ระบบข่าวกรอง การรายงานและเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเฝ้าระวังโรค

1. ระบบข่าวกรอง การรายงานและเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเฝ้าระวังโรค 22 มิถุนายน 2550 สสจ.นครปฐม

2. ขอบเขตการนำเสนอ • ความหมายของข่าวกรอง/นิยาม • นโยบายกรมควบคุมโรค • แนวทางการจัดทำข่าวกรอง

3. ความหมายของข่าวกรอง ข่าวกรองด้านสาธารณสุข ???

4. ข่าวกรอง • intelligence (1) - N. - ความฉลาดSyn. :: brain; intellect; mentality • intelligence (2) - N. - หน่วยสืบราชการลับSyn. :: secret • intelligence (3) - N. - การสืบราชการลับ • intelligence (4) - N. - ข่าวกรอง

5. ความหมายของ “ข่าวกรอง” • ข่าวที่ได้ตรวจสอบหลักฐานแล้วว่าเป็นข่าวที่เชื่อถือได้(จาก http://lexitron.nectec.or.th) • ข่าวที่ประเมินค่าความเป็นจริง ความหมาย และความสำคัญแล้ว • ความรู้ที่จำเป็นต้องทราบ เพื่อใช้เป็นพื้นฐานในการตัดสินใจดำเนินการใด ๆ โดยมุ่งให้เกิดประโยชน์สูงสุด และสูญเสียให้น้อยที่สุด (ปปส.)

6. ข่าวกรอง • ข่าวกรองด้านความมั่นคง • ข่าวกรองด้านเศรษฐกิจ-ธุรกิจ • ข่าวกรองทางสาธารณสุข • ...........

7. ข่าวกรองด้านความมั่นคงข่าวกรองด้านความมั่นคง

8. ข่าวกรองด้านความมั่นคงข่าวกรองด้านความมั่นคง ระดับความเสี่ยง กลุ่มโรค-โรค สถานที่

9. ข่าวกรองด้านความมั่นคงข่าวกรองด้านความมั่นคง เพิ่มเติมข้อมูลที่เป็นปัจจุบัน

10. ข่าวกรองทางธุรกิจBUSINESS INTELLIGENCE (BI) • The Intelligence function offers: • strategic decision support • objective analysis and advice • forecasting of change in the competitive environment • options for action -- positioning for advantage • “ tailor information in order to support a specific decision by a specific customer.” • (Open Source Intelligence : Professional Handbook 1.0. Available from: URL: http://www.oss.net/Proceedings/ 96Vol1/)

11. Public Health “Residencies” at CDC,USA • Epidemic Intelligence Service • Preventive Medicine Residency/Fellowship • Prevention Effectiveness Fellowship • Public Health Informatics Fellowship • Public Health Prevention Service • Emerging Leaders Program • Presidential Management Fellowship

12. Epidemic Intelligence Service (EIS) • 2-year postgraduate “fellowship” program • Started in 1951 • Applied epidemiology • Training and service • EIS class size = ~75-80 officers per year • 25-30% assigned to state/local health departments

13. 2006 Field-Based EIS Officers Blaney* Rey** Gulati* Laney* Jarman** Holzbauer* Schumacher** Haley** Schaffzin** Wendel** Sosa** Gershman** Luce** Chen* Gutelius* Nguyen** Dufficy* Cooper* Buss* Langer* Barry** Trevino* Glenshaw* Grant** Hall* Boehmer* Bamberg** Patel** Mirchandani** Huang** Weiser** Kim* Yuan** Chai* Beavers* Moore* Carpenter** Wendelboe* Christian* Ehrhardt* IHS Kun** Wiersma* Deshpande** Dubray* Su* Brunkard* Fagan* * 1st year EIS Officers (n=26) ** 2nd year EIS Officers (n=21) Cities listed: New York City, Washington D.C., Denver, San Francisco, Los Angeles and San Diego

14. เฝ้าระวังและสอบสวนโรคเฝ้าระวังและสอบสวนโรค ข่าวกรอง เครือข่ายการเฝ้าระวังโรค Field Epidemiology Training Program SRRT 1030 ทีม 76 จังหวัด ปีละ 5-7 คน

