1 / 74

Planowanie ochrony obszaru Natura 2000 Jak uczestniczyć w opracowaniu planu zadań ochronnych?

Planowanie ochrony obszaru Natura 2000 Jak uczestniczyć w opracowaniu planu zadań ochronnych?. Paweł Pawlaczyk. Po co polskiej ochronie przyrody Natura 2000?. N2000: SOO – 11% OSO – 16% --------- N2000 – 20%. KSOCh: PN – 1% RP – 0,5% PK - 8%. Historia wyznaczania obszarów ptasich.

sydnee
Télécharger la présentation

Planowanie ochrony obszaru Natura 2000 Jak uczestniczyć w opracowaniu planu zadań ochronnych?

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Planowanie ochrony obszaru Natura 2000 Jak uczestniczyć w opracowaniu planu zadań ochronnych? Paweł Pawlaczyk

  2. Po co polskiej ochronie przyrody Natura 2000? N2000: SOO – 11% OSO – 16% --------- N2000 – 20% KSOCh: PN – 1% RP – 0,5% PK - 8%

  3. Historia wyznaczania obszarów ptasich W Polsce: do 30.10.2009 wyznaczono 141 obszarów specjalnej ochrony ptaków, zajmujących łącznie 15,6% terytorium. Sieć OSO jest bliska ukończenia. Jest obecnie tożsama z „katalogiem IBA 2004”. Rozważane jest jeszcze wyznaczenie kilkunastu obszarów, których potrzeba wynikała z najnowszych badań Po aktualne dane zob.www.mos.gov.pl/natura2000/

  4. Polska: Historia wyznaczania obszarów siedliskowych do 30.10.2009 r. Polska zgłosiła do Komisji Europejskiej 823 proponowane obszary siedliskowe, zajmujące łącznie 11.05% terytorium. Komisja zatwierdziła dotąd 364 z nich jako Obszary Mające Znaczenie dla Wspólnoty, zatwierdzenie pozostałych jest planowane pod koniec 2010 r. Sieć obszarów siedliskowych jest bliska ukończenia, szacuje się że potrzeba jeszcze tylko kilkudziesięciu obszarów. Po aktualne dane zob.www.mos.gov.pl/natura2000/

  5. Planowanie ochrony obszaru Natura 2000 Planowanie ochrony – po co? = wykonanie „obowiązku przyjęcia środków ochrony mających na celu utrzymanie lub przywrócenie właściwego stanu przedmiotów ochrony” (art. 6(1) dyrektywy siedliskowej, art. 4(1)+4(2)+3 dyrektywy ptasiej = jeden ze sposobów wykonania obowiązku „zapobiegania wszelkim pogorszeniom stanu i znaczącym zakłóceniom wobec przedmiotów ochrony” (art. 6(2) dyrektywy siedliskowej) Znalezienie sposobu, jak trwale zapewnić właściwy stan przedmiotów ochrony w obszarze N2000

  6. Prawo polskie – ustawa o ochronie przyrody Art. 28. 1. Dla obszaru Natura 2000 sprawujący nadzór nad obszarem sporządza projekt planu zadań ochronnych na okres 10 lat; pierwszy projekt sporządza się w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia obszaru przez Komisję Europejską jako obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty lub od dnia wyznaczenia obszaru specjalnej ochrony ptaków. 2. Dla proponowanego obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty, znajdującego się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1, sprawujący nadzór może sporządzić projekt planu zadań ochronnych na okres 10 lat. Art. 29. 1. Projekt planu ochrony dla obszaru Natura 2000 lub jego części sporządza sprawujący nadzór nad obszarem.

