Swoboda przepływu towarów na jednolitym rynku europejskim i Unia Celna

1. Szkoła Główna HandlowaKatedra Prawa Administracyjnego i Finansowego Przedsiębiorstw Warszawa Swoboda przepływu towarów na jednolitym rynku europejskim i Unia Celna Prof. dr hab.Wiesław Czyżowicz E-mail: wesczyz@sgh.waw.pl http://akson.sgh.waw.pl/wczyzo

2. Plan zajęć • Cele wykładu • Źródła i literatura • Przesłanki, cele i ewolucja integracji europejskiej • Etapy tworzenia unii celnej jako warunku jednolitego rynku europejskiego • Postanowienia TF UE w sprawach rynku wewnętrznego • Regulacja zasad swobodnego obrotu towarowego w TF UE • Kazusy: 1/ Sprawa i formuła Dassonville (formuła Dassonville-1974) 2/ Sprawa Cassis de Dijon (Komisja v.Niemcy -1979) 3/ Sprawa Keck (C-267 i 268/91) - Postępowanie karne przeciwko Bernardowi Keck and Danielowi Mithouard, ECR -1993 4/ Sprawa Brzeziński v. Dyr.ICWwa(C-313/05) z 18 stycznia 2007 Wnioski

3. Cele zajęć I. Przedstawienie znaczenia jednej z podstawowych swobód gospodarczych – swobody przepływu towarów oraz roli i znaczenia prawa celnego dla kształtowania jednolitego rynku europejskiego (JRE) w ramach Unii Celnej Unii Europejskiej. II. Wyjaśnienie podstawowych założeń i etapów tworzenia UC UE oraz jednolitego rynku europejskiego III. Omówienie zasad JRE i swobodnego obrotu towarowego w TF UE IV. Przedstawienie możliwości ograniczeń zasady swobodnego obrotu towarowego na podstawie kazusów V. Wskazanie perspektyw rozwoju prawa celnego UE i roli UC dla jednolitego rynku europejskiego.

4. Literatura • Zarys prawa instytucjonalnego Unii Europejskiej,red.A Kuś, Lublin,KUL, 2009 • M.Zdyb: Wspólnotowe i polskie publiczne prawo gospodarcze, t.1 Warszawa, Wolters Kluwer, 2008 • K.Sobczak (red.):Europejskie prawo gospodarcze w działalności przedsiębiorstw,Wwa,2002 • A.Cieśliński:Wspólnotowe prawo gospodarcze,Warszawa, C.H.Beck, t.1 i 2,2009 • Prawo Wspólnot Europejskich.Orzecznictwo, wybór i red.W.Czapliński i inni, Warszawa, wyd.Scholar, 2001, • Traktat Lizboński z 13 grudnia 2007r., w: http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:C:2007:306:SOM:PL:HTML

5. Przesłanki powstania, cele i ewolucja JRE • Odbudowa Europy po II wojnie światowej • Preferencje skali – likwidacja barier dla swobodnego obrotu towarowego • Wzrost konkurencyjności na arenie międzynarodowej

6. Etapy (schody!) integracji ekonomiczno-politycznej w teorii integracji Unia Polityczna Unia Gospodarcza (UG-W) Unia walutowa Unia Celna Strefa Wolnego Handlu (FTA-SWH) Umowa handlowa (preferencyjna)

7. Formalno-prawne etapy tworzenia UE Traktatyzałożycielskie Traktat o ustanowieniuEuropejskiejWspólnotyWęglaiStali (EWWS-Paryż 1951) Traktat o ustanowieniuEuropejskiejWspólnotyGospodarczej, (EWG-Rzym 1957) Traktat o EuropejskiejWspólnocieEnergiiAtomowej (EWEA-Rzym 1957) Zmianytraktatówzałożycielskich Traktat o FuzjiOrganów (1965) JednolityAktEuropejski (1986) Traktat z Maastricht (1992) Traktat z Amsterdamu (1997) Traktat z Nicei (2001) Traktat Konstytucyjny (2004) Traktat Lizboński (TF UE) z 13 grudnia 2007r (wszedł w życie 1.XII.2009r.)

