บทที่ 6

1. บทที่ 6 การควบคุมทิศทางของโปรแกรม

2. รู้จักกับ Control Statement • การเขียนโปรแกรมทุกภาษาจะมีคำสั่งที่ทำหน้าที่เลือกเพื่อควบคุมทิศทางการทำงานของโปรแกรม โดยมันจะตรวจสอบเงื่อนไขว่า การทำงานต่อไปจะเป็นไปในทิศทางใด ซึ่งเราเรียกรวมๆ กลุ่มคำสั่งพวกนี้ว่า Control statement ในภาษา Java นั้น มีให้เลือกใช้งานทั้งหมด 5 คำสั่ง ได้แก่ • if • switch • while • do • for

3. if statement : เลือก 1 อย่างจาก 2 ทางเลือก • การทำงานของ if statement จะตัดสินใจเมื่อมีทางเลือกให้เลือก 2 ทางซึ่งเงื่อนไขของ if statement เมื่อตรวจสอบแล้วจะได้ 2 ทางคือ true กับ false

4. รูปแบบการทำงานของ if Statement รูปแบบที่ 1 : ตรวจสอบเงื่อนไขว่าใช่หรือไม่ ( if ) เป็นการใช้ if เพียงอย่างเดียวเพื่อตรวจสอบเงื่อนไขว่า เป็นจริง (true) หรือเป็นเท็จ (false) • ถ้าผลออกมาเป็น true ให้ทำงานใน block คำสั่งหลัง if • แต่ถ้าผลออกมาเป็น false ก็ไม่เกิดอะไรขึ้น และจะไปทำงานยังคำสั่งถัดไปในโปรแกรม โดยมีรูปแบบของคำสั่งดังนี้ • ทดลองเขียนโปรแกรม

5. รูปแบบการทำงานของ if Statement รูปแบบที่ 2 : เลือก 1 ตัวเลือกจาก 2 ตัวเลือก ( if…else ) เป็นการใช้ if คู่กับ else นั่นคือ ถ้าผลการตรวจสอบเงื่อนไขของ if statement เป็น • true ให้ทำงานใน block คำสั่ง ที่ตามหลังเงื่อนไขของ if statement • false ให้ทำงานใน block คำสั่ง ที่ตามในคำว่า else • ทดลองเขียนโปรแกรม

6. รูปแบบการทำงานของ if Statement • รูปแบบที่ 3 การใช้ if ซ้อน if เป็นการใช้งาน if statement ที่ซับซ้อนขึ้น โดยเราจะใช้ if statement ซ้อนกัน โดยมันจะซ้อนใน block คำสั่งหลัง if หรือหลัง else ก็ได้ มีรูปแบบดังนี้ • ทดลองเขียนโปรแกรม

7. รูปแบบการทำงานของ if Statement • รูปแบบที่ 3 การใช้ if ซ้อน if • ทดลองเขียนโปรแกรม

8. ตัวอย่างการสร้างโปรแกรมแบบง่ายตัวอย่างการสร้างโปรแกรมแบบง่าย • นักศึกษาสามารถสร้างได้ 3 แบบ • เขียนคำสั่งที่ main Method • เขียนคำสั่งที่ Constructors จากนั้น new Object ของ Class • เขียนคำสั่งใน method จากนั้น new Object แล้วเขียนคำสั่ง เรียกใช้ method ผ่านตัวแปรObject (instance) ตัวอย่างดังนี้

9. ตัวอย่าง การใช้ IF (โดยเขียนคำสั่งที่ main method)

10. ตัวอย่าง การใช้ IF (โดยเขียนคำสั่งที่ Constructors)

11. ตัวอย่าง การใช้ IF (แบบที่ 3)

12. switch statement : เลือก 1 ทางเลือกจากหลายๆ ทางเลือก • switch statement จะใช้ในการเลือก 1 ทางเลือก จากหลายๆ ทางเลือก โดยใช้การตรวจสอบเงื่อนไขว่าตรงกับเงื่อนไขใด หากพบว่าตรงกับเงื่อนไขใด ก็ให้ทำตาม block คำสั่งที่อยู่หลังเงื่อนไขนั้นๆ แต่ถ้าตรวจสอบทุกเงื่อนไขแล้วยังไม่ตรงกับเงื่อนไขใดๆ เลย ก็ให้ทำตามคำสั่งที่อยู่หลัง default

