SZKOLENIE WSTĘPNE DLA NAUCZYCIELI

1. SZKOLENIE WSTĘPNE DLA NAUCZYCIELI

4. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiejz dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz. U. nr 78, poz. 483) Art. 24 Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy. Art. 66 • Każdy  ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz Obowiązki pracodawcy określa ustawa. Art. 68 1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

5. KODEKS PRACY USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141) (z późniejszymi zmianami)

6. Obowiązki pracodawcy Art. 94 Pracodawca jest obowiązany w szczególności: 4) zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

7. DZIAŁ DZIESIĄTY - Bezpieczeństwo i higiena pracyRozdział I - Podstawowe obowiązki pracodawcyArt. 207 § 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy, o których mowa w art. 23711 § 2. § 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności Pracodawca jest obowiązany: • organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higienicznewarunki pracy, • zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasadbezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,

8. 3) Reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy, 4) Zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy 5) Uwzględniać ochrony zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych, 6) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, 7) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy. § 21. Koszty działań podejmowanych przez pracodawcę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w żaden sposób nie mogą obciążać pracowników. § 3. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

9. KP - Obowiązki pracownika – Art. 100 § 1. Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. § 2. Pracownik jest obowiązany w szczególności: • przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy, • przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku, • przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higienypracy, a także przepisów przeciwpożarowych, • dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować wtajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcęna szkodę, • przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach, • przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

10. KP - Prawa i obowiązki pracownika – Art. 211 Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany: • znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminomsprawdzającym, • wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwai higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych, • dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy, • stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środkówochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ichprzeznaczeniem,

11. 5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich, 6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie, 7) współdziałać z pracodawcą i przełożonym w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Art. 226 Pracodawca: • ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko, • informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

12. Obowiązki nauczyciela podczas zajęć lekcyjnych • nauczyciel ma obowiązek wejść do sali pierwszy, by sprawdzić czy warunki do prowadzenia lekcji nie zagrażają bezpieczeństwu zarówno uczniów jaki jego (szyby w oknach (czy nie są uszkodzone), instalacja elektryczna (np. powyrywane kontakty), zniszczone zagrażające bezpieczeństwu meble, • jeśli sala lekcyjna nie odpowiada warunkom bezpieczeństwa, nauczyciel ma obowiązek zgłosić to do dyrektora szkoły celem usunięcia usterek. Do czasu naprawienia usterek nauczyciel ma prawo odmówić prowadzenia zajęć w danym miejscu, • przed rozpoczęciem lekcji winien zadbać o wywietrzenie sali, zapewnić właściwe oświetlenie i temperaturę w niej, • nauczyciel decyduje o przebiegu zajęć. Ustala zasady korzystania z sali lekcyjnej. Przed rozpoczęciem lekcji opisuje jej przebieg i informuje o środkach ostrożności, które należy przedsięwziąć, aby nie narazić uczniów i siebie na niebezpieczeństwo,

13. przed dopuszczeniem do zajęć przy maszynach i innych urządzeniach technicznych w pracowniach, zaznajamia uczniów z zasadami i metodami pracy zapewniając bezpieczeństwo i higienę pracy, • rozpoczęcie każdych zajęć, może nastąpić po sprawdzeniu i upewnieniu się przez prowadzącego zajęcia, iż stan maszyn i urządzeń technicznych, instalacji elektrycznej, a także inne warunki środowiska pracy nie stwarzają zagrożeń dla bezpieczeństwa uczniów, • przed każdymi zajęciami wychowania fizycznego nauczyciel sprawdza stan techniczny urządzeń i sprzętu sportowego (bramki i kosze do gry oraz inne urządzenia muszą być przymocowane na stałe), • prowadzący zajęcia sportowo-rekreacyjne zapoznaje osoby biorące w nich udział z zasadami bezpiecznego wykonywania ćwiczeń oraz uczestniczenia w grach i zabawach, stosuje metody i urządzenia zapewniają pełne bezpieczeństwo ćwiczących, • podczas każdych zajęć NAUCZYCIEL NIE MOŻE POZOSTAWIĆ UCZNIÓW BEZ ŻADNEJ OPIEKI. Jeśli musi wyjść, powinien zgłosić to nauczycielowi z sali obok, lecz sytuacja taka nie zwalnia go od odpowiedzialności za uczniów,