15. กรมควบคุมโรค คำสั่งกรมฯ ที่ 603 / 49 ลงวันที่ 28 ส.ค. 49 คณะกรรมการ คณะทำงานจัดทำฯแผนที่ยุทธศาสตร์ กรมฯ ปี 50-53 ประธาน อธิบดี เลขาฯ CCO (รองอธิบดี นพ. ณรงค์) 3. กลุ่มพัฒนาตอบโต้ ภาวะฉุกเฉินฯ ประธาน ผู้ทรงฯ เกรียงศักดิ์ 1. กลุ่มพัฒนานโยบายฯ ประธาน ผู้ทรงฯ จรูญ 2. กลุ่มพัฒนาข่าวกรองฯ ประธาน ผู้ทรงฯ สราวุธ 4. กลุ่มพัฒนาสื่อสารฯ ประธาน ผู้ทรงฯ เพชรศรี 5. กลุ่มพัฒนาหลักสูตรฯ ประธาน ผู้ทรงฯ อนุพงศ์ 6. กลุ่มพัฒนาการวิจัย ประธาน ผู้ทรงฯ ศุภชัย 7. กลุ่มพัฒนาองค์กร ประธาน รองฯ สมชัย

16. ข่าวกรองในการเฝ้าระวังโรคการตอบโต้ภาวะฉุกเฉินข่าวกรองในการเฝ้าระวังโรคการตอบโต้ภาวะฉุกเฉิน • Epidemiological Surveillance • Data collection • Analysis • Interpretation • Dissemination • Community Diagnosis • Priority setting • Planning & Problem solving Outbreak Investigation & Control ถูกต้อง ครบถ้วน ทันเวลา SRRT Outbreak • Intelligence  Alarming Impact PHERT • Emergency Planning & Response • Incident Command System • Establishing surveillance system in PHE • Intervention in PHEs/ Integrating PHE • Communication/Reports • Transfer & Delegate responsibilities • Mitigation • Risks Reduction • Prevention • Preparedness ถูกต้อง ครบถ้วน ทันเวลา

17. “ข่าวกรองโรคและภัยคุกคามสุขภาพ”“ข่าวกรองโรคและภัยคุกคามสุขภาพ” • หมายถึง • ข่าวสารเชิงยุทธศาสตร์(Strategic Information) เป็นข้อมูลข่าวสารสำหรับชี้ทิศทางและกำกับนโยบายและ ยุทธศาสตร์ในการควบคุมโรคและภัยคุกคามสุขภาพ ข่าวกรองเพื่อเตือนภัย • ข่าวกรองโรค/ภัย (กลุ่มข่าวกรองฯ) • การตอบ Determinants (เหตุปัจจัย) ให้ได้ • คาดการณ์แนวโน้มและผลกระทบที่จะเกิดขึ้น (ระยะสั้น/ยาว) • ทางเลือกในการควบคุม/ป้องกันโรค ข่าวกรองเพื่อหามาตรการควบคุมป้องกันโรค ข่าวกรองเพื่อวางนโยบาย

18. ROAD MAP ข่าวกรอง 2550 2551 2552 2553 กลุ่มปัญหา Chemical จัดวาง เครือข่าย ฐานข้อมูล ข่าวกรอง ข่าวกรองเตือนภัย ข่าวกรองมาตรการ ข่าวกรองนโยบาย กำหนดปัญหา ฐาน ข้อมูล ข่าวกรอง Injuries จัดวาง เครือข่าย ข่าวกรองเตือนภัย ข่าวกรองมาตรการ ข่าวกรองนโยบาย กำหนดปัญหา ฐาน ข้อมูล ข่าวกรอง จัดวาง เครือข่าย ข่าวกรองเตือนภัย ข่าวกรองมาตรการ ข่าวกรองนโยบาย Natural disaster กำหนดปัญหา ฐาน ข้อมูล ข่าวกรอง ฐานข้อมูลข่าวกรอง กำหนดปัญหา จัดวางเครือข่าย ข่าวกรองเตือนภัย ข่าวกรองนโยบาย Silent killer NCD/AIDS/TB/STI ข่าวกรองมาตรการ Epidemic prone diseases ข่าวกรองนโยบาย กำหนดปัญหา ฐาน ข้อมูล ข่าวกรอง ข่าวกรองมาตรการ จัดวางเครือข่าย ข่าวกรองเตือนภัย