8. Formalno – prawna ewolucja UE • 1968 r. SWH (FTA) w zakresie art. przem. • 1972 r. Współpraca w zakresie polityki zagranicznej • 1975r. Współpraca z KR-ami (Konwencja z Lome) • 1979 r. Pierwsze wybory bezpośrednie do Parlamentu Europejskiego • 1986 r. Jednolity Akt Europejski (UG-W, rozszerzenie uprawnień PE) • 1992 r. Traktat z Maastricht (TUE –WE, filary, …) • 1993 r. (1994) – Unia celna (FTA+jednolitataryfa+wspólnapolit.handlowa, …) • 1997 r. Traktat Amsterdamski (sprawy społ., ...) • 1999 r. Rozpoczęcie rozliczeń bezgotówkowych w EURO • 2001 r. Traktat Nicejski (traktat modernizujący TUE) • 2002 r. Wprowadzenie EURO do obiegu gotówkowego • r. Projekt Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy • 2007 r. Traktat o Funkcjonowaniu UE (Lizboński)

9. Proces kształtowania Unii celnej UE • 1968 r. SWH (FTA) w zakresie art. przem. • 1983 r. Wspólnotowe zwolnienia celne • 1987 r. CN (wejście w życie 1.I.1988) • 1987 r. TARIC (wejście w życie j.w.) • 1987 r. SAD (wejście w życie j.w.) • 1987 r. WPT (wejście w życie j.w.) • 1992 r. Wspólnotowy Kodeks Celny (WKC – wejście w życie 1.I.1994 r.) • 1993 r. Przepisy Wykonawcze do WKC • (WKCW wejście w życie j.w.) • 18.II. 2008r. - ZWKC

10. Umowa handlowa Umowa międzynarodowa , międzyrządowa o dostawach jakichś produktów ( np. surowców energetycznych – gazu czy ropy naftowej czy innych) lub usług (np. pozwoleń na jazdy przewoźników przez terytorium partnera) między sygnatariuszami zapewniająca trwałość, stabilność dostaw na określonych warunkach płatności oraz warunkach dostaw. Nie obejmuje w zasadzie problemów celnych, w tym i taryf.

11. Strefa Wolnego Handlu - SWH To pierwszy etap integracji gospodarczej, w którym : Bazą formalno prawną jest międzypaństwowe porozumienie w sprawie wolnego handlu (ang.Agreement, ros. Soglasheniye) którego regulacje obejmują obszar państw sygnatariuszy (ang.Area, ros.Zona) oraz tworzona jest struktura wdrażająca i nadzorująca funkcjonowanie umowy w praktyce (ang.Association, ros.Assotsiatsiya). • Polityka celna między partnerami nacelowana jest na prefererencyjny handel towarami , na likwidację, wg uzgodnionego kalendarza, barier celnych (taryfowych i pozataryfowych) we wzajemnym obrocie towarami pochodzącymi z państw – sygnatariuszy (jednak pozostają taryfy, choć ze stawkami preferencyjnymi, wymogi dokumentacyjne, w tym świadectwa pochodzenia) • Polityka celna wobec towarów pochodzących z państw trzecich (nie będących sygnatariuszami umowy o strefie wolnego handlu) pozostaje w gestii każdego sygnatariusza (autonomiczna), a tym samym i bariery taryfowe oraz pozataryfowe są i/lub mogą być zróżnicowane • Terytoria celne państw członkowskich mogą znajdować się w różnych miejscach geograficznych i niekoniecznie muszą mieć wspólne granice polityczne

12. Strefa Wolnego Handlu Prefererencyjny handel towarowami pochodzącycmi lub posiadającymi status towarów państwa-sygnatariusza A B Autonomiczna polityka celna, w tym taryfowa i pozataryfowa wobec państw trzecich

