1 / 84

PRIPREMNI RADOVI PRI MELIORACIJI DEGRADIRANIH ŠUMA I ZBOR METODA MELIORACIJE

PRIPREMNI RADOVI PRI MELIORACIJI DEGRADIRANIH ŠUMA I ZBOR METODA MELIORACIJE. Pre pristupanja meliorativnim radovima, potrebno je : Izvršiti detaljan pregled i analizu svih važnijih površina za melioraciju Definisa ti - degradacioni oblik šuma - stepen degradacije

sheri
Télécharger la présentation

PRIPREMNI RADOVI PRI MELIORACIJI DEGRADIRANIH ŠUMA I ZBOR METODA MELIORACIJE

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. PRIPREMNI RADOVI PRI MELIORACIJI DEGRADIRANIH ŠUMAIZBORMETODA MELIORACIJE

  2. Pre pristupanja meliorativnim radovima, potrebno je: • Izvršiti detaljan pregled i analizu svih važnijih površina za melioraciju • Definisati • - degradacioni oblik šuma • - stepen degradacije • - uzrok degradacije • Odrediti prioritet • Odreditimetod i način njihove melioracije

  3. KATEGORISANJEOBJEKTAMELIORACIJE • Posle izbora površina za melioraciju vrši se njihova detaljna analiza: • ocenjivanje sastojinskih karakteristika i stanja zemljišta • određuje se degradacioni oblik (degradirana visokašuma, izdanačka šuma, tipična šikara, šikarasta niska šuma i dr.) • ocenjuje se tip i stepen degradiranosti

  4. KATEGORISANJEOBJEKTAMELIORACIJE • Odlučuje se: • Koje meliorativne mere treba preduzeti, u kom obimu i kojim redom • Pritom treba imati u vidu i specifične stanišne prilike, kojemogu biti od uticaja pri toj odluci – odlučujući činilac (reljef, pravac vetra i sl.)

  5. KATEGORISANJEOBJEKTAMELIORACIJE • Potrebno je analizirati i “poreklo” svakog objekta (uzrok degradacije)tj. ustanoviti da li je • rezultat antropogene degradacije (regeneracija takvih šuma je moguća) • odraz nepovoljnih stanišnih uslova (ograničiti se na eventualno unošenje novih vrsta drveća kojima odgovaraju konkretni uslovi staništa)

  6. UTVRĐIVANJE PRIORITETA PRI MELIORATIVNIM RADOVIMA • Pri ovome je preporučljivo držati se sledećih osnovnih principa: - prvenstveno odabrati površinski veće, kontinuirane komplekse i po sastavu (odnosno primesi) šumskih vrsta drveća vrednije objekte - da izbor nije u suprotnosti sa interesima okolnog stanovništva, o zaštiti terena od dalje degradacije i erozije, o podizanju zelenog pojasa oko naselja, o estetskim momentima, podizanju park-šuma, o vojnostrateškim potrebama i sl.

  7. UTVRĐIVANJE PRIORITETA PRI MELIORATIVNIM RADOVIMA • Pri ovome je preporučljivo držati se sledećih osnovnih principa: - prioritet dati odraslijim i kvalitetno boljim objektima - jako degradirane sastojine, tj. ekonomski malo vredni šumski kompleksi, manjeg su stepena priroriteta

  8. Kriterijumi za odredjivanje redosleda izvođenja meliorativnih radova

  9. Redosled prema stepenu hitnosti: 1. Prirodne sastojine i kulture zahvaćene procesom masovnog sušenja 2. Devastirane sastojine i kulture 3. Niskoproduktivne i razgrađene izdanačke sastojine na dobrom staništu 4. Kvalitetne izdanačke sastojine na dobrom staništu 5. Sastojine manje vrednih vrsta na tuđem staništu 6. Degradirane šume semenog porekla na lošem staništu 7. Izdanačke degradirane šume na lošem staništu 8. Prevođenje šikara u privredni oblik šume

  10. REDOSLED TRETMANA POJEDINIH KATEGORIJA ŠUMA • Pri ostalim identičnim uslovima, iz ekonomskih razloga, redosled rada je sledeći (Jevtić, 1962; Krstić, 2002, 2006): 1. Prvenstvo se daje kategorijama šuma u kojima su potrebna manja ulaganja, 2. U približno jednakim stanišnim (proizvodnim) uslovima prioritet se daje pristupačnijim objektima 3. U ekonomski zrelim i stabilnim šumama prvenstvo se daje zrelijim (starijim) sastojinama.