14. uczniów chcących skorzystać z toalety nauczyciel zwalnia pojedynczo (uczniowie najczęściej dopuszczają się nagannych czynów kiedy są w grupach bez opieki dorosłych), • w przypadku stwierdzenia niedyspozycji ucznia (jeśli stan jego na to pozwala) należy go skierować w towarzystwie drugiej osoby do higienistki szkolnej. Jeśli zaistnieje taka potrzeba udzielić mu pierwszej pomocy. O zaistniałej sytuacji należy powiadomić rodziców dziecka. Jeśli jest to nagły wypadek - powiadomić dyrektora, • nauczyciel powinien także kontrolowaćwłaściwą postawę uczniów w czasie lekcji, korygować zauważone błędy, • dba o czystość, ład i porządek podczas trwania lekcji i po jej zakończeniu, • powinien po skończonej lekcji sam otworzyć drzwi, by nie dopuścić do gwałtownego ich otwarcia przez wybiegających uczniów (może to spowodować uderzenie w przechodzących właśnie korytarzem ludzi). NAUCZYCIELE ZOBOWIAZANI SĄ DO PRZESTRZEGANIA USTALONYCH GODZIN ROZPOCZYNANIA I KOŃCZENIA ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH ORAZ DO RESPEKTOWANIA PRAWA UCZNIÓW DO PEŁNYCH PRZERW MIĘDZYLEKCYJNYCH

15. Obowiązki nauczyciela podczas przerw między lekcyjnych Uczniowie pozostają pod nadzorem i opieką nauczycieli dyżurujących (jeśli to możliwe, na świeżym powietrzu). Organizację i harmonogram dyżurów nauczycieli ustala dyrektor szkoły zgodnie z potrzebami szkoły. Podczas pełnienia dyżuru, nauczyciele zobowiązani są do: • punktualnego rozpoczynania dyżuru i ciągłej obecności w miejscu nadzoru, • nie dopuszczania do zagrożeń bezpieczeństwa i zdrowia (papierosy, alkohol i in.) • aktywnego pełnienia dyżuru – reagowanie na wszelkie przejawy zachowań odbiegających od przyjętych norm - w szczególności na niebezpieczne, zagrażające bezpieczeństwu uczniów (agresywne postawy wobec kolegów; bieganie, siadanie na poręcze schodów, parapetach okiennych itp.), • przestrzegania zakazu otwierania okien na korytarzach, obowiązku zamykania na klucz drzwi do sal lekcyjnych, • dbaniaby uczniowie nie śmiecili, brudzili, dewastowali ścian, ławek i innych urządzeń szkolnych oraz by nie niszczyli roślin, • zwracania uwagi na przestrzeganie przez uczniów ustalonych zasad wchodzenia do budynku szkolnego lub też sal lekcyjnych, • dbałości, by w czasie przerwy sale lekcyjne były wywietrzone – nie wolno otwierać dużych skrzydeł okien, • egzekwowania, by uczniowie nie opuszczali terenu szkoły podczas przerwy.

16. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów i zasad BHP Za stan bhp w zakładzie pracy ponosi odpowiedzialność pracodawca, a kierownik – w zakresie swoich kompetencji. W przypadku, gdy nie wywiązują się oni ze swoich obowiązków, popełniają wykroczenia przeciwko prawom pracownika, ścigane z urzędu przez inspektorów pracy. Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów BHP i PPOŻ pracodawca może zastosować wobec niego jedną z niżej wymienionych kar: • upomnienia, • nagany, • pieniężną (nie wyższą jednak niż jednodniowe wynagrodzenie za jedno przekroczenie).

17. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU1)z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (z późn. zm. - ostatnia zmiana: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lipca 2011 r. )

18. ROZDZIAŁ 1 Przepisy ogólne § 2. Dyrektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę lub placówkę poza obiektami należącymi do tych jednostek. § 13. Niedopuszczalne jest prowadzenie jakichkolwiek zajęć bez nadzoru upoważnionej do tego osoby. § 14. 1. Przerwy w zajęciach uczniowie spędzają pod nadzorem nauczyciela. 2. Jeżeli pozwalają na to warunki atmosferyczne, umożliwia się uczniom przebywanie w czasie przerw w zajęciach na świeżym powietrzu. § 18. 1. Organ prowadzący szkołę lub placówkę może zawiesić zajęcia na czas oznaczony, w przypadku gdy na danym terenie może wystąpić zagrożenie bezpieczeństwa uczniów związane z utrudnieniem w: 1) dotarciu ucznia do szkoły lub placówki lub powrotem ze szkoły lub placówki lub 2) organizacji zajęć w szkole lub placówce — w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich lub międzynarodowych. 2. Dyrektor, za zgodą organu prowadzącego, może zawiesić zajęcia na czas oznaczony, jeżeli: 1) temperatura zewnętrzna mierzona o godzinie 21.00 w dwóch kolejnych dniach poprzedzających zawieszenie zajęć wynosi –15°C lub jest niższa; 2) wystąpiły na danym terenie zdarzenia, które mogą zagrozić zdrowiu uczniów.

19. § 21. Nauczyciele, w szczególności prowadzący zajęcia w warsztatach, laboratoriach, a także zajęcia wychowania fizycznego, podlegają przeszkoleniu w zakresie udzielania pierwszej pomocy. § 40. Pracownik szkoły lub placówki, który powziął wiadomość o wypadku, niezwłocznie zapewnia poszkodowanemu opiekę, w szczególności sprowadzając fachową pomoc medyczną, a w miarę możliwości udzielając poszkodowanemu pierwszej pomocy. § 41. 1. O każdym wypadku zawiadamia się niezwłocznie: 1) rodziców (opiekunów) poszkodowanego; 2) pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy; 3) społecznego inspektora pracy; 4) organ prowadzący szkołę lub placówkę; 5) radę rodziców. 2. O wypadku śmiertelnym, ciężkim i zbiorowym zawiadamia się niezwłocznie prokuratora i kuratora oświaty. 3. O wypadku, do którego doszło w wyniku zatrucia, zawiadamia się niezwłocznie państwowego inspektora sanitarnego. 4. Zawiadomień, o których mowa w ust. 1‐3, dokonuje dyrektor lub upoważniony przez niego pracownik szkoły lub placówki. § 42. 1. Do czasu rozpoczęcia pracy przez zespół powypadkowy, zwany dalej "zespołem", dyrektor zabezpiecza miejsce wypadku w sposób wykluczający dopuszczenie osób niepowołanych. 2. Jeżeli czynności związanych z zabezpieczeniem miejsca wypadku nie może wykonać dyrektor, wykonuje je upoważniony przez dyrektora pracownik szkoły lub placówki.

20. W planie zajęć dydaktyczno-wychowawczych uwzględnia się: 1)   potrzebę równomiernego obciążenia zajęciami w poszczególnych dniach tygodnia: - dla uczniów - dla nauczycieli 2)   potrzebę różnicowania zajęć w każdym dniu; 3)   zasadę niełączenia w kilkugodzinne bloki zajęć z tego samego przedmiotu. Prace remontowe, naprawcze i instalacyjne w pomieszczeniach szkoły lub placówki przeprowadza się pod nieobecność w tych pomieszczeniach osób, którym szkoła lub placówka zapewniają opiekę. Zajęcia poza pomieszczeniami szkoły lub placówki nie mogą odbywać się w tych miejscach, w których prowadzone są powyższe prace.

