บทที่ 3 สื่อการเรียนการสอน

1. บทที่ 3 สื่อการเรียนการสอน

2. วัตถุประสงค์ของสื่อการเรียนการสอนวัตถุประสงค์ของสื่อการเรียนการสอน 1.เพื่อปลูกฝัง แนวความคิด หลักการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการสื่อสาร เช่น คอมพิวเตอร์ ได้อย่าง ถูกต้องและเหมาะสมกับช่วงวัย 2.แนะแนวและแนะนำ คุณและโทษ ตั้งแต่เบื้องต้นของโลกแห่งการเรียนรู้ ในแต่ละช่วงวัย ให้เหมาะสมกับ การพัฒนาการของผู้เรียน 3.เพื่อให้ผู้เรียนได้รับการพัฒนาองค์ประกอบทางด้านสติปัญญา ให้เจริญงอกงามตามช่วงวัย ซึ่งในเนื้อหาหลักสูตรจะมีองค์ประกอบ เช่น ทักษะในการคิด ทักษะในการใช้เหตุผลในการแก้ปัญหา รวมทั้ง ปลูกฝังคุณสมบัติที่จำเป็นในการประกอบอาชีพต่อไป 4.สอดแทรกกิจกรรมการเล่นตามช่วงวัย โดยผ่านการเล่าเรื่อง ด้วยสื่อภาพและเสียง ที่ผ่านการกลั่นกรองด้วยคุณภาพที่เหมาะสม ของแต่ละช่วงวัย พร้อมทั้งส่งเสริมการเรียนรู้แบบบูณรณาการ สอด แทรกคุณธรรม จริยธรรม เพื่อเสริมสร้างคุณลักษณะอันพึงประสงค์

3. ความหมายของสื่อการเรียนการสอนความหมายของสื่อการเรียนการสอน เป็นสิ่งที่มีบทบาทสำคัญในการสอนตั้งแต่ในอดีตจนถึงปัจจุบันเนื่องจากเป็นตัวกลางที่ช่วยให้การสื่อสารระหว่างผู้สอนและผู้เรียนดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจความหมายของเนื้อหาบทเรียนให้ตรงกับผู้สอนต้องการ ตัวกลางข้อมูล ส่งผ่านจากผู้ส่งหรือแหล่งส่งไปยังผู้รับเพื่อให้สื่อสารกันได้ตรงตามวัตถุประสงค์

4. “สื่อการสอน” หมายถึงสิ่งใดก็ตามไม่ว่าจะเป็นเทปบันทึกเสียง สไลด์ วิทยุ โทรทัศน์ วีดีทัศน์ แผนภูมิ แผ่นซีดีสำเร็จรูป รูปภาพ ฯลฯ ซึ่งเป็นวัสดุบรรจุเนื้อหาเกี่ยวกับการเรียนการสอน หรือเป็นอุปกรณ์เพื่อถ่ายทอดเนื้อหาสิ่งเหล่านี้เป็นวัสดุอุปกรณ์ทางกายภาพที่นำมาใช้เทคโนโลยีการศึกษาเป็นสิ่งที่ใช้เป็นเครื่องมือ

5. คำถามท้ายหน้า • คำว่า สื่อ (medium, pl. media) เป็นคำมาจากภาษาลาตินใช่หรือไม่

6. เฉลยคำถามท้ายหน้า ใช่

7. สื่อโสตทัศน์ เป็นสื่อที่นับได้ว่าเป็นจุดเริ่มของสื่อการเรียนการสอน โดยเป็นสื่อที่บรรจุหรือถ่ายทอดข้อมูลเพื่อให้เกิดการเรียนรู้ด้วยการได้ยินเสียงและเห็นภาพ สื่อที่ใช้กันมาแต่ดั้งเดิม เช่น หนังสือตำราเรียน ภาพ ของจริง ของจำลอง ต่อมามีการใช้เทคโนโลยีในการประดิษฐ์อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เพื่อการถ่ายทอดเนื้อหา

8. โรเบิร์ต อี. เดอคีฟเฟอร์ (Robert E. de Kieffer) ได้แบ่งสื่อการสอนออกเป็น 2 ประเภทตามลักษณะที่ใช้สื่อความหมายทางเสียงและภาพรวมเรียกว่า “สื่อโสตทัศน์” (audiovisual materials)

9. คำถามท้ายหน้า เดล เป็นผู้แบ่งสื่อการสอนออกเป็น 2 ประเภทใช่หรือไม่

10. เฉลยคำถามท้ายหน้า ไม่ใช่

11. สื่อแบ่งตามประสบการณ์การเรียนรู้สื่อแบ่งตามประสบการณ์การเรียนรู้ ลำดับจากประสบการณ์ที่เป็นรูปธรรมที่สุดจนถึงประสบการณ์ที่เป็นนามธรรมที่สุด (Abstract Concrete Continuum)เรียกว่า “กรวยประสบการณ์” (Cone of Experience) ดังรูปนี้