  7. Planowanie ochrony obszaru Natura 2000 Plan ochrony: • dla obszaru Natura 2000 lub jego części, w razie potrzeby • sporządzany na okres 20 lat • ustanawiany w trybie rozporządzenia Ministra • sporządzany na podstawie kompletnej wiedzy – wymaga wykonania niezbędnej inwentaryzacji, ekspertyz itp.; sporządzenie może wymagać 1-2 lat • ustala na dłuższy okres „stabilne reguły ochrony obszaru” - może ustalać, „gdzie można się budować”, a także jakie warunki musi spełniać prowadzona gospodarka, by nie wpływać negatywnie na obszar • powinien dokonywać kompletnej analizy istniejących studiów i planów zagospodarowania przestrzennego, wskazując wszystkie potrzebne w nich zmiany • powinien określać warunki brzegowe względem przyszłych studiów i planów, a także względem innych przyszłych działań w obszarze – podmiotom działającym w obszarze daje przewidywalność, jak ich działania będą oceniane z punktu widzenia Natury 2000 Plan zadań ochronnych: • sporządzany dla każdego obszaru Natura 2000 (z wyjątkiem obszarów morskich), w ciągu 6 lat od jego wyznaczenia lub zatwierdzenia • sporządzany na okres 10 lat • ustanawiany w trybie zarządzenia RDOŚ sporządzany w ciągu kilku miesięcy-1 roku • na podstawie istniejącej, nawet niepełnej wiedzy i prostego rozpoznania terenowego stanu przedmiotów ochrony • jest prostą, ale niekoniecznie kompletną „listą rzeczy do pilnego zrobienia”, koniecznych z punktu widzenia przedmiotów ochrony • może wskazywać potrzeby zmian w istniejących studiach i planach zagospodarowania przestrzennego, usuwając w ten sposób „pułapki na inwestorów” – jednak analiza nie musi być kompletna • może wskazywać na konieczność opracowania planu ochrony dla całości lub części obszaru

  8. Prawo polskie – ustawa o ochronie przyrody Art. 28. 1. Dla obszaru Natura 2000 sprawujący nadzór nad obszarem sporządza projekt planu zadań ochronnych na okres 10 lat; pierwszy projekt sporządza się w terminie 6 lat od dnia zatwierdzenia obszaru przez Komisję Europejską jako obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty lub od dnia wyznaczenia obszaru specjalnej ochrony ptaków. 2. Dla proponowanego obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty, znajdującego się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 3 pkt 1, sprawujący nadzór może sporządzić projekt planu zadań ochronnych na okres 10 lat. 3. Sporządzający projekt planu zadań ochronnych, o którym mowa w ust. 1, umożliwi zainteresowanym osobom i podmiotom prowadzącym działalność w obrębie siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000, udział w pracach związanych ze sporządzaniem tego projektu. 4. Sporządzający projekt planu zadań ochronnych, o którym mowa w ust. 1, zapewnia możliwość udziału społeczeństwa, na zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 3 października 2008 r.  o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie projektu. 5. Regionalny dyrektor ochrony środowiska ustanawia, w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia, plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000, kierując się koniecznością utrzymania i przywracania do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000. Plan zadań ochronnych może być zmieniony, jeżeli wynika to z potrzeb ochrony tych siedlisk przyrodniczych lub gatunków roślin i zwierząt. 6. Ustanowienie planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 następuje po uzgodnieniu z dyrektorem regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, jeżeli obszar Natura 2000 obejmuje obszar zarządzany przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Zajęcie stanowiska następuje w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie do ministra właściwego do spraw środowiska. Niewyrażenie stanowiska w terminie 30 dni od dnia otrzymania projektu planu zadań ochronnych uznaje się za jego uzgodnienie. 7. Uzgodnienie, o którym mowa w ust. 6, dotyczy obszaru zarządzanego przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe w zakresie zadań ochronnych, za których wykonywanie odpowiadać będą jednostki Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe.

  9. Prawo polskie– ustawa o ochronie przyrody 8. Plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 położonego na terenie więcej niż jednego województwa ustanawiają wspólnie, w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarządzenia, regionalni dyrektorzy ochrony środowiska, na których obszarze działania znajdują się części tego obszaru. 9. W przypadku dokonywania zmiany planu zadań ochronnych stosuje się przepisy ust. 3 i 4. 10. Plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 zawiera: 1) opis granic obszaru i mapę obszaru Natura 2000; 2) identyfikację istniejących i potencjalnych zagrożeń dla zachowania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk będących przedmiotami ochrony; 3) cele działań ochronnych; 4) określenie działań ochronnych ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich wykonanie i obszarów ich wdrażania, w tym w szczególności działań dotyczących: a) ochrony czynnej siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin i zwierząt oraz ich siedlisk, b) monitoringu stanu przedmiotów ochrony oraz monitoringu realizacji celów, o których mowa w pkt 3, c) uzupełnienia stanu wiedzy o przedmiotach ochrony i uwarunkowaniach ich ochrony; 5) wskazania do zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, planach zagospodarowania przestrzennego województw oraz planach zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000; 6) wskazanie terminu sporządzenia, w razie potrzeby, planu ochrony dla części lub całości obszaru. 11. Planu zadań ochronnych nie sporządza się dla obszaru Natura 2000 lub jego części: 1) dla którego ustanowiono plan ochrony, o którym mowa w art. 29; 2) pokrywającego się w całości lub w części z obszarem parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego, dla których ustanowiono plan ochrony uwzględniający zakres, o którym mowa w ust. 10; 3) pokrywającego się w całości lub w części z obszarem parku narodowego lub rezerwatu przyrody, dla których ustanowiono zadania ochronne uwzględniające zakres, o którym mowa w ust. 10; 4) znajdującego się w obszarach morskich.

