VADEMECUM ZORG

1. VADEMECUM ZORG

2. Bezinning Change your words. Change your world. http://www.youtube.com/watch?v=Hzgzim5m7oU (The power of Words)

3. Doelstellingen • Kennis maken met het nieuwe vademecum zorg. We gaan dit doen: - door er in te grasduinen - door te herhalen - elke personeelsvergadering doen we een deeltje en er zijn verschillende groepsopdrachten • Het verschil inzien tussen Zorg en GOK • Inzien hoe we aan het gelijke onderwijskansenbeleid kunnen werken op school • Het zorgcontinuüm leren kennen om het zorgbeleid op school uit te bouwen

4. Waarom een nieuw vademecum zorg? • Verander(en)de leerlingenpopulatie • Gewijzigde maatschappelijke context • Onderwijsvernieuwingen > principes handelingsgericht werken > visie op handicap vanuit het VN-verdrag • Wetenschappelijk onderzoek • Gewijzigde regelgeving

5. Gewijzigde regelgeving • Invoering van de puntenenveloppe zorg • Ambt zorgcoördinator • Functiebeschrijvingen • Afschaffen van de taakklas • … • Wat mogen we nog verwachten?

6. Regelgeving • Decreet basisonderwijs art. 47: § 1. Ieder schoolbestuur maakt voor elk van zijn scholen een schoolwerkplan dat ten minste volgende elementen bevat: 5°de wijze waarop de school via haar zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid werkt aan de optimale leer- en ontwikkelingskansen van al haar leerlingen.

7. Vademecum zorg • Het gaat over de zorg dit iedere leerkracht biedt aan alle leerlingen om met een kwaliteitsonderwijs optimale gelijke ontwikkelingskansen na te streven. Vooral naar de leerlingen met specifieke noden gaat een bijzondere zorg uit in het katholiek onderwijs. • Gericht op elke leerkracht, hele team! • De klasleerkracht= spilfiguur van de zorg • Geen beschrijving problematieken • Leidraad voor schoolwerkplan • Toetssteen voor zorgbeleid

8. Beleidsvoerend vermogen (BVV) “Beleidsvoerend vermogen verwijst naar de capaciteiten van de school om haar geboden beleidsruimte zo te gebruiken dat de leerlingen op school er beter van worden. Het gaat over capaciteiten om verbeteringen te plannen, uit te voeren en te evalueren.” (Jan Saveyn - 2008)

9. Groepsopdracht:beleidsvoerend vermogen • In de omslag op jullie tafel zitten 9 kenmerken van beleidsvoerend vermogen (BVV) en 9 cartoons. • Leg bij elk kenmerk de bijhorende cartoon.

10. Groepsopdracht: 9 kenmerken en cartoons van BVV (10’) • Welke cartoon past bij welke kenmerk? • Beargumenteer in jullie groepje jullie keuze.

11. 1.VISIE en DOELGERICHTHEID of De school werkt vanuit een duidelijke visie.

12. HOGE BETROKKENHEID of Er is een hoge betrokkenheid van de verschillende participanten (directie, leerkrachten, leerlingen, ouders, CLB, externe hulpverleners) op de school.

13. SAMENWERKEN of Er is het vermogen en de wil om samen te werken.

14. RESPONSIEF VERMOGEN of De school heeft aandacht voor wat de ouders en de maatschappij verwachten. Daadwerkelijke keuzes kunnen verantwoord worden.

15. 5. REFLECTEREND VERMOGEN of De school kijkt kritisch naar haar eigen werking en stuurt zo nodig bij.

16. ZORG VOOR VERNIEUWING of De school hecht belang aan de lange weg van introduceren, uitproberen, verbeteren, evalueren.

17. PROFESSIONALISERING VAN HET TEAM of De school wil haar mensen sterker maken.

18. 8. VERANTWOORDELIJKHEDEN LEIDERSCHAP of Iedereen op de school weet wat van hem of haar wordt verwacht.