19. แนวทางการจัดทำข่าวกรองแนวทางการจัดทำข่าวกรอง

20. จัดทำฐานข้อมูลข่าวกรองจัดทำฐานข้อมูลข่าวกรอง กระบวนการข่าวกรอง กำหนดปัญหา • กำหนดปัญหา/โรค ที่ต้องใช้ข่าวกรอง • จัดทำฐานข้อมูลรวมที่จำเป็นในการทำข่าวกรอง (แต่ละปัญหา)/ทำ checklist ข้อมูลข่าวสารที่ต้องใช้ หน่วยงานและช่องทางที่จะได้ข้อมูล • สร้างเครือข่ายระหว่างหน่วยงานเจ้าของข้อมูล • จัดหาและประเมินความถูกต้องของข้อมูลข่าวสารตามรายการ • การสอบสวนหาข้อเท็จจริงเพิ่มเติม • สรุปสาระสำคัญของข้อมูลข่าวสารที่เข้าสู่ฐานข้อมูลข่าวกรอง (ตามระยะเวลาที่กำหนด) • ประเมินค่าของข่าวสาร / ความสอดคล้องของแหล่งข้อมูลและองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้อง • สรุปความ และวิเคราะห์ทางเลือกในการแก้ไข • จัดชั้นความสำคัญและเสนอข่าวกรองให้ผู้บริหาร และผู้เกี่ยวข้องทราบ จัดวางเครือข่ายข้อมูล/ข่ายเฝ้าระวังฯ กรรมวิธีข่าวกรองและเผยแพร่

21. ใช้เป็นพื้นฐานในการตัดสินใจ ใช้เป็นพื้นฐานในการตัดสินใจ พัฒนากระบวนการ ผลการเฝ้าระวังโรค/พฤติกรรม/.. รายงานผล การสอบสวนโรค รายงาน การศึกษา /วิจัย ข้อมูลข่าวสารอื่นที่เกี่ยวข้องกับโรคนั้นๆ การตีความ (interpretation) การสนธิ (integration) การวิเคราะห์ (analysis) การประเมินค่า (evaluation) การจัดเก็บ (recording) การคัดเลือก (selection) ข่าวกรอง (Intelligence) พัฒนา คน - ทีม ข่าวสาร (Information) ข้อมูล (data) พัฒนาของเดิมที่มีอยู่-surveillance,SRRT

22. ข้อมูลที่ใช้ในการทำข่าวกรอง???ข้อมูลที่ใช้ในการทำข่าวกรอง???

23. ตัวอย่าง ข้อมูลข่าวสารที่ใช้กับ AFP • ข้อมูลผู้ป่วย AFP, Polio • ข้อมูลโรค EPI อื่น ๆ • ข้อมูล Coverage ของ OPV, NIDs • ข้อมูลของประเทศเพื่อนบ้าน – ต่างประเทศ : การระบาด มาตรการดำเนินการ • ข้อมูลประชากร