  10. Prawo polskie– ustawa o ochronie przyrody 12. Akt prawa miejscowego w formie zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska, o którym mowa w ust. 5, traci moc w przypadku ustanowienia planu ochrony, o którym mowa w art. 29. 13. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, dla obszaru Natura 2000: 1) tryb sporządzania projektu planu zadań ochronnych, 2) zakres prac koniecznych dla sporządzenia projektu planu zadań ochronnych, 3) tryb dokonywania zmian w planie zadań ochronnych       – kierując się koniecznością ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk, uwzględniając ich stan oraz warunki rozwoju społecznego i gospodarczego obszaru objętego planem zadań ochronnych.

  11. Prawo polskie– rozporządzenie MŚ o PZO • ROZPORZĄDZENIE • MINISTRA ŚRODOWISKA • z dnia 17 lutego 2010 roku • w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 • (Dz. U. 34 poz. 186) • Na podstawie art. 28 ust. 13 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, Nr 157, poz. 1241 oraz Nr 215 poz. 1664) zarządza się, co następuje: • § 1. Rozporządzenie określa dla obszaru Natura 2000, zwanego dalej „obszarem”: • tryb sporządzania projektu planu zadań ochronnych; • zakres prac koniecznych dla sporządzenia projektu planu zadań ochronnych; • tryb dokonywania zmian w planie zadań ochronnych. • …

  12. Planowanie ochrony obszaru Natura 2000 – każdy zainteresowany może mieć wpływ ! Uspołecznienie planowania: Postępowanie z udziałem społeczeństwa Zapewnienie udziału zainteresowanych osób i podmiotów prowadzących działalność w siedliskach przyrodniczych i siedliskach gatunków Wymagane przed ustanowieniem planu zadań ochronnych i planu ochrony Publiczne ogłoszenie projektu planu (internet !) Każdy ma prawo wnieść uwagi i wnioski, które muszą być rozważone Obowiązkowe w procesie sporządzania planu zadań ochronnych i planu ochrony Np. metoda warsztatowa, dyskusja publiczna albo dyskusja elektroniczna

  13. Planowanie ochrony obszaru Natura 2000 – każdy zainteresowany może mieć wpływ ! Uspołecznienie planowania: Wspólne poszukiwanie odpowiedzi na pytanie „jak skutecznie i trwale zapewnić właściwy stan przedmiotów ochrony” Współpraca potrzebna, ponieważ: • wiedza lokalna, wiedza o tradycji gospodarowania oraz praktyczna wiedza o wykonywaniu działań w siedliskach jest potrzebna do skutecznego planowania, • ochrona będzie trwała i skuteczna tylko wtedy, gdy lokalna społeczność „uzna ją za swoją”

  14. Założenia sporządzania PZO: Metoda warsztatowa: Zakłada się, w ramach prac nad każdym planem, zorganizowanie cyklu 3-6 warsztatów – dyskusji nad elementami planu. Zapraszamy „interesariuszy obszaru”, w tym zawsze Lasy Państwowe doświadczenia projektu TF 2006-2007 r. oraz projektu PHARE 2004 Szacunki 2009-2013: • > 400 planów • 1100 warsztatów • 9000 uczestników

  15. Jednak cele i logika planu zadań ochronnych nie podlegają dyskusji ! Wizja długoterminowa = stan FV wg takich kryteriów, wg jakich od 2006 r. monitorujemy i raportujemy. doświadczenia z: • projektu monitoringu (2006-2008 r.) • raportu w trybie art. 17 (2007 r.) • inwentaryzacji Natura 2000 w LP (2007 r.) Cele zadań ochronnych = perspektywa 10 lat • z uwzględnieniem specyfiki lokalnej i wykonalności Logframe: Stan ochrony – zagrożenia – cele zadań ochronnych - zadania

  16. Planowanie ochrony obszaru Natura 2000 JEDNAK: Planowanie ochrony obszaru Natura 2000 = wykonanie „obowiązku przyjęcia śródków ochrony mających na celu utrzymanie lub przywrócenie właściwego stanu przedmiotów ochrony (art. 6(1) dyrektywy siedliskowej, art. 4(1)+4(2)+3 dyrektywy ptasiej = jeden ze sposobów wykonania obowiązku „zapobiegania wszelkim pogorszeniom stanu i znaczącym zakłóceniom wobec przedmiotów ochrony (art. 6(2) dyrektywy siedliskowej) … musi być wspólnym poszukiwaniem sposobu jak najlepszego chronienia obszaru Natura 2000, a nie targiem interesów

