AŞIRI DUYARLILIK REAKSİYONLARI

1. AŞIRI DUYARLILIK REAKSİYONLARI Organizmaya zarar veren antijenlere karşı oluşan bağışık yanıt organizmaya yarar sağlamak yerine,oluşan reaksiyonlar doku hasarı ile sonlanıyorsa bu olaylara Aşırı Duyarlılık Reaksiyonları (ADR) denir

2. ADR tümü antijen niteliğindeki maddeler karşı oluşur İki grup ve dört tip halinde incelenir: • Antikora bağımlı olan ADR (Grup I) • Tip 1 • Genel sistemik anaflaksi • Atopik alerjiler • Deri anaflaksisi • İlaç alerjileri

3. Tip 2 • Sitotoksik tip ADR • Rh uyuşmazlığı • Kan uyuşmazlığı • Otoimmun hastalıklar • Tip 3 • İmmun komplekslerle oluşan ADR • Artus hastalığı • Serum Hastalığı • İmmun kompleks hastalığı

4. Hücresel ADR (Grup II)= Tip 4 • Tüberkülin duyarlılığı • Bakteri, virus, mantar alerjileri • Doku atılması

5. Tip 1 ADR IgE aracılığıyla olur (reagin). Allerjinin oluşabilmesi için gerekli koşullar: • Kişinin allerjenle karşılaşması • Spesifik IgE oluşması • IgE’nin mast hücreleri ve bazofillere Fc Parçasıyla bağlanması • Allerjenle tekrar karşılaşması • Mast hücrelerine IgE ve ag-ab bağlanması • Mediatör salınımı • Hedef organlarda mediatör etkilerinin açığa çıkması

6. Tip 1 ADR Allerjinin açığa çıkmasını etkileyen faktörler: • Heredite • Çevresel faktörler • Viral enfeksiyonlar

7. Tip 1 ADR IgE sentez regülasyonu: • Plazma hücrelerinden sentezlenir • Mast hücreleri, bazofiller, makrofajlar, eozinofiller ve trombosit yüzeyindeki IgE reseptörlerine bağlanır • Yüksek afiniteli Fc reseptörü (Mast hücreleri, bazofiller)(Fc ε R1) • Düşük afiniteli Fc reseptörü (T,B lenfosit)(Fc ε RII) • Fc reseptörlerinin intrastoplazmik, intramembranöz ve eksternal parçaları bulunur.

8. Tip 1 ADR • Allerjisi olanlarda Ts yetersizliği bulunmaktadır. • Fc ε R II reseptörü iki madde sentezler • EFA: Enhancing factor of alergy(Th) • SFA: Supressorfactor of alergy(Ts)

9. Tip 1 ADR • IgE sentezini etkileyen faktörler • İndükleyen • Ag, ASH • Modülatör • Blenfositte IgE sentezini etkileyen hücreler • Effektör • Periferik B lenfositleri

10. Tip 1 ADR • IgE’ler mast ve bazofil hücrelere Fc kısımlarıyla yapışır. Fab kısımları yeni girecek Ag’ler için serbesttir. • Sağlıklı lenfositlerin allerjenle karşılaştıklarında baskılayıcı faktör salgıladıkları düşünülmektedir.

11. Tip 1 ADR • Allerjik inflamasyonda rol alan hücreler: • Mast hücreleri: Dokularda yaygındırlar. Sitoplazmalarında yoğun granüller bulunur. Duyu sinirleriyle işbirliği yapar. • Allerjen etkisiyle granüllerini ortama boşaltır. 1 mast hücresinde 3-5 pg histamin (H1)bulunur. Ayrıca kallikrein, triptaz ve sitokinler salgılar.

12. Tip 1 ADR • Eozinofiller • Özellikle astması olanlarda eozinofil infiltrasyonu gösterilmiştir. • IgG ile uyarıldıklarında • Eozinofil katyonik peptid(ECP) • Eozinofil kaynaklı nörotoksin (EDN) • Major basic protein • Transforming growth factor • Salgılarlar

13. Tip 1 ADR • Th hücreleri • Monositler • Trombositler

14. Tip 1 ADR • Mediatörler • Histamin • Allerjenle karşılaştıktan en çok yarım saat içinde salınır. • H1 res aracılığıyla küçük damarlarda vazokonstrüksiyon, damar permeabilitesinde artma, taşikardi ve bronkokonstrüksiyon • H2 res aracılığıyla vazodilatasyon, bronkodilatasyon ve lenfosit fonksiyon inhibisyonu yapar.

15. Tip 1 ADR • Prostaglandinler • Mast hücreleri, makrofajlar, monositler, lenfositler ve fibroblastlar salgılar. • Allerjenle karşılaştıktan 5-6 saat sonra yavaşça salınır. • PGD2 histamin salınımını arttırır, bronkospazm yapar • PDE2 histamin salınımını azaltır, bronkospazmı çözer • Damar permeabilitesini arttırır

16. Tip 1 ADR • Lökotrienler • Histaminden daha yavaş salınır SRSA(Slow reactig substance of anaflaxy) • Mast hücreleri ve bazofillerden salınır • Kapiller yatakta permeabiliteyi arttırırlar • Histaminden 1000 kat daha güçlü bronkospazm yapar.