12. คำถาม รูปนี้เรียกว่ากรวยประสบการณ์ใช่หรือไม่ ตอบใช่

13. สื่อแบ่งตามทรัพยากรการเรียนรู้สื่อแบ่งตามทรัพยากรการเรียนรู้ โดยแบ่งได้เป็นสื่อออกเป็น 5 รูปแบบ ได้แก่ 1. คน (People) 2. วัสดุ (Materials) 3. อาคารสถานที่ (Settings) 4. เครื่องมือและอุปกรณ์ (Tools and Equipment) 5. กิจกรรม (Activities)

14. คำถามท้ายหน้า สื่อแบ่งตามทรัพยากรการเรียนรู้แบ่งออกเป็น 5 รูปแบบใช่หรือไม่

15. เฉลยคำถามท้ายหน้า ใช่

16. สื่อการเรียนการสอนในระดับอุดมศึกษาสื่อการเรียนการสอนในระดับอุดมศึกษา สามารถสรุปสื่อการเรียนการสอนได้เป็น 4 ประเภทคือ 1. สื่อประเภทวัสดุ ได้แก่ สไลด์ แผ่นใส เอกสาร ตำรา 2. สื่อประเภทอุปกรณ์ได้แก่ ของจริงหุ่นจำลองเครื่องเล่นเทปเสียง 3. สื่อประเภทเทคนิคหรือวิธีการ ได้แก่ การสาธิต การอภิปรายกลุ่ม 4. สื่อประเภทคอมพิวเตอร์ ได้แก่ คอมพิวเตอร์ช่วยสอน

17. หลักการเลือกสื่อการสอนหลักการเลือกสื่อการสอน การเลือกสื่อการสอนเพื่อนำมาใช้ประกอบการสอน เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพนั้น เป็นสิ่งสำคัญยิ่ง โดยผู้สอนจะต้องตั้งวัตถุประสงค์นั้นเป็นตัวชี้นำ ในการเลือกสื่อการสอนที่เหมาะสมต่อการเรียนรู้

18. คำถามท้ายหน้า หลักการเลือกสื่อการสอนควรเลือกสื่อการสอนที่เหมาะสมต่อการเรียนรู้ใช่หรือไม่

19. เฉลยคำถามท้ายหน้า ใช่

20. การวางแผนการใช้สื่อการเรียนการสอนการวางแผนการใช้สื่อการเรียนการสอน Heinich, Molenda and Russell (1985) ได้เสนอโมเดลการวางแผนการใช้ สื่อการเรียนการสอน เรียกว่า ASSURE Modelซึ่งเป็นแนวทางการปฏิบัติเพื่อให้ผู้สอน เกิดความมั่นใจที่จะใช้สื่อการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และทำให้ผู้เรียนเกิด การเรียนรู้ได้สูงสุดตามความสามารถของแต่ละคน

21. รายละเอียดของโมเดลมีดังนี้ -การวิเคราะห์ผู้เรียน -การกำหนดวัตถุประสงค์การเรียนการสอน -การเลือก ปรับปรุง การออกแบบสื่อการสอน -การใช้สื่อการเรียนการสอนการให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรม -การประเมินผลกระบวนการเรียนการสอน

22. คำถามท้ายหน้า Heinich, Molenda and Russell (1985) เป็นผู้เสนอโมเดลการวางแผนการใช้ ใช่หรือไม่

23. เฉลยคำถามท้ายหน้า ใช่

24. หลักการใช้สื่อการสอน ผู้สอนจำเป็นต้องมีหลักในการใช้สื่อการสอนตามลำดับดังนี้ - เตรียมตัวผู้สอน - เตรียมจัดสภาพแวดล้อม - เตรียมพร้อมผู้เรียน - การใช้สื่อ - การประเมินติดตามผล

25. คำถามท้ายหน้า เตรียมตัวผู้สอน เป็นการเตรียมตัวในการอ่าน ฟังหรือดูเนื้อหาที่อยู่ในสื่อที่จะใช้ใช่หรือไม่

26. เฉลยคำถามท้ายหน้า ใช่

27. ขั้นตอนการใช้สื่อการสอนขั้นตอนการใช้สื่อการสอน • - ขั้นนำสู่บทเรียน บทเรียน เพื่อกระตุ้นให้เรียนเกิดความสนใจในเนื้อหาที่กำลังจะเรียนสื่อที่ใช้ในขั้นนี้จึงเป็นสื่อที่แสดงเนื้อหากว้างๆ หรือเนื้อหาที่เกี่ยวกับการเรียนในครั้งก่อนยังมิใช่สื่อที่เน้นเนื้อหาเจาะลึกจริง อาจเป็นสื่อที่เป็นแนวปัญหาหรือเพื่อให้ผู้เรียนคิด และควรเป็นสื่อที่ง่ายต่อการนำเสนอในระยะเวลาอันสั้น เช่น ภาพ บัตรคำ หรือเสียง เป็นต้น