13. Unia celna Porozumienie dwóch lub więcej państw na bazie umowy o unii celnej w ramach którego: Polityka celna jest wspólna dla państw-sygnatariuszy czyli wszyscy partnerzy stosują jednolite ustawodawstwo celne, jednolite procedury celne, jednolitą nomenklaturę towarową i taryfową oraz jednolitą taryfę celną wobec państw trzecich, zaś w ramach stworzonego jednolitego rynku znikają wszelkie bariery celne i im ekwiwalentne w swobodnym obrocie towarami unijnymi.

14. Wspólna polityka handlowa i celna Wspólne ustawodawstwo celne Unia celna Unia celna = Wolny, swobodny obród towarami H A G B F C E D Wspólna Nomenklatura towarowa i taryfowa Wspólna taryfa celna

15. Definicja prawa celnego Prawo celne to zespół norm i procedur regulujących międzynarodowy obrót towarami, prawa i obowiązki podmiotów dokonujących tego obrotu oraz ustrój, prawa i obowiązki organów władz stanowiących i egzekwujących przestrzeganie tych norm w interesie racji stanu państwa lub państw członkowskich międzynarodowej organizacji integracyjnej. • Źródło: W. Czyżowicz (red. nauk), „Prawo celne”, Warszawa, wyd. C.H. Beck, 2004, s.15

16. Źródła unijnego prawa celnego • Źródła pierwotne: 1. Interes Wspólnoty jako JRE (całości) 2. Traktaty (o EWG,o UE,Akcesyjny,etc.) 3. Umowy międzynarodowe (WTO/GATT, WCO, ONZ, inne) • Źródła wtórne -decyzje autonomiczne UE : • Rozporządzenia (KC UE, KCW UE, inne) • Preferencje (GSP, ACP, OTC) • Taryfowe i pozataryfowe instrumenty ochronne (zawieszenia, kontyngenty, plafony, zakazy, postępowania ochronne – antydumpingowe, antysubwencyjne, etc.) • inne z acquis communautaire • Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości • Narodowe prawo celne

17. Funkcje prawa celnego • promocyjna – brak ceł i podatków, inne dopuszczalne w handlu międzynarodowym wspieranie producentów i eksporterówtowarów w wywozie, gospodarcze procedury celne (czynne i bierne); 2. ochronna- autonomiczna lub konwencyjna,taryfowa i pozataryfowa, w tym prohibicyjna (zakaz obrotu, kontyngent, plafon); 3. preferencyjna (obniżone stawki celne, instrumenty taryfowe – zawieszenia ceł, kontyngenty taryfowe, plafony taryfowe) 4. fiskalna (cła autonomiczne, dodatkowe opłaty celne i opłaty wyrównawcze, w tym cła antysubwencyjne, antydumpingowe); • retorsyjna – dyskryminacyjna (instrumenty taryfowe i pozataryfowe); • adaptacyjna - dostosowywanie prawa do polityki celnej i nowych standardów oraz norm WTO i GATT’94

18. Zasady prawa celnego UE • Nadrzędność unijnego prawa celnego nad narodowym • Wolności obrotu towarowego z zagranicą • Jednakowego traktowania towarów • Równości podmiotów • Powszechności ceł • Powszechności opłat celnych • Wyjątki od w/w zasad i ich źródła

19. Struktura stosowania ustawodawstwa UE Traktaty • WE • EAEA • (EWWiS), UE, Traktat Akcesyjny, Traktat Modernizacyjny –Lizboński z XII 2007r.) Umowy międzynarodowe (np. Konwencja TIR) Rozporządzenia (bazowe) Rady UE i Parlamentu (np. Kodeks Celny Wspólnoty, przepisy wykonawcze do Kodeksu Celnego wspólnoty Zwolnienia celne, etc.) Rozporządzenia (Wykonawcze) Komisji UE (np. TARIC, system zawieszeń, postępowania ochronne, etc. ) Dyrektywy (np. w sprawach podatkowych) Narodowe ustawodawstwo celne (Prawo celne, Ustawa o Służbie celnej, ustawa przepisy wprowadzające ustawę Prawo celne)