17. Tip 1 ADR • Trombosit aktive edici faktör (PAF) • Bazofillerden salınır • Kuvvetli kemotaktiktir • Eozinofil ve nötrofilleri inflamasyon alanına çeker

18. Tip 1 ADR • Genel Sistemik anfilaksi (korunmasızlık) • Dakikalar içinde oluşur • Antikor oluşturabilen her canlıda uygun Ag verilerek anaflaksi oluşturulabilir.

19. Tip 1 ADR • Anaflaksi oluşum evreleri • Duyarlılaştırma • Bekleme dönemi • Şok dozu • Şok organında Şok bulgularının ortaya çıkması

20. Tip 1 ADR • Atopi • İnsanların %10’unda bulunur • Genetik geçiş söz konusudur • Allerjen solunum yoluyla alınınca burun ödemi, bronş spazmı • Ağız yoluyla alınırsa gastrointestinal bulgular

21. Tip 1 ADR • Anaflaksi nin pasif olarak aktarılması Anaflaktik hayvanın serumu bekleme döneminden sonra alınıp başka bir hayvanın damar içine aktarılırsa birkaç saat sonra o hayvanda da alerji gelişir. Deriye verilirse 24 saat sonra o bölge duyarlılaşır.

22. Tip 1 ADR • Anaflaksi ve Atopi temeline dayalı hastalıklar • Allerjik astma • Saman nezlesi • Ürtiker • Atopik dermatid • Serum anaflaksisi • Böcek sokması • İlaç duyarlılığı

23. Tip 1 ADR • Allerjik astma • Allerjenler: Polen, ot, hayvan tüyü vb • Solunum yada ağız yoluyla alınır • Nöbetlerde hırıltılı sollunum, burun akması, bol ve yapışkan mukus • Nöbet dışında hasta normal • Şok organ bronş ve üst solunum yolları

24. Tip 1 ADR • Saman nezlesi • Allerjenler: Polen, ot, hayvan tüyü vb • Solunum yoluyla alınır • Konjonktivalarda kızarma, kaşıntı • Burun mukozasında ödem, bol salgı • Mevsimsel olarak yineler • Şok organ: Mukozalar

25. Tip 1 ADR • Ürtiker • Allerjenler: Yumurta, çikolata, çilek, deniz ürünler, patlıcan gibi besin maddeleri • Ağız yoluyla alınır • Deri ve mukozalarda kızarıklık, kabarıklık ve ödemle seyreder

26. Tip 1 ADR • Atopik dermatid • Süt çocuklarında görülür • Allerjenler ağız yoluyla alınır • Baş, boyun, bilek ve ellerde kızarıklık, papül ve vezikül görülür.

27. Tip 1 ADR • Serum anaflaksisi • Hayvan serumlarından elde edilen antikorlar verildiğinde, proteinlere karşı anaflaksi gelişebilir • Difteri, tetanoz, Hepatit ve Kuduz antiserumları • Tip lll reaksiyonda gelişebiliyor

28. Tip 1 ADR • Böcek sokması • Arı, örümcek, akrep, yılan vb • Atopi niteliğinde reaksiyon olur • Bronkospazm, ödem, döküntü, kalp yetmezliği, ölüm olabilir.

29. Tip 1 ADR • İlaç duyarlılığı • Allerjen: ilaçların kendileri yada vücut proteinleriyle birleşebilen partikülleri (Penisilin, Sülfonamid, Bactrim,vb) • Genetik yatkınlık, ilaçların veriliş yolu,dozu,süresi allerji oluşumunu etkiler. • Anaflaksi yada ellerde kontakt dermatid tablosu

30. Tip 1 ADR • Anaflaksinin Tanısı • Deri testleri • Eozinofil düzeyi • SerumdaTotal IgE, spesifik IgE • ELISA • RAST

31. Tip 1 ADR • Spesifik İmmuno Terapi (SİT) Duyarsızlaştırma Uygulandığı durumlar • 4-50 yaş arası olacak • İmmun yetmezlik, malinitesi olmayan • Gıda ve ilaç allerjisi dışındaki allerjilerde • Hedef organ deriden farklı olan allerjilerde

32. Tip 1 ADR • Spesifik İmmuno Terapi Yanıt alınmadığı durumlar • Hasta için uygun allerjen seçilmemiştir. • Etkili allerjen dozuna ulaşılamamıştır • Süre yetersizdir • Başka bir allerjene hassasiyet gelişmiştir. • Hasta genetik olarak SİT’e yanıt vermiyordur.

33. TİP II ADR(Sitotoksik reaksiyon) • Eritrosit, trombosit, diğer hücre ve dokuların yüzeylerindeki antijenlere karşı oluşmuş ab’ların oluşturduğu reaksiyondur. • Ag’er soluble veya unsoluble (yüzeye bağlı) olabilir • Sitotoksik reaksiyon normalde mikroorganizma ve parazitlere karşı oluşan immun yanıttır.Doku hasarı geliştiğinde TipII ADR meydana gelmektedir.