  11. REDOSLED TRETMANA POJEDINIH KATEGORIJA ŠUMA 4. Prednost se daje i sastojinama prejako i neuredno iskorišćavanim na dobrom staništu, 5. U šumama zahvaćenim procesom degradacije prioritet imaju objekti u kojima se proces degradacije sastojine i zemljišta može brzo i lako zaustaviti, 6. Jako degradirane šume, ne treba uzimati u prvi plan, osim ako interesi druge prirode to ne zahtevaju 7. U mladim i srednjedobnim sastojinama prednost se daje kvalitetnijim sastojinama i šumama vrednijih vrsta drveća

  12. IZBORMETODA MELIORACIJE Zaštitne šume Podela degradiranih sastojina Sastojine za melioraciju

  13. Usastojine za melioraciju svrstane su sve degradirane ili devastirane šume, bez obzira na poreklo, sastav i starost, u kojima se, uz primenu odgovarajućih uzgojnih mera, sadašnje nepovoljno stanje može popraviti i sa njima ubuduće može gazdovati na ekonomskoj osnovi.

  14. U zaštitne šumesvrstane su sve degradirane i ostale šume, bez obzira na poreklo, starost i sastav, koje su veoma lošeg kvaliteta (najčešće šikare i šibljaci), koje se nalaze u nepovoljnim stanišnim uslovima - na vrlo plitkom, skeletnom, ekstremno suvom ili ekstremno vlažnom zemljištu, na velikim nagibima. Na njima se i posle izvršene melioracije opšte sadašnje loše stanje ne može bitnije popraviti, pa nema mogućnosti i ekonomskim interesa za gazdovanjem.

  15. Sastojine za melioraciju Mlade sastojine Starije sastojine podmladak, mladik, srednje doba dozrevajuće, zrele

  16. Sastojine za melioraciju: I. Mlade sastojine -primenjuju odgovarajuće mere nege (osvetljavanje, čišćenje, prorede) II. Starije sastojine - može se već započeti ili se izvodi obnavljanje šuma • Primenom navedenih kriterijuma kvaliteta i strukture, sastojine su dalje raščlanjene

  17. Sastojine za melioraciju raščlanjene su na uzgojne jedinice :

  18. I.1. Mlade sastojine za konverziju • Kvalitetne izdanačke sastojine vrednih vrsta drveća na dobrom - očuvanom staništu • Opredeljujući kriterijum je dovoljan broj kvalitetnih stabala - "stabala budućnosti" • Obavezno pripadaju I i II biološkom razredu stabala • Treba da su ravnomerno raspoređena po površini • za bukove šume min. broj stabala je 150-200 po ha • za hrastove šume min. 100-150po ha

  19. I.2. Mlade sastojine za potpunu rekonstrukciju • Izdanačke i degradirane sastojine u kojima su stabla sa dobrim deblom i krunom zastupljena sa manje od 10 % od ukupnog broja stabala • Nema dovoljno kvalitetnih stabala • Vrši se uklanjanje svih stabala čistom sečom • U zavisnosti od stanišnih uslova određuje se konkretan postupak rekonstrukcije: • veštačkim putem podizanje nove, mlade šume istevrste • osnivanje šume druge vrste odgovarajuće za konkretno stanište

  20. I.2. Mlade sastojine za potpunu rekonstrukciju I.2.a. Rekonstitucija(restitucija) - primenjuje se ako su stanišni uslovi povoljni i odgovaraju autohtonim vrstama I.2.b. Supstitucija - ako je stanište degradirano vrši se zamena postojećih vrsta drveća, odnosno unosi se vrsta kojoj takvo stanište odgovara

  21. I.3. Mlade sastojine za delimičnu rekonstrukciju • Nije ujednačeno degradirano stanište i sastojina na čitavoj površini • Isti postupak rekonstrukcije se vrši samo na jednom delu sastojine • Kombinuje se konverzija, restitucija i supstitucija u zavisnosti od konkretnih uslova