24. ข้อมูลการทำข่าวกรองไข้หวัดนก 1. ข้อมูลเฝ้าระวัง (เชื้อ , คน, สัตว์) รวม outbreak - Lab คน (กรมวิทย์, ศิริราช, biotech) - Lab สัตว์ (กรมปศุสัตว์, กรมอุทยานแห่งชาติ, จุฬา, เกษตร, มหิดล) - Outbreak (สนร, กรมปศุสัตว์) - ข้อมูลเฝ้าระวัง คน- ไข้หวัดนก, ไข้หวัดใหญ่, ปอดอักเสบ (สนร, สบส - อสม, CDC/IEIP) - ข้อมูลเฝ้าระวัง สัตว์ (กรมปศุสัตว์, กรมอุทยานแห่งชาติ, สบส-อสม) - งานวิจัย (สขญ.) - ข้อมูลเฝ้าระวัง (เชื้อ , คน, สัตว์) รวม outbreak ในต่างประเทศ (WHO, OIE, สำนักข่าวกรองแห่งชาติ, promed) - ข่าวสื่อมวลชน/ประชาชน 2. Intervention (treatment, prevention & control, SRRT) - Treatment ยา, การดื้อยา, guideline, stock (คน, สัตว์) (กรมแพทย์, สขญ. สนต., กรมวิทย์, อย., กรมปศุสัตว์) - prevention & control, measure, policy (วัคซีน, PPE,) (สขญ. สนต., กรมปศุสัตว์) - SRRT (สนร.) 3. Risk communication - มาตรการที่มีดำเนินการในการสื่อสาร (สขญ.) - KAP & Control measure สขญ. สบส. (กองสุขศึกษา) อย. สนต. ศูนย์สารนิเทศ 4. preparedness - guideline & exercise สขญ สนต มูลนิธิไข้หวัดใหญ่ - War room กรมคร./กระทรวง/SAC-Strategic Advisory Committee - แผนยุทธศาสตร์ AI & PI 5. อื่นๆ เช่น การส่งออก,

25. ไข้เลือดออก สำนักระบาด คำถามในการประชุมครั้งหนึ่ง • จำนวนผู้ป่วยมีเท่าไหร่ (อดีต ปัจจุบัน) • ประเทศ • การระบาด/จังหวัดที่เกิดเหตุการณ์ • เชื้ออะไร • ที่ระบาดรอบประเทศ มีไหม ประเทศอะไร มีจำนวนผู้ป่วยกี่คน เชื้ออะไร • มาตรการป้องกันควบคุมโรคมีอะไรใหม่-ปัญหาอยู่ตรงไหน สสจ ข้อมูลการระบาด สำนักฯโรคติดต่อนำโดยแมลง

26. สถานการณ์

27. คำถาม • โรคที่จะเกิดจากภาวะหมอกควัน มีอะไรได้บ้าง กลุ่มเสี่ยงที่จะเกิดโรค เกิดเมื่อไหร่...... • วิธีการป้องกัน ? • คำถามเฉพาะ • โอกาสที่จะเกิดในพื้นที่รับผิดชอบ • มาตรการป้องกันมีอยู่แล้วหรือไม่ • ถ้ามี พร้อมใช้หรือไม่ • ถ้าไม่มี จัดหา อย่างไร กระจายอย่างไร

28. องค์ประกอบของหมอกควันองค์ประกอบของหมอกควัน ก๊าซ - Co , SO2 . - O3 , H2S ฝุ่น > 10 μ ฝุ่น < 10 μ หรือ PM10 (Particulate Matter) ซึ่งประกอบด้วย • Hydrocarbon ต่างๆ • Polycyclic Aromatic Hydrocarbon (PAH) เกิดจากการเผาไหม้ไม่สมบูรณ์ • Dioxin เกิดจากการเผาไหม้พลาสติก

29. กลุ่มเสี่ยง คนชรา, เด็ก, สตรีมีครรภ์ ผู้ที่เป็นโรคหอบหืด โรคทางเดินหายใจ ผู้ที่เป็นโรคปอด ผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้ คนงานในโรงโม่หิน / ก่อสร้าง / ดับไฟป่า โรคที่อาจเกิดขึ้นได้ โรคระบบทางเดินหายใจ โรคผิวหนัง โรคหัวใจ โรคและกลุ่มเสี่ยง ทำอย่างไรถึงจะทราบว่า หมอกควัน มีผลกระทบต่อสุขภาพจริง

30. จำนวนผู้ป่วย ณ วันที่ 17 มีนาคม 2550 เชียงใหม่ 1370 ราย เชียงราย 1780 ราย แม่ฮ่องสอน 416 ราย พะเยา น่าน ลำปาง 874 ราย ลำ พูน แพร่ อุตรดิตถ์ เลย สุโขทัย พิษณุโลก ตาก ชัยภูมิ

