การประชุมสัมมนา กระทรวงมหาดไทย

1. การประชุมสัมมนากระทรวงมหาดไทยการประชุมสัมมนากระทรวงมหาดไทย “ประชาคมอาเซียนกับผลกระทบต่อกฎหมายไทย” ดร.ชาติชาย เชษฐสุมน โรงแรมรอยัลริเวอร์ วันพฤหัสบดีที่ ๒๓ สิงหาคม ๒๕๕๕ เวลา ๐๙.๓๐ – ๑๑.๓๐ น.

2. ประชาคมอาเซียนผลกระทบต่อกฎหมายไทยประชาคมอาเซียนผลกระทบต่อกฎหมายไทย • เรื่องที่จำเป็นต้องรู้ !!! • ประชาคมอาเซียน ๒๕๕๘ • กฎหมายไทย • คำถามที่นำไปสู่คำตอบ • ๑. ที่มาของผลกระทบต่อกฎหมายไทย ? • ๒. กระทบต่อกฎหมายไทยอย่างไร ?

3. ๑.ที่มาของผลกระทบต่อกฎหมายไทย๑.ที่มาของผลกระทบต่อกฎหมายไทย • นิติสัมพันธ์ระดับรัฐ ระหว่างประเทศสมาชิกอาเซียน (ASEAN Member States: AMS) ในลักษณะต่าง ๆ ตั้งแต่เริ่มต้นความร่วมมือในลักษณะ “สมาคม” (Association) จนถึงการพัฒนาความร่วมมือระหว่าง AMS สู่การเป็น “ประชาคม” (Community) • นิติสัมพันธ์ระดับรัฐฯ คือ อะไร ? • นิติสัมพันธ์ระดับรัฐฯ มีอะไรบ้าง ?

4. นิติสัมพันธ์ระดับรัฐฯ • ความสัมพันธ์ระดับหรือระหว่างรัฐที่มีกฎหมายรองรับความสัมพันธ์ • กฎหมายที่รองรับความสัมพันธ์ ได้แก่ • สนธิสัญญา • จารีตประเพณีระหว่างประเทศ • หลักกฎหมายทั่วไประหว่างประเทศ

5. ลักษณะของนิติสัมพันธ์ระหว่าง AMS • นิติสัมพันธ์ที่ส่งผลกระทบฯ แบ่งได้ ๒ ลักษณะ ดังนี้ • ๑.๑. นิติสัมพันธ์ระหว่าง AMS ภายใต้กรอบอาเซียน • ๑.๒. นิติสัมพันธ์ระหว่าง AMS นอกกรอบอาเซียน

6. ๑.๑. นิติสัมพันธ์ฯ ภายใต้กรอบอาเซียน • นิติสัมพันธ์ฯ ภายใต้กรอบอาเซียน แบ่งได้ ๔ ลักษณะ ดังนี้ • ๑.๑.๑. นิติสัมพันธ์ฯ ในการก่อตั้งสมาคมอาเซียนและพัฒนาสู่การเป็นประชาคมอาเซียน • ๑.๑.๒. นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ในความร่วมมือด้านต่าง ๆ • ๑.๑.๓. นิติสัมพันธ์ฯ ในระดับอนุภูมิภาค • ๑.๑.๔. นิติสัมพันธ์ระหว่าง ASEAN กับ องค์การระหว่างประเทศอื่น หรือ ประเทศอื่น ๆ ที่ไม่ใช่ AMS

7. ๑.๑.๑. / ๑นิติสัมพันธ์ฯ ASEAN – ASEAN Community • สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ASEAN) • ปฏิญญากรุงเทพ ๒๕๑๐ • เขตการค้าเสรีอาเซียน (AFTA) • ข้อตกลงว่าด้วยสิทธิพิเศษทางการค้า ๒๕๑๙ (PTA) • ความตกลงว่าด้วยการใช้มาตรการกำหนดอัตราอากรร่วม (CEPT) เพื่อจัดตั้งเขตการค้าเสรีอาเซียน (AFTA)

