Download
1 / 35
350 likes | 609 Vues
مەجبۇرىيەت مائارىپى دەرس ئۆلچىمى تەجرىبە دەرسلىكى. (باشلانغۇچ 6-قىسىم تىل –ئەدەبىيات دەرسلىكىدىن). 14.پارات. (2-سائەت ). 18-باشلانغۇچ مەكتەپ ؛خەلچەم تۇنىياز. ھوزۇرلىنىڭ!. سىزمۇ پاراتتىن ئۆتۈپ باققانمۇ ياكى شۇنداق پائالىيەتلەرگە قاتنىشىپ باققانمۇ ؟. 14 .پارات. ( ھېكايە).
E N D
مەجبۇرىيەت مائارىپى دەرس ئۆلچىمى تەجرىبە دەرسلىكى (باشلانغۇچ 6-قىسىم تىل –ئەدەبىيات دەرسلىكىدىن) 14.پارات (2-سائەت ) 18-باشلانغۇچ مەكتەپ ؛خەلچەم تۇنىياز
سىزمۇ پاراتتىن ئۆتۈپ باققانمۇ ياكى شۇنداق پائالىيەتلەرگە قاتنىشىپ باققانمۇ؟
14.پارات ( ھېكايە) ئاپتورى : كارىسكىي (پولشا) پارات -----قوشۇن ياكى پائالىيەت ئەترەتلىرىنىڭ ھەركەت تەييارلىقىنى كۆزدىن كەچۈرۈش مەقسىتىدە ئۆتكۈزۈلگەن كۆرەك.
ساۋاقداشلار ،پولشانىڭ دۆلەت بايرىمى يېتىپ كەلدى .بۇ نەقەدەر تەنتەنىلىك بايرام،نەقەدەر ھەيۋەتلىك پارات –ھە! قاراڭ ،كوچىلار ئادەم دېڭىزىغا ئايلانغانىدى،بىنالار ئۈستىدە رەڭدار بايراقلار لەپىلدەيتتى،رەئىس سەھنىسى دۆلەت رەھبەرلىرى ۋە چەتئەللىك ئەزىز مېھمانلار بىلەن تولغانىدى .بۇنداق تەنتەنىلىك ،ھەيۋەتلىك پاراتتىن ئۆتۈش نېمەدېگەن بەخىتلىك، نېمە دېگەن پەخىرلىنەرلىك –ھە!
ئوقۇپ ھىس قىلاي كىشىلەر ئۇلارغا قانداق باھا بەردى ؟ ئەزىمەت،يارايدىكەنسەن! بۇ ئەزىمەتلەر يارايدىكەن! بۇ ئەزىمەت كىمنى كۆرسىتىدۇ ؟كۆپچىلىك نېمە ئۈچۈن ئۇنى ماختايدۇ ؟
نۆۋەت بالىلار ئەترىتىگە كەلدى.سەپنىڭ بىرىنچى رېتىدىكى ئەترەت باشلىقىنىڭ كەينىدىنلا قولتۇقتاياقلىق بىر ئوغۇل بالا كېتىپ باراتتى .تۇرقىدىن ،ئۇ ئۆزىنىڭ قولتۇقتاياققا تايىنىۋالغانلىقىنى ئۇنتۇپ قالغاندەك قىلاتتى .ئۇ پۈتۈن ئەترەتتىكىلەر بىلەن بىردەكلىكنى ساقلاپ ،نەزىرىنى ئوڭ تەرەپكە قارىتىپ،كۆزلىرىنى يوغان ئېچىپ رەئىس سەھنىسىگە قارىغىنىچە كېتىپ باراتتى .
مانا بۇ بورېك ،ئۇ قەددىنى رۇسلىغان، بېشىنى كۆتۈرگەن ، تولۇق ئىشەنچ بىلەن سەپنىڭ ئەڭ ئالدىدا كېتىپ بارىدۇ،سىزنەق مەيداندا بولسىڭىز ئۇنىڭغا نېمە دەپ باھا بېرىسىز؟ بورېك ناھايىتى قالتىس ماڭدى ،ھەممە ئۇنىڭغا ھەيران قالدى ۋە ماختىدى . ئۇ باشقىلار بىلەن ئوخشاش مېڭىشى ئۈچۈن قانداق بەدەللەرنى تۆلىگەندۇ؟ تەسەۋۇرىڭىزنى قانات يايدۇرۇپ ، گۇرۇپپىلار بويىچە مۇنازىرلىشىپ بېقىڭ .