31. จำนวนผู้ป่วย ณ วันที่ 18 มีนาคม 2550 เชียงใหม่ 4514 ราย เชียงราย 11148 ราย • ระบบข้อมูลที่มีอยู่บอกได้หรือไม่ • จำเป็นต้องสร้างระบบเฝ้าระวังใหม่หรือไม่ แม่ฮ่องสอน 3541 ราย พะเยา 1174 ราย ลำปาง 5070 ราย น่าน 154 ราย แพร่ อุตรดิตถ์ ลำพูน 9168 ราย เลย สุโขทัย พิษณุโลก ตาก ชัยภูมิ

32. ปัญหา 1.เครื่อง Certified mask มี 2 แห่ง - ฐานทัพอากาศ - บริษัท 3M 2.การพิสูจน์มลพิษที่ทำให้เกิดโรคร้าย 2 ตัวที่ไทยยังตรวจไม่ได้ • Dioxin ปัจจุบันส่ง ญี่ปุ่น USA • PAH=Polycyclic Aromatic Hydrocarbon • ขอให้กรมวิทย์ช่วยพัฒนาวิธีการตรวจ

33. สรุป นำเสนอในที่ประชุม รับฟังความเห็น/ตอบคำถาม การฝึกตรวจสอบข่าว ทบทวนทฤษฎีของโรคนั้น • ความน่าเชื่อถือของแหล่งข้อมูล/ • ความจำเพาะของการวินิจฉัย • ขนาดปัญหา • สาเหตุการเกิดโรค • การควบคุมโรคที่ทำไปแล้ว ตัดสินใจว่าต้องดำเนินการเพิ่มเติมหรือไม่

34. ข่าวกรองด้านโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ข่าวกรองด้านโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ • ข้อมูลการป่วย/ตาย • ข้อมูลเชื้อ • ข้อมูลการรักษา • ข้อมูลด้านการแพร่กระจายของเชื้อ • ข้อมูลด้านมาตรการป้องกัน • ข้อมูลประชากร • ….. • ……etc.

35. ข้อมูลการป่วย-ตาย รายงาน ก1- ก2 รายงานเฝ้าระวังโรค 506 ข้อมูลโรงพยาบาล 12 แฟ้ม ข้อมูลจากสปสช …. ข้อมูลเชื้อ ชนิดของเชื้อที่มีอยู่ในประเทศ แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของเชื้อ การดื้อยา วิธีการตรวจหาเชื้อ สถานที่ตรวจ มาตรฐานการตรวจ ข่าวกรองด้านโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ การรักษา • การกระจายของยา • หลักประกันสุขภาพ • ร้านขายยา • ประสิทธิภาพของยา • การติดตามผลการรักษา

36. การติดต่อ-แพร่เชื้อ วิธีการแพร่กระจายเชื้อ Textbook ทางอ้อม –ขนาดของปัญหา ข่าวข่มขืน ข่าวเด็กแรกเกิดถูกทอดทิ้ง ข่าวคลิปวิดีโอ-ดารา-วัยรุ่น-มหา’ลัย แหล่งแพร่ สำรวจ แบบเดิม/แนวทางใหม่ มาตรการป้องกัน-ควบคุมโรค Condom 100% Safed sex No sex …. ข่าวกรองด้านโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ Direct contact

37. Death Disability recover ข่าวกรองวัณโรค • ข้อมูลป่วยตาย • ข้อมูลเชื้อ • ข้อมูลของการแพร่กระจายเชื้อ • ข้อมูลการรักษา/ระบบยา/ผลการรักษา • มาตรการการป้องกันควบคุมโรค • ข่าวการระบาด • ข้อมูลประชากร

38. Risk behaviors HIV Sentinel Sero-surveillance HIV incidence Drug resistant HIV infections Mother to child Report 506/1 AIDS cases 2004 2001 1995 1989 1983 HIV/AIDS Surveillance in Thailand Behavioral surveillance