  17. Planowanie ochrony obszaru Natura 2000 • idea sieci Natura 2000 i zasady jej funkcjonowania, • zobowiązania wynikające z prawa europejskiego oraz z istnienia obszaru Natura 2000, • fakt wyznaczenia obszaru Natura 2000, ani jego granice, - nie podlegają dyskusji w tym procesie

  18. Dobry plan zadań ochronnych … • zidentyfikuje zakres rzeczowy i koszty prac niezbędnych dla ochrony obszaru, umożliwiając występowanie o środki na ich wykonanie, • da formalne podstawy o występowanie o środki na wykonanie niezbędnych prac, • podsumuje wiedzę o obszarze i jego przedmiotach ochrony, tworząc podstawę do późniejszego śledzenia zmian, • ustali system monitoringu – będzie wiadomo, co należałoby traktować jako „sygnał ostrzegawczy”, że z przedmiotami ochrony dzieje się coś złego, • określone w planie zagrożenia ułatwią screening przedsięwzięć pod kątem możliwości wywierania negatywnego wpływu na obszar (przedsięwzięcie generujące zagrożenie z listy z pewnością będzie wymagać skrupulatnej oceny - nie można jednak z góry przyjmować że przedsięwzięcie nie ujęte na liście zagrożeń nie będzie wpływać negatywnie na obszar), • uszczegółowi „założenia ochrony obszaru” - cele planu zadań ochronnych będą „punktem odniesienia” dla ocen oddziaływania przedsięwzięć na obszar Natura 2000, oraz punktem odniesienia dla strategicznych ocen oddziaływania innych planów, • da sygnał, jakie zapisy istniejących studiów i planów są „ryzykowne” lub złe z punktu widzenia ochrony obszaru Natura 2000 i tym samym obarczone ryzykiem niemożności ich realizacji. Nie spowoduje automatycznego obowiązku zmiany planu przez gminę, ale będzie sygnałem że realizacja takich zapisów studiów lub planów może napotkać na problemy w procedurze ocenowej,

  19. Dobry plan zadań ochronnych … • zidentyfikuje zakres rzeczowy i koszty prac niezbędnych dla ochrony obszaru, da podstawy do zastosowania w razie potrzeby art. 37 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody – „jeżeli działania na obszarze Natura 2000 zostały podjęte niezgodnie z ustaleniami planu zadań ochronnych, regionalny dyrektor ochrony środowiska nakazuje ich natychmiastowe wstrzymanie i podjęcie w wyznaczonym terminie niezbędnych czynności w celu przywrócenia poprzedniego stanu danego obszaru, jego części lub chronionych na nim gatunków”, • jeżeli rolnik ubiega się o płatności rolnośrodowiskowe, plan działalności rolnośrodowiskowej będzie musiał być zgodny z planem zadań ochronnych (zgodność interpretuje i poświadcza RDOŚ), • każde działanie w gospodarce rolnej, podjęte niezgodnie z ustaleniami planu zadań ochronnych będzie uchybieniem wobec tzw. zasady wzajemnej zgodności, wywołując dla rolnika sankcje w zakresie płatności bezpośrednich, • może – jeżeli jest taka potrzeba – ustalić, że nowo znalezione na obszarze gatunku lub siedliska są przedmiotami ochrony w tym obszarze, co np. umożliwi stosowanie względem nich art. 6(4) dyrektywy, • może być krokiem do zrobienia planu ochrony.