21. 1. Teren szkoły i placówki ogradza się. 2. Na terenie szkoły i placówki zapewnia się:  1)   właściwe oświetlenie;  2)   równą nawierzchnię dróg, przejść i boisk;  3)   instalację do odprowadzania ścieków i wody deszczowej. 3. Otwory kanalizacyjne, studzienki i inne zagłębienia na terenie szkoły lub placówki zakrywa się odpowiednimi pokrywami lub trwale zabezpiecza w inny sposób. 4. Szlaki komunikacyjne wychodzące poza teren szkoły i placówki zabezpiecza się w sposób uniemożliwiający bezpośrednie wyjście na jezdnię. W miarę możliwości szlaki komunikacyjne kieruje się na ulicę o najmniejszym natężeniu ruchu. 5. W razie opadów śniegu przejścia na terenie szkoły i placówki oczyszcza się ze śniegu i lodu oraz posypuje piaskiem. 6. W pomieszczeniach sanitarnohigienicznych zapewnia się ciepłą i zimną bieżącą wodę oraz środki higieny osobistej. 7. Urządzenia higieniczno-sanitarne są utrzymywane w czystości i w stanie pełnej sprawności technicznej. 8. W pomieszczeniach szkoły i placówki zapewnia się właściwe oświetlenie, wentylację i ogrzewanie. 9. Sprzęty, z których korzystają osoby pozostające pod opieką szkoły lub placówki, dostosowuje się do wymagań ergonomii. 10. Szkoły i placówki nabywają wyposażenie posiadające odpowiednie atesty lub certyfikaty.

22. Rozdział 2Warsztaty, laboratoria, pracownie oraz stanowiska praktycznej nauki zawodu §24. 1. Stanowiska pracy dostosowuje się do warunków antropometrycznych uczniów. 2. Jeżeli ze stanowisk pracy korzystają osoby niepełnosprawne, dostosowuje się je do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności. § 25. Przy maszynach i innych urządzeniach technicznych lub w ich pobliżu wywiesza się w widocznym miejscu instrukcję bezpiecznej obsługi. § 26. W warsztacie, laboratorium i pracowni wywiesza się w widocznym i łatwo dostępnym miejscu regulamin określający zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. §27. 1. Przed dopuszczeniem do zajęć przy maszynach i innych urządzeniach technicznych w warsztatach, laboratoriach i pracowniach, uczniów zaznajamia się z zasadami i metodami pracy zapewniającymi bezpieczeństwo i higienę pracy przy wykonywaniu czynności na stanowisku roboczym. 2. Rozpoczęcie zajęć, o których mowa w ust. 1, może nastąpić po sprawdzeniu i upewnieniu się przez prowadzącego zajęcia, że stan maszyn i innych urządzeń technicznych, instalacji elektrycznej i narzędzi pracy, a także inne warunki środowiska pracy nie stwarzają zagrożeń dla bezpieczeństwa uczniów. §28. Uczniów pracujących w warsztatach, laboratoriach i pracowniach szkolnych w celu zabezpieczenia przed działaniem niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia czynników, a także ze względu na wymagania sanitarnohigieniczne, zaopatruje się w niezbędne środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze.

23. §29. 1. Substancje i preparaty chemiczne umieszcza się w odpowiednich pojemnikach opatrzonych napisami zawierającymi nazwę substancji lub preparatu oraz informującymi o ich niebezpieczeństwie lub szkodliwości dla zdrowia. 2. Substancje niebezpieczne i preparaty niebezpieczne w rozumieniu przepisów o substancjach i preparatach chemicznych przechowuje się w zamkniętych pomieszczeniach specjalnie przystosowanych do tego celu. 3. Dyrektor zapewnia udostępnienie kart charakterystyk niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych zgromadzonych w szkole osobom prowadzącym zajęcia z użyciem tych substancji i preparatów. 4. Uczniów zaznajamia się z kartami charakterystyk niebezpiecznych substancji i preparatów, jeżeli substancje te są używane w czasie zajęć.

