โดย ...ปาณิสา ศรีด โรมนต์ นักวิชาการสาธารณสุขปฏิบัติการ สำนัก อนามัยสิ่งแวดล้อม กรมอนามัย

1. การพัฒนาระบบควบคุมกำกับการพัฒนาระบบควบคุมกำกับ การเก็บขนมูลฝอยติดเชื้อ โดย...ปาณิสา ศรีดโรมนต์ นักวิชาการสาธารณสุขปฏิบัติการ สำนักอนามัยสิ่งแวดล้อม กรมอนามัย

2. กรมอนามัยDepartment of Health สถานการณ์การจัดการมูลฝอยติดเชื้อ เก็บขน กำจัด แหล่งกำเนิด ปริมาณมูลฝอยติดเชื้อจำนวน 57,954 ตัน/ปี (รง.สถานการณ์มลพิษ ปี60) รพ.สังกัดสธ. จำนวน 10,718 แห่ง • เตาเผามูลฝอยติดเชื้อองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จำนวน 7 แห่ง • อบจ.นนทบุรี จ.นนทบุรี • อบจ.ระยอง จ.ระยอง • เทศบาลนครอุดรธานี จ.อุดรธานี • เทศบาลนครยะลา จ.ยะลา (ระหว่างปรับปรุง) • เทศบาลเมืองน่าน จ.น่าน • เทศบาลเมืองวารินชำราบ จ.อุบลราชธานี • เทศบาลเมืองภูเก็ต จ.ภูเก็ต • ผู้ประกอบการภาคเอกชน 25 ราย • อปท. 10 ราย • รพศ. 33 แห่ง • รพท. 83 แห่ง • รพช. 780 แห่ง • รพ.สังกัดกรมวิชาการ 63 แห่ง • รพ.สต. 9,759 แห่ง ดำเนินการในรูปแบบ CUPโดยรพ.แม่ข่าย เป็นศูนย์กลางในการเก็บรวบรวม รพ.สังกัดกระทรวงอื่นๆ จำนวน 115 แห่ง ใช้ระบบ Manifest System ควบคุมกำกับตั้งแต่แหล่งกำเนิดจนถึงแหล่งกำจัด สถานพยาบาลเอกชน จำนวน 23,404 แห่ง • เตาเผามูลฝอยติดเชื้อบริษัทเอกชน จำนวน 3 แห่ง • บริษัทโขติฐกรณ์พิบูลย์จำกัด จ.นครสวรรค์ • บริษัท ที่ดินบางปะอิน จ.พระนครศรีอยุธยา • บริษัทกรุงเทพธนาคม จำกัด จ.กรุงเทพฯ • รพ.เอกชน 350 แห่ง • คลินิกเอกชน 23,054 แห่ง จำนวน 2,800 แห่ง สถานพยาบาลสัตว์ ห้องปฏิบัติการเชื้ออันตราย จำนวน 1,198 แห่ง กำจัดเอง ณ แหล่งกำเนิด67แห่ง เตาเผา 61 แห่ง Autoclave 6 แห่ง ชุมชน

3. สภาพปัญหาและผลกระทบจากการจัดการมูลฝอยติดเชื้อที่ไม่ถูกต้อง กรมอนามัยDepartment of Health ปัญหาการลักลอบทิ้ง และไม่ได้รับการกำจัดอย่างถูกต้อง มีการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อข้ามจังหวัดด้วยระยะทางที่ไกลจากแหล่งกำเนิด ผลกระทบต่อสุขภาพ และสิ่งแวดล้อม