  20. Ogólne zasady europejskie

  21. Dlaczego przyrodę Unia traktuje tak poważnie ? Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Zadaniem Wspólnoty jest, przez ustanowienie wspólnego rynku, unii gospodarczej i walutowej oraz urzeczywistnianie wspólnych polityk lub działań określonych w artykułach 3 i 4 [w tym polityka w dziedzinie środowiska naturalnego], popieranie w całej Wspólnocie harmonijnego, zrównoważonego i stałego rozwoju działalności gospodarczej, wysokiego poziomu zatrudnienia i ochrony socjalnej, równości mężczyzn i kobiet, stałego i nieinflacyjnego wzrostu, wysokiego stopnia konkurencyjności i konwergencji dokonań gospodarczych, wysokiego poziomu ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego, podwyższania poziomu i jakości życia, spójności gospodarczej i społecznej oraz solidarności między Państwami Członkowskimi. Komisja w swoich wnioskach w dziedzinie ochrony zdrowia, bezpieczeństwa, ochrony środowiska naturalnego i ochrony konsumentów przyjmie jako podstawę wysoki poziom ochrony, uwzględniając w szczególności wszelkie zmiany oparte na faktach naukowych. W ramach swoich odpowiednich kompetencji Parlament Europejski i Rada starają się również osiągnąć ten cel. Polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska naturalnego stawia sobie za cel wysoki poziom ochrony, z uwzględnieniem różnorodności sytuacji w różnych regionach Wspólnoty. Opiera się na zasadzie ostrożności oraz na zasadach działania zapobiegawczego, naprawiania szkody w pierwszym rzędzie u źródła i na zasadzie „zanieczyszczający płaci”.

  22. Ogólne zasady – odpowiedzialność za dziedzictwo Europy Obszar Natura 2000 to „europejskie dziedzictwo w krajowym depozycie”. Zarządzanie wspólnym dziedzictwem jest powierzone państwom członkowskim na ich terytoriach. Wynikają z tego ścisłe wymogi względem transpozycji i implementacji prawa UE ! Wszystkie wyjątki od ochrony podlegają ścisłej wykładni i nie mogą w żaden sposób być interpretowane rozszerzająco

  23. Ogólne zasady – zasada ostrożności Art. 191.2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dawniej art. 174.2 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską): Polityka Wspólnoty w dziedzinie środowiska naturalnego stawia sobie za cel wysoki poziom ochrony, z uwzględnieniem różnorodności sytuacji w różnych regionach Wspólnoty. Opiera się na zasadzie ostrożności oraz na zasadach działania zapobiegawczego, naprawiania szkody w pierwszym rzędzie u źródła i na zasadzie „zanieczyszczający płaci”. • Zasada ostrożności = wątpliwości interpretujemy zawsze „na korzyść środowiska”: • Na działanie mogące potencjalnie zaszkodzić środowisku można zezwolić tylko wtedy, gdy rozwieje się wszystkie racjonalne wątpliwości i uzyska się pewność, że negatywne oddziaływanie nie wystąpi. • Działania i regulacje na rzecz ochrony elementów środowiska należy podjąć nawet wtedy, gdy nie ma niezbitych dowodów że będą one skuteczne, a są tylko uzasadnione przypuszczenia.

  24. Zasada ostrożności – w planowaniu … Podjęcia środków ochrony środowiska należy wymagać już wtedy, gdy tylko istnienie związku przyczynowo-skutkowego między czynnikiem zagrażającym, a oczekiwanymi negatywnymi zmianami w środowisku jest wystarczająco uprawopdoodobnione (por. wyrok Trybunału w sprawie C-208/02 pkt 34, por. także opinia Rzecznika Generalnego w sprawie C-335/07 pkt 46). Ta sama zasada ostrożności ma zastosowanie do ochrony zdrowia ludzkiego, w której to sferze odnaleźć można dalsze orzecznictwo, dające wykładnię iż „jeżeli występuje niepewność co do istnienia lub zakresu zagrożeń należy przyjąć środki ochrony bez konieczności oczekiwania, aż rzeczywistość i powaga tych zagrożeń zostaną w pełni wykazane” (por. wyroki w sprawach T-138/03, C‑180/96, T-76/96, T‑199/96).

  25. Ogólne zasady: „wysoki poziom ochrony” Cel sieci Natura 2000 = utrzymanie lub odtworzenie ‘właściwego stanu ochrony’ nie tylko zahamowanie negatywnych procesów ale odtworzenie, przywrócenie chronionych elementów do dobrego stanu Europejska wizja 2050 – różnorodność biologiczna i funkcje ekosystemów ochronione i odtworzone … Cel 2020 – powstrzymać utratę różnorodności biologicznej i degradację funkcji ekosystemów oraz odtworzyć je tak dalece jak to możliwe…

