Opole, 30 czerwca 2014

1. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej – wnioski oraz przewidywane zmiany(materiał w oparciu o wstępne dane statystyczne) Opole, 30 czerwca 2014

2. Wspieranie rodziny – zatrudnienie asystentów - Polska Na koniec 2013 r. na terenie Polski zatrudnionych było 3 012 asystentów rodziny (wzrost o ponad 30% w stosunku do 2012 r.), którzy objęli wsparciem łącznie 31 506 rodziny. Z budżetu państwa sfinansowanych zostało zatrudnienie ponad 60% ogółu asystentów. Źródło: sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania przez gminę zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej – stan na 31.12.2013 r.

3. Placówki wsparcia dziennego (gmina i powiat) W 2013 r. na obszarze całej Polski działało ogółem 1 528 placówek wsparcia dziennego, w tym 759 publicznych placówek prowadzonych przez gminy oraz 769 placówek niepublicznych prowadzonych przez inne podmioty. Uczęszczało do nich ok. 38 192 dzieci. Ponadto w 2013 r. działało 74 placówki wsparcia dziennego o charakterze ponadgminnym, w tym 43 z nich prowadzonych było przez podmiot inny niż samorząd powiatowy. Źródło: Sprawozdanie rzeczowo- finansowe z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej (stan na dzień 31 grudnia 2012 r.)

4. Źródło: sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania przez powiat zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej – stan na 31.12.2013 r.

5. Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej według stanu na koniec 2013 r. wynosiła łącznie 78 519 dzieci, w tym dzieci umieszczone w rodzinnych formach pieczy stanowiły 75% ogółu dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. Źródło: sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania przez powiat zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej – stan na 31.12.2013 r.

6. Struktura pieczy zastępczej ze względu na liczbę dzieci Czerwona strzałka oznacza właściwą relację pomiędzy liczbą dzieci w pieczy rodzinnej i w pieczy instytucjonalnej. Znaczna bowiem liczba dzieci, spośród 58 570 umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej, jest umieszczona w rodzinach zastępczych spokrewnionych, a te w każdej sytuacji winny być traktowane szczególnie ze względu na więzi rodzinne.

7. Wspieranie rodziny i piecza zastępcza Liczba rodzin zastępczych i rodzinnych domów dzieckai liczba dzieci 2012-2013 Źródło: sprawozdanie rzeczowo-finansowe z wykonywania przez powiat zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej – stan na 31.12.2013 r.

8. Organizatorzy rodzinnej pieczy zastępczej W 2013 r. funkcjonowało łącznie 389 instytucji organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. W przypadku 349 instytucji rolę te pełnią powiatowe centra pomocy rodzinie. Źródło: sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania przez powiat zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej – stan na 31.12.2013 r.

9. Wspieranie rodzinnej pieczy zastępczej - Koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej - Polska W 2013 r. pod opieką 954 koordynatorów (wzrost o 16,3% w stosunku do 2012r.) znalazło się 26 205 rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka, co stanowi ponad 65% ogółu podmiotów rodzinnej pieczy zastępczej. Źródło: sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania przez powiat zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej – stan na 31.12.2013 r.

10. Liczba placówek opiekuńczo-wychowawczych i liczba dzieci 2013-2014 Źródło: sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania przez powiat zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej – stan na 31.12.2013 r.

11. Liczba placówek opiekuńczo – wychowawczych Na dzień 31 grudnia 2013 r. funkcjonowało 918 placówek opiekuńczo-wychowawczych, co oznacza zwiększenie liczby placówek w stosunku do 2012 r. o 104. Źródło: sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania przez powiat zadań z zakresu wspierania rodzinyi systemu pieczy zastępczej – stan na 31.12.2013 r.

12. Dofinansowanie realizacji zadań z zakresu wspierania rodzinyi systemu pieczy zastępczej w roku 2013 W roku 2014 na dofinansowanie zadań wynikających z ustawy przeznaczono już ok. 70 mln złotych. Planuje się w roku bieżącym przeznaczyć na cele związane z rodzinną pieczą zastępczą kolejne ponad 7 mln. złotych.

13. Liczba dzieci przysposobionych w latach 2009-2013 Źródło: Na podstawie sprawozdawczości Ministerstwa Sprawiedliwości Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

14. Wnioski wynikające z realizacji ustawy w 2013 r. • Zmalała średnia liczba dzieci przebywających w zawodowych formach rodzinnej pieczy zastępczej. W 2013 r. średnio w rodzinach zastępczych zawodowych wychowywało się około czworo dzieci (w 2012 r. średnio w rodzinach zastępczych wychowywało się ponad 4 dzieci). W rodzinnych domach dziecka średnio liczba dzieci przekraczała 6. • Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej wynosił w 2013 r. ok. 1 058 zł, w rodzinie zastępczej zawodowej i rodzinnym domu dziecka – 1 870 zł. (w 2012 r. średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej wynosił 1 052 zł, natomiast w rodzinie zastępczej zawodowej i rodzinnym domu dziecka- 1 809 zł). • Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej wynosił w 2013 r. ok. 3 923 zł, co oznacza wzrost o 163 zł w stosunku do roku 2012. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