19. 9. HET LEREN VAN DE LEERLINGEN of Het beleid van de school is er op gericht dat de leerlingen er beter van worden.

20. Groepsopdracht: Concrete acties BVV • Jullie krijgen per groep een bundeltje met concrete acties per kenmerk van BVV. • Per actie duiden jullie in de eerste kolom aan (kruisje zetten) of we dit echt doen op school. In de tweede kolom duiden jullie aan of we er nog aan moeten verder werken. • Als we er nog aan verder moeten werken, schrijf je op de achterzijde tips hoe we dit kunnen doen. • Je kan onderaan de verschillende acties zelf nog andere acties noteren die wij ook nog doen.  Na de pv verzamelen we alles en maken er een nieuw document van. Dat zal op het SWP komen en zullen jullie vinden in jullie vakjes.

21. Het oude continuüm van zorg

22. Het nieuwe continuüm van zorg

23. Handelingsgericht werken Handelingsgericht werken als motor voor het continuüm

24. Handelingsgericht werken

25. 1. Doelgericht • We zijn gericht op het geven van haalbare en bruikbare adviezen. • Waar willen we naartoe? Wat is ons doel en wat hebben we nodig om dit te bereiken? • Wat is de vraag van leerkracht, ouders en leerling? Welke wensen en verwachtingen hebben zij? • Onderzoeken wat strikt noodzakelijk is. • Als we weten dat …, dan kunnen we beslissen/adviseren… • Oplossingsgericht: yes - advies waar alle betrokkenen achterstaan. • Voorstellen worden overlegd niet opgelegd.

26. 1. Doelgericht Goede doelen zijn SMARTI ! Specifiek: (Wat horen/zien we?), klein, snel. Meetbaar: bv. 15 oefeningen binnen de 10 sec. Acceptabel: aanvaardbaar voor alle partijen. Bv. Thomas moet veel extra lezen maar kan toch blijven voetballen. Realistisch: Bv. de ouders kunnen logo financieel aan. Bv. Phebe zit stil tijdens de klassikale uitleg. Tijdgebonden: Wanneer is ons doel bereikt? Binnen en week, maand? Inspirerend: Doel werkt stimulerend, motiverend. Iedereen heeft er zin in.

27. 2. Wisselwerking en afstemming Dit kind in dezegroep bij deze leerkracht in deze school en van deze ouders. Aandacht voor risico- en protectieve factoren. Wat heeft deze leerling pedagogisch-didactisch nodig en wat is gewenste aanbod? Wat kan de leraar hiervan bieden? Hoe kunnen CLB en kernteam/zorgteam goed aansluiten bij aanpak in groep?

28. 3. Onderwijsbehoeften Wat heeft deze leerling nodig om een doel te behalen? instructie nodig die … opdrachten nodig die … leeractiviteiten die … feedback nodig die … een leerkracht nodig die.. groepsgenoten die … Wat is beste: extra hulp in groep, subgroep, individueel handelingsplan ? Uitgaan van een “klein snel doel”!

29. Voorbeeld Kind heeft problemen met het starten van een opdracht en is vlug afgeleid Kind heeft korte opdrachten nodig met telkens een stappenplan en een plaats dichtbij de leerkracht  meer zelfstandigheid en grotere aandachtsspanne

30. Waarom onderwijsbehoeften? Probleem/diagnose  doel & aanpak Leraar doet ertoe: afstemming van aanpak op onderwijsbehoeften kind Van wat kind heeft Wat het nodig heeft Benutten: kennis/ervaring leerkracht, kernteam, zorgteam kind, ouders en CLB - wat wel werkt uitbreiden!

