Zapis pionowy w rekordach bibliograficznych katalogu online BPB

1. Zapis pionowy w rekordach bibliograficznych katalogu online BPB Elżbieta Mickiewicz Biblioteka Politechniki Białostockiej

2. W jaki sposób dostosować klasyfikację UKD do systemu komputerowego, żeby spełniała swoją rolę jako narzędzie wyszukiwawcze Problem do rozwiązania : Warsztaty UKD BN 2011

3. Dostosowanie zapisu symboli UKD do wymagań formatu USMARC Problem do rozwiązania: Warsztaty UKD BN 2011

4. Problem do rozwiązania: Jedynym polem umożliwiającym wprowadzenie symbolu UKD w formacie USMARC było pole 080 (wówczas niepowtarzalne) Warsztaty UKD BN 2011

5. Rozwiązanie problemu: 2 wyjścia : • scharakteryzowanie treściowo dokumentów tylko jednym symbolem UKD (co spowodowałoby niepełną i niedokładną charakterystykę treści dokumentu) • dodanie do formularza katalogowania takiego pola, aby każdy z symboli był wprowadzony do kartoteki w postaci odrębnych zapisów Warsztaty UKD BN 2011

6. Rozwiązanie problemu: • Każdy symbol elementarny stanowiłby wejście do systemu (symbole UKD byłyby traktowane jako samodzielne klucze wyszukiwawcze, co zapewniłoby większą liczbę wejść do systemu). • Obok możliwości wyszukiwania za pomocą kryteriów formalnych (np.: autor, tytuł, itp.), pojawiłaby się również możliwość wyszukiwania za pomocą symboli UKD. Warsztaty UKD BN 2011

7. Kartoteka UKD z pola 080 Warsztaty UKD BN 2011

8. Pole 080 - zapis poziomy Pole UKD - zapis pionowy czyli rozdzielenie symboli prostych, złożonych i rozwiniętych Warsztaty UKD BN 2011

9. Zmienne pole UKD Same symbole cyfrowe niewiele wniosłyby do wyszukiwania, ponieważ trzeba je znać. Dlatego też: - w jednym polu należałoby wpisać symbol UKD w całości, czyli: • i symbol cyfrowy • i jego odpowiednik słowny. Miało to być jedno pole ale o dwóch podpolach. Wprowadzono więc do formularza katalogowania pole zmienne, powtarzalne o nazwie "UKD". Warsztaty UKD BN 2011

10. Struktura pola „UKD” w USMARC $$a – zapis symbolu UKD $$b – zapis odpowiednika słownego Np.: $$a 510.6 $$b Logika matematyczna Obecnie w MARC21 podpole „b” zmieniło się na podpole „h” Warsztaty UKD BN 2011

11. Zapis poziomy i zapis pionowy symboli UKD 080 573.6:577.3:66.01/.09+62 UKD 573.6 Biologia stosowana UKD 577.3 Fizyczne i fizykochemiczne podstawy życia UKD 66.01/.09 Inżynieria chemiczna. Technologia chemiczna UKD 62 Inżynieria. Technika w ogólności Warsztaty UKD BN 2011

12. KHW UKD Na podstawie pola UKD powstała kartoteka haseł wzorcowych UKD. Pole UKD odwzorowywało zawartość pola 153 w khw UKD Warsztaty UKD BN 2011

13. Zapis poziomy a zapis pionowy Początkowo zagadnienie zapisu pionowego dotyczyło tylko pola UKD, pole 080 pozostało w formie zapisu poziomego, zachowującego hierarchię zdania UKD. Zapis taki istniał wiele lat ponieważ istniało drugie pole - pole UKD, które powiązane było z kartoteką haseł wzorcowych UKD i z tego pola ważne było każde wejście do kartoteki. Warsztaty UKD BN 2011

14. Zapis pionowy i poziomy Warsztaty UKD BN 2011

15. Zapis poziomy pola 080 i pionowy pola UKD Warsztaty UKD BN 2011

16. Zapis poziomy a pionowy W katalogu online BPB widzianym przez czytelnika, w poszczególnych rekordach bibliograficznych, istnieje zapis i poziomy i pionowy ale nie jednocześnie w jednym rekordzie. Zależy to od formatu wyświetlania danych. W formacie standardowym wyświetla się zapis pionowy (z pola UKD) a w formacie karty katalogowej - poziomy (z pola 080). Sukcesywnie zmieniamy zapis obu pól na pionowy Warsztaty UKD BN 2011

