به نام خدا

1. به نام خدا

2. جلسه بيست و دوم فهرست مطالب: • ايجاد گروه عاملي روي واکنش دهنده و تغيير و تبديل هاي آن • چگونگي انجام يک گسست صحيح در سنتز به روش گسستن

3. دسته ي مهم ديگر از ترکيبات هيدروکسيل دار فنل ها در فنل ها گروه هيدروکسيل روي حلقه ي آروماتيک مستقر مي باشد و رزونانس جفت شدن هيدروژن متصل به اکسيژن در آن ها مي شود ArOH

4. تبديل هاي گروه عاملي آمين گروه آمين خاصيت بازي دارد و مي تواند علاوه بر کندن پروتون از اسيدها، به عنوان هسته دوست در واکنشهاي گوناگون، از جمله جانشيني هسته دوستي شرکت کند • واكنشهاي گروه آمينو (آليفاتيك)

5. واكنش هاي گروه آمينو (آليفاتيك)

6. تبديل هاي گروه آمينو (آروماتيك)

7. تبديل هاي گروه عاملي هالوژن پيوند هالوژن–کربن قطبي است. بنابراين، در اين پيوند کربن يک مرکز الکترون دوست به حساب مي آيد. ترک کنندگي مناسب هالوژن ها باعث شده است اين گروه عاملي در واكنش هاي مختلف جانشيني، حذفي و ... شركت كند و همچنين، در حضور فلز منيزيم، واكنشگر گرينيارد مي دهند كه در اين واکنشگر كربن بار منفي دارد و به عنوان هسته دوست عمل مي كند.

8. . تبديل هاي گروه عاملي نيترو • نيترو آليفاتيك ها (R-NO2) نسبت به نيترو آروماتيك ها(Ar-NO2) کاربرد کمتري در واكنشهاي سنتزي دارند. ولي در تركيبات نيترو آليفاتيك، هيدروژنهاي كربن α اسيدي هستند و آنيون حاصل از جدا کردن آنها توسط بازهاي قوي در برخي واكنشهاي تراكمي مانندواکنش نف،واکنش هنري و ... شرکت مي کنند. ArNH2 ArN=NAr

9. واکنش نف واکنشي است که در آن گروه نيترو به گروه کربونيل تبديل مي شود، چگونگي انجام آن به صورت زير مي باشد: واکنش هنري واکنشي است که در آن هيدروژن آلفا ترکيب نيترو آليفاتيک توسط باز جدا شده و کربوآنيون به دست آمده، با يک آلدهيد متراکم ميشود. نمونهاي از اين واکنش را در زير ملاحظه ميکنيد:

10. تبديلهاي دروني در گروه هاي آلدهيدي و كتوني اين تركيبات داراي گروه عاملي کربونيل بوده و مي توانند واكنشهاي افزايشي، اكسايش، کاهش و ... را انجام دهد. • همچنين، اسيدي بودن پروتون هاي كربن α در اين تركيبات، موجب انجام تعدادي از واكنش هاي تراكمي مانند تراکم آلدولي، ناوناگل و ... ميشود وارونگي قطبيت در اثر تشكيل تيواستال در آلدهيد، منجر به اسيدي شدن پروتون آلدهيدي شده و با جداشدن اين پروتون کربونيل به دست آمده واكنش هاي هسته دوستي را انجام مي دهد.

11. تبديل هاي گروه هاي اسيدي اسيدها گروه عاملي کربوکسيل دارند. اين گروه مي تواند در واكنش هاي مختلفي شرکت کند. مشتقات ساخته شده از اسيدها مانند آسيل هاليدها، انيدريدها و اترها نيز واکنش پذيري متنوعي دارند و در سنتزهاي گوناگون، پرکاربرد هستند.