31. 4. De leerkracht doet ertoe • Onderwijsbehoeften leerling: wat heeft deze leerkracht nodig om het kind goed te begrijpen en te ondersteunen? • Zelf kan ik … verder heb ik nodig … • … kennis over … • … vaardigheden om … • …ondersteuning bij … • … extra materiaal voor … • … een collega die … • … een directie die … • … een zoco, een CLB-medewerker die … • Ondersteuningsbehoeften leerkracht

32. 5. Positieve benutten • Sterke kanten van leerling, ouders, leraar, kernteam, zorgteam, school • Wanneer gaat het wel goed? Wanneer lukt het wel? • Positieve kenmerken: • verhogen gevoel van competentie leerling, leraar, ouders • bevorderen de samenwerking CLB - school • motivatie neemt toe • benutten in aanpak  haalbaarder & effectiever

33. 6. Constructief samenwerken Praten met leerling, leerkracht, ouders, kernteam, zorgteam i.p.v. tegen of over • Leerkracht, zorgbegeleider,CLB werken samen maar de leerkracht blijft de centrale figuur (onderwijsprofessional) • Alle partijen betrekken van bij de aanmelding • Praten met ouders = ervaringsdeskundigen, verantwoordelijk voor opvoeding (jullie kind) • Praten met kinderen, hebben ook goede ideeën en oplossingen • Belangen kind staan centraal = gedeeld belang • Samen in team situatie begrijpen, doelen formuleren en zoeken naar oplossingen

34. 7. Systematisch en transparant Planmatig en gestructureerd werken, stap voor stap procedure volgen Gebruik eigen formulieren  voorkomen van misverstanden/fouten en dingen over het hoofd zien • Wat weten we al uit leerlingdossier, schoolwerk, gesprekken, observaties? Benutten! • Wat moeten we nog meer weten? Waarom? • Ingevulde formulieren als verslaggeving, besluiten en adviezen kunnen gemakkelijk doorgegeven worden • Transparantie: zorgbeleid voor iedereen duidelijk

35. Groepsopdracht: 7 uitgangspunten van HGW • Werk per tafelgroep. • In de enveloppe vind je per uitgangspunt één puzzel op A4 – formaat. • Elke puzzel bestaat uit 8 stukjes. Eén stukje met het uitgangspunt + 7 uitspraken, stellingen, vaststellingen die iets te maken hebben met dat uitgangspunt. • Leg eerst de “namen van de uitgangspunten” klaar op de tafel. Voorzie voldoende ruimte voor 7 A4 – puzzels. • Elk puzzelstukje wordt voorgelezen voor de hele groep. Er wordt samen beslist bij welk uitgangspunt het hoort. Het puzzelstukje wordt er voorlopig bijgelegd. Zo worden alle puzzelstukjes bekeken. • Tussendoor of helemaal op het einde worden de stukjes bij mekaar gepuzzeld als controle.

36. Groepsopdracht: HGW op onze school • In jullie omslag vinden jullie een bundeltje. • Hierop staan de verschillende uitgangspunten van HGW. • Noteer per uitgangspunt wat we al doen op school. • Noteer per uitgangspunt wat we nog meer kunnen doen op onze school.

37. Fasen zorgcontinuüm uitgediept zorgvisie zorgvisie

38. Fase 0 Fase 0: brede basiszorg • Bovenaan in het zorgcontinuüm staat de brede basiszorg. De brede basiszorg die je als leerkracht aan alle leerlingen biedt, vergelijken we met de zorg van ouders voor hun kinderen. Zoals een ouder zorgt voor zijn kind, zo zorg ook jij als leerkracht voor je leerlingen: je houdt rekening met de verschillen tussen je leerlingen.

39. Fase 1 Fase 1: verhoogde zorg • Voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften voorzie je als leerkracht verhoogde zorg. Bij voorkeur realiseer je die zorg binnen de klascontext. Je wordt daarbij ondersteund door het zorgteam. Leerlingen en hun ouders zijn als ervaringsdeskundigen nauw betrokken. Op die manier kunnen de leerlingen het gemeenschappelijke curriculum blijven volgen. Je werkt nauw samen met het CLB om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften op te volgen, voor hen specifieke interventies uit te werken en die met de leerkracht te overleggen.