8. ๑.๑.๑. / ๒นิติสัมพันธ์ฯ ASEAN – ASEAN Community • ประชาคมอาเซียน (ASEAN Community) • ปฏิญญาบาหลี ๒๕๑๙ • วางกรอบความร่วมมือ ๕ เรื่อง + ปรับโครงสร้าง ASEAN • วิสัยทัศน์อาเซียน ๒๕๖๓ (ASEAN Visions 2020) ๒๕๔๐ • กำหนดเป้าหมายการร่วมมือระหว่างกันจนถึงปี ๒๕๖๓ และทบทวนอีกครั้ง • แผนปฏิบัติการฮานอย ๒๕๔๑ (๒๕๔๑ - ๒๕๔๗) • วางกรอบการดำเนินงานตามวิสัยทัศน์อาเซียน ๒๕๖๓ • ปฏิญญาบาหลีว่าด้วยความร่วมมืออาเซียน (๒) ๒๕๔๖ • วางกรอบการจัดตั้งประชาคมอาเซียน ให้แล้วเสร็จปี ๒๕๖๓

9. ๑.๑.๑. / ๓นิติสัมพันธ์ฯ ASEAN – ASEAN Community • ประชาคมอาเซียน (AC) ... • แผนปฏิบัติการเวียงจันทน์ ๒๕๔๗ • แผนปฏิบัติการต่อเนื่องจากแผนฯ ฮานอย (๒๕๔๗ – ๒๕๕๓) ผลักดันการจัดตั้งประชาคมอาเซียน ริเริ่มการจัดทำกฎบัตรอาเซียน (ASEAN Charter) • ผลักดันการจัดตั้ง APSC / AEC / ASCC • ปฏิญญากัวลาลัมเปอร์ว่าด้วยการจัดทำกฎบัตรอาเซียน ๒๕๔๘ • แต่งตั้ง Eminent Persons Group (EPG) และ High Level Task Force (HLTF) ในการจัดทำร่างกฎบัตรอาเซียน • ปฏิญญาเซบูว่าด้วยแผนแม่บทแห่งกฎบัตรอาเซียน ๒๕๕๐ • กำหนดเร่งการดำเนินการจัดตั้งประชาคมอาเซียนจากเดิมภายในปี ๒๕๖๓ เป็น ๒๕๕๘

10. ๑.๑.๑. / ๔นิติสัมพันธ์ฯ ASEAN – ASEAN Community • ประชาคมอาเซียน (ต่อ) ... • กฎบัตรอาเซียน ๒๕๕๐ • อาเซียนมีสถานะทางกฎหมายเป็นองค์การระหว่างประเทศระดับรัฐบาล และ มีสภาพบุคคล • แผนการทำงานสู่ประชาคมอาเซียน ๒๕๕๒(Roadmap to ASEAN Community2009) • ใช้แทนแผนปฏิบัติการเวียงจันทน์ มีระยะเวลา ๒๕๕๒ – ๒๕๕๘ • ประกอบด้วย • AEC Blueprint ๒๕๕๐ • APSC Blueprint ๒๕๕๒ • ASCC Blueprint ๒๕๕๒ และ • การริเริ่มกรอบการทำงาน เพื่อบูรณาการอาเซียนฯ • ปฏิญญาบาหลีว่าด้วยความร่วมมืออาเซียน (๓) ๒๕๕๔ • ส่งเสริมบทบาทของอาเซียนในประชาคมโลก //

11. ๑.๑.๒. / ๑ นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ • นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ ที่สำคัญ มีดังนี้ • ๑) นิติสัมพันธ์ด้านความมั่นคง • ๒) นิติสัมพันธ์ด้านเศรษฐกิจ • ๓) นิติสัมพันธ์ด้านสังคมและวัฒนธรรม