17. Format standardowy – zapis pionowy Warsztaty UKD BN 2011

18. Format karty katalogowej – zapis poziomy Warsztaty UKD BN 2011

19. Zapis pionowy pola 080 Zmiana zapisu pola 080 nastąpiła w momencie dużych zmian w UKD, po opublikowaniu Tablic UKD P058. Bez problemu można było zmienić tylko pole UKD (zamienić stary symbol na nowy), natomiast w polu 080 zmiana mogła dotyczyć tylko pierwszego symbolu. Po zastosowaniu zapisu pionowego mogliśmy dokonać reklasyfikacji każdego symbolu w rekordzie. Obecnie zapis pionowy stosowany jest w obu polach UKD w rekordach bibliograficznych Warsztaty UKD BN 2011

20. Wzorce zapisu pionowego Znałyśmy przykłady kartotek UKD w Hajfie (Technion Libraries ) i NEBISIE (The Network of Libraries and Information Centers in Switzerland). Tam po raz pierwszy zetknęłyśmy się z zapisem pionowym i kartotekami wzorcowymi UKD. Znaczyło to dla nas tyle, że takie rozwiązania są możliwe i są biblioteki, które stosują zapis pionowy i utrzymują khw do UKD. Warsztaty UKD BN 2011

21. Zapis pionowy w BPB • Zapis pionowy w rekordach bibliograficznych BPB powstawał intuicyjnie (dzielone symbole z pola 080) • Nie jest zgodny z zapisem pionowym symboli, prezentowanym w tablicach UKD P058 ponieważ: Warsztaty UKD BN 2011

22. Zapis pionowy BPB • - przeplatają się w zapisie kolumnowym symbole proste ze złożonymi i rozwiniętymi i nie ma znaczenia czy symbolem pierwszym jest symbol złożony, prosty czy rozwinięty • - na pierwszym miejscu znajduje się symbol zagadnienia najważniejszego znaczeniowo dla danego dokumentu, potem kolejne a na końcu poddziały wspólne miejsca i formy, jeżeli w charakterystyce dokumentu występują. Warsztaty UKD BN 2011

23. Symbole UKD w zapisie pionowym Warsztaty UKD BN 2011

24. Symbole UKD w zapisie pionowym • - zgodne z brzmieniem w tablicach (zwłaszcza odpowiedniki słowne) • - szczegółowe (symbole rozwinięte lub złożone) by zaistniało jak najprostsze i najbardziej zrozumiałe hasło indeksowe (czytelne) • - metodyka tworzenia symboli i ich zapisu w rekordzie bibliograficznym zgodna z metodyką podaną w tablicach UKD • - brak uproszczeń symboli, żeby nie tworzyć dużych zbiorów do przeszukiwania Warsztaty UKD BN 2011

25. Symbole UKD w zapisie pionowym Warsztaty UKD BN 2011

26. Symbole UKD w zapisie pionowym • - symbole proste stanowiące zawsze osobny klucz wyszukiwawczy • - symbole rozwinięte stanowiące osobny klucz wyszukiwawczy • - symbole złożone tylko wtedy, gdy nierozdzielne pojęcie nie może być wyrażone w inny sposób - tzw. symbole jednolite Warsztaty UKD BN 2011

27. Symbole UKD w zapisie pionowym Warsztaty UKD BN 2011

28. Symbole UKD w zapisie pionowym Warsztaty UKD BN 2011

29. Symbole proste UKD • - symbole z tablic głównych • - symbole poddziałów wspólnych formy • - symbole poddziałów wspólnych miejsca Warsztaty UKD BN 2011

30. Symbole proste UKD • 621.921.34 Diament (jako ścierniwo) • 620.179.152.1 Defektoskopia rentgenowska • 691.175.746.222 Polistyren (styropian) jako materiał budowlany • 004.934.5 Synteza mowy Warsztaty UKD BN 2011

31. Symbole proste UKD Warsztaty UKD BN 2011

32. Symbole rozwinięte UKD • - symbol główny z dodatkiem poddziałów analitycznych i syntetycznych • - symbol główny z dodatkiem poddziałów wspólnych formy, miejsca, czasu, języka, narodowości i grupy etnicznej, poddziałów z -0 • - symbol główny z dodatkiem podziału alfabetycznego A/Z Warsztaty UKD BN 2011