  26. Obowiązek zapobiegania pogarszaniu - Art. 6(2) DH Art. 6(2) DH: Państwa Członkowskie podejmują odpowiednie działania w celu uniknięcia na specjalnych obszarach ochrony pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, jak również w celu uniknięcia niepokojenia gatunków, dla których zostały wyznaczone takie obszary, o ile to niepokojenie może mieć znaczenie w stosunku do celów niniejszej dyrektywy. Obowiązek podjęcia „odpowiednich działań” obejmuje zarówno działania niezbędne dla uniknięcia zagrożeń powodowanych przez człowieka, jak i przeciwdziałanie naturalnym procesom (np. zarastania łąk i muraw) które mogłyby pogorszyć status ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków w obszarze Natura 2000 Nie podjęcie odpowiednich (tj. stosowych do zagrożenia i skutecznych) działań w celu zapobieżenia pogorszeniu stanu siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków oraz niepokojenia gatunków dla ochrony których został zatwierdzony lub wyznaczony obszar Natura 2000, jest uchybieniem obowiązkom wynikającym z dyrektywy

  27. Obowiązek zapobiegania pogarszaniu Przykład naruszenia obowiązku - brak skutecznego przeciwdziałania przez Irlandię nadmiernemu wypasaniu torfowisk kołdrowych (stanowiących prywatną własność rolników), w wyniku czego ich stan uległ pogorszeniu (C-117/00)

  28. Czy uchybiono obowiązkowi zapobiegania ?

  29. 2(2) DH: Środki podejmowane zgodnie z niniejszą dyrektywą mają na celu zachowanie lub odtworzenie, we właściwym stanie ochrony, siedlisk przyrodniczych oraz gatunków dzikiej fauny i flory ważnych dla Wspólnoty 3(1) DP…podejmują wszelkie niezbędne środki w celu zachowania populacji ptaków na poziomie, który odpowiada w szczególności wymogom ekologicznym, naukowym i kulturowym (…) lub w celu dostosowania populacji tych gatunków do tego poziomu Obowiązek ochrony - Art. 6(1) DH – Art. 4(1), 4(2) DP Art. 6(1) DH: Dla specjalnych obszarów ochrony Państwa Członkowskie tworzą konieczne środki ochronne obejmujące, jeśli zaistnieje taka potrzeba, odpowiednie plany zagospodarowania (…) oraz odpowiednie środki ustawowe, administracyjne lub umowne, odpowiadające ekologicznym wymaganiom typów siedlisk przyrodniczych, wymienionych w załączniku I, lub gatunków, wymienionych w załączniku II, żyjących na tych terenach. „Środki ochrony” mają być takie, by zapewniały realizację celów dyrektywy Art. 4 DP: 1. Gatunki wymienione w załączniku I podlegają specjalnym środkom ochrony dotyczącym ich naturalnego siedliska w celu zapewnienia im przetrwania oraz reprodukcji na obszarze ich występowania (…). 2. Państwa Członkowskie podejmują podobne środki w odniesieniu do regularnie występujących gatunków wędrownych (...) w odniesieniu do obszarów ich wylęgu, pierzenia i zimowania oraz miejsc postoju wzdłuż ich tras migracji. W tym celu Państwa Członkowskie zwracają szczególną uwagę na ochronę terenów podmokłych, w szczególności tych o znaczeniu międzynarodowym.

  30. Co to jest „obszar Natura 2000” ? Co jest chronione ?

  31. potencjalny SCI • Uzasadnione dane naukowe • w ocenie KE Planowanie możliwe • potencjalny SPA • Katalog IBA • kryteria BirdLife Planowanie obligatoryjne (6 lat od wyznaczenia / zatwierdzenia) • wyznaczony SAC (SOOŚ) • Rozporządzenie Ministra • wyznaczony SPA (OSOP) • Rozporządzenie Ministra Co to jest „obszar Natura 2000” ? Obszar Natura 2000 = … • projektowany SCI (OZW) • Lista Ministra przekazana KE • zatwierdzony SCI (OZW) • Decyzja KE Z każdym z w/w typów obszarów wiążą się nieco inne wymogi prawa europejskiego !

  32. http://natura2000.eea.europa.eu/ Dane o obszarze Natura 2000

  33. Obszar Natura 2000 to „obszar ochrony”. Czego ? Zgodnie z art. 6(1) dyrektywy siedliskowej, w obszarach siedliskowych Natura 2000, planowaniem ochrony i działaniami ochronnymi należy objąć wszystkie siedliska z zał. I dyrektywy i gatunki z zał. dyrektywy występujące w obszarze (interpretuje się, że z wyjątkiem „występujących nieznacząco” – tj. mających ocenę D w SDF obszaru). • Zgodnie z art. 4(1) i 4(2) dyrektywy ptasiej, w obszarach ptasich Natura 2000 przedmiotem ochrony są: • gatunki z załącznika I dyrektywy, • gatunki ptaków migrujących (wykorzystujące obszar do rozmnażania się, pierzenia, zimowania bądź jako przystanek na trasie migracji), • - dla których obszar w skali Polski należy do ‘najbardziej odpowiednich’ dla ochrony danego gatunku.