20. Postanowienia Traktatu o Funkcjonowaniu UE(Traktatu Lizbońskiego) Preambuła • ZDECYDOWANI stworzyć podstawy coraz ściślejszego związku między narodami Europy, • ZDECYDOWANI zapewnić postęp gospodarczy i społeczny swych Państw poprzez wspólne działanie ,usuwając bariery dzielące Europę, • WYZNACZAJĄC jako główny cel swoich wysiłków stałą poprawę warunków życia i pracy swoich narodów, • UZNAJĄC, że usunięcie istniejących przeszkód wymaga zgodnego działania w celu zagwarantowania stabilności w rozwoju, równowagi w wymianie handlowej i uczciwości w konkurencji, /…/ • PRAGNĄC przyczynić się, przez wspólną politykę handlową, do stopniowego usuwania ograniczeń w handlu międzynarodowym, /…/

21. Postanowienia Traktatu o Funkcjonowaniu UE Artykuł 3 1. Unia ma wyłączne kompetencje w następujących dziedzinach: a) unia celna; b) ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego; c) polityka pieniężna w odniesieniu do Państw Członkowskich, których walutą jest euro; d) zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa; e) wspólna polityka handlowa

22. Postanowienia Traktatu o Funkcjonowaniu UE POLITYKI I DZIAŁANIA WEWNĘTRZNE UNII TYTUŁ IRYNEK WEWNĘTRZNY Artykuł 26 (dawny artykuł 14 TWE) 1. Unia przyjmuje środki w celu ustanowienia lub zapewnienia funkcjonowania rynku wewnętrznego zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Traktatów. 2. Rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału, zgodnie z postanowieniami Traktatów. 3. Rada, stanowiąc na wniosek Komisji, ustala wytyczne i warunki niezbędne do zapewnienia zrównoważonego postępu we wszystkich odpowiednich sektorach.

23. Postanowienia Traktatu o Funkcjonowaniu UE POLITYKI I DZIAŁANIA WEWNĘTRZNE UNII TYTUŁ II SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW Artykuł 28 (dawny artykuł 23 TWE) 1. Unia obejmuje unię celną, która rozciąga się na całą wymianę towarową i obejmuje zakaz ceł przywozowych i wywozowych między Państwami Członkowskimi oraz wszelkich opłat o skutku równoważnym, jak również przyjęcie wspólnej taryfy celnej w stosunkach z państwami trzecimi. 2. Postanowienia artykułu 30 i rozdziału 3 niniejszego tytułu stosują się do produktów pochodzących z Państw Członkowskich oraz do produktów pochodzących z państw trzecich, jeżeli znajdują się one w swobodnym obrocie w Państwach członkowskich.

24. Postanowienia Traktatu o Funkcjonowaniu UE POLITYKI I DZIAŁANIA WEWNĘTRZNE UNII TYTUŁ II SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW Artykuł 29 (dawny artykuł 24 TWE) Produkty pochodzące z państw trzecich są uważane za będące w swobodnym obrocie w jednym z Państw Członkowskich, jeżeli dopełniono wobec nich formalności przywozowych oraz pobrano wszystkie wymagane cła i opłaty o skutku równoważnym w tym Państwie Członkowskim i jeżeli nie skorzystały z całkowitego lub częściowego zwrotu tych ceł lub opłat.

25. Postanowienia Traktatu o Funkcjonowaniu UE POLITYKI I DZIAŁANIA WEWNĘTRZNE UNII TYTUŁ II SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW ROZDZIAŁ 1. UNIA CELNA Artykuł 30 (dawny artykuł 25 TWE) Cła przywozowe i wywozowe lub opłaty o skutku równoważnym są zakazane między Państwami Członkowskimi. Zakaz ten stosuje się również do ceł o charakterze fiskalnym.