15. Wnioski wynikające z realizacji ustawy w 2013 r. • W roku sprawozdawczym 2013 przeszkolono do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka lub do prowadzenia placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego łącznie 12 981 osób (w 2012 r. - 12 413 osób), co oznacza 4,5 procentowy wzrost w stosunku do roku 2012. • W 2013 r. o 104 zwiększyła się liczba placówek opiekuńczo-wychowawczych w stosunku do 2012 r. , w tym o 17 liczba placówek opiekuńczo-wychowawczych typu specjalistyczno-terapeutycznego ( 2012 – 13 placówek, 2013- 33 placówki). • W 2013 r. przybyły dwie nowe regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne i 1 interwencyjny ośrodek preadopcyjny. • Nastąpił wzrost liczby przysposobionych dzieci (w 2012 r. przysposobiono 3486 dzieci, w 2013 r.- 3537). Nadal najmniejszą liczbą dzieci przysposabianych są dzieci w wieku powyżej 10 lat (9%). Natomiast spadła liczba dzieci przysposobionych w przedziale wiekowym od 0 do 4 lat (w 2012 r. było 1 847 dzieci, a w 2013 r. 1 785), co przy wzroście ogólnej liczby przysposobionych dzieci może oznaczać, że zwiększa się w Polsce zainteresowanie adopcją dzieci starszych. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

16. Zmiany- nowelizacja- projekt poselski • Planuje się rezygnację z udziału sądu w wyborze formy pieczy zastępczej, w której dziecko zostanie umieszczone. O miejscu umieszczenia dziecka będzie decydował starosta. • Zmniejsza się liczbę rodzin, z którymi asystent rodziny może w tym samym czasie prowadzić pracę z 20 do 15. • Wprowadza się jednakowe wymagania lokalowe i sanitarne w stosunku do wszystkich placówek wsparcia dziennego. Wymagania lokalowe i sanitarne zostaną określone w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw rodziny wydanego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia. • Zmiana kwalifikacji kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenia rodzinnego domu dziecka - oprócz zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia, wystawionego przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej wymagane będzie także zaświadczenia wystawione przez psychologa, uaktualniane co 2 lata. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

17. Zmiany- nowelizacja- projekt poselski • Proponuje się umożliwienie umieszczania małego dziecka, którego rodzicem jest małoletni przebywający w placówce opiekuńczo-wychowawczej w tej samej placówce. Uniemożliwia się tym samym rozdzielanie nieletniej matki od dziecka. • Proponuje się mechanizmy zapewniające nadzór wojewody nad realizacją ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej również w odniesieniu do innych, niż prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych zadań własnych powiatu. • Planuje się wprowadzenie szeregu zmian w zakresie procedur przysposobienia dziecka. Zmianie ulegnie nie tylko sam proces kwalifikacji dziecka do przysposobienia, ale także procedura poszukiwania kandydatów do przysposobienia dziecka. Uregulowane zostaną również kwestie rozdzielania rodzeństwa oraz wzmocniony zostanie jakościowo i czasowo okres poszukiwania rodziny adopcyjnej dla dziecka na terenie kraju. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

18. Zmiany – nowelizacja - projekt poselski • Projektowane zmiany zmierzają do rozwiązania problemu tzw. blokowania miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych przez dzieci umieszczone w tych placówkach, ale przybywające w różnych instytucjach zapewniających całodobową opiekę, np. w MOW-ach. • Zmiany w opłatach za pobyt dzieci w zakładach opiekuńczo-leczniczych ( ZOL) - zostanie wyraźnie wskazane w rozwiązaniach prawnych, że dziecko pozbawione opieki i wychowania rodziców będzie mogło być umieszczone tylko w pieczy zastępczej (kodeks rodzinny i opiekuńczy). Odpłatność za wyżywienie i zakwaterowanie ponosić będzie co do zasady powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w tych instytucjach. • Proponuje się wprowadzenie rejestru wolnych miejsc w rodzinnych formach pieczy zastępczej (analogicznie do rejestru wolnych miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych). Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

19. Zmiany – nowelizacja - projekt poselski • Zakłada się możliwość wynagradzania współmałżonka jako osoby zatrudnionej do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich. Dziś ustawa zapewnia wynagradzanie jednego z małżonków (wskazanego w umowie) pełniących funkcję rodziny zastępczej lub prowadzących rodzinny dom dziecka. Natomiast możliwe jest zatrudnienie osoby obcej do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi. Nowelizacja ustawy ma na celu umożliwienie zatrudnienia małżonka, który nie pobiera wynagrodzenia z tytułu umowy o pełnienie funkcji rodziny zastępczej i prowadzenia rodzinnego domu dziecka jako osoby do pomocy. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

20. Wyzwania – co dalej? • Deinstytucjonalizacjapieczy zastępczej wsparta rozwojem rodzinnych form pieczy oraz wzmocnieniem działań na rzecz rodzin wychowujących dzieci (asystent rodziny). Resort pracy i polityki społecznej czynił starania, aby w poszczególnych regionach środki finansowe pochodzące z funduszy Unii Europejskiej skierowane były w latach 2014 – 2020 na te właśnie działania. • Ważnym zadaniem w tym kontekście jest sprawa pozyskiwania kandydatów na rodziny zastępcze niezawodowe i zawodowe oraz osoby prowadzące rodzinne domy dziecka, bowiem w świetle danych statystycznych w roku 2013 nieznacznie zmalała liczba szkolonych kandydatów na rodziny zastępcze zawodowe oraz osoby prowadzące rodzinne domy dziecka. • W ramach polityki rodzinnej resort pracy prowadzi prace nad Kartą Dużych Rodzin, której beneficjentami są również osoby prowadzące rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka, a nade wszystko umieszczone tam dzieci. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

21. Dziękuję za uwagę