1 / 30

Ecrits pragmatiques : Thesaurus des sermons de Jacques de Voragine

Ecrits pragmatiques : Thesaurus des sermons de Jacques de Voragine. Projet soutenu par le programme « Histoire des savoirs ». II e atelier ATHIS, Lyon, 28 novembre 2006. IN DIE CINERUM. SERMO I

sherri
Télécharger la présentation

Ecrits pragmatiques : Thesaurus des sermons de Jacques de Voragine

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Ecrits pragmatiques : Thesaurus des sermons de Jacques de Voragine Projet soutenu par le programme « Histoire des savoirs » IIe atelier ATHIS, Lyon, 28 novembre 2006

  2. IN DIE CINERUM. SERMO I Filiapopulimeiaccingerecilicioetconspergerecinere ; luctumunigenitifactibi, planctumamarum (Ier. 6, 26). Quamuis solemnitas quadragesimalis in sequenti dominica inchoetur, Ecclesia tamen hos quattuor dies precedentes addidit, ut quadragenarius numerus impleatur. A prima enim dominica usque ad Pascha, quadraginta duo dies sunt de quibus, dum sex dies dominicales subtrahuntur, solummodo triginta sex ieiunabiles remanent : et ideo adduntur isti quattuor dies precedentes, ut sacer numerus quadraginta dierum impleatur, quem Christus suo ieiunio consecrauit. Sunt tamen quedam alie rationes mystice, quare potius in quarta feria quam alia feria istud ieiunium inchoatur. Prima est quia in quarta feria mors Christi fuit tractata et cum deliberatione firmata, scilicet feria quarta ante dominicam de ramis. Namtuncprincipessacerdotumcumsenioribuspopulicongregatisuntinatrium Caipheprincipissacerdotum (Matth. 26, 3), ad quos Iudas accessit et Christum tradere promisit et illi pecuniam dare pollici sunt. Igitur penitentiam quadragesimalem facimus, ut Christo patienti compatiamur. Et quia eius mors fuit in quarta feria tractata, ideo merito quarta feria hoc ieiunium inchoatur.

  3. 1 Chrisostomus: Christus c; super Matheum per tria exempla: p. t. e. s. Ma. c

  4. Plans et mots-clés Distinctions Figures Exempla Matière biblique • Liturgie et pratiques • Noms propres • Interprétation des noms • Citations

  5. Plan et mots-clés • Thema • 1 : Explicatio festiuitatis : • 1.A : ratio quare Ecclesia addidit quattuor dies ante primam dominicam quadragesime • 1.B : rationes mystice quare ieiunium inchoatur in hac quarta feria • keywords : creatio, astrologia • 1.C : ratio ponendi cineres in capitibus • 2 : Dominus hortatur per prophetam filiam populi Dei, id est animam cuiuslibet christiani, • 2.A : ad dure penitentie assumptionem (accingere cilicium) que melius curat • keywords : incommoda // peccatoris, ieiunium • 2.B : ad mortis meditationem (conspergere cinere).2.B.1 : Homo de cinere formatus, cinereum portat corpus, et in cineres redigendus est2.B.2 : Utilitas habendi memoriam mortiskeywords : memoria // mortis, tria uitia • 2.C : ad peccatorum dolorem (luctum unigeniti fac tibi).2.C.1 : Planctus penitentis debet assimilari triplici planctui2.C.2 : quia tria bona perdit peccatorkeywords : bona // hominis

  6. Distinctions • Anima Anima hortatur : ad dure penitentie assumptionem ; ad mortis meditationem ; ad peccatorum dolorem. • Peccator Peccator tria incommoda patitur : est plenus corruptis humoribus ; habet multas radices malarum concupiscentiarum ; penitens alligatus est adhuc nodis et nexibus peccatorum. • Penitentia Penitentia : amara ; amarior ; amarissima. • Cinis Cinis : terram fecundat ; ignem conseruat ; maculas lauat a) superbie b) luxurie c) auaritie. • Penitens, planctus Planctus penitentis : matris unigenitum plangentis ; draconis ; struthionis. • Peccator Peccator perdit tria bona : animam suam ; caput suum ; omnia sua merita.

  7. tempus quadragesimale = tempus lucidum Paulus = Mercurius Christus = sol penitentia = cilicium humores uitiorum penitentia = medicina male concupiscentie = radices male herbarum ieiunium = rastrum nodi et nexus peccatorum malleus ferreus = penitentia dura cinis = memoria mortis pauo = memor mortis planctus penitentis = planctus matris planctus penitentis = planctus draconis planctus penitentis = planctus struthionis anima = filius unigenitus oua struthionis = merita L'homme qui se glorifie de ses vertus comme le paon se se glorifie de ses plumes, doit prendre en considération ses pieds, c'est-à-dire sa fin, et déposer son orgueil. La pensée de la mort chasse les mauvaises pensées comme la queue des animaux chasse les mouches. De même que la femme pleure la perte de son enfant unique, le pécheur doit également pleurer la perte de son âme, elle aussi unique. Le dragon ou le serpent expose tout son corps au danger dans le but de protéger sa tête. De même le pécheur, doit-il livrer son corps à la macération et à la pénitence sous peine de perdre sa tête, c'est-à-dire son Seigneur. Lorsqu'un éléphant rencontre un dragon, il le blesse à la tête provoquant des gémissements. De même le pécheur doit gémir lorsque le diable l'entraîne vers le péché. Quand elle trouve ses oeufs écrasés, l'autruche se lamente à grands cris. De même, le pécheur doit pleurer, gémir, lorsque les démons écrasent ses mérites. Figures & exempla

  8. Matière biblique Iudas promittit tradere (Matth., 26, 14-16) … Prima est quia in quarta feria mors Christi fuit tractata et cum deliberatione firmata, scilicet feria quarta ante dominicam de ramis. NamtuncprincipessacerdotumcumsenioribuspopulicongregatisuntinatriumCaipheprincipissacerdotum (Matth. 26, 3), ad quos Iudas accessit et Christum tradere promisit et illi pecuniam dare polliciti sunt … Liturgie et pratiques mercredi des cendres : La cendre sert d'engrais, conserve le feu, et sert de lessive. Utilisée le mercredi des cendres, elle permet de laver les péchés, notamment ceux d'orgueil, de luxure et d'avarice.

  9. Noms propres Caipha, Iudas, Paulus Interpretation des noms dies mercurii Citations Chrisostomus super Matheum, Augustinus, Gregorius

  10. a : vue par défaut, plan dans le texte

  11. b : le texte seul

  12. c : aperçu synthétique du plan

  13. Une distinction dans son contexte

  14. Recherche de toutes les formes de ‘aduocatus’ dans le texte entier

  15. Exemple dans la première réponse : la Vierge avocate

  16. Recherche de toutes les formes de ‘aduocatus’ dans les exempla

  17. Recherche de ‘sanguis’ dans les exempla

  18. Un exemplum en contexte

  19. Liste des formes utilisées dans le corpus

  20. KWIC d’une forme

  21. Liste lemmatisée

  22. KWIC de toutes les formes d’un lemme

More Related