12. واکنش زير، نمونهاي از کاربرد تبديلهاي گروه عاملي اسيدي در تهيه يک مولکول را نشان مي دهد:

13. به کارگيري واكنش ديلز– آلدر در سنتز به روش گسستن

14. به کارگيري واكنش ديلز– آلدر در سنتز به روش گسستن حلقه ي شش تايي به علت پايداري زياد از مهمترين و پركاربردترين حلقه ها در شيمي آلي ميباشد. روش هاي گوناگوني براي تهيه ي اين حلقه ها وجود دارد. يكي از مهم ترين اين روش ها، واكنش حلقه زايي [4+2]گرمايي يا واكنش ديلز آلدر ميباشد. واكنش عكس ديلز آلدر نيز به روش گرمايي انجام پذير مي باشد. کاربرد واکنش ديلز- آلدر در تهيه برخي ترکيبات در واکنشهاي زير بررسي شده است:

15. آسانترين روش براي ساختن يک تركيب انجام واکنش از مسير ديلز-آلدري براي نمونه، فضاشيمي خاص ايجاد شده در فرآورده واکنش زير را تنها مي توان به روش ديلز-آلدر به دست آورد:

16. واكنش ديلز- آلدر به صورت سين انجام ميشود و فضاشيمي فرآوردهها به آرايش واکنش دهندهها بستگي دارد.

18. فرآورده پيچيده زير را ميتوان با گسستنهاي ديلز– آلدري منطقي به واکنش دهندههاي ساده تبديل کرد:

19. چگونگي انجام يک گسست صحيح در سنتز به روش گسستن

20. چگونگي انجام يک گسست صحيح در سنتز به روش گسستن در سنتز به روش گسستن انجام يک گسست بايد با توجه به گروه هاي عاملي موجود در مولكول هدف صورت گيرد. • به منظور دسته بندي گسستن ها، آن ها را شماره گذاري مي کنند. اگر دو گروه عاملي از روي يك كربن جدا شوند به عنوان گسستن 1،1- دو عاملي نام گذاري ميشوند. براي نمونه واكنش گسستن استالها و كتالها به عنوان گسستن 1،1- دوعاملي شناخته ميشوند.

21. برخي گسستهاي 1،1- دوعاملي در مثالهاي زير آورده شده است:

22. هنگامي كه كربن حامل گروه عاملي و كربني كه گسستن روي آن صورت مي گيرد، در همسايگي هم قرار داشته باشند • گسست مربوطه، تحت عنوان 1، 2- دوعاملي شناخته مي­شود براي نمونه، هنگامي كه گسستن، روي كربني صورت ميگيرد كه كربن کناري آن داراي گروه هيدروكسيل است، نوعي گسست 1، 2- دوعاملي رخ داده است زيرا سينتن اين واكنش از واکنشگر اپوكسيد تهيه مي گردد

23. به مثالهاي زير توجه شود:

24. گسستن هاي 1، 3- دوعاملي دسته مهم ديگري از گسستن ها هستند كه در سنتز به روش گسستن و آناليز مولكولهاي هدف كاربرد فراوان دارند در اين نوع از گسست ها محل شكستن پيوند، سه اتم كربن با گروه عاملي فاصله دارد بهترين مثال براي اين نوع از گسستها واكنش عكس مايكل است. • در اين حالت كربن كربنيلي يا كربن سيانيدي به عنوان اتم شماره­ي يك و محل افزايش مايكل اتم شماره سه ميباشد

25. مثال: سنتز مونو دوتريو اتان را با به كارگيري يك آلكان بدون دوتريم بهعنوان واکنش دهنده و هر واكنشگر مورد نياز ديگر طراحي كنيد. روش اول: روش دوم:

26. مثال: سنتز اتيلن گليكول (1،2- اتان دي­اُل)را با شروع از اتان بهعنوان ماده اوليه و استفاده از هر واكنشگر مورد نياز ديگر طراحي كنيد: گسست: سنتز: روش اول: روش دوم:

27. مثال: روش سنتز مناسب و عملي براي تهيه 1- پروپانول با بهكارگيري اتان بهعنوان تنها ماده اوليه آلي و هر واكنش گر مورد نياز ديگر طراحي كنيد. گسست: روش اول

28. سنتز: روش اول

29. گسست: روش دوم

30. سنتز: روش دوم

31. سنتز: روش سوم سنتز: روش چهارم

32. پايان جلسه بيست و دوم