  34. Obszar Natura 2000 to „obszar ochrony”. Czego ? Wiążący jest SDF w wersji przekazanej Komisji, a nie ten ze strony internetowej Ministerstwa Środowiska ! Praktyka interpretacyjna KE i opinia Rzecznika Generalnego TSWE w sprawie C-304/05: • Gatunki / siedliska ujęte w SDF przekazanym Komisji z ocenami A, B lub Csą przedmiotami ochrony – niezależnie od tego, czy w przypadku obszaru ptasiego były „kwalifikujące”, czy nie. Od chwili wyznaczenia obszaru „progi kwalifikacji” nie mają zastosowania; • Gatunki / siedliska ujęte w SDF jako D nie są przedmiotami ochrony i nie muszą być przedmiotami oceny; • W planie zadań ochronnych / planie ochrony można „rozszerzyć założenia ochrony”, wówczas z chwilą ustanowienia takiego planu taki gatunek/siedlisko staje się przedmiotem ochrony. SDF powinien być zaktualizowany i przekazany Komisji; • [interpretacja Rzecznika:] Jednak już z chwilą uzyskania wiedzy naukowej o znalezieniu w obszarze nowych gatunków / siedlisk , które „powinny być” na nim przedmiotami ochrony, korzystają one (ptaki) z ochrony w trybie art. 4.4 dyrektywy ptasiej lub (nieptaki) ochrony prewencyjnej na zasadach z wyroków „Dragaggi” i „Naturschutz von Bayern”; • Negatywna weryfikacja przedmiotu ochrony (np. poprawienie błędu w SDF) jest możliwa, ale do swojej ważności wymaga korekty SDF i notyfikacji zmiany Komisji; stosują się reguły „aktualizacji obszaru”.

  35. Aktualizacja obszaru Natura 2000 - FAQ TAK. Istnieje taka procedura, mimo że w zasadzie tworzenie sieci Natura 2000 jest jednorazowe. Dodawanie nowych obszarów będzie następować np.. W wyniku kompensacji przyrodniczej oraz postępu wiedzy naukowej. Jednak zatwierdzanie przez Komisję będzie długotrwałe. Czy w każdej chwili można utworzyć nowy obszar Natura 2000 lub powiększyć istniejący ? Czy można zlikwidować obszar Natura 2000 ? Czy można wyłączyć określony teren z obszaru Natura 2000 ? TAK, lecz tylko w przypadku „niezawinionego zaniku przedmiotu ochrony” – tj. zaniku z przyczyn naturalnych którym nie można było przeciwdziałać). Zanik z powodu braku właściwej ochrony (w tym braku ochrony czynnej) nie kwalifikuje się jako taka przyczyna. Likwidacja wymaga notyfikacji Komisji, a w przypadku obszarów siedliskowych – jej decyzji. • TAK, pod warunkiem „dowodu wysokiej jakości”, że ten teren znalazł się w obszarze tylko i wyłącznie w wyniku błędu, tj. że: • nie miał walorów w dniu 1 maja 2004, • nie uzyskał takich walorów po dniu 1 maja 2004, • nie jest potrzebny z punktu widzenia integralności obszaru (np. nie jest potrzebny dla ochrony walorów znajdujących się w sąsiedztwie • Zmiana wymaga notyfikacji Komisji, a w przypadku obszarów siedliskowych – jej decyzji.

  36. Aktualizacja obszaru Natura 2000 - FAQ • TAK – nie tylko można, ale i trzeba. Komisja oczekuje, że SDFy będą co najmniej raz na 6 lat aktualizowane, w związku z postępem rozpoznania, uszczegółowieniem inwentaryzacji itp. Zmiana wymaga jednak notyfikacji do KE i uzasadnienia. • Każda zmiana wynikająca z postępu wiedzy i rozpoznania jest dopuszczalna, ale: • niedopuszczalne jest „polityczne” wykreślenie przedmiotu ochrony, • wykreślenie przedmiotu ochrony jest możliwe w przypadku jego nie zawinionego zaniku z przyczyn naturalnych; nie dotyczy to zaniku z powodu braku właściwej ochrony po 1.05.2004 Czy można zmienić treść SDF obszaru ? Czy wpis w SDF jest „wiążącym punktem odniesienia” jeśli chodzi o ilość zasobów (liczba ptaków, powierzchnia siedlisk) ? Czy będziemy rozliczani z utrzymania wpisanej w SDF ilości ? NIE – oczekuje się, że wpis w SDF jest wyrazem „najlepszego oszacowania możliwego na danym poziomie wiedzy”, co oznacza że można i trzeba go poprawiać w miarę postępu tej wiedzy. Nie ma automatycznej interpretacji różnic między wersjami SDF jako trendów liczebności.