28. - ขั้นดำเนินการสอนหรือประกอบกิจกรรมการเรียน เป็นขั้นตอนที่สำคัญเพราะจะให้ความรู้เนื้อหาอย่างละเอียด เพื่อสนองวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ผู้สอนจึงต้องเลือกสื่อให้ตรงกับเนื้อหาและวิธีการสอนหรืออาจจะใช้สื่อประสมก็ได้

29. - ขั้นวิเคราะห์และฝึกปฏิบัติ เป็นการเพิ่มพูนประสบการณ์ตรงแก่ผู้เรียนเพื่อให้ผู้เรียน ได้ทดลองนำความรู้ด้านทฤษฏีหรือหลักการที่เรียนมาแล้วไปใช้แก้ปัญหาในขั้นฝึกหัดโดยการลงมือฝึกปฏิบัติเอง สื่อในขั้นนี้จึงเป็นสื่อที่เป็นประเด็นปัญหา เทปเสียง สมุดแบบฝึกหัด ชุดการเรียนหรือบทเรียนซีเอไอ เป็นต้น

30. - ขั้นสรุปบทเรียน เป็นการเน้นย้ำเนื้อหาให้มีความเข้าใจที่ตรงตามวัตถุประสงค์ที่วางไว้ ขั้นสรุปนี้ควรใช้เพียงระยะเวลาน้อย เช่น แผนภูมิ โปร่งใส กราฟ เป็นต้น

31. - ขั้นประเมินผู้เรียน เป็นการทดสอบว่าผู้เรียนสามารถเรียนรู้หรือเข้าใจสิ่งที่เรียนไปถูกต้องมากน้อยเพียงใด และบรรลุตามวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมที่ตั้งไว้หรือไม่สื่อในขั้นประเมินนี้มักจะเป็นคำถามจากเนื้อหาบทเรียนโดยอาจมีภาพประกอบด้วยก็ได้

32. คำถามท้ายหน้า ขั้นตอนการใช้สื่อการสอนมี 5 ขั้นตอนใช่หรือไม่

33. เฉลยคำถามท้ายหน้า ใช่

34. บทสรุป ในระบบการเรียนการสอน สื่อการเรียนการสอนนับว่าเป็นปัจจัยสำคัญประการหนึ่งที่จะทำให้ การเรียนการสอนดำเนินไปได้จนบรรลุผลสำเร็จตามเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ สื่อการเรียนการสอน มีหลายประเภท แต่ละประเภทก็มีคุณลักษณะหรือคุณสมบัติต่างกันไป ผู้สอนที่ตระหนักในคุณค่าของสื่อ จะต้องศึกษาให้เข้าใจถึงเงื่อนไขการเลือกใช้ และใช้งานได้อย่างถูกต้อง เงื่อนไขที่เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจ เลือกใช้สื่อ ได้แก่ เงื่อนไขที่เกี่ยวกับเนื้อหาวิชา ตัวผู้เรียน วิธีการสอนความพร้อมทางด้านอื่น ๆ นอกจากนั้น ก็ต้องคำนึงถึงคุณสมบัติเฉพาะตัวของสื่อแต่ละประเภท และแม้แต่เงื่อนไขที่ เกี่ยวกับตัวผู้สอนด้วย

35. เมื่อมีความรู้ประสบการณ์เกี่ยวกับสื่อการเรียนการสอน สามารถเลือกใช้ได้อย่างถูกต้อง ก็มี ความพร้อมที่ผู้สอนจะสามารถทำสื่อขึ้นใช้เอง แต่โดยมากมักจะประสบกับปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ ใน สถานศึกษา ปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ เหล่านั้น ก็ควรจะแก้ไขให้หมดไป ผู้ที่มีบทบาทสำคัญในเรื่องนี้ คือ ผู้บริหารและผู้สอนที่จะสามารถผลักดันให้มีสื่อการเรียนการสอนใช้ในสถานศึกษา นอกจากนั่นสิ่งสำคัญอีก ประการที่ไม่ควรจะมองผ่าน ก็คือ ระบบการจัดเก็บสื่อการเรียนการสอน เพื่อทำให้การนำสื่อไปใช้สอนครบวงจร

36. นางสาวสุดาพร วนาสายชล 561120111 คณะครุศาสตร์ โปรแกรมการศึกษาปฐมวัย

37. The End