Pengaruh Islam dalam karya Melayu Klasik

1. Pengaruh Islam dalamkaryaMelayuKlasik Prof.Madya Dr. Zaitul Azma Binti Zainon Hamzah Jabatan Bahasa Melayu Fakulti Bahasa Moden dan Komunikasi Universiti Putra Malaysia 43400 UPM Serdang

2. Pengenalan • Pengaruh Islam meresap terus menerusi ajaran-ajaran agama Islam yang disampaikan dengan perantaraan bahasa Melayu. Oleh yang demikian, bahasa Melayu telah menjadi alat untuk menyampaikan ajaran Islam. Dengan menggunakan bahasa Melayu juga para ulama tersebut telah menulis kitab-kitab untuk menyebarkan ajaran Islam.

3. Padazamansebelumkedatangan Islam bahasaMelayukurangberdayamembahaskanilmu yang tinggidanmendalam. • Apabilaparaulamamengambilistilah-istilah Arab dandibawamasukkedalambahasaMelayu, bahasaMelayusudahmempunyaikekuatandarisegikebahasaan. • MenurutIsmail Hamid [1987:90] denganperkembangantersebut, bahasaMelayutelahmenjadibahasapengantardalampenulisan yang bercorak agama Islam dankarya-karyakesusasteraan, malahanbahasaMelayutelahdijadikanbahasapengantardalamgerakandakwahdidaerah-daerah Nusantara ini.

4. PerananbahasaMelayuselainberkepentingandalambidangdakwah, iajugaberfungsidalamperkembangankesusasteraanMelayupengaruh Islam. • Kegiatanpenterjemahantelahbermuladengankerja-kerjamenterjemahhikayat-hikayat yang berkaitandenganbahasaMelayu, umpamanyaHikayatNabiBercukur, HikayatBulanTerbelah, Hikayat Amir Hamzah, Hikayat Raja Khandakdanpelbagailagi. • Apabilakedudukan Islam menjadisemakinmantapbarulahulama-ulamamenulisataumenterjemahkitab-kitabbesarkebahasaMelayusepertitafsir al-Baidawi yang dikerjakanolehAbd. RaufSingkel.

5. Dalam lapangan kesusasteraan, orang-orang Melayu mula menulis buku antaranya: • Hikayat Raja-raja Pasai • Hikayat Acheh • Hikayat Palembang • Sejarah Melayu/Sulalatus Salatin

6. Buku-buku yang telah dihasilkan, antaranya ialah: • Hikayat Nur Muhammad, • Hikayat Nabi wafat, Hikayat Nabi bercukur • Inilah Kitab Sifat Dua Puluh • Kitab Masalah 1000 • Kitab Mujarabat Melayu • Kitab Tajul Muluk • Kisasul Anbia

7. Hasil-hasil karya tersebut sukar hendak dikesan siapakah penulis atau penterjemahnya. • Hal ini demikian kerana sudah menjadi kebiasaan orang Melayu yang tidak suka menonjolkan diri apabila melakukan sesuatu perkara, tambahan pula mereka yang berpegang teguh kepada ajaran sufi mempercayai perbuatan suka menonjolkan diri itu adalah perbuatan riak dan tidak patut diamalkan.

8. Sesudahkuasa Melaka bertambahteguhdanpengaruh Islam semakinberkembangluaskerana Melaka merupakan Negara yang paling berpengaruhdibahagianbaratkepulauanMelayu. Padazaman Melaka inikedudukanbahasaMelayujugasemakinkukuh. • Padazaman Melaka telahwujudkaryakesusasteraan yang benar-benarbercorak Islam sepertiHikayat Amir HamzahdanHikayat Muhammad Ali Hanafiah. Hikayatinilah yang dibacasemasa Melaka diserangolehFeringgi, tujuannyauntukmenyemarakkansemangatpahlawan-pahlawan Melaka menentangPortugis.

9. Kisah ini dinyatakan dalam Sejarah Melayu … maka titah Sultan Ahmad pada Tun Indera Segara, “katakanlah kepada segala anak tuan-tuan itu, hendak pun kita anugerahkan Hikayat Muhammad Hanafiah, takut tidak akan ada berani segala tuan-tuan itu seperti Muhammad Hanafiah; hanya jikalau dapat seperti Amir Hamzah pun padalah; maka kita beri Hikayat Amir Hamzah” [W.G. Shellabear, 1975:264].

10. Terdapatjugabuku-buku yang tidakdiketahuisecarapastisiapakahpengarangnyatetapipenyebaranbuku-bukuinimenyeluruhdi Asia Tenggara, buku-bukutersebut, antaranya: • Hikayat Raja-Raja Pasai • HikayatAcheh • SiarahBanten • Babad Tanah Jawa • HikayatSeribuSatuMalam • Hikayat Ternate • HikayatMengkasar • Hikayat Raja-Raja Banjardan Kota Waringin • HikayatJawa • Hikayat Riau

11. Kesimpulan • BahasaMelayudapatmemainkanperanansebagaiLingua Francadidaerahiniterutamadi Melaka berpuncadaripadaparapedagang yang datangke Melaka itusendirimempunyaibahasamasing-masing. • Olehitu, merekamemerlukansuatubahasauntukdijadikanbahasaperantaraansesamamereka. TugasinitelahdipikulkanolehbahasaMelayu yang kebetulansudahmenjadisatubahasa yang majudandihormatidi Nusantara padamasaitu.