Sistem Cerdas Ts2023 mimi@sun1.ftsm.ukm.my TS2023

2. Sejarah • Satu bidang sains komputer • mengajar mesin untuk berfikir menyerupai kecerdasan manusia • dan mencipta perisian dan perkakasan yang mempunyai keupayaan seperti manusia. TS2023

3. Pendekatan Kecerdasan Buatan [Grabiner] • berorientasikan kelakuan iaitu menulis aturcara supaya berkelakuan cerdas.·berorientasikan kognitif iaitu memodelkan proses pemikiran manusia dengan harapan untuk lebih memahami minda manusia.·berorientasikan robotik iaitu menulis aturcara dan pembinaan mesin (robot). "Sekiranya komputer/mesin tersebut memberi jawapan seperti manusia dan kita tidak dapat membezakan bahawa jawapan tersebut adalah dari manusia atau komputer, maka komputer tersebut dianggap mempunyai kepintaran seperti manusia.“ [Alan Turing 1950] TS2023

4. PENGACAU Alan Turing • Belajar melalui pengalaman • Bertindak mengikut keadaan iaitu pada situasi • Baru atau belum diceburi • Sesuatu yang tidak tentu atau kabur • Maklumat yang bercanggah • Mengaplikasi pengetahuan yang telah belajar atau program untuk menyelesaikan masalah • Menggunakan pentaakulan dalam menyelesaik masalah • Memahami dan taabir dari fakta dan peraturan • Mengenalpasti kepentingan relatif dalam elemen yang berbeza dalam sesuatu situasi. TS2023

5. Definisi • "Pencarian untuk membina aturcara komputer yang boleh menjalankan tugas yan gjika dilakukan oleh manusia akan diktakan memerlukan kecerdasan." (W.J. Black) • Kecerdasan Buatan ialah satu cabang sains komputer yang berkenaan dengan jentera atumatik yang berkelakuan cerdas" (Luger & Stubblefield, 1993) •  "Kecerdasan Buatan merupakan suatu hasil pekerjaan di dalam penciptaan mesin yang melakukan fungsian yang memerlukan kepintaran atau kecerdasan seperti manusia". (Kurzweil, 1990) •  Kecerdasan Buatan juga dikatakan dengan projek penyelidikan komputer generasi kelima iaitu penyelidikan yang berdasarkan kepada arkitektur berselari dan konsep rangkaian neural. Komputer ini dianggap mempunyai minda sendiri dan tidak perlu diaturcarakan oleh manusia; bahkan ia mampu belajar sendiri dan menggunakan bahasa tabii untuk berinteraksi dengan manusia. TS2023

6. Matlamat i.Menyelesaikan masalah yang susah ii.Membantu pakar menganalisa dan merekabentuk iii.Boleh memahami Bahasa yang mudah iv.Boleh memahami imej yang mudah TS2023

7. LOJIK KABUR PERMAINAN ROBOT PERTUTURAN PENGLIHATAN RANGKAIAN NEURAL SISTEM PAKAR Cabang-cabang TS2023

8. Dimensi Sistem Cerdas Konvensional Pemprosesan Terutama simbol heuristik Semua jenis 'data types' beralkhawrizmi Budaya input Tidak semesti lengkap Mesti lengkap Budaya output Tidak semesti lengkap Mesti benar Minat utama Pengetahuan Data, maklumat Struktur Pengasingan kawalan dari pengetahuan Kawalan dan pengetahuan digabungkan Pentaakulan YA Tidak Keterangan Diberi Tidak diberi Perkakasan Semua jenis Semua jenis Perbezaan TS2023

9. Aplikasi • i.Pengcaman pertuturan digunakan dalam bidang perubatan, tulisan tangan dan robotik. • ii.Bahasa tabii pula dibunakan dalam dialog, pemahaman pertuturan dan pemahaman cerita. • iii.Bahagian kewangan - sistem pembuat keputusan iaitu pemilihan pemohon kad kredit dan pinjaman individu atau korporat. TS2023

10. Nama Tujuan DISTRESS untuk membantu bidan di hospital luar bandar HiP diagnosis 'Hypertensive Disorders in Pregnancy' TRAUMA diagnosis kes kemalangan ACE Acupunture PIN mengesan kesilapan dalam acuan plastik injeksi STPD sistem pakar terpai diet FARAID pembahagian psakan menurut Islam Aplikasi di Malaysia TS2023

