Byrjendalæsi

1. Byrjendalæsi Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

2. Yfirlit • Klára myndband 10 mín • Grunnur • samvirk nálgun • almennt samantekt um BL • Val á bókum • Lesskilningur og orðaforði Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

3. Samvirk nálgun • Eindaraðferð • Heildaraðferð • Samvirk nálgun fellur mitt á milli eindaraðferðar og heildaraðferðar og tekur það besta úr báðum. • Árangursrík lestrarkennsla ætti að samþætta hina mörgu þætti málsins; lestur, ritun, tal og hlustun. • Í byrjendalæsi er unnið út frá merkingabærum texta, byrjað á heildinni en sundurgreinandi vinna næsta skref í ferlinu. Í lokin er svo enduruppbygging. Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

4. Er byrjendalæsi gæðaaðferð? • Gæðaaðferðir bera mörg einkenni málheildaraðferða, sem skapa umhverfi sem er ríkt að letri og máli. Lesið er upphátt fyrir nemendur úr bókmenntum og fræðitexta og efnið rætt við nemendur. Leiðin að sjálfstæðum lestri er í gegnum úrval af hágæða texta, ritun til samskipta og fjölbreytilegum þátttökulestri. Inn í slíka nálgun þarf að flétta hljóðvitund, samband stafs og hljóðs, leturvitund, skoðun á orðum og myndun orða og sjálfsmati (Honig, B. 1996. Teaching our children to read. The Role of skills in a comprehensive rading program). Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

5. Byrjendalæsi - samantekt • samvirk kennsluaðferð • samþætting tals, hlustunar, lesturs og ritunar • tileinkun orðaforða • gæðatexti • tæknileg vinna sprottin úr textanum (Rósa Eggertsdóttir, 2007) Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

6. Þrepin þrjú • 1. þrep Inntak texta • Gæðatexti – upplestur, umræður, upprifjun, þátttökulestur • 2. þrep. Tæknilegir þættir lestrarnáms • Sundurgreinandi og samtengjandi vinna, hljóðvitund, stafir, orð, lykilorð • 3. þrep. Enduruppbygging merkingar • leiðbeinandi lestur, sjálfstæður lestur, ritun stafa og oðra, texti saminn Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

7. Sýnishorn • Matrixa • Kennsluáætlun Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

8. GæðatextiBækur fyrir börn • Þegar velja á gæðatexta til notkunar í lestrarkennslu eftir aðferðum Byrjendalæsis þarf m.a. að huga að eftirfarandi þáttum: • að gott samhengi sé í söguþræði • að textinn sé innihaldsríkur • að hann örvi ímyndunarafl hlustenda • að í bókinni séu myndir sem styðja vel við textann • að í textanum séu lýsingar á sögusviði, umhverfi og persónum • að í textanum sé ríkur orðaforði Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

9. Ann Browne • Góðar sögur ættu að gefa börnum kost á að auðga sig út frá persónulegum, félagslegum, vitsmunalegum og málvísindalegum þáttum og ættu ennfremur að skilja svo við börnin að þau vilji lesa meira (Browne, 2001, bls. 65). • Ávallt ætti að velja bækur sem efla persónuþroska, félagsþroska eða vitsmunaþroska. Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

10. Solity • Solity mælir með raunverulegum bókum fyrir nemendur vegna eftirfarandi: • árangur barna í lestri veltur á því hvernig þau aðlagast textum • börn eru líklegri til að læra sérkenni einstakra orða þegar þau birtast í margvíslegu samhengi • með samanburði á raunverulegum bókum og lesflokkum tveggja lestrarskema hefur komið í ljós að birtingartíðni algengustu orða í ensku var ámóta mikil. Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

11. Byrjendalæsi – lesskilningur • Lesskilningur kenndur m.a. gegnum • kennslu orðaforða • s.s. með morfem lausnaleit, orði dagsins, merkt í kladdann, orðhlutaspili, orðavegg, flokkun orða, allt í plati o.fl. o.fl. • götungur Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

12. frh……… • notkun hugtakakorta • auðveldar skilning • styður við tileinkun nýrra hugtaka og þekkingar • veitir yfirsýn yfir framfarir í námi • hentar vel í sjálfsmat • gott til upprifjunar • góður rammi fyrir ritun Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008

13. Að lokum Nú spilum við !!! Takk fyrir okkur  Rannveig Sig. og Ragnheiður Lilja 6. sept. 2008