12. ๑.๑.๒. / ๒ นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ • ๑) นิติสัมพันธ์ด้านความมั่นคง; • แถลงการณ์ว่าด้วยเขตสันติภาพ เสรีภาพและความเป็นกลาง ๒๕๑๔ (ZOPFAN) • สนธิสัญญาไมตรีและความร่วมมือในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ๒๕๑๙ (TAC) + พิธีสารแก้ไข (ฉ. ๑ / ๒๕๓๐) และ (ฉ. ๒ / ๒๕๔๑) • สนธิสัญญาเขตปลอดอาวุธนิวเคลียร์เอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ๒๕๓๘ (SEANWEZ) • ปฏิญญาว่าด้วยการจัดการของภาคีในทะเลจีนใต้ • การจัดทำแนวปฏิบัติในทะเลจีนใต้ (COC) • สนธิสัญญาอื่น ๆ ที่อยู่ระหว่างดำเนินการ เช่น • สนธิสัญญาส่งผู้ร้ายข้ามแดนอาเซียน • ความร่วมมือป้องกันและต่อต้านการคอรัปชั่น /

13. ๑.๑.๒. / ๓ (๑) นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ • ๒) นิติสัมพันธ์ด้านเศรษฐกิจ • การค้า • การลงทุน • แรงงาน • ทุน • อื่น ๆ

14. ๑.๑.๒. / ๓ (๒) นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ • ๒.๑) การค้า • การค้าสินค้า • การค้าบริการ

15. ๑.๑.๒. / ๓ (๒.๑) นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ • การค้าสินค้า • ความตกลงว่าด้วยสิทธิพิเศษทางการค้า (PTA) • ความตกลงว่าด้วยการใช้มาตรการกำหนดอัตราอากรร่วม (CEPT) เพื่อจัดตั้งเขตการค้าเสรีอาเซียน (AFTA) • ความตกลงว่าด้วยศุลกากรอาเซียน ๒๕๔๐ • ความตกลงว่าด้วยข้อตกลงรับรองร่วมกันของอาเซียน ๒๕๔๑ • สาขาสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ • สาขาสินค้าเครื่องสำอาง • ความตกลงด้านอิเล็กทรอนิกส์อาเซียน ๒๕๔๓ (e - ASEAN) • พิธีสารเกี่ยวกับการใช้พิกัดอัตราศุลกากรอาเซียน ๒๕๔๖ (AHTN) • ความตกลงว่าด้วยการรวมกลุ่มสาขาสำคัญอาเซียน ๒๕๔๗ (๑๑ สาขา) ; ผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร การเดินอากาศ ยานยนต์ การประมง ฯลฯ • ความตกลงจัดตั้งและดำเนินการด้านศุลกากรด้วยระบบอิเล็กทรอนิกส์ ณ จุดเดียวอาเซียน • ความตกลงการค้าสินค้าอาเซียน ๒๕๕๒ (ATIGA) • หลักเกณฑ์ว่าด้วยแหล่งกำเนิดสินค้า (Rules of Origin) • มาตรการกระชับการรวมกลุ่มอาเซียนโดยให้สิทธิพิเศษด้านอากรศุลกากร ฯลฯ/

16. ๑.๑.๒. / ๓ (๒.๒) นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ • การค้าบริการ • ความตกลงว่าด้วยการค้าบริการอาเซียน ๒๕๓๘ (AFAS) • ความตกลงว่าด้วยการรับรองคุณสมบัติวิชาชีพระหว่างกัน (MRA) ๗ สาขา • แพทย์ • ทันตแพทย์ • พยาบาล • สถาปนิก • บริการวิศวกรรม • นักบัญชี • ช่างสำรวจ /

17. ๑.๑.๒. / ๓ (๓) นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ • ๒.๒) การลงทุน • ความตกลงว่าด้วยการส่งเสริมและคุ้มครองการลงทุนระหว่างประเทศสมาชิกอาเซียน (IGA) • ความตกลงว่าด้วยเขตการลงทุนเสรีอาเซียน (AIA) • ความตกลงว่าด้วยการลงทุนเต็มรูปแบบอาเซียน (ACIA) • ความตกลงว่าด้วยการร่วมทุนด้านอุตสาหกรรมอาเซียน (AIJVs) ->ความตกลงว่าด้วยความร่วมมือด้านอุตสาหกรรมอาเซียน (AICO) /

