INLEIDING TOT HET RECHT PRIVAATRECHT

1. INLEIDING TOT HET RECHTPRIVAATRECHT Thema 4a Vorderingsrechten uit overeenkomst Prof. dr. Rogier de Corte 1ste Bac PSW – academiejaar 2003-04 Inleiding Thema 4a 24 november 2005

2. vorderingsrechten uit overeenkomst • situering • bronnen • uit overeenkomst • einde • reeks basisbegrippen

3. I - Situering • situering binnen het geheel van het privaatrecht • situering binnen het begrippenkader

4. A. Situering de mens samenleving privaat recht de zaak vermogen-goed-eigendom vorderingen uit onrechtmatige daaduit overeenkomst

5. B. Basisbegrippen man-vrouwbediende-fiscusaannemerautomolist • verbintenis • overeenkomst • contract • schuldenaar - schuldeiser • middelen- resultaatsverbintenis open systeem strafrecht – gesloten systeem

6. II - Bronnen • door de wet • uit onrechtmatige daad • uit overeenkomst • enkele bijzondere gevallen: afzonderlijke bronnen eenzijdige wilsuiting zaakwaarneming onverschuldigde betaling vermogensverschuiving

7. A. eenzijdige wilsuiting  gevallen in de wet bepaald erkenning van een kind aanvaarding/verwerping van een nalatenschap aangifte van inkomstenbelasting …..  buiten die gevallen? ja

8. eenzijdige wil een persoon is gebonden door zowel een openbaar als een individueel aanbod hij moet zijn aanbod gedurende redelijke termijn gestand doen voorbeelden openbaar aanbodvoorbeelden individueel aanbod

9. B. zaakwaarneming spontaan de zaak waarnemen van iemand anders die er zelf niet toe in staat is de meester moet de zaakwaarnemer schadeloos stellen voor de nuttige en noodzakelijke uitgaven

10. C. onverschuldigde betaling bij vergissing iets ontvangen voor iemand anders geld een goed ….. hij die bij vergissing heeft ontvangen moet terugbetalen

11. onverschuldigde betaling - 2 Wet Handelspraktijkenafgedwongen aankoop Art. 76.Het is verboden iemand, zonder dat hij hierom eerstheeft verzocht, enig product toe te zenden met het verzoek dit tegen betaling van zijn prijs te verwerven of het anders, zelfs kosteloos, aan de afzender terug te zenden.In geen geval is de geadresseerde verplicht het toegezonden product te betalen noch het product terug te zenden, ...

12. D. vermogensverschuiving er is een ongerechtvaardigde vermogensverschuiving wanneer een persoon zich verrijkt ingevolge de verarming van een ander, zonder dat hiertoe een rechtsgrond bestaatvb. 1 brandstof geleverd bij verkeerd persoon en brandstof verbruiktvb. 2 werken uitgevoerd en contract nadien vernietigd het verrijkte vermogen moet het verarmde compenseren tot beloop van de verrijking

13. III - Verbintenissen uit overeenkomst • totstandkoming • geldigheid • basispijlers • gevolgen

14. A. Totstandkoming - soorten verbintenis uit overeenkomst - hoe komt een verbintenis tot stand- welke zijn de voornaamste soorten van verbintenissen

15. § 1 - totstandkoming er bestaat een grote variëteit aan verbintenissen, feitelijke overeenkomsten toetredingscontract standaardcontract onderhandelde overeenkomsten

16. totstandkoming ze hebben dezelfde grondslag een wilsuiting die een afgewerkt voorstelcontract omvat aanbod wat wilsuiting met aanvaarding van aanbod aanvaarding watwanneer kennisname van aanvaarding

17. totstandkoming onderhandelingen wat? niet steeds duidelijkaansprakelijkheidinformatie geruisloos ontstaan van verbintenis

18. § 2 - soorten # wederkerige eenzijdige# onder bezwarende titel om niet# vergeldende kanscontracten# benoemde onbenoemde# intuïtu personae intuïtu pecuniae# aflopende langdurige

19. B. Geldigheid onder welke voorwaarden brengen rechtshandelingen rechtsgevolgen teweeg tussen de betrokkenen? toestemmingvertrouwenhandelingsbekwaamheideen voorwerpeen geoorloofde oorzaak

20. a - toestemming «een wil» bewustrechtsgevolgen beogen

21.  geen toestemming er zijn gevallen waar er GEEN toestemming is en dan is er ook geen rechtshandeling(de rechter zal zo nodig de nietigheid uitspreken)  bij een misverstand  in geval van krankzinnigheid  In geval van discrepantie tussen reële en uitgedrukte wil vertrouwensleer

22.  wilsgebreken er is een wil, maar aan de wilsuiting kleven gebrekenin de gevallen waarin de wet de wilsgebreken aanvaardt, kan de rechter de rechtshandeling nietig verklaren wegens wilsgebrek de persoon in wiens hoofde een wilsgebrek bestaat, wordt door de rechter beschermd dwalingbedroggeweld

23. (1) dwaling de vergissing bij één of meerdere partijen over een essentieel onderdeel van de rechtshandeling wat voorwaarden 1. over een essentieel element2. verschoonbare vergissing voorbeeld 1. bij aankoop van schilderij2. bij aankoop keukengerei art. 1114 BW

24. (2) bedrog de vergissing over een essentieel onderdeel van de rechtshandeling uitgelokt door wederparij wat voorwaarden 1.vergissing over een essentieel element2. uitgelokt door list of kunstgreep van tegenpartij voorbeeld bij aankoop van schilderij

25. (3) geweld het toestemmen na geweld of bedreiging wat voorwaarden 1. redelijk persoon doen vrezen2. voor aanzienlijk kwaad voorbeeld niet vrees voor vader of moeder: art. 1114 BW