33. Symbole rozwinięte UKD 691.175.746.222-41 Płyty z polistyrenu (styropianowe) 66.074.332 Wydzielanie dwutlenku węgla 669.15’28-194 Stale molibdenowe 62-1/-8-049.32-049.35 Naprawa, reperacja maszyn. Konserwacja. Obsługa techniczna Warsztaty UKD BN 2011

34. Symbole rozwinięte UKD Warsztaty UKD BN 2011

35. Symbole rozwinięte UKD Warsztaty UKD BN 2011

36. Symbole złożone, tzw. symbole jednolite • - symbole proste lub rozwinięte połączone kreską ukośną "/" - są to przede wszystkim symbole przejęte z tablic UKD, same nie tworzymy tego typu symboli złożonych • - symbole proste lub rozwinięte połączone znakiem "+" • - symbole proste lub rozwinięte połączone znakiem ":" dwukropka Warsztaty UKD BN 2011

37. Symbole złożone UKD • 691.31:691.144]-415 Płyta gipsowo-kartonowa • 692.81:691.175.743.22-423 Drzwi z kształtowników z PCW (polichlorku winylu) • 692.82:691.175.743.22-423 Okna z kształtowników z PCW (polichlorku winylu) Tablice UKD P058691 Materiały i elementy budowlane (tylko jeden symbol) Warsztaty UKD BN 2011

38. Symbole złożone UKD Warsztaty UKD BN 2011

39. Symbole złożone UKD Warsztaty UKD BN 2011

40. Symbole złożone UKD Warsztaty UKD BN 2011

41. Poddziały wspólne UKD Poddziały wspólne formy i miejsca występują także w zapisie pionowym jako samodzielne symbole proste lub rozwinięte i stanowią dodatkowy klucz wyszukiwawczy w kartotece UKD Warsztaty UKD BN 2011

42. Poddziały wspólne formy • (043) Prace dyplomowe. Rozprawy doktorskie. Dysertacje • (043.2) Prace dyplomowe. Prace magisterskie, akademickie • (043.3) Dysertacje. Rozprawy doktorskie • (043.5) Rozprawy habilitacyjne Warsztaty UKD BN 2011

43. Poddziały wspólne formy (07) Wydawnictwa dydaktyczne. Podręczniki Wydzielono aż 14 symboli szczegółowych z poddziałów wspólnych (07) np.: (078.7) Case studies. Studium przypadku (079) Materiały dotyczące konkursów, egzaminów, testów Warsztaty UKD BN 2011

44. Poddziały wspólne formy Warsztaty UKD BN 2011

45. Poddziały wspólne formy (08) Dzieła zbiorowe. Wybór pism. Miscellanea (w danej dziedzinie) Wydzielono aż 27 symboli szczegółowych z poddziałów wspólnych (08) np.. (083.5) Tablice danych technicznych. Tablice matematyczne. Tablice rachunkowe. Tablice oprocentowania (084.41) Tablice statystyczne. Dane statystyczne (085) Publikacje przedsiębiorstw i firm. Literatura firmowa (085.2) Katalogi handlowe. Katalogi przemysłowe Warsztaty UKD BN 2011

46. Poddziały wspólne formy Warsztaty UKD BN 2011

47. Poddziały wspólne miejsca Symbole poddziałów wspólnych miejsca (1/9) oprócz tego, że dopisywane są do symboli głównych, tworząc symbole jednolite, stanowią też samodzielne wejście do kartoteki, zajmują oddzielne pole w zapisie pionowym. Umożliwia to wyszukiwanie zawężone do konkretnego miejsca Warsztaty UKD BN 2011

48. Poddziały wspólne miejsca Symbole poddziałów wspólnych miejsca mogą być symbolami prostymi ale także mieć formę symbolu rozwiniętego. Np.: (234.372.3) Karpaty (4-191.2-11) Europa Środkowo-Wschodnia (438.46) Województwo wielkopolskie (44) Francja (7/8=134) Ameryka Łacińska Warsztaty UKD BN 2011

49. Poddziały wspólne miejsca Warsztaty UKD BN 2011

50. Poddziały wspólne miejsca Warsztaty UKD BN 2011