18. ๑.๑.๒. / ๓ (๔) นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ • ๒.๓) แรงงาน • แรงงานมีฝีมือ • การเคลื่อนย้ายโดยเสรี โดยมี MRA รองรับ (๗ สาขา) • เครือข่ายมหาวิทยาลัยอาเซียน (AUN) • แรงงานไร้ฝีมือ • ประชาคมอาเซียน ยังไม่มีการกล่าวถึง • ปัญหา • การเข้าเมือง การพำนักอาศัย ? • การเข้าสู่ทะเบียนราษฎรใน AMS ? • การมีสิทธิในสัญชาติของคนรุ่นต่อ ๆ ไป ? /

19. ๑.๑.๒. / ๓ (๕) นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ • ๒.๔) ทุน • การเคลื่อนย้ายทุนเสรีมากขึ้น • การพัฒนาและรวมกลุ่มตลาดทุนอาเซียน • การรับรองคุณสมบัติวิชาชีพด้านตลาดทุน • สนธิสัญญา ? /

20. ๑.๑.๒. / ๓ (๖) นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ • ๒.๕) อื่น ๆ • ความตกลงว่าด้วยความร่วมมือด้านพลังงาน • ความตกลงว่าด้วยความมั่นคงด้านปิโตรเลียม • ความตกลงว่าด้วยทรัพย์สินทางปัญญาอาเซียน • ฯลฯ /

21. ๑.๑.๒. / ๔ นิติสัมพันธ์ฯ ระหว่าง AMS ด้านต่าง ๆ • ๓) นิติสัมพันธ์ด้านสังคมและวัฒนธรรม • ความตกลงว่าด้วยการจัดตั้งศูนย์ความหลากหลายทางชีวภาพอาเซียน • ความตกลงว่าด้วยการจัดการภัยพิบัติและการดำเนินการในภาวะฉุกเฉิน • พิธีสารเพื่อการรวมสาขาการดูแลสุขภาพอาเซียน • ปฏิญญาว่าด้วยการขจัดการกระทำรุนแรงต่อสตรีในภูมิภาคอาเซียน • ความตกลงว่าด้วยมลภาวะข้ามพรมแดน • ปฏิญญาอาเซียนว่าด้วยความยั่งยืนของสภาพแวดล้อม • ฯลฯ /

22. ๑.๑.๓. นิติสัมพันธ์ฯ ในระดับอนุภูมิภาค • ๑) ความร่วมมือในกลุ่มประเทศอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (GMS) • ๒) แผนงานการพัฒนาเศรษฐกิจสามฝ่าย อินโดนีเซีย มาเลเซีย ไทย (IMT - GT) • ๓) ยุทธศาสตร์ความร่วมมือทางเศรษฐกิจ อิระวดี เจ้าพระยา แม่โขง (ACMACs) • ๔) เขตพัฒนาเศรษฐกิจในภูมิภาคมลายู (BIMP - EAGA) /

23. ๑.๑.๔.นิติสัมพันธ์ฯ ASEAN – IO / Non - AMS • ความตกลงเขตการค้าเสรีตะวันออก (ASEAN + 3) • ความตกหุ้นส่วนเศรษฐกิจระหว่างอาเซียนกับ ๖ ประเทศ (ASEAN + 3 + AUS, NZ, and IN) • ความตกลงเขตการค้าเสรีอาเซียน – จีน • ความตกลงเขตการค้าเสรีอาเซียน – สาธารณรัฐเกาหลี • ความตกลงหุ้นส่วนเศรษฐกิจอาเซียน – ญี่ปุ่น • ความตกลงการค้าเสรีอาเซียน – อินเดีย • ความตกลงเพื่อจัดตั้งเขตการค้าเสรีอาเซียน – ออสเตรเลีย – นิวซีแลนด์ • อื่น ๆ ; การเจรจาระหว่างอาเซียนกับความร่วมมืออาหรับ (ASEAN – the Gulf Cooperation Council: GCC) ประกอบด้วย ประเทศบาห์เรน กาตาร์ คูเวต โอมาน ซาอุดิอาระเบีย สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ///