26. Postanowienia Traktatu o Funkcjonowaniu UE TYTUŁ II SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW ROZDZIAŁ 3 ZAKAZ OGRANICZEŃ ILOŚCIOWYCH MIĘDZY PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI Artykuł 34 (dawny artykuł 28 TWE) Ograniczenia ilościowe w przywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazane między Państwami Członkowskimi. Artykuł 35 (dawny artykuł 29 TWE) Ograniczenia ilościowe w wywozie oraz wszelkie środki o skutku równoważnym są zakazane między Państwami Członkowskimi.

27. Postanowienia Traktatu o Funkcjonowaniu UE TYTUŁ II SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW ROZDZIAŁ 3 ZAKAZ OGRANICZEŃ ILOŚCIOWYCH MIĘDZY PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI Artykuł 36 (dawny artykuł 30 TWE) Postanowienia artykułów 34 i 35 nie stanowią przeszkody w stosowaniu zakazów lub ograniczeń przywozowych, wywozowych lub tranzytowych,uzasadnionychwzględami moralności publicznej, porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, ochrony zdrowia i życia ludzi i zwierząt lub ochrony roślin, ochrony narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej, bądź ochrony własności przemysłowej i handlowej. Zakazy te i ograniczenia nie powinny jednak stanowić środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytych ograniczeń w handlu między Państwami Członkowskimi.

28. Postanowienia Traktatu o Funkcjonowaniu UE TYTUŁ II SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW ROZDZIAŁ 2 POSTANOWIENIA PODATKOWE Artykuł 110 (dawny artykuł 90 TWE) Żadne Państwo Członkowskie nie nakłada bezpośrednio lub pośrednio na produkty innych Państw Członkowskich podatków wewnętrznych jakiegokolwiek rodzaju wyższych od tych, które nakłada bezpośrednio lub pośrednio na podobne produkty krajowe. Ponadto żadne Państwo Członkowskie nie nakłada na produkty innych Państw Członkowskich podatków wewnętrznych, które pośrednio chronią inne produkty.

29. KAZUSY - SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW 1/ Casus de Dassonville (Sprawa 8/74 Prokurator Królewski v.Bennoit i Gustave Dassonville) 2/ Casus Cassis de Dijon (Sprawa C-120/78 Rewe Zentral A.G. v. Bundesmonopolverwaltung fur Branntwein) 3/ Casus de Keck (Połączone sprawy C-267/91 i C-268/91 Postępowanie karne przeciwko Bernardowi Keck i Danielowi Mitchouard) 4/ Sprawa C-313/05-akcyza na samochpody osobowe (Maciej Brzeziński przeciwko Dyrektorowi IC w Warszawie).

30. KAZUSY - SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW Casus de Dassonville –Formuła Dasonville Sprawa 8/74 Prokurator Królewski v.Bennoit i Gustave Dassonville Formuła Dassonvile pochodzi od orzeczenie zapadłego w sprawie przeciwko hurtownikom alkoholu, którzy nabyli od pośrednika sprowadzaną z Wielkiej Brytanii szkockiej whisky. Prokuratura zarzuciła hurtownikom, że nie posiadali odpowiedniego certyfikatu potwierdzającego autentyczność alkoholu, i tym samym łamali prawo. Handlowcy mogli wykazać się tylko angielską nalepką na butelce, co w mniemaniu prokuratury było nie wystarczające (ówczesne prawo belgijskie szczególnie chroniło miejsce pochodzenia towaru). Trybunał przychylił się do zdania obrony która to zarzucała, że wymóg posiadania takiego certyfikatu stanowi barierę w handlu wewnątrz-wspólnotowym co praktyczne uniemożliwia nabywania towaru od pośrednika znajdującego się w innym państwie członkowskim. Zgