Evolutie van de mens

1. Evolutie van de mens

2. 1Verschillen tussen mens en mensaap • Waarin verschillen mens en mensaap? • 1.1 Anatomische verschillen te wijten aan verschil in voortbeweging. • 1.2 Andere anatomische verschillen • 1.3 Verschillen in gedrag (maken van werktuigen, voeding, cultuur, religie. • http://www.becominghuman.org/ anatomy (film 1)

3. Mensaap Gebogen wervelkolom Achterste ledematen korter dan de voorste Opponeerbare grote teen Bekken in verlengde wervelkolom Achterhoofdsgat meer naar achter in de schedel Kniegewricht niet volledig strekbaar Mens S-vormige wervelkolom Achterste ledematen langer Grote teen niet opponeerbaar Bekken schuin op de wervelkolom Achterhoofdsgat in het midden van de schedelbasis Kniegewricht strekbaar 1.1 Anatomische verschillen te wijten aan verschil in voortbeweging.

4. Mensaap Kleine schedelinhoud Oogwal boven ogen snuit Geen vooruitstekende kin Achteruithellend voorhoofd Schedelkam Mens Grote schedelinhoud Geen oogwal Geen snuit Vooruitstekende kin Hoog voorhoofd Vrouwen maar iets kleiner dan de mannen 1.2 Andere anatomische verschillen

5. Mensaap Gebruiken soms werktuigen Vooral vegetarisch voedsel Geen gesproken taal Komt alleen voor in Afrika en Azië in specifieke biotopen Mens Maakt werktuigen op maat Vlees belangrijke voedselbron Gesproken taal Gebruik van vuur Jagen Cultuur Dodencultus Komt voor op alle continenten en in alle biotopen 1.3 Verschillen in gedrag (maken van werktuigen, voeding, cultuur, religie.

6. 2.Evolutie primatenfilm 3 evidence • . .

7. Evolutie van de primaten • Na uitsterven van de reptielen nemen de zoogdieren de achtergebleven niches over (adaptieve radiatie) • Voorouder van de primaten is een in de bomenlevende insecteneter

8. 2.1 Halfapen • Ontstonden 55 miljoen jaar geleden. • Leefden in de bomen. Aten insecten en fruit. • Grijphanden en bewegelijke armen • Naar voor gerichte ogen. • Relatief groot hersenvolume

9. 2.2 Apen • Echte apen • Ontstonden 25 miljoen jaar geleden. • Fruiteters krijgen kleurenzicht • Fruit /vruchteneters co-evolutie

10. 2.3 Lagere mensapen • Ontstonden 18 miljoen jaar geleden. • Verandering in de manier van voortbewegen. • Brachiatie houdt in het gebruiken van de armen voor voortbeweging. Dit gaat dan voornamelijk om apen die met hun armen door bomen slingeren. Lopen ook op achterpoten op de takken. • Staart vormt belemmering bij het rechtop lopen.

11. 2.4 Hogere mensapen • Ontstonden 12miljoen jaar geleden. • Ook de voorouder van aziatische en afrikaanse apen oerang oetan gorilla en chimpansee • Liep op knokkels/bomen • Vegetarisch

12. 3. Verschillende soorten mens • 6 miljoen jaar geleden leefde de voorouder van de huidige mensachtigen (Homininen) • Verwantschapsboom van de nieuwe mensachtigen (zie blad) • Hoe meer naar rechts in tabel hoe groter de verschillen met de moderne mens • Hoe hoger in de tabel hoe recenter het organisme • Verwantschappen worden niet meer aangeduid want door een nieuwe vondst kan heel de stamboom wijzigen.

13. 3.1 Eerste hominiden • Soort: Sahelanthropus tchadensis • Leeftijd: 6 tot 7 miljoen jaar oud • Wanneer ontdekt: 2001 • Kenmerken: • Achterhoofdsgat lager dan bij de mensapen. Liep rechtop • Gezicht vrij plat • Kleine hoektanden met dikke laag email • Herseninhoud 300 cc (vgl chimpansee)

14. Voordelen rechtop lopen • Handen vrij voor … • Beter zicht op het terrein • Minder bestraald door de zon

15. 3.2 Australopithecus • Zuidelijke aap • Bekend fossiel is Australopithecus afarensis = Lucy 3,5 miljoen jaar oud • Fossiel gevonden in 1974. • Tot dan toe nam men aan dat er eerst toename was van hersenvolume en dat dan de mens rechtop ging lopen. • De ontdekkers noemden het "Lucy", naar “Lucy in the Sky with Diamonds", een bekend nummer van de Beatles dat tijdens de expeditie veelvuldig werd gedraaid.

16. AUSTRALOPITHECUS AFARENSIS Geleefd: 3,9 - 3,0 miljoen jaar geleden Lengte: 107 - 152 cm Herseninhoud: 375 - 550 cm3 Opmerkingen: Lucy behoort tot deze soort.

17. Lucy is zeker niet de voorouder van de moderne mens. • Plaats in de stamboom is onzeker.

18. 3.3 Homo habilis • De handige mens • Aangetroffen met fossiele werktuigen • 2 miljoen jaar oud • Ook apen gebruiken werktuigen. Wat is nieuw? • Maakt verplaatsingen om juiste grondstof te vinden • Gesysthematiseerde overdracht van kennis • Communicatie door gebaren en klanken

19. Evolutie bevoordeelde handvaardigen • Toename hersenvolume →toename handvaardigheid →toename communicatievaardigheden door gebaren en lichaamshoudingen • Voedsel = aaseter • Voedsel bevat vetten uit beenmerg die noodzakelijk zijn voor groei hersenen

20. HOMO HABILIS

21. 3.4 Homo erectus • Ouderdom : 2 - 1,5 miljoen • 1,65 m • 800-950cc hersenvolume • Jager • Gebruik van vuur

22. Jacht • Jacht impliceert dat mensen goed kunnen communiceren. (gesproken taal ?) • Wat is nodig om taal te ontwikkelen • Grote hersenen • Symbolisch denken • Door natuurlijke en seksuele selectie ontstaan de modules in de hersenen die nodig zijn voor het ontwikkelen van taal

23. Hoe ontstaan grote hersenen?Paedomorfose • Paedos kind • Morphos vorm • Toestand die gekenmerkt wordt doordat nakomelingen geslachtsrijp worden in een toestand die bij de voorouders een jonger stadium is. • Genregulatie zorgt ervoor dat hersengroei langer doorgaat. • Paedomorfose verklaart volgende eigenschappen van de mens

24. Eigenschappen van de jonge mensaap, speelsheid en nieuwsgierigheid blijven bij mensen tot ver in de volwassenheid bestaan • Door geringere beharing lijkt volwassen mens meer op mensapenfoetus • Retardatie van de ontwikkeling van de mensenbaby • Hulpeloos bij de geboorte • Heeft lange tijd verzorging nodig • Complexere sociale gedragingen

25. Belangrijk bij taal is het symbolisch kunnen denken • Mogelijk scenario • Ontstaan van een huwelijksritueel. Hoe gezamenlijke jacht combineren met onderlinge competitie voor vrouwtjes? • Of rituelen waarbij mannen elkaar bijstand en hulp beloven bij de jacht. • Cultuur en sociaal gedrag worden gegenereerd in hersenmodules die het product zijn van natuurlijke selectie.

26. Evolutionaire psychologie • Bestudeert hoe het hersenen werken en probeert dit te verklaren vanuit de evolutie. • Onze hersenen zijn ontwikkeld toen we jagers verzamelaars waren. (99% van het bestaan van de mens) • In de loop van de evolutie zijn bepaalde modules ontstaan in de hersenen die onze overlevingskansen groter maakten.

27. Wat bedoelen we met hersenmodules? • Hersens niet vergelijken met computer die veel informatie opslaat. • Hersens vergelijken met Zwitsers zakmes. Hersenen kunnen bepaalde zaken die nodig zijn om te overleven bijzonder goed. Ze zijn ontstaan door natuurlijke selectie.

28. Vermogen om taal te leren.(Kind leert moeiteloos moedertaal) • Leren schrijven en rekenen kost meer moeite • Afkeer van spinnen en donker • Lusten van vet en suiker (Energierijk voedsel)

29. 3.5 Out of Africa • Homo erectus verlaat Afrika • Jagers volgen prooien • Verliet Afrikaans continent en verspreidde zich over Azië en Europa

30. Er leefden verschillende mensensoorten in europa (afstammelingen van de H.erectus) oa • Homo heidelbergensis • Homo antecessor • Homo neanderthalensis

31. 3.6 Homo neanderthalensis • 300 000 jaar geleden • Ijslijn verplaatst zich door Europa en neanderthaler volgt die • Vertoont aanpassingen aan koud klimaat • Gedrongen • Grote neus • Vindingrijk (doorzicht- communicatie)

32. 3.7 Homo sapiensOut of africa part II • Ontstaan in Afrika uit Homo erectus • Ontstond in subtropische omgeving en is lichamelijk niet aangepast aan koude omgeving • Verspreidt zich over Azië en Europa • Wat gebeurde er in Europa? • Genetische vermenging? (niet waarschijnlijk want er waren te weinig individuen om dit mogelijk te maken) • Moderne mens heeft bij herhaling lokale menssoorten verdrongen (mitochondriaal DNA heeft dit bevestigd)

33. Verwantschap

34. H sapiens • Waar ligt de overgang ??? • 40 .000 jaar geleden culturele evolutie. • Rotstekeningen, kunstvoorwerpen, sjabloontechniek • Religieus • Jagers met gesofisticeerde speren • Naalden. • Bekend als Cro-Magnon

36. Geen alcohol onder de 21 jaar • Op de ene zijde van de kaart staat drank op de andere de leeftijd. • Welke kaarten moet je omdraaien om te zien of iemand de wet overtreedt

39. Als aan de ene zijde een klinker staat moet aan de andere zijde een even getal moet staan. • Welke kaarten moet je omdraaien om te zien of deze wet gerespecteerd wordt?

40. Op volgende slides is test te zien, die laat zien hoe onze hersenen bijzonder geschikt zijn voor het opsporen van bedriegers (mensen die niet echt meewerken en alleen willen profiteren)