24. ๑.๒. / ๑ นิติสัมพันธ์ฯ นอกกรอบอาเซียน • บางเรื่องเกี่ยวข้องกับการพัฒนาสู่การเป็นประชาคมอาเซียน • ๑) ความตกลงทวิภาคีว่าด้วยการส่งผู้ร้ายข้ามแดน • ไทย – อินโดนีเซีย • ไทย – ฟิลิปปินส์ • ไทย – กัมพูชา • ไทย – ลาว • ๒) ความตกลงทวิภาคีทางการค้า • ไทย – ลาว • ไทย – กัมพูชา

25. ๑.๒. / ๒ นิติสัมพันธ์ฯ นอกกรอบอาเซียน • ๓) ความตกลงทวิภาคีว่าด้วยการลงทุน • ไทย – ลาว • ไทย – เวียดนาม • ไทย – กัมพูชา • ไทย – ฟิลิปปินส์ • ไทย – อินโดนีเซีย • ๔) ความตกลงทวิภาคีว่าด้วยการขจัดภาษีซ้อน • ไทย – มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ เวียดนาม ลาว อินโดนีเซีย และ สหภาพพม่า • ไทย – บรูไน ยังไม่มีผลบังคับใช้ /

26. ๑.๒. / ๓ นิติสัมพันธ์ฯ นอกกรอบอาเซียน • ๕) บันทึกความเข้าใจว่าด้วยการจ้างแรงงานไร้ฝีมือ • บันทึกความเข้าใจระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทยและรัฐบาลแห่งสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวว่าด้วยความร่วมมือด้านการจ้างแรงงาน ณ นครเวียงจันทน์ (๑๘.๑๐.๒๕๔๕) • บันทึกความเข้าใจระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทยและรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรกัมพูชาว่าด้วยความร่วมมือด้านการจ้างแรงงาน ณ จังหวัดอุบลราชธานี (๓๑.๐๕.๒๕๔๖) • บันทึกความเข้าใจระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทยและรัฐบาลแห่งสหภาพพม่าว่าด้วยความร่วมมือด้านการจ้างแรงงาน ณ จังหวัด (๒๑.๐๖.๒๕๔๖) ///

27. รัฐธรรมนูญ - กระบวนการทำสนธิสัญญา • กระบวนการทำสนธิสัญญา • กระบวนการตามกฎหมายระหว่างประเทศ • กฎหมายระหว่างประเทศ • กระบวนการตามกฎหมายภายใน • รัฐธรรมนูญ ๒๕๕๐ • ประเภทที่ต้องได้รับความเห็นชอบจากรัฐสภาก่อนที่ฝ่ายบริหารจะแสดงเจตนาผูกพันตามสนธิสัญญา ม. ๑๙๐ ว. ๒ • ประเภทที่ไม่ต้องได้รับความเห็นชอบจากรัฐสภาก่อนที่ฝ่ายบริหารจะแสดงเจตนาผูกพันตามสนธิสัญญา ม. ๑๙๐ ว. ๑

28. ๒. ผลกระทบต่อกฎหมายไทย • กระทบต่อกฎหมายไทยอย่างไร ? • เมื่อประเทศไทยผูกพันตามสนธิสัญญาต่าง ๆ ย่อมมีหน้าที่ปฏิบัติตามพันธกรณีที่ได้เจรจาตกลงระหว่างกัน หากไม่ปฏิบัติตามเกิดความรับผิดของรัฐ • พันธกรณีต้องได้รับการปฏิบัติหรือสามารถบังคับใช้ภายในประเทศ • เนื่องจากสนธิสัญญาไม่มีผลบังคับใช้ได้โดยตรงภายในประเทศไทย ต้องมีการแปลงรูป (transform) หรือปรับให้เป็นกฎหมายภายใน หรือ มีกฎหมายภายในรองรับสนธิสัญญาก่อนจึงจะสามารถบังคับได้