11. Faedah • Mengatasi masalah seperti • kekurangan tenaga pekerja atau pakar, kerja terlalu merbahaya, • persekitaran kerja yang tidak sesuai dengan manusia • kerja yang membosankan kerana sifatnya yang remeh dan berulang-ulang. TS2023

12. Masalah i.Perancangan iaitu kebolehupayaan untuk menentukan tindakan bagi mencapai matlamat. ii.Penglihatan iaitu kebolehupayaan untuk membuat pertimbangan tentang apa yang kita lihat. iii.Robotik iaitu kebolehupayaan untuk bertindak dan bergerak dalam persepsi dunia baru. iv.Bahasa tabii iaitu kebolehupayaan untuk berkomunikasi dengan bahasa manusia yang lain selain bahasa sendiri. TS2023

13. Teknik-teknik • Perwakilan Pengetahuan (Knowledge Representation) • Gelintaran TS2023

14. Struktur Sistem Cerdas Penapisan TS2023

15. Bahagian asas Sistem Cerdas • Persekitaran Pembangunan (Development Environment) Persekitaran ini digunakan oleh pembangun sistem cerdas untuk membina komponen-komponen dan memuatkan pengetahuan ke dalam pangkalan pengetahuan (knowledge base). • Persekitaran Konsultasi (Consultation Environment) Persekitaran ini digunakan oleh orang bukan-pakar untuk mendapatkan nasihat dan pengetahuan pakar. Ia juga dipanggil persekitaran masa-larian. (run-time environment) TS2023

16. Komponen Utama • Pangkalan pengetahuan (knowledge base).Enjin penaabiranAntaramuka pengguna TS2023

17. Komponen-komponen lain • Subsistem Pemerolehan Maklumat (Knowledge Acquisition Subsystem) • Pengguna • Papanhitam / ruang kerja (Blackboard / workplace) • Subsistem Penerangan (Explanation subsystem) • Sistem Penapisan Pengetahuan (Knowledge Refining System) TS2023

18. Subsistem Perolehan Pengetahuan (Knowledge Acquisition Subsystem) • adalah pengumpulan, pemindahan, dan penukaran kepakaran menyelesaikan masaalah daripada pakar atau pengetahuan yang didokumenkan kepada perisian komputer dengan tujuan membina atau menambahkan pangkalan pengetahuan. • sumber pengetahuan manusia pakar, buku teks, dokumen multimedia, pangkalan data, laporan penyelidikan khas, dan juga maklumat yang boleh didapati melalui Internet. • Masalah iaitu tugas kompleks yang seringkali menyebabkan ‘bottleneck’ atau kelewatan dalam pembangunan sistem cerdas. • Tugas jurutera pengetahuan (knowledge engineer) yang akan berinteraksi dengan satu atau lebih manusia dalam membina pangkalan pengetahuan. • Biasanya, jurutera pengetahuan tersebut membantu pakar menstruktur bidang masalah dengan menterjemah dan mengintegrasikan jawapan manusia kepada soalan, melakarkan contoh, dan membawa kehadapan apa-apa kerumitan konseptual. TS2023

19. Papan Hitam / Ruang Kerja • Dalam konteks sistem cerdas, papan hitam adalah suatu kawasan ingatan komputer yang disediakan untuk penerangan masalah terkini yang dijelaskan oleh data input. • Ia juga digunakan untuk merakam hasil penyelesaian secara terus. Papan hitam akan merakamkan semua hipotesis dan keputusan yang membawa kepada keputusan ini. • Tiga jenis keputusan : • Pelan – bagaimana menangani masalah • Agenda – tindakan yang menunggu arahan pelancaran • Penyelesaian – calon hipotesis dan tindakan-tindakan alternatif yang telah dijanakan oleh sistem buat masa ini. TS2023

20. Subsistem Penerangan • Kebolehan menjejak semula entiti (seperti fakta atau maklumat) yang bertanggungjawab keatas sesuatu keputusan itu adalah sangat penting dalam pemindahan kepakaran dan juga ketika penyelesaian masalah. • Secara interaktif: • Mengapakah suatu sistem cerdas menanya suatu soalan? • Bagaimanakah suatu kesimpulan itu dirumus? • Mengapakah suatu alternatif diketepikan? • Apakan pelan yang digunakan untuk mendapat penyelesaian? TS2023