4. กรมอนามัยDepartment of Health ระบบเดิม : ระบบเอกสารกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ(ตช. 6 ฉบับ) หลักการ... เพื่อเป็นเอกสารยืนยันว่ามูลฝอยติดเชื้อที่ขนไปกำจัดนอกโรงพยาบาลได้รับการขนไปยังแหล่งกำจัดขั้นสุดท้าย ตช.01/1 รพ. ตช.02 บ.กำจัด ตช.01/1รพ. และผู้เก็บขนจะเซ็นรับทราบปริมาณมูลฝอยติดเชื้อ โดยโรงพยาบาลเก็บต้นฉบับ ส่วนสำเนาอีก 5 แผ่นผู้เก็บขนจะส่งต่อให้หน่วยงานต่างๆ ต่อไป ตช.02 เมื่อผู้เก็บขนไปยังสถานที่กำจัดมูลฝอยติดเชื้อจะเซ็นยืนยันว่ามูลฝอยติดเชื้อได้มาถึงแหล่งกำจัดขั้นสุดท้าย และเก็บใบ ตช.02 ไว้ที่แหล่งกำจัด ตช.03 เก็บไว้ที่ผู้เก็บขนมูลฝอยติดเชื้อ ตช.04 ส่งไปยัง อปท.ที่เป็นที่ตั้งของสถานที่กำจัดมูลฝอยติดเชื้อ ตช.05 ส่งไปยัง อปท.ที่เป็นที่ตั้งของ รพ. ตช.06 ส่งกลับไปยัง รพ.ที่ส่งมูลฝอยติดเชื้อเพื่อไปประกบกับใบแรกและยืนยันว่ามูลฝอยติดเชื้อไปถึงสถานที่กำจัด ตช.03 บ.เก็บขน ตช.04 อปท.ที่ตั้งกำจัด ตช.05 อปท.ที่ตั้ง รพ. ตช.01/2 รพ. ข้อจำกัด - สิ้นเปลือง ข้อมูลไม่ทันต่อเหตุการณ์ - สำเนาไม่ถูกนำส่งไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

5. กรมอนามัยDepartment of Health ระบบปัจจุบัน : โปรแกรมกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ (Manifest system) • ประเด็นสำคัญที่ต้องดำเนินการ • สถานบริการสาธารณสุข ต้อง บันทึกทะเบียนรถน้ำหนักมูลฝอย และ สถานที่ส่งกำจัด • บริษัทเก็บขนต้อง ขนส่งมูลฝอย ติดเชื้อ มาแหล่งกำจัดโดยไม่เปลี่ยนเส้นทาง • แหล่งกำจัดจะต้อง ตรวจสอบทะเบียนรถ และบันทึกน้ำหนักมูลฝอย ที่รถเก็บขนนำมากำจัด - เข้าระบบผู้ใช้งานโปรแกรม - ทำรายการบันทึกข้อมูล - เข้าระบบผู้ใช้งานโปรแกรม - ทำรายการบันทึกข้อมูล Program on web หลักการ รพ. บันทึกข้อมูลการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อลงในโปรแกรมทุกครั้งที่มีการส่งมูลฝอยติดเชื้อไปกำจัด ได้แก่ น้ำหนักมูลฝอยติดเชื้อ ผู้เก็บขน ทะเบียนรถเก็บขน สถานที่กำจัด อปท.ที่เป็นที่ตั้งของ รพ. และสถานที่กำจัด เมื่อมูลฝอยติดเชื้อไปยังสถานที่กำจัด มีการลงข้อมูลในโปรแกรมโดยบันทึกทะเบียนรถเก็บขน และน้ำหนักมูลฝอยติดเชื้อที่ได้รับ

6. กรมอนามัยDepartment of Health ระบบปัจจุบัน : โปรแกรมกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ (Manifest system) Print out to digitalform

7. กรมอนามัยDepartment of Health ระบบปัจจุบัน : โปรแกรมกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ (Manifest system) จำแนกข้อมูลรายโรงพยาบาล 1,700 เตียง =1.2 kg/เตียง/วัน

8. กรมอนามัยDepartment of Health ระบบปัจจุบัน : โปรแกรมกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ (Manifest system) จำแนกข้อมูลจำแนกรายเขต

9. กรมอนามัยDepartment of Health ระบบปัจจุบัน : โปรแกรมกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ (Manifest system) จำแนกข้อมูลรายจังหวัด

10. กรมอนามัยDepartment of Health ระบบปัจจุบัน : โปรแกรมกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ (Manifest system) จำแนกข้อมูลรายบริษัทเก็บขนและบริษัทกำจัด

11. กรมอนามัยDepartment of Health ระบบปัจจุบัน : โปรแกรมกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ (Manifest system) ปริมาณมูลฝอยติดเชื้อถูกนำไปกำจัดยัง อปท.

12. กรมอนามัยDepartment of Health ระบบปัจจุบัน : โปรแกรมกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ (Manifest system) ข้อดี ข้อจำกัด • เพิ่มประสิทธิภาพในการควบคุมกำกับติดตามการจัดการมูลฝอยติดเชื้อ • หน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถตรวจสอบข้อมูลปริมาณ มูลฝอยติดเชื้อได้ตลอดเวลา และนำข้อมูลไปใช้ในการ วางแผนการจัดการมูลฝอยติดเชื้อ • สะดวกต่อผู้ใช้งาน ได้ข้อมูลแบบ Real Time และทดแทนระบบเอกสารใบ Manifest ไม่ยุ่งยากกับการนำส่ง และเก็บรักษาเอกสาร • อปท.สามารถเข้ามามีส่วนร่วมในการควบคุมกำกับ • มีการ error ของข้อมูลได้ เนื่องจากเป็นการลงข้อมูลโดยผู้ปฏิบัติงาน • หาก รพ. ไม่มีการลงข้อมูลใน web จะไม่สามารถทราบข้อมูลมูลฝอยติดเชื้อที่เกิดขึ้นได้ • หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องให้ความร่วมมือในการลงข้อมูลใน web

13. กรมอนามัยDepartment of Health ระบบปัจจุบัน : โปรแกรมกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ (Manifest system) การดำเนินการต่อไป...เพื่อพัฒนาให้มีประสิทธิภาพ

14. กรมอนามัยDepartment of Health ระบบปัจจุบัน : โปรแกรมกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ (Manifest system) ร้อยละของโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุขที่ใช้งานโปรแกรม Manifest (958 แห่ง) หมายเหตุ : นับจากการเข้ามากรอกข้อมูลมูลฝอยติดเชื้อในระบบ Manifest อย่างน้อย 1 ครั้ง ข้อมูลตุลาคม 2560 – กันยายน 2561

15. กรมอนามัยDepartment of Health การพัฒนาระบบ Infectious Waste Digital Tracking System การดำเนินการปี 2561-2562 เพื่อศึกษาความเป็นไปได้ของการใช้ระบบ Digital Tracking System ในการกำกับติดตามการจัดการมูลฝอยติดเชื้อโดยการใช้ระบบ sensor ติดตามที่ถังมูลฝอยติดเชื้อ แนวคิด

16. กรมอนามัยDepartment of Health การพัฒนาระบบ Infectious Waste Digital Tracking System หลักการ Real Time Real Time • แหล่งกำจัด • แหล่งกำเนิด • ผู้เก็บขน Real Time

17. กรมอนามัยDepartment of Health การพัฒนาระบบ Infectious Waste Digital Tracking System พื้นที่ในการทดสอบระบบ : พื้นที่จังหวัดนนทบุรี ระยะเวลาดำเนินการ: ก.ค. – ต.ค. 2561 งบประมาณ: 500,000.- บาท • แหล่งกำเนิด (5 แห่ง) ผู้เก็บขน (3 แห่ง) แหล่งกำจัด (1 แห่ง) รพ.พระนั่งเกล้า รพ.บางใหญ่ รพ.บางกรวย รพ.เกษมราษฎร์ รัตนาธิเบศร์ รพ.กรุงไทย อบจ.นนทบุรี ทน.นนทบุรี ทน.ปากเกร็ด อบจ.นนทบุรี 02 03 01 ** สถานบริการการสาธารณสุข 38,298 แห่ง ขนาดใหญ่ 1,423 แห่ง ขนาดเล็ก 36,857 แห่ง ผู้เก็บขน 30 รายสถานที่กำจัด 11 แห่ง