34. TİPII ADR • Antikora bağımlı kompleman aracılı sitotoksisite • Ag-Ab C1q’yu aktive eder “membran atak protein” hücre lizisi • Ag-Ab C3b’yi aktive eder • IgG ve IgM antikorları rol oynar

35. TİPII ADR • Yanlış kan tranfüzyonu • Yenidoğan hemolitik anemisi • Otoimmun hemolitik anemi • Sıcak ab(IgG) • Soğuk ab(IgM) • İlaçların indükledikleri • İlaç eritrosit yüzeyine bağlanır • İlaç-Ab eritrosit yüzeyine bağlanır • İlaç Th’ı stimüle eder self toleransı kırar

36. TİPII ADR • Coombs testi • İndirekt Coombs • Annede Ab varlığı • Direkt Coombs • Ag’ye bağlı Ab varlığı(bebek veya hastada)

37. TİPII ADR • Pemfigus • Desmosom proteinlerine karşı • Antireseptör Ab • Myastenia gravis (Postsnaptik membrana karşı Ab) • Lambert Eaton (Nöron üzerindeki iyon kanallarına karşı Ab)

38. TİPII ADR • Bazal membrana karşı oluşan Ab (Goodpasture Sendromu) • Glomerülonefritte IgG sınıfı Ab alveolite neden olur • Doku Ag’lerine karşı • Diabetes mellitus • Pankreas adacık hücrelerine karşı Ab

39. TİPII ADR • Antikora bağımlı hücresel sitotoksisite Hedef hücre IgG molekülleriyle kaplanmış olmalı Sitotoksik hücrelerde Fc Kısmına bağlanabilen reseptörler bulunmaktadır. IgGler hedef hücreyle sitotoksik hücreyi bağlar lizise uğratır

40. TİPII ADR • Polimorf lökositler • Monositler • Naturel killer

41. TİPIII ADR • Ab+spesifik Ag= İmmun komplex Ag’ler soluble Ag’lerdir. İM Organizmada sıkça oluşur ancak fagositer sistem tarafından ortadan kaldırılır. Bazen damar duvarında birikerek doku hasarı yapabilir. Dolaşımdaki İK varlığı her zaman hastalığı göstermez.

42. TİPIII ADR • İK lerin dokulara oturmasını etkileyen faktörler: 1-Konağın İK’i ortadan kaldırabilme kapasitesi • Fagositer sistem • Kompleman sitemi

43. TİPIII ADR 2-İmmun komplexlerin boyutu Çok büyükler fagosite edilirler Çok küçükler ise tutunamaz atılırlar 3-Ag-Ab Fizikkokimyasal özellikleri organlara seçicilik gösterir +yüklü Ag -yüklü glomerül bazal membranını seçer Romatoid artrit snoviumu seçer

44. TİPIII ADR 4-Anatomik ve hemodinamik faktörler Glomerül ve sinovium kapillerleri plazmanın ultra filtre edildikleri bölgelerdir Arter kıvrımları çatallanma bölgeleri türbülans noktalarıdır 5-Lokal sitokin ve vazoaktif amin salınımı lokösitlerin yapışkanlığı ve damar permeabilitesi artar

45. TİPIII ADR • İK’lerin yol açtığı olaylar • Kompleman sistemi aktivasyonu • vaskülit • Nötrofil ve makrfajların aktivasyonu • TNFα, IL-1 salınımı • Bazofil ve trombositlerden vazoaktif amin salınımını arttırır

46. TİPIII ADR DENEYSEL MODELLER • Artus reaksiyonu Ag-Ab Komplemana bağlanır ve küçük kan damarları çevresine nötrofil lökositleri çeker, fagositoz yapılırken salınan lizozomal enzimler doku hasarına ve damar içi tromboza yolaçar. Ödem-Nekroz gelişir. Yüksek düzeyde Ab gerekir. Ag-Ab parçalanıp yok edildikten sonra olay geriler

47. TİPIII ADR • Serum hastalığı Yabancı protein (hayvandan elde edilmiş Tetanoz, difteri antiserumları)ilk verildiğinde bir şey olmaz ancak 8-15 gün sonra tekrar verilirse Ateş, ürtiker, eklem ağrısı meydana gelir.

48. TİPIII ADR • İmmun komplexlere bağlı hastalıklar • Persistan enfeksiyonlar sonucu dokularda birikme(Lepra, sıtma,viral hepatit) • Otoimmun kastalıklar (SLE, Romatoid artrit) • Antijenik madde inhalasyonu (Çiftçi Akciğeri, güvercin yetiştiricisi Akciğeri) TipIV?

49. TİPIII ADR • İK’lerin pozitif olduğu hastalıklar • Vaskülit • Romatoid artrit • SLE • Sjögren • İnfeksiyonlar • Glomerülonefrit vb.

50. TİPIV ADRGeç TiP ADR • Hücresel immunitenin bir formudur. Duyarlanmış T hücrelerinin Ag’le tekrar karşılaştığında sitokin sekresyonuyla yanıt vermesidir. İlk Üç tipten en önemli farkı tepki vermek için geçen süredir Bireyler arasında T hücre nakli dışında aktarılamaz.