  22. II.1. Starije sastojine za konverziju • Dozrevajuće i zrele ( stabla već plodonose) • Uglavnom su starije od 60 godina • Proces transformacije u viši uzgojni oblik prirodnim podmlađivanjem • Primenjuje se odgovarajući način obnavljanja (vrsta obnovnih seča) • Eventualno seobavljaju pomoćne mere, podsejavanje ili podsađivanje,

  23. II. 1. Starije sastojine za konverziju • Postupak melioracije se odvija prirodnim podmlađivanjem na dva osnovna načina: II.1.a. Klasična prirodna obnova - primenom odgovarajućeg načina prirodnog obnavljanja (vrste seče) u zavisnosti od vrste drveća. II.1.b. Prirodna obnova sa primenom pomoćnih mera i eventualnim podsejavanjem ili podsađivanjem ako je otežano prirodno obnavljanje

  24. II.2. Starije sastojine za potpunu rekonstrukciju - veštačko podmlađivanje • U sastojinama gde nije moguće izvršiti prirodnu obnovu • Vrši se veštačko podizanje novih šuma • Uslov je da je ujednačeno degradirana na čitavoj površini • Posle izvršene čiste seče i uklanjanja stare sastojine vrši se veštačko obnavljanje, podizanje nove,mlade šume

  25. II.2. Starije sastojine za potpunu rekonstrukciju - veštačko podmlađivanje • U zavisnosti od stanišnih uslova primenjuje se: II.2.a. Veštačko podizanje nove sastojine istom vrstom – restitucijom II.2.b. Veštačko podizanje nove sastojine zamenom vrste – supstitucijom

  26. II.3. Starije sastojine za delimičnu rekonstrukciju • To su sastojine koje nisu ujednačeno degradirane na čitavoj površini • Vrši se kombinacijaprirodne obnove konverzijom i veštačke obnove restitucijom i supstitucijom • Na delu površine gde je šuma očuvana i kvalitetnija i dobro zemljište primenjuje se konverzija (prirodna obnova) a na ostalom delu, u zavisnosti od stanja zemljišta, restitucija ili supstitucija

  27. Kategorizacija šuma po stepenu degradiranosti i melioratrivnom postupku • Neophodno je izvršiti jedinstvenu kategorizaciju degradiranih šuma • da u praksi nebi dolazilo do subjektivne, ponekad i pogrešne procene i kategorizacije šume po stepenu degradiranosti • pa samim tim i izvođenje neodgovarajućih uzgojnih mera pri melioraciji • Već postojeće i usvojene šifre za uzgojne grupe su detaljnije raščlanjene

  28. A, E,L, M, N ... Oznaka pripadnosti gazdinskoj klasi kod grupimičnog gazdovanja Oznaka uzgojne grupe kod grupimičnog gazdovanja 1, 2, 3, 4, 5, 6..... I, II .............. Uzgojne jedinice za kategorizaciju u pogledu starosti (I - mađe, II - starije) meliorativni postupak u okviru uzgojne jedinice (1 - konverzija, 2 - potpuna rekonstrukcija, 3 - delimična rekonstrukcija) 1, 2, 3 ........... detaljnije definisanje meliorativnih radova (a - restitucija, b - supstitucija) a, b ............

  29. PRIMERI L1/I.1 - Kvalitetne izdanačke mlade sastojine bukve za konverziju M2/I.2a - Loše, niskoproduktivne mlade izdanačke sastojine hrasta za potpunu rekonstrukciju vršenjem restitucije L2/I.2b - Loše mlade izdanačke sastojine bukve za potpunu rekonstrukciju vršenjem supstitucije L2/I.3 - Loše mlade izdanačke sastojine bukve za delimičnu rekonstrukciju (kombinuje se konverzija, restitucija i supstitucija) L2/II.1a - Starije izdanačke sastojine bukve za konverziju prirodnom obnovom M2/II.1b - Starije izdanačke sastojine hrasta za konverziju prirodnom obnovom uz primenu pomoćnih mera i eventualnim podsejavanjem