18. กรมอนามัยDepartment of Health การพัฒนาระบบ Infectious Waste Digital Tracking System กรมอนามัยDepartment of Health การพัฒนาระบบกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ • ผู้เก็บขน (3 แห่ง) • แหล่งกำจัด (5 แห่ง) • แหล่งกำเนิด (5 แห่ง)

19. กรมอนามัยDepartment of Health การพัฒนาระบบ Infectious Waste Digital Tracking System http://manifest.anamai.moph.go.th/adminmanifest

20. กรมอนามัยDepartment of Health การพัฒนาระบบ Infectious Waste Digital Tracking System การดำเนินการทดสอบระบบปี 2562 หลักการ ทดสอบเปรียบเทียบระหว่างการเก็บขนและกำจัดในหน่วยงานภาคเอกชนและอปท. ทดสอบเปรียบเทียบระหว่างการเก็บขนโดยมีภาชนะรองรับ (ถัง) และเก็บขนโดยใช้ถุง ทดสอบเปรียบเทียบระหว่างการติดตั้งเครื่องชั่ง ณ แหล่งกำเนิดมูลฝอยติดเชื้อ และรถเก็บขนมูลฝอยติดเชื้อ พื้นที่ทดสอบ เก็บขนและกำจัดโดยภาคเอกชน บ.เอกชน จำนวน 2 แห่ง บ.โชติฐกรณ์พิบูลย์ จ.นครสวรรค์ รพ. จำนวน 7 แห่ง รพ.ในเขต จ.นนทบุรี จำนวน 3 แห่ง (พื้นที่ทดสอบเดิมในปี 2561) เก็บขนและกำจัดโดย อปท. อบจ.นนทบุรี อบจ.นนทบุรี

22. กรมอนามัยDepartment of Health การพัฒนาระบบ Infectious Waste Digital Tracking System ปัญหาและอุปสรรคในการทดสอบระบบปี 2561 01 สัญญาณ GPS ไม่ตรงกับพิกัดจริง น้ำหนักของมูลฝอยติดเชื้อระหว่างแหล่งกำเนิดและสถานที่กำจัดยังไม่ตรงกัน การประสานงาน การติดตั้ง เนื่องจากเป็นระบบใหม่การขอความร่วมมือจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเป็นไปได้ยาก ต้องมีการประสานงานหลายแห่งจึงจะได้พื้นที่ทดลอง และไม่มีเจ้าหน้าที่รับผิดชอบของ รพ. ในการประสานงานโดยตรง จึงทำให้เกิดความสับสน ต้องรอการตัดสินใจ และไม่สามารถดำเนินการได้อย่างรวดเร็ว สัญญาณ GPS ที่ทำการแจ้งเตือนตำแหน่งที่อยู่ของรถขนส่งมูลฝอยไม่ตรงกับตำแหน่งที่อยู่ ณ ปัจจุบันของรถขนส่งมูลฝอย เนื่องจากสัญญาณดาวเทียมรับสัญญาณได้ไม่ดี ผนังของบางพื้นที่ไม่สามารถยึดอุปกรณ์ไว้ได้ทำให้อุปกรณ์ที่ได้ทำการติดตั้งดังกล่าวตกหล่นลงมาเกิดความเสียหาย และยังพบว่าสายไฟของอุปกรณ์ต้นแบบไม่ได้มีอุปกรณ์สำหรับป้องกันสัตว์รบกวนจึงทำให้เกิดปัญหาหนูกัดสายไฟของเครื่องชั่งน้ำหนักที่ได้ทำการติดตั้งไว้ เกิดจากสาเหตุ 3 กรณี ได้แก่ เครื่องชั่งไม่เสถียร ปัจจัยทางกายภาพของวัสดุที่นำมาชั่ง และตัวผู้ปฏิบัติงาน 02 03 04

23. กรมอนามัยDepartment of Health การพัฒนาระบบ Infectious Waste Digital Tracking System ข้อเสนอต่อการพัฒนาระบบ • ประสานความร่วมมือกับกรมการขนส่งทางบก ในการควบคุมกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ ให้เป็นไปตาม พ.ร.บ.กรมการขนส่งทางบก • ปรับปรุงกฎกระทรวงว่าด้วยการกำจัดมูลฝอยติดเชื้อ พ.ศ.2545 หมวดการเก็บรวบรวม และเก็บขน ขยายพื้นที่และระยะเวลาในการทดสอบระบบ เพื่อให้มีการใช้งาน ตามสภาพการปฏิบัติงานจริงในปัจจุบัน 01 02 03

24. กรมอนามัยDepartment of Health การพัฒนาระบบกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อปี 2562 (ร่าง) เส้นทางการทดสอบระบบกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อปี 2562 เชียงใหม่ นนทบุรี แหล่งกำเนิด (3 แห่ง)- รพ.เวียงหนองล่อง (ลำพูน)- รพ.ดอยหล่อ (เชียงใหม่)- รพ.แม่วาง (เชียงใหม่)- รพ.วังเจ้า (ตาก) แหล่งกำเนิด (3 แห่ง)- รพ.บางกรวย (เดิม)- รพ. บางใหญ่ (เดิม)- (ต้องหา รพ.ใหม่) แหล่งกำเนิด (4 แห่ง)รพ.ในจังหวัดเชียงใหม่***จะมีการเก็บขนที่ รพ.สต. และคลินิกด้วย เก็บขนแบบถุงและมีการติดตั้งเครื่องชั่งบนรถเก็บขน เก็บขนแบบถังและมีการติดตั้งเครื่องชั่งณ แหล่งกำเนิด เก็บขนแบบถุงและมีการติดตั้งเครื่องชั่งณ แหล่งกำเนิด รถเก็บขนของ (1)บริษัท ส. เรืองโรจน์ รถเก็บขนของ (2)บริษัทนิวโชคอำนวย รถเก็บขนของ (3)อบจ. นนทบุรี แหล่งกำจัด (1 แห่ง)อบจ.นนทบุรีจ. นนทบุรี แหล่งกำจัด (1 แห่ง) บริษัทโชติฐกรณ์พิบูลย์จำกัดจ. นครสวรรค์

25. กรมอนามัยDepartment of Health การพัฒนาระบบกำกับการขนส่งมูลฝอยติดเชื้อ ค่าใช้จ่ายในการลงทุนปี 2561 วัสดุอุปกรณ์ • GPS Tracker • เครื่องละ 3,000 บาท • ค่าเช่าสัญญาณ GPS • เดือนละ 1,000 บาท • บัตรจำตัวเจ้าหน้าที่ RFID ใบละ 100 บาท • RFID ติดถังมูลฝอยติดเชื้อ • ชุดละ 50 บาท • ชุดเครื่องชั่งน้ำหนักขยะและจอแสดงผล • ชุดละ 50,000 บาท • ถังมูลฝอยติดเชื้อ • ใบละ 3,000 บาท • ค่า Internet Wi-fi • เดือนละ 1,000 บาท • ค่าจ้างพัฒนาระบบ • 1,500,000 บาท • ค่าบำรุงรักษา Server • ???? บุคลากร • ค่าใช้จ่ายในการฝึกอบรม • คนละ 500 บาท • ผู้แลระบบ • ???? ** สถานบริการการสาธารณสุข 38,298 แห่ง ขนาดใหญ่ 1,423 แห่ง ขนาดเล็ก 36,857 แห่ง ผู้เก็บขน 30 รายสถานที่กำจัด 11 แห่ง