13. switch statement : เลือก 1 ทางเลือกจากหลายๆ ทางเลือก • รูปแบบการทำงานของ switch statement มีดังนี้

14. while statement: ทำงานวนซ้ำจนกว่าเงื่อนไขจะเป็นเท็จ • การทำงานซ้ำในแต่ละรอบนั้นจะประมวลผลกลุ่มคำสั่งเดิมที่อยู่ภายใต้ประโยค while ซึ่งรอบของการวนซ้ำจะนานเท่าไหร่นั้นก็ขึ้นอยู่กับว่าผ่านเงื่อนไขการทดสอบว่าเป็นเท็จหรือไม่ ถ้าเป็นเท็จจึงจะหลุดจากการทำงาน

15. while statement: ทำงานวนซ้ำจนกว่าเงื่อนไขจะเป็นเท็จ • มีรูปแบบการใช้งานดังนี้ • ทดลองเขียนโปรแกรม

16. do … while statement : วนซ้ำก่อนแล้วค่อยตรวจสอบ • บางครั้งเราก็อาจมีความจำเป็นที่จะนำเอา expression ตรวจสอบเงื่อนไขของ while ไปไว้ตอนท้ายหลังจากการวนซ้ำในแต่ละรอบ นั่นคือเราจะใช้ do statement มาใช้งานร่วมด้วย while โดยวางเอาไว้ตอนต้น ส่วน while ไว้ตอนท้าย

17. do … while statement : วนซ้ำก่อนแล้วค่อยตรวจสอบ • do … while มีรูปแบบการใช้ดังนี้ • ทดลองเขียนโปรแกรม

18. for statement : วนซ้ำด้วยจำนวนรอบที่แน่นอน • สำหรับ for statement จะเป็นการวนซ้ำด้วยจำนวนที่แน่นอน โดยเราจะใช้ตัวแปรมาช่วยในการนับรอบ ซึ่งทุกครั้งที่ทำงานไป 1 รอบเสร็จสิ้น ตัวแปรที่นับรอบนั้นจะเพิ่มค่าขึ้น

19. for statement : วนซ้ำด้วยจำนวนรอบที่แน่นอน • for statement มีรูปแบบการใช้ดังนี้ • ทดลองเขียนโปรแกรม

20. break statement • ในการทำงานแบบวนซ้ำ ไม่ว่าจะใช้งาน while, do…while, for ปกติจะมีการตรวจสอบเงื่อนไขเพียงแค่ในตอนเริ่มต้น หรือ ตอนจบของการวนซ้ำ แต่ถ้าหากเราต้องการเงื่อนไขพิเศษเพื่อให้การทำงานของการวนซ้ำจบลง เราจะทำอย่างไร • เราต้องใช้งาน break statement ซึ่งจะทำให้การวนซ้ำนั้นสิ้นสุดลง โดยเราจะวาง break ไว้จุดใดก็ได้ภายใน block คำสั่งของการวนซ้ำ

21. ก่อนจบบท • สำหรับบทนี้เราได้เรียนรู้เกี่ยวกับการควบคุมทิศทางการทำงานของโปรแกรมด้วยกลุ่มของคำสั่งที่เรียกว่า Control Structure ซึ่งจะช่วยให้โปรแกรมที่เขียนขึ้นสามารถรองรับงานที่มีความซับซ้อน, ต้องการการตัดสินใจ หรือการทำงานที่ซ้ำซ้อนได้เป็นอย่างดี

22. การบ้าน • ให้นักศึกษาฝึกเขียนโปรแกรมที่เกี่ยวข้องกับ • if (ให้ สร้าง 4 ทางเลือก , IF ซ้อน IF) • switch (ให้สร้าง 4เงื่อนไข) • while (ให้ทำงานใน loop10 รอบแล้วออกนอก loop) • do (ให้ทำงานใน loop10 รอบแล้วออกนอก loop) • for (ให้ทำงานใน loop10 รอบแล้วออกนอก loop) อย่างละ 1 โปรแกรมพร้อมอธิบายการทำงานของโปรแกรม ที่ Comment ดังตัวอย่างข้างต้น