بورېكتىن باشقا يەنە كىملەر كۆپچىلىكنىڭ ماختىشىغا سازاۋەر بولدى؟ بورېك قەيسەر ۋە ئىرادىلىك بولغاچقا باشقىلارنىڭ ماختىشىغا ئېرىشتى دېسەك،ئۇنداقتا بالىلار ئەترىتىدىكىلەرچۇ؟ ئۇلارنىڭ پۇت-قولى ساق،رەتلىك ماڭالايدۇ .شۇنداق تۇرۇقلۇق ئۇلار يەنە باشقىلارنىڭ ماختىشىغا ئېرىشتى . بۇنېمە ئۈچۈن ؟ (2-ئابزاستىن 9-ئابزاسقىچە كۆز يۈگۈرتۈپ ئوقۇڭ )
بالىلار ئەترىتىدىكىلەر قانداق قېيىنچىلىققا يولۇقتى؟ ئۇلارنىڭ قېيىنچىلىققا يولۇققىنىنى تېكىستىكى قايسى سۆز-جۈملىلەردىن ھېس قىلدىڭىز ؟ ھېچكىم ئالدىدا ئېغىز ئېچىشنى خالىمايتتى . « ـ ئىنتايىن تەس بىر ئىش بار ،پاراتتىن ئۆتكەندە بورېك قانداق قىلىدۇ ؟»
ئۇنى قاتناشمىغىن،دەپ نەسىھەت قىلساق قانداق بولار ؟سەپنىڭ ئاخىرىدا ماڭسۇنمۇ يا ؟سەپنىڭ ئوتتۇرسىغائېلىۋالساقچۇ؟لېكىن،ئۇنىڭغا قانداق دەيمىز؟كىم دەيدۇ؟ بورېك مېيىپ بولغاندىكىن ئۇدۇل دەۋەرسە بولمامدۇ؟نېمىشقا ئويلىنىپ كېتىدۇ؟
ئەترەت باشلىقىنىڭ جاراڭلىق ئاۋازى جىمجىتلىقنى بۇزدى: - دوستلار ! بورىكنى سەپنىڭ ئالدىنقى رېتىگە ئورۇنلاشتۇرساق ،ھەممەيلەن ئۇنى ئېنىق كۆرەلىسە قانداق؟پۇتى مېيىپ بولغان بىلەن ،بورېك يەنىلا بالىلار ئەترىتىنىڭ ئەزاسى،يەنە كېلىپ ئادەتتىكى ئەزاسى ئەمەس !
-قالتىس گەپ قىلدىڭ ! بالىلار ئەترىتى مانا شۇنداق بولۇشى كېرەك –تە .باشقا ئەترەتتىكىلەر چوقۇم بىزگە ھەۋەس بىلەن قارايدىغان بولدى. بىرىنچى رەتتە قولتۇقتاياقلىق ئەترەت ئەزايىمىز ماڭسۇن!-دىدى بىر بالا يۇقۇرى ئاۋازدا. ھەممەيلەننىڭ چىرايىغا كۈلكە يۈگۈردى.ئۇلار ھاياجىنىنى باسالماي چاۋاك چېلىشىپ كەتتى . رۇ
بىز كومنىزىم ئىزباسارى بىز ، ئەجداتلارنىڭ ئەنئەنىسىگە ۋارىس بولىمىز. ۋەتەننى سۆيىمىز ،خەلقنى سۆيىمىز ، يەلپۇنەر چوغدەك قىزىل گەلىستۇكۇمىز . دائىم تەييارمىز! تۆھپە يارتىشقا ، دۈشمەندى قويماي تولۇق يوقتىشقا . غەلبەسېرى مەردلەرچە ئالغا ،(3) بىز كومنىزم ئىزباسارى بىز !
ئەتراپىمىزدىكى ››بورېك‹‹ لارغا نەزەر سالايلى!
ئەتراپىمىزدىكى ››بورېك‹‹ لارغا نەزەر سالايلى!
يازالايمەن بورېكقا ۋە بالىلار ئەترىتىگە بىر نەچچە ئېغىز سۆز قىلغۇم كېلىۋاتىدۇ ،بۇ يۈرەك سۆزلىرىمنى يېزىپ ئوقۇپ بېرەي.
دۇنيادىكى بارلىق ئىنسانلار باراۋەر ھوقۇققا ۋە ئەركىنلىككە ئىگە .شۇڭا بىزباشقىلارنى ھۆرمەتلەشنى ۋە كەچۈرۈم قىلىشنىبىلىشىمىز، باشقىلارنى چۈشىنىشىمىز كېرەك .پەقەت ھەممە كىشى ئازغىنە مېھرىبانلىق يەتكۈزسە جەمئىيەت تېنچ-ئىتتىپاق، كەلگۈسىمىز تېخىمۇ گۈزەل بولغۇسى!
رۇ تاپشۇرۇق كەچتە ، بورېك قاتتىق ھاياجان ئىلكىدە قولىغا قەلەم ئېلىپ، كۈندىلىك خاتىرە دەپتىرىنى ئاچتى.... --------------------------------------------- تەلەپ ؛ 1. كۈندىلىك خاتىرە قالدۇرۇشنىڭ تەرتىپلىرى ئېنىق بولشى كېرەك . 2. سۆز جۈملىلەر باغلاشقان ،ئابزاسلارغا ئايرىلغان بولۇشى كېرەك. 3.ئوبرازلىق تىللار مۇۋاپىق قوللىنىلغان بولشى كېرەك . 4. ئىملا خاتالىقىغا ئالاھىدە دىققەت قىلىش .