26. b - vertrouwen geen toestemminggeen rechtshandeling vertrouwensleer

27. c - handelingsbekwaam het recht om zelf de eigen rechten te mogen uitoefenen rechtspersonenja de mensja 1. minderjarigen2. na vonnis - krankzinnige - verlengde minderjarige …

28. d - voorwerp elke rechtshandeling heeft tot doel rechtsgevolgen teweeg te brengen voor «iets», d.i. het voorwerp van de rechtshandeling 1. moet mogelijk zijn2. moet bepaald of bepaalbaar zijn3. moet geoorloofd zijn

29. e - oorzaak determinerend motief of doorslaggevende beweegreden geoorloofd zijnaanwezig zijn een materieel abstracte verbintenis is niet geldig

30. C. Pijlers de 5 grondslagen van het verbintenissenrecht uit overeenkomst zijn: wilsautonomieconsensualismebindende krachtgoede trouwgeldigheid elektronische contracten

31. § 1 - wilsautonomie • vrijheid om al dan niet te contracteren • vrijheid om contractpartij te kiezen • vrijheid om de inhoud te bepalen monopoliesdiscriminatie openbare orde en goede zedenonevenwichtige contractencontractinstellingconsumentenbeschermingstandaardcontracten toetredingscontracten

32. § 2 - consensualisme contracten zijn consensueel d.w.z. ze bestaan rechtsgeldig enkel door het akkoord van de partijen (consensus), d.w.z. zonder bijkomende vormvereisten (zoals tussenkomst van een openbaar ambtenaar, het opmaken van een geschrift, ….) vormelijke contractenreële contractenconsumentenwaarborgenbewijsrecht uitzonderingen

33. § 3 - bindende kracht art. 1134 B.W.een tussen partijen geldig gesloten contract geldt voor hen als wet art. 80 WHPverkoop op afstand uitzondering verzakingsrechtopzeggingimprevisieleer

34. verzakingsrecht Art. 80. WHP § 1 Bij elke overeenkomst op afstand beschikt de consument over een termijn van ten minste zeven werkdagen waarbinnen hij de overeenkomst kan verzaken. Hij kan dit recht uitoefenen zonder betaling van een boete en zonder opgave van motief.

35. § 4 - goede trouw de inhoud, de interpretatie en de uitvoering van een contract wordt niet bepaald door de letter van het contract maar door de goede trouw

36. § 5 - elektronische contracten wet 11 maart 2003 de geldigheid is erkend door:- enerzijds de erkenning van de elektronsiche handtekening- anderszijds door het opheffen van discriminerende vormvereisten

37. D. Gevolgen tussen partijen verbintenissen moeten worden uitgevoerd bij niet-uitvoering# moet de niet-uitvoering worden vastgesteld# moeten de verplichtingen van de SA worden omschreven# moeten de rechten van de SE worden vastgelegd ook hierover kunnen de partijen overeenkomen ….

38. § 1 - uitvoeren en niet-uitvoeren 1. wanneer is er niet-uitvoering - verschil bij resultaatsverbintenis en middelenverbintenis 2. in mora-stelling in gebrekestelling aanmaning wathoewanneergevolgen uitzonderingen vanaf nu bevindt de SA zich in gebreke

39. § 2 - wettelijk stelsel wat is de situatie van de SA?wat is de situatie van de SE?

40. a - rechtspositie schuldenaar na de ingebrekestelling moet de schuldenaar presteren, behalve in geval van overmacht

41. b - rechtspositie schuldeiser • t.a.v. de persoon van de SA • t.a.v. zijn eigen prestaties: ENAC • naar de rechter stappen

42. 1 - niet uitvoeren op persoon de schuldeiser heeft alleen het vermogen van zijn schuldenaar tot onderpand en niet diens persoonart. 7 Hyp. W.

43. 2 - ENAC Exceptio Non Adimpleti Contractus de exceptie van 'het niet gelijk oversteken'- helpt slechts tijdelijk- kan soms zeer efficiënt zijn- voorkomt grotere schade

44. 3- naar rechter stappen indien de SA na een aanmaning niet wil uitvoeren en de partijen hun meningsverschil niet zelf kunnen oplossen dan rest er nog één oplossing: de rechterde SE dagvaardt zijn SA voor de rechterhij moet kiezen, hij vraagt- ofwel de gedwongen uitvoering- ofwel de ontbinding van de overeenkomst- heeft steeds recht op schadevergoeding

45. rechter-a gedwongen uitvoering in natura bij equivalent

46. rechter-b gedwongen uitvoering in naturade eerste mogelijkheid bestaat erin dat de SE de gedwongen uitvoering van de verbintenis vordert in natura, voor zover het zinvol is:- bijv. afbraak, ….- bijv. door een derde laten uitvoeren op kosten SA- dwangsom

47. rechter-c gedwongen uitvoering bij equivalentbetaling van een geldsom i.p.v. de prestatie

48. rechter-d ontbindingde tweede mogelijkheid bestaat erin dat de SE de ontbinding van de overeenkomst vraagt wegens wanprestatie van de SA en dan wordt het voorwerp van de verbintenis vervangen door een schadevergoeding

49. rechter-e schadevergoedingde SE heeft in alle gevallen recht op vergoeding van de schade ingevolge niet uitvoering;indien de SA te kwader trouw is moet ook de niet voorzienbare schade worden vergoed, anders enkel de voorzienbare

50. rechter-f termijn van respijt de rechter heeft een ruime bevoegdheid om aan een ongelukkige SA termijnen van respijt toe te kennen;bijv. een som afbetalen in maandelijkse afbetalingen i.v.p. in eenmaal art. 1244 B.W.