39. การประมวลและวิเคราะห์ข่าวกรองในการป้องกันและแก้ไขปัญหาเอดส์การประมวลและวิเคราะห์ข่าวกรองในการป้องกันและแก้ไขปัญหาเอดส์ • ด้านข้อมูลทางวิทยาศาสตร์และชีววิทยาของเอดส์ • ด้านข้อมูลทางสังคม และพฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับเอดส์ • ด้านข้อมูลทางระบาดวิทยาและสถานการณ์เอดส์ • ด้านข้อมูลด้านระบบและโครงสร้างบริการป้องกันและแก้ไขปัญหา • ด้านข้อมูลบุคลากรและสมรรถนะ • ด้านข้อมูลกลยุทธและวิธีการดำเนินงาน รวมทั้งทางเลือก • ด้านข้อมูลความต้องการของประชาชน ชุมชน และ เครือข่าย

40. คำถาม ????? • ข้อมูลแต่ละด้านนั้น ใครเป็นคนจัดทำและวิเคราะห์ • ระยะเวลา-ความถี่ของการจัดหาข้อมูล • วิธีการสรุปเป็นภาพรวมของข่าวกรอง Who && how

41. เทคโนโลยีที่ใช้ในงานข่าวกรองเทคโนโลยีที่ใช้ในงานข่าวกรอง

42. เทคโนโลยีที่ใช้ในงานข่าวกรองเทคโนโลยีที่ใช้ในงานข่าวกรอง การตีความ (interpretation) การสนธิ (integration) การวิเคราะห์ (analysis) การประเมินค่า (evaluation) การจัดเก็บ (recording) การคัดเลือก (selection) • โปรแกรมจัดเก็บ • -Ms. • -web appli. • -etc.

43. เทคโนโลยีที่ใช้จัดเก็บข้อมูลเทคโนโลยีที่ใช้จัดเก็บข้อมูล outbreak AI

44. เทคโนโลยีที่ใช้ในงานข่าวกรองเทคโนโลยีที่ใช้ในงานข่าวกรอง การตีความ (interpretation) การสนธิ (integration) การวิเคราะห์ (analysis) การประเมินค่า (evaluation) การจัดเก็บ (recording) การคัดเลือก (selection) • โปรแกรมวิเคราะห์ • -Epiinfo • -SPSS • -Stata • -MSexcel-access • -…. • เทคโนโลยีการทำนายอนาคต • -Mathematical Model • -GIS-Spatial analysis + • โปรแกรมจัดเก็บ • -Ms. • -web appli.

45. การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีกับข่าวกรองการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีกับข่าวกรอง • Computational Epidemiology (ระบาดวิทยาเชิงคำนวณ) • แบบจำลองทางคณิตศาสตร์(Mathematical Model) • การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพื้นที่ (Spatial Analysis)

46. Concepts of Computational Epidemiology Epidemiology (Surveillance) • Epidemiology Data • Disease Models • Public Health Policy Geography (GIS) Computer Science • GIS Data • Demographics • Census Data • Simulation • Comp. Infrastructure • Visualization Computational Epidemiology

47. Commercial Arcview Mapinfo Open source/freewares Health mapper Epimap SigEPi SavGIS QuantumGIS NRDB(Natural Resources Database) Mapserver GIS-Spatial Analysis

48. เทคโนโลยีที่ใช้ในงานข่าวกรองเทคโนโลยีที่ใช้ในงานข่าวกรอง ข่าวกรอง • การนำไปใช้ • เตือนภัย • มาตรการ • นโยบาย Alert system การตีความ (interpretation) การสนธิ (integration) การวิเคราะห์ (analysis) การประเมินค่า (evaluation) การจัดเก็บ (recording) การคัดเลือก (selection) • เทคโนโลยีการทำนายอนาคต • -Mathematical Model • -GIS-Spatial analysis • โปรแกรมวิเคราะห์ • -Epiinfo • -SPSS • -Stata • -MSexcel-access • -…. + • โปรแกรมจัดเก็บ • -Ms. • -web appli.

49. บทสรุป

50. Technology