  30. PRIMERI M2/II.2a - Starije izdanačke sastojine hrasta za potpunu rekonstrukciju vršenjem restitucije M2/II.2b - Starije izdanačke sastojine hrasta za potpunu rekonstrukciju vršenjem supstitucije L2/II.3 - Starije izdanačke sastojine bukve za delimičnu rekonstrukciju • Za ostale kategorije degradiranih šuma šiframa se takođe obeležavaju uzgojne jedinice sa odgovarajućim uzgojnim merama, npr.: A5/II.2b - Degradirane starije sastojine bukve semenog porekla predviđene za potpunu rekonstrukciju uz primenu supstitucije (zamene vrste) N/I.2b - Mlađe šikare predviđene za rekonstrukciju sa zamenom vrste

  31. Izbor vrsta za biomelioracije (fitomelioracije) i veštačku obnovu šume • Biomelioracije pošumljavanjem vrše se: • na goletima, • napuštenim poljoprivrednim zemljištima, • na sečinama koje se nisu obnovile prirodnim putem, • na požarištima, • na površinama na kojima je šuma uništena vetrom, štetnim insektima, bolestima, • pri veštačkom obnavljanju na površinama pod degradiranim šumama (progaljene, zastarčene i osiromašene sastojine, kresanici, šikare itd.)

  32. Uspešno ostvarivanje mera zavisi od pravilnog izbora vrsta za pošumljavanje • Pri tome treba razlikovati dve krajnosti Goleti Degradirane šume i šikare tereni sa kojih je šuma davno uklonjena koje treba unaprediti

  33. Na goletima • Teško bi uspevale vrste koje su tu nekada rasle zbog bitno izmenjenih uslova mikroklime i zemljišta • Na njima se najčešće mora podići šuma pionirskih vrsta koje mogu popraviti stanište • Takva šuma se kasnije zameni vrednijim vrstama koje grade trajnu šumu

  34. Pri melioraciji degradiranih šuma i šikara • Mikroklimatski uslovi i zemljište nisu previše pogoršani kao na goletima • Mogu se unositi vrste koje, tu ili u neposrednoj okolini, uspešno rastu

  35. Određivanje pripadnosti obešumljene površine staništu određenih vrsta može izvršiti na više načina: 1. Na osnovu prirodne (postojeće) vegetacije na konkretnoj površini ili šume u blizini 2. Na osnovu komparativnih fitocenoloških i istraživanja stanišnih uslova i određivanje potencijalne vegetacije 3. Na osnovu istorijskih podataka i pisanih dokumenata o ranijim šumama 4. Toponomistički (na osnovu dendrotoponima) – naziva mesta ili lokaliteta po određenim vrstama (npr. Leskovo, Jasikovo, Lipovac, Brestovac, Jelovo brdo, Borjak, Brezovica itd.)

  36. Često bi nekadašnja (ishodna) vegetacija na degradiranim staništima tu veoma teško uspevala • izbor vrsta se vrši za odgovarajuće stanje zemljišta • Izbor neodgovarajuće vrste je glavni uzrok neefikasnosti meliorativnih mera • gubitka vremena • materijalnih gubitaka

  37. Osnovni kriterijum za pravilan izbor vrsta pri biomelioraciji je da one imaju određene kombinacije bioloških i ekonomskih osobina • Sve karakteristike koje treba uzeti u obzir pri izboru vrsta mogu se podeliti na • Osnovne • (primarne) 2. Dopunske (sekundarne)

  38. 1. Osnovne karakteristike su sledeće: - sposobnost prilagodjavanja uslovima sredine; - otpornost prema negativnim uticajima klimatskih faktora i sposobnost preživljavanja u nepovoljnim uslovima; - da imaju jak i razgranat korenov sistem, koji dobro prodire (prorašćuje) u zemljište, drenira ga, razrahljuje i vezuje; - sposobnost da formiraju gustu krunu, da brzo grade gušći sklop; - da daju veće količine šumske prostirke koja se dobro razlaže i brzo humificira (dobri biomelioratori zemljišta)

  39. 2.Dopunske karakteristike: - da imaju brzi rast, odnosno veći prirast; - da ostvaruju što veću količinu drvne mase; - da imaju veću ekonomsku vrednost, i ostvaruju bolji kvalitet drvne mase; • da drvo ima veću upotrebnu vrednost u industriji i zanatstvu; • da su manje zahtevne u pogledu sadnje i održavanja