29. ๒. ผลกระทบต่อกฎหมายไทย • ผลกระทบ ๒ ลักษณะ • ๒.๑. ผลกระทบต่อการตรากฎหมายรองรับพันธกรณีตามสนธิสัญญา • ๒.๒. ผลกระทบต่อการจัดทำแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๑

30. ๒.๑. ผลกระทบต่อกฎหมายที่รองรับฯ • ๒.๑.๑. การตรากฎหมายฉบับใหม่รองรับสนธิสัญญา • ๒.๑.๒. การแก้ไขเปลี่ยนแปลงกฎหมายภายในที่รองรับสนธิสัญญาฯ • ๒.๑.๓. การแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายภายในที่รองรับสนธิสัญญาฯ

31. ๒.๑.๑. การตรากฎหมายฉบับใหม่รองรับฯ • กรณีที่ยังไม่มีกฎหมายภายในรองรับสนธิสัญญา จึงต้องตรากฎหมายภายในรองรับให้มีผลบังคับใช้ภายในประเทศ ; • ลักษณะการตรากฎหมาย • ๑) การตรากฎหมายฉบับใหม่ฯ โดยนำสาระสำคัญของสนธิสัญญาบัญญัติเป็นกฎหมายภายใน • ๒) การตรากฎหมายฉบับใหม่ฯ โดยการแปลสนธิสัญญาแนบท้ายพระราชบัญญัติ

32. ๒.๑.๑. การตรากฎหมายฉบับใหม่รองรับฯ • ๑) การตรากฎหมายฉบับใหม่ฯ โดยนำสาระสำคัญของสนธิสัญญาบัญญัติเป็นกฎหมายภายใน • พรบ. คุ้มครองการดำเนินงานของสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ๒๕๕๑ • พรบ. ส่งผู้ร้ายข้ามแดน ๒๕๕๑ • ประกาศการมีผลบังคับใช้ของความตกลงระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทยกับรัฐบาลของประเทศสมาชิกอาเซียนอื่น ๆ เพื่อการส่งเสริมและคุ้มครองการลงทุน • ไทย – ลาว เวียดนาม กัมพูชา ฟิลิปปินส์ /

33. ๒.๑.๑. การตรากฎหมายฉบับใหม่รองรับฯ • ๒) การตรากฎหมายฉบับใหม่ฯ โดยการแปลสนธิสัญญาแนบท้ายพระราชบัญญัติ • พระราชบัญญัติส่งผู้ร้ายข้ามแดนระหว่างราชอาณาจักรไทยกับสาธารณรัฐอินโดนีเซีย ๒๕๒๒ – กำหนดให้การส่งผู้ร้ายข้ามแดนระหว่างราชอาณาจักรไทยกับ ... เป็นไปตามการส่งผู้ร้ายข้ามแดน ท้ายพระราชบัญญัตินี้ • พรบ. ส่งผู้ร้ายข้ามแดนระหว่างราชราชอาณาจักรไทยกับ ... ฟิลิปปินส์ กัมพูชา ลาว /

34. ๒.๑.๒ การแก้ไขเปลี่ยนแปลงกฎหมายภายใน • กรณีที่มีกฎหมายภายในรองรับอยู่แล้วแต่ต้องแก้ไขเปลี่ยนแปลงให้สอดคล้องกับพันธกรณีตามสนธิสัญญา ; • พรบ.การประกอบธุรกิจของคนต่างด้าว ๒๕๔๒ เรื่องสัดส่วนผู้ถือหุ้นของคนต่างด้าวในกิจการ ร้อยละ ๕๑ / ๔๙ ซึ่งภายใต้ความร่วมมือด้านเศรษฐกิจ AEC กำหนดให้สัดส่วนของคนชาติประเทศสมาชิกสามารถถือหุ้นได้เกินร้อยละ ๔๙ บางกิจการสามารถถือหุ้นได้ถึง ร้อยละ ๗๐ (logistics) • พรบ.การทำงานของคนต่างด้าว ๒๕๕๑ ที่ห้ามคนต่างชาติประกอบอาชีพบางอาชีพ /