40. Fase 2 Fase 2: uitbreiding van zorg • Voor een kleiner aantal leerlingen volstaat de verhoogde zorg uit fase 1 niet. Ouders, leerkrachten, de leerling zelf of het CLB kunnen dit signaleren aan het zorgteam. Het zorgteam overlegt met alle betrokkenen en zoekt welke bijkomende ondersteuning nodig is voor de verdere begeleiding van die leerling. Je vraagt als school, mits toestemming van de ouders, aan het CLB om die leerlingenintensiever te begeleiden. Tijdens het multidisciplinair overleg bespreek je samen met het CLB de aanpak van de onderwijs- en opvoedingsbehoeften van de leerling en de ondersteuningsbehoeften van de ouders en de leerkracht.

41. Fase 3 Fase 3: overstap naar school op maat • Het kan zijn dat het zorgaanbod van je school en eventuele ondersteuning door externen onvoldoende antwoord bieden op de onderwijsbehoeften van de leerling. Je school heeft bijvoorbeeld onvoldoende draagvlak om adequaat in te gaan op de zorgvraag en de vraag om nog meer aanpassingen. Het gaat over een leerling voor wie een individueel handelingsplan en individueel curriculum noodzakelijk zijn. Een overstap naar een school op maat, met een meer specifiek aanbod, kan een zinvol alternatief zijn.

42. Aandacht! zorg gelijke onderwijskansenbeleid   leerproblemen & - stoornissen socio-economische status = achtergrond verankering in het schoolwerkplan : inspanningsverplichting voor elke school !

43. Aandacht! Blz. 26 ZORGgelijke onderwijskansenbeleid 

44. Spiraal van armoede

45. NIEUW !

46. Schoolwerkplan 1° de omschrijving van het pedagogisch project zijnde het geheel van fundamentele uitgangspunten dat door het schoolbestuur voor de school wordt vastgelegd; 2°de organisatie van de school en voornamelijk de indeling in leerlingengroepen; 3° de wijze waarop het leerproces van de leerlingen wordt beoordeeld en hoe daarover wordt gerapporteerd; 4° de voorzieningen in het gewoon onderwijs voor leerlingen met een handicap of die leer bedreigd zijn, inclusief de samenwerkingsvormen met andere scholen van gewoon en/of buitengewoon onderwijs; wijziging 5° de wijze waarop de school via haar zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid werkt aan de optimale leer- en ontwikkelingskansen van al haar leerlingen.

48. Hoe kijkt de inspectie naar het schoolfunctioneren? CONTEXT INPUT PROCES OUTPUT Het CIPO - kader

49. Kwaliteitswijzer Ondersteuning Doelgerichtheid Organisatie en hulp Weten wat je wil bereiken De schoolorganisatie faciliteert het bereiken van de vooropgestelde doelen binnen het Zorg en GOK – beleid. De acties (op leerling-, leerkrachten – en schoolniveau die de school uitwerkt sluiten aan op de vooropgestelde doelen. De school stelt operationele korte – en/of lange termijndoelen voorop om de gelijke onderwijskansen van alle leerlingen en in het bijzonder de leerlingen die SES – lestijden genereren, te garanderen. Doeltreffendheid Ontwikkeling Resultaat halen Nog beter willen worden De school evalueert de effecten van de acties en van de schoolorganisatorische maatregelen binnen haar Zorg – en GOK - beleid De school heeft in haar professionaliseringsbeleid aandacht voor de deskundigheidsbevordering van alle teamleden in functie van het schooleigen Zorg – en GOK - beleid Henk De Reviere

50. Groepsopdracht: de 4 fasen • Neem de vier webschema’s uit enveloppe. • Lees alle items op de vier webschema’s. • Begrijp je alle items op de vier webschema’s? • Welk webschema behoort bij fase 0, fase 1, fase 2 en fase 3? Noteer dit.