24. Rozdział 3Wychowanie fizyczne, sport i turystyka § 30. W czasie zawodów sportowych organizowanych przez szkołę lub placówkę uczniowie nie mogą pozostawać bez opieki osób do tego upoważnionych. § 31. 1. Stopień trudności i intensywności ćwiczeń dostosowuje się do aktualnej sprawności fizycznej i wydolności ćwiczących. 2. Uczestnika zajęć uskarżającego się na dolegliwości zdrowotne zwalnia się w danym dniu z wykonywania planowanych ćwiczeń, informując o tym jego rodziców (opiekunów). 3. Ćwiczenia są prowadzone z zastosowaniem metod i urządzeń zapewniających pełne bezpieczeństwo ćwiczących. 4. Bramki i kosze do gry oraz inne urządzenia, których przemieszczenie się może stanowić zagrożenie dla zdrowia ćwiczących, są mocowane na stałe. 5. Stan techniczny urządzeń i sprzętu sportowego jest sprawdzany przed każdymi zajęciami. 6. W salach i na boiskach oraz w miejscach wyznaczonych do uprawiania ćwiczeń fizycznych, gier i zabaw umieszcza się tablice informacyjne określające zasady bezpiecznego użytkowania urządzeń i sprzętu sportowego. 7. Prowadzący zajęciazapoznaje osoby biorące w nich udział z zasadami bezpiecznego wykonywania ćwiczeń oraz uczestniczenia w grach i zabawach. § 32. 1. Przy organizacji zajęć, imprez i wycieczek poza terenem szkoły lub placówki liczbę opiekunów oraz sposób zorganizowania opieki ustala się, uwzględniając wiek, stopień rozwoju psychofizycznego, stan zdrowia i ewentualną niepełnosprawność osób powierzonych opiece szkoły lub placówki, a także specyfikę zajęć, imprez i wycieczek oraz warunki, w jakich będą się one odbywać. 2. Kryteria, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się również przy ustalaniu programu zajęć, imprez i wycieczek.

25. § 33. 1. Opiekun wycieczki sprawdza stan liczbowy jej uczestników przed wyruszeniem z każdego miejsca pobytu, w czasie zwiedzania, przejazdu oraz po przybyciu do punktu docelowego. 2. Niedopuszczalne jest realizowanie wycieczek podczas burzy, śnieżycy i gołoledzi. § 34. 1. Jeżeli specyfika wycieczki tego wymaga, jej uczestników zaznajamia się z zasadami bezpiecznego przebywania nad wodą. 2. Osoby pozostające pod opieką szkoły lub placówki mogą pływać oraz kąpać się tylko w obrębie kąpielisk i pływalni w rozumieniu przepisów określających warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne. 3. Nauka pływania może odbywać się tylko w miejscach specjalnie do tego celu wyznaczonych i przystosowanych. 4. Uczącym się pływać i kąpiącym się zapewnia się stały nadzór ratownika lub ratowników i ustawiczny nadzór opiekuna lub opiekunów ze strony szkoły lub placówki. § 35. 1. Kajaki i łodzie, z których korzystają uczestnicy wycieczek, wyposaża się w sprzęt ratunkowy. 2. Ze sprzętu pływającego korzystają jedynie osoby przeszkolone w zakresie jego obsługi oraz posługiwania się wyposażeniem ratunkowym. § 36. Niedopuszczalne jest używanie łodzi i kajaków podczas silnych wiatrów. § 37. Niedopuszczalne jest urządzanie ślizgawek i lodowisk na rzekach, stawach, jeziorach i innych zbiornikach wodnych. § 38. Przed przystąpieniem do strzelania z broni sportowej uczniów zaznajamia się z zasadami korzystania ze strzelnicy i bezpiecznego obchodzenia się z bronią. § 39. Niedopuszczalne jest wydawanie osobom pozostającym pod opieką szkoły lub placówki sprzętu, którego użycie może stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia, w tym dysku, kuli, młota, oszczepu, łuku, szpady, sportowej broni strzeleckiej -jeżeli szkoła nie ma możliwości zapewnienia warunków bezpiecznego korzystania z tego sprzętu.

26. Zasady poruszania się na terenie zakładu pracyoraz zagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla zdrowia występujące w zakładzie i podstawowe środki zapobiegawcze Podstawa prawna: • rozporządzenia MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.), • rozporządzenia MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. Nr 26, poz. 313, ze zm.) oraz

27. Oświetlenie NORMY TECHNICZNE DOTYCZĄCE OŚWIETLENIA PODSTAWOWEGO PN-EN 124646-1:2004. Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. PN-84/E-02033 Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym NORMY TECHNICZNE DOTYCZĄCE OŚWIETLENIA AWARYJNEGO PN-EN 50172:2005. Systemy awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego PN-EN 1838:2005. Zastosowanie oświetlenia. Oświetlenie awaryjne PN-EN 60598-2-22:2004. Oprawy oświetleniowe. Część 2-22: Wymagania szczegółowe. Oprawy oświetleniowe do oświetlenia awaryjnego