  40. Uspeh pošumljavanja pri biomelioraciji zavisi od većeg broja međusobno povezanih i zavisnih činilaca: Uslova staništa (edafo-klimatskih) Bioloških faktora Tehničko-tehnoloških faktora

  41. 1. Edafo-klimatski faktori: - Stanje zemljišta (stepen degradiranosti, ugroženost od erozije, fizičke osobine i dr. - Klimatski faktori (količina, raspored i oblik padavina, ugroženost od ekstremnih temperatura, vetra, snega i leda) - Orografski faktori (nagib terena, ekspozicija, nadmorska visina, konfiguracija, mrazne doline).

  42. 2. Biološki činioci: Izbor vrsta za određena staništa (lokalitete pošumljavanja): -Za suva staništa sadnice treba da imaju povoljan odnos nadzemnog dela biljke i korena – razvijenost sadnice, -Za zakorovljene terene sadnice veće visine, - Gde vladaju ekstremni klimatski uslovi jače (deblje) sadnice - Poreklo i kvalitet semena i sadnog materijala – provenijencija, rase, starost i dr. - Kvalitet sadnog materijala

  43. 3. Tehničko-tehnološki faktori: - Tehnička opremljenost savremenim sredstvima rada i način pripreme zemljišta - Stepen obučenosti i motivisanost radne snage, manipulacija sa sadnicama, stručnost rada pri sadnji - Tehnološki postupci sadnje (geometrija sadnje, način sadnje, vreme sadnje i dr.)

  44. Pri izboru vrsta pri melioracijama treba se držati sledećih osnovnih načela: 1. Koristiti vrste koje odgovaraju uslovima konkretnog staništa, 2. U šumama intenzivnije zahvaćenim procesima degradacije sastojine i zemljišta, koriste se vrste koje imaju meliorativno dejstvo 3. Prednost davati domaćim - autohtonim vrstama 4. Mogu se koristiti i ekonomski vredne alohtone vrste – egzote veće proizvodnosti i prilagođenih našim uslovima

  45. Na osnovu detaljno izvršenih ekološko-vegetacijiskih istraživanja i potencijalne vegetacije dat je predlog osnovnih vrsta šumskog drveća i žbunja koje treba koristiti za najvažnija šumska staništa u Srbiji: - u kompleksu sladun-cerovih šuma preporučuju se prvenstveno edifikatori: na kiselim silikatnim podlogama sladun, na vlažnijim staništima lužnjak, na višim položajima kitnjak i krupnolisni medunac. Na ovim staništima mogu se koristiti alohtone vrste, koje su se na našem području pokazale veoma poželjnim i korisnim mogu se koristiti i atlaski kedar, crveni hrast i eventualno bagrem

  46. u kompleksu ksero-mezofilnih šuma kitnjaka, cera i graba glavna vrsta za pošumljavanje je kitnjak. Prateće vrste na distričnim smeđim zemljištima i rankerima su breza, jasika i beli bor; na eutričnim smeđim zemljištima crni jasen, bela lipa, brekinja i cer; na krečnjačkoj geološkoj podlozi crni grab, na serpentinitu rašeljka i crni bor - u bukovo-jelovom podpojasu kao glavnu vrstu treba koristiti jelu, a u subalpijskom pojasu planinski javor, jelu, smrču, muniku, beli bor. Na plitkim i nerazvijenim zemljištima na krečnjaku i serpenitinitu može se koristiti crni bor, a na silikatnim stenama breza, jasika i beli bor. Na vrlo kiselim zemljištima na bukovom staništu treba koristiti kitnjak, beli bor, smrču i jasiku

  47. - terene gde geološku podlogu čine bazične stene treba pošumljavati crnim borom, a na većim nadmorskim visinama (iznad 1200 m) belim borom - u visoko planinskom području, na staništusmrčevih šuma glavna vrsta za pošumljavanje je smrča i eventualno beli bor, planinski javor, molika

  48. NEGA SASTOJINA U FAZI MELIORACIJE

More Related