  37. Dokąd zmierzamy? Właściwy stan ochrony

  38. Cel = Właściwy stan ochrony Definicja z Dyrektywy (siedlisko): Stan ochrony siedliska przyrodniczego oznacza sumę oddziaływań na siedlisko przyrodnicze oraz na jego typowe gatunki, które mogą mieć wpływ na jego długofalowe naturalne rozmie- szczenie, strukturę i funkcje oraz na długoterminowe przetrwanie jego typowych gatunków Stan ochrony siedliska przyrodniczego zostanie uznany za "właściwy", jeśli: - jego naturalny zasięg i obszary mieszczące się w obrębie tego zasięgu są stałe lub się powiększają, - szczególna struktura i funkcje konieczne do jego długotrwałego zachowania istnieją i prawdopodobnie będą istnieć w dającej się przewidzieć przyszłości, oraz - stan ochrony jego typowych gatunków jest właściwy, w rozumieniu lit. i); Koncepcja wymyślona jako wskaźnik oceny zasobów w regionie biogeograficznym / w kraju, ale może być stosowana na poziomie obszaru i stanowiska

  39. Fot. G. Bobrowicz Cel = Właściwy stan ochrony • Definicja z dyrektywy (gatunek) • Stan ochrony gatunków oznacza sumę oddziaływań na te • gatunki, mogących mieć wpływ na ich długofalowe • rozmieszczenie i obfitość ich populacji. • Stan ochrony gatunków zostanie uznany za "właściwy" jeśli: • dane o dynamice liczebności populacji rozpatrywanych • gatunków wskazują, że same utrzymują się w skali • długoterminowej jako trwały składnik swoich siedlisk; • naturalny zasięg gatunków nie zmniejsza się ani nie • ulegnie zmniejszeniu w dającej się przewidzieć • przyszłości, oraz • istnieje i prawdopodobnie będzie istnieć siedlisko • wystarczająco duże, aby utrzymać swoje populacje • przez dłuższy czas; Koncepcja wymyślona jako wskaźnik oceny zasobów w regionie biogeograficznym / w kraju, ale może być stosowana na poziomie obszaru i stanowiska

  40. Cel = Właściwy stan ochrony SIEDLISKO PRZYRODNICZE: GATUNEK: • „Nie ubywa” i nie mniej niż MVP; • … Struktura populacji OK • 2. Siedlisko gatunku odpowiednio duże … • … i właściwej jakości • 3. Szanse na przyszłość • „Nie ubywa” … • Specyficzna struktura … • … w tym typowe gatunki • … i funkcje gwarantujące trwałość • 3. Szanse na przyszłość Jaka? Jaka? Wskaźniki ? Jakie? Jakie? Wskaźniki? Wskaźniki ?

  41. Cel = Właściwy stan ochrony

  42. Cel = Właściwy stan ochrony

  43. Cel = Właściwy stan ochrony

  44. Cel = Właściwy stan ochrony

  45. Cel = Właściwy stan ochrony

  46. „Struktura i funkcje”

  47. „Struktura i funkcje” Struktura gatunkowa (w lesie – tak drzewostanu, jak i runa), nie zubożona kompozycja florystyczna, brak gatunków obcych geograficznie i ekologicznie - będą zawsze wskaźnikiem „właściwej struktury” ekosystemu (siedliska przyrodniczego)

  48. „Struktura i funkcje” Dla torfowisk wskaźnikiem „właściwej struktury” będą naturalne i typowe dla danego typu torfowiska warunki wodne Właściwe warunki wodne to nie tylko poziom wody, ale i jego zmienność w cyklu rocznym, pochodzenie wody oraz jej właściwości !

  49. Naturalne procesy typowe dla danego typu ekosystemu - są traktowane jako wskaźniki ‘właściwej struktury i funkcji’

  50. „Martwe” drewno Obecność w lesie rozkładającego się drewna i jego ilość jest w Europie powszechnie przyjmowana jako jeden ze wskaźników „właściwego stanu ochrony” leśnego siedliska przyrodniczego. Fot. M. Scelina Dla leśnych siedlisk przyrodniczych, ilość i jakość martwego drewna będzie jednym ze wskaźników „struktury i funkcji”

More Related