35. ๒.๑.๒ การเพิ่มเติมกฎหมายภายใน • กรณีมีกฎหมายภายในรองรับสนธิสัญญาแล้ว แต่ต้องแก้ไขเพิ่มเติมให้เป็นไปตามพันธกรณีของสนธิสัญญา ; • ประกาศกระทรวงการคลัง เรื่องการยกเว้นอากรและการลดอัตราอากรศุลกากรสำหรับเขตการค้าเสรีอาเซียน (อต. ๒๐) รองรับความตกลงว่าด้วยการมาตรการการกำหนดอัตราอากรร่วม (CEPT) เพื่อการจัดตั้งเขตการค้าเสรีอาเซียน (AFTA) • ประกาศกระทรวงการคลัง เรื่องการยกเว้นอากรและการลดอัตราอากรศุลกากรสำหรับประเทศสมาชิกใหม่ (สห. ๑) รองรับมาตรการกระชับการรวมกลุ่มอาเซียน โดยให้สิทธิพิเศษทางภาษีศุลกากร (ASEAN Integration System of Preferences: AISP) แก่ประเทศสมาชิกใหม่อาเซียน

36. ๒.๑.๒ การแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายภายใน • ประกาศกระทรวงการคลัง เรื่องการลดอัตราอากรศุลกากร (รทอ. ๘) เพื่อรองรับความตกลงพื้นฐานว่าด้วยโครงการร่วมทุนทางอุตสาหกรรมของอาเซียนภายใต้ความตกลงว่าด้วยการให้สิทธิพิเศษทางการค้าของอาเซียน (AIJV) • ประกาศกระทรวงการคลัง เรื่องการยกเว้นอากรและลดอัตราอากรศุลกากรสำหรับเขตการค้าเสรีอาเซียน – สาธารณรัฐเกาหลี เพื่อรองรับความตกลงว่าด้วยการค้าสินค้าภายใต้กรอบความตกลงว่าด้วยความร่วมมือทางเศรษฐกิจที่ครอบคลุมด้านต่าง ๆ ระหว่างรัฐบาลกลุ่มประเทศสมาชิก ASEAN และ สาธารณรัฐเกาหลี • ฯลฯ /

37. ๒.๒. ผลกระทบต่อแผนพัฒนาเศรษฐกิจฯ • ใน Blueprint กำหนดให้แผนงานและการดำเนินงานต่าง ๆ ในการจัดตั้งประชาคมอาเซียน เป็นแผนพัฒนาแห่งชาติ (National Development Plan) • แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ ๑๑ ได้รองรับเรื่องการเตรียมความพร้อมของประเทศไทย และ การพัฒนาด้านต่าง ๆ เพื่อความร่วมมือในการเป็นประชาคมอาเซียน /

38. ประเด็นอื่น ๆ • การรับรองและคุ้มครองสิทธิของคนชาติของประเทศสมาชิกอื่น ๆ ในประเทศไทย • การวางระบบกฎหมายภายในในการจัดการพลเมืองของอาเซียน • การพิจารณาคดีที่มีองค์ประกอบระหว่างประเทศ • การรับรองและบังคับตามคำพิพากษาของศาลต่างประเทศสมาชิกอื่นในประเทศไทย • ฯลฯ

39. การเตรียมความพร้อมด้านกฎหมาย • กฎหมายระหว่างประเทศ • สนธิสัญญา • จารีตประเพณีระหว่างประเทศ • หลักกฎหมายทั่วไประหว่างประเทศ • กฎหมายภายใน • ประเทศไทย • ประเทศสมาชิกอาเซียนอื่น ๆ (กฎหมายต่างประเทศ)

40. การเตรียมความพร้อมของผู้ใช้กฎหมายการเตรียมความพร้อมของผู้ใช้กฎหมาย • ฝ่ายบริหาร - ฝ่ายปกครอง • ส่วนกลาง • ส่วนภูมิภาค • ส่วนท้องถิ่น • หน่วยงานภาครัฐอื่น ๆ • ประชาชน