21. Sistem Penapisan Pengetahuan • Secara asalnya, manusia pakar mempunyai sistem penapisan pengetahuan(knowledge refining system) yang tabii. • Manusia boleh menganalisa pengetahuan sendiri dan kegunaan pengetahuan tersebut, belajar dari pengetahuan ini, dan meningkat prestasinya untuk penyelesaian masalah atau konsultasi pada masa hadapan. • Supaya suatu perisian boleh menganalisa sebab-sebab kejayaan atau kegagalan keputusannya. • Menghasilkan pangkalan pengetahuan yang lebih tepat dan proses pemikiran dan penentuan yang lebih efektif. TS2023

22. Pangkalan Pengetahuan (Knowledge Base) • Pengetahuan ini adalah dalam bentuk fakta, konsep, teori, metod heuristik, prosedur, dan hubungan. • Pengetahuan juga ialah maklumat yang telah tersusun dan dianalisa untuk menjadikannya mudah difahami dan boleh diaplikasikanuntuk penyelesaian masalah atau membuat keputusan. • Kumpulan maklumat yang bersangkut-paut kepada sejenis masalah yang digunakan dalam sistem cerdas dipanggil pangkalan pengetahuan(knowledge base). • Penekanan kepada satu jenis domain pengetahuan sahaja. TS2023

23. Mengaplikasikan Konsep Kecerdasan Buatan Pada Komputer • Fakta, seperti situasi masaalah dan teori bidang pemasalaahan • Heuristik khas, atau syarat (rules) yang mengawal pengunaan pengetahuan untuk menyelesaikan masaalah tertentu dalam sesuatu domain. TS2023

24. 3 Komponen enjin penaabiran • Penterjemah (interpreter) - menjalankan setiap agenda yang dipilih dengan mengenakan syarat pangkalan pengetahuan yang berkaitan: • Penjadualan (scheduler) – mengawal agenda. Ia menjangka kesan-kesan atau akibat mengenakan syarat penaabiran (inference rule) berpandukan ciri keutamaan atau kriteria lain pada agenda tersebut. • Penguatkuasa kekonsistenan (consistency enforcer) – berusaha mengawal kekonsistenan perwakilan bagi penyelesaian yang dijanakan. TS2023

25. Fungsi-fungsi enjin penaabiran lain 1. Melancarkan syarat-syarat2. Menanya soalan kepada pengguna3. Menambah jawapan de papan hitam sistem cerdas4. Mendapat fakta baru daripada syarat5. Menambah fakta penaabiran ke papan hitam6. Memadankan papan hitam dengan syarat-syarat7. Jika terdapat padanan, lancarkan syarat-syarat8. Jika terdapat lebih dari satu padanan, periksa dan lihat sama ada objektif tercapai9. Lancarkan syarat paling rendah yang belum lagi dilancarkan. TS2023

26. Antaramuka pengguna TS2023

27. Elemen-elemen proses kitaran • Pengetahuan - Pengetahuan adalah maklumat atau kebolehan yang diperlukan oleh pengguna untuk mengoperasikan komputer. Simpan dalam fail bantuan (help file) atas talian atau buku rujukan pengguna.Dialog – dialog adalah suatu siri pertukaran maklumat dan interaksi yang boleh diperhatikan diantara pengguna dan komputer.Bahasa Tindakan (Action Language) - Bahasa tindakan pengguna boleh berada dalam berbagai-bagai bentuk, seperti pemilihan suatu item daripada menu dengan mengunakan tetikus, kepada menulis arahan menggunakan papan-kunci. Peranti input biasanya digunakan untuk menlancarkan tindakan. TS2023

28. …samb elemen-elemen proses kitaran • Komputer – Komputer menerima tindakan pengguna (input), menjalankan tugas yang berkenaan, dan menjanakan suatu paparan (output).Bahasa Pemaparan (Presentation Language) – Bahasa pemaparan adalah maklumat yang ditunjuk kepada pengguna melalui peranti output. Maklumat ini boleh berada dalam bentuk teks, tetingkap, ataupun menu.Reaksi Pengguna – Pengguna akan menerima paparan, memproses kandungan paparan tersebut, dan merancang tindakan susulan. TS2023