28. Ogrzewanie w salach ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU 1) z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z późn. zm. (ostatnia zmiana 22 lipca 2011 r.) § 17. 1. W pomieszczeniach, w których odbywają się zajęcia, zapewnia się temperaturęco najmniej 18°C. 2. Jeżeli nie jest możliwe zapewnienie temperatury, o której mowa w ust. 1, dyrektor zawiesza zajęcia na czas oznaczony, powiadamiając o tym organ prowadzący. § 18. Dyrektor za zgodą organu prowadzącego może zawiesić zajęcia na czas oznaczony, jeżeli: 1) temperatura zewnętrzna mierzona o godz. 21:00 w dwóch kolejnych dniach poprzedzających zawieszenie zajęć wynosi -15°C lub jest niższa; 2) wystąpiły na danym terenie zdarzenia, które mogą zagrozić zdrowiu uczniów.

29. PRZEJŚCIA I DOJŚCIA DO STANOWISK PRACY Do każdego stanowiska pracy powinno być zapewnione bezpieczne i wygodne dojście, przy czym jego wysokość na całej długości nie powinna być mniejsza w świetle niż 2 m. Przejścia między maszynami a innymi urządzeniami lub ścianami przeznaczone tylko do obsługi tych urządzeń powinny mieć szerokość co najmniej 0,75 m. Pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych powinien zapewnić dostosowanie stanowisk pracy oraz dojść do nich do potrzeb i możliwości tych pracowników. Drogi powinny być oznakowane znakami drogowymi zgodnymi z przepisami prawa o ruchu drogowym.

30. Zasady przydziału odzieży roboczej i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie: • odzież i obuwie robocze w przypadku, gdy jego własna odzież może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, a także, gdy wymagają tego względy technologiczne, sanitarne lub bhp, (nauczyciel wychowania fizycznego, sprzątaczka, pracownik gospodarczy) • środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy. Odzież, obuwie i środki ochrony stanowią własność pracodawcy. Do pracodawcy należy ustalanie rodzajów środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego używanych na poszczególnych stanowiskach pracy, a także przewidywane okresy ich użytkowania – po wcześniejszym przekonsultowaniu tej kwestii z pracownikami lub ich przedstawicielami. Ustalenia te są zamieszczone w regulaminie pracy, bądź w układzie zbiorowym pracy w postaci zakładowych tabel przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego.

31. Porządek i czystość w miejscu pracy – ich wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo pracownika • Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higieniczno-sanitarne oraz dostarczyć niezbędne środki higieny, aby umożliwić im właściwą ochronę przed chorobami i utrzymanie maksymalnej sprawności fizycznej i umysłowej oraz dobre samopoczucie. • Do obowiązków pracodawcy należy utrzymanie porządku i czystości w miejscach przebywania pracowników. • Do obowiązków pracownika należy dbałość o porządek i ład w miejscu pracy, jako elementu poprawiającego bezpieczeństwo i higienę pracy.

32. Środki czystości i napoje • Pracodawca jest obowiązany zapewnić wszystkim pracownikom : • wodę zdatną do picia lub inne napoje, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych zapewnić oprócz wody, inne napoje. • środki higieny osobistej, których ilość i rodzaje powinny być dostosowane do rodzaju i stopnia zanieczyszczenia ciała przy określonych pracach. Podstawa prawna:§ 112 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650, z późń. zm.); art. 145 § 2 Kodeksu Pracy

33. Profilaktyczna opieka lekarska - służy do kontroli stanu zdrowia pracowników w okresie ich działalności zawodowej w celu wczesnego wykrywania i zapobiegania niekorzystnym następstwom wykonywania pracy (chorobom i innym dolegliwościom). BADANIA LEKARSKIE • Wstępne badania lekarskie: • osoba przyjmowana do pracy, • pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy, • pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. • Okresowe badania lekarskie: • wszyscy pracownicy, • pracownicy zatrudnieni w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających, także po: • - zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami, pyłami, • - rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami. • Kontrolne badania lekarskie: • pracownicy po niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą. PRACODAWCA ponosi koszty badań lekarskich oraz inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędne ze względu na warunki pracy.

34. Urlop dla poratowania zdrowia • Podstawa prawna • 1) Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z p.z.2) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 października 2005 r. w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia (Dz. U. z 2005 r. Nr 233, poz. 1991)Przysługuje nauczycielowi, który: • jest zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, • przepracował w szkole co najmniej 7 lat (wlicza się okresy czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby oraz urlopu innego niż wypoczynkowy-łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy. • Drugi urlop dla poratowania zdrowia nauczyciel może otrzymać nie wcześniej niż po roku od zakończenia poprzedniego. Jednorazowo może przebywać na urlopie maksymalnie rok. W tym czasie powinien poddać się leczeniu. Łączny wymiar urlopów podczas całego zatrudnienia nie może przekraczać 3 lat. • Nauczyciel przed emeryturąNauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury pozostaje mniej niż rok przed emeryturą urlop może być udzielony jedynie na okres nie dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nabywa on uprawnienia emerytalne.

35. Urlopu udziela dyrektor szkoły (bez zbędnej zwłoki, uwzględniając konieczność zapewnienia placówce prawidłowego funkcjonowania), ale o potrzebie jego udzielenia i wymiarze orzeka lekarz ubezpieczenia zdrowotnego leczący nauczyciela (nie praktykujący prywatnie).Odwołanie od treści orzeczenia (za pośrednictwem lekarza orzecznika do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy) przysługuje nauczycielowi i dyrektorowi w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania. Przywileje: nauczyciel zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych (np. świadczenia urlopowego, dodatków socjalnych, tj. dodatek wiejski i mieszkaniowy). Nie później niż 2 tygodnie przed zakończeniem urlopu dyrektor szkoły wydaje nauczycielowi skierowanie na kontrolne badanie lekarskie w celu stwierdzenia braku przeciwwskazań do dalszej pracy. Czego nie wolno: nawiązać stosunku pracy, ani podjąć innej działalności zarobkowej (dyrektor szkoły może odwołać go z urlopu - nie musi przedstawić powodu odwołania).

36. Choroby zawodowe Zapewnić realizację zaleceń lekarskich Niezwłocznie zgłosić właściwemu organowi Inspekcji Sanitarnej i właściwemu inspektorowi pracy każdy przypadek rozpoznanej choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę Systematycznie analizować przyczyny chorób zawodowychi innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze Pracodawca powinien Ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej Przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze Prowadzić rejestr zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie choroby

37. Badania sanitarno-epidemiologiczne nauczycieli Na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. nr 234, poz. 1570 ze zm.) obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym, określonym na podstawie art. 10 ust. 2 pkt 2 podlegają m.in. osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Pracą, przy wykonywaniu której istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby jest praca na stanowiskach związanych z ciągłym kontaktem z ludźmi stwarzająca zagrożenie przeniesienia drogą powietrzno-kropelkową i powietrzno-pyłową zakażenia na inne osoby, niezależnie od rodzaju wykonywanych czynności zawodowych, wykonywane przez osoby zatrudnione, m. in. w szkołach wszystkich typów i profili. • Podstawa prawna • art. 6 ust. 1 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. nr 234, poz. 1570 ze zm.) • załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby (Dz.U. Nr 133, poz. 939)

38. Świadczenia przysługujące z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej: • zasiłek chorobowy– dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, • świadczenie rehabilitacyjne– dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, • zasiłek wyrównawczy – dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, • jednorazowe odszkodowanie – dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, • jednorazowe odszkodowanie – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty. • renta z tytułu niezdolności do pracy – dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, ŚWIADCZENIA Z TYTUŁU WYPADKU PRZY PRACY LUB CHOROBY ZAWODOWEJ CZ.I

39. renta szkoleniowa – dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, • renta rodzinna – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, • dodatek do renty rodzinnej – dla sieroty zupełnej, • pokrycie kosztów leczenia – z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą. ŚWIADCZENIA Z TYTUŁU WYPADKU PRZY PRACY LUB CHOROBY ZAWODOWEJ CZ.II • Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2002 r. Nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) • Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o o zaopatrzeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz.U. z 2002 r. Nr 199, poz. 1674 z późn. zm.)

40. Podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej oraz postępowania w razie pożaru

41. Z każdego miejsca przeznaczonego na pobyt ludzi w obiekcie powinny być zapewnione odpowiednie warunki ewakuacji, polegające na: WARUNKI EWAKUACJI • zapewnieniu dostatecznej ilości i szerokości wyjść ewakuacyjnych, • zachowaniu dopuszczalnej długości, szerokości i wysokości przejść oraz dojść ewakuacyjnych, • zapewnieniu bezpiecznej pożarowo obudowy i wydzieleń dróg ewakuacyjnych oraz pomieszczeń, • zabezpieczeniu przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych, • zapewnieniu oświetlenia awaryjnego (bezpieczeństwa i ewakuacyjnego) w obiektach, w których jest ono niezbędne do ewakuacji ludzi, • zapewnieniu możliwości rozgłaszania sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych poprzez dźwiękowy system ostrzegawczy w budynkach, dla których jest on wymagany. § 11 Rozporządzenia MSWiA z dnia 21 kwietnia 2006 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 80, poz. 563)

42. Z najbliższego telefonu połączyć się ze stanowiskiem alarmowania straży pożarnych (112 lub 998) i zgłosić: • - Co się pali? • (rodzaj pomieszczenia lub jaki budynek • itp., względnie rodzaj innego zdarzenia, • przy którym niezbędna jest interwencja • służb ratowniczych) • – Gdzie się pali? • Adres, jakie zagrożenie? • Czy w obiekcie znajdują się ludzie, • jakie obiekty są w sąsiedztwie • i czy są zagrożone? • – Kto zgłasza?

44. Zagrożenia powstające podczas pożaru

45. Zakres zastosowania środków gaśniczych PN-75/M-51000 PN-75/M-51001 PN-92/M-51079/01

46. Zastosowanie podręcznego sprzętu gaśniczego

47. Zasady postępowanie w czasie gaszenia pożaru • Gaśnice należy trzymać pionowo, • kierować strumień środka gaśniczego na palące się przedmioty lub obiektu od strony zewnętrznej (skrajnej) w kierunku do środka, • przy gaszeniu przedmiotów ustawionych pionowo należy gasić od góry w dół, należy używać środków gaśniczych przeznaczonych do gaszenia danej grupy pożarów, • pożary substancji kapiących i płynnych gaś strumieniem skierowanym od góry do dołu, • pożary ścian gaś strumieniem skierowanym od dołu do góry, • gaś ogień w kierunku wiatru (z wiatrem),

48. W przypadku pożaru silników pojazdów mechanicznych: nie kierować strumienia na zamkniętą pokrywę silnika, lecz gasić przez otwory chłodzące lub od spodu. • Pożary cieczy nie znajdujących się w ruchu: nie rozpraszać cieczy silnym strumieniem, lecz pokrywać ognisko pożaru gaszącym obłokiem (rozpylonym środkiem gaśniczym). • palące się powierzchnie gaś rozpoczynając od brzegu, • stosuj wystarczającą liczbę gaśnic, • zwracaj uwagę na możliwość ponownego rozpalenia się ognia, • gaś wyłącznie za pomocą przeznaczonego do tego celu podręcznego sprzętu gaśniczego. • nigdy nie wieszaj gaśnic po ich użyciu na stałe miejsce - najpierw należy zlecić ich ponowne napełnienie.

49. Zasady postępowania w czasie gaszenia pożaru

50. GAŚNICE Zakres wykonywanych czynności w ramach okresowego badania gaśnic i agregatów: • oględziny zewnętrzne (uszkodzenia mechaniczne, korozja, stan plomb i zawleczek), • dla gaśnic o pojemności zbiornika powyżej 6 dm3 sprawdzenie ważności legalizacji UDT, • sprawdzenie stopnia napełnienia środkiem gaśniczym i stanu czynnika wyrzucającego, • sprawdzenie lokalizacji i stanu zamocowania, • naklejenie kontrolki z datą następnego badania. Przeglądy techniczne gaśnic powinny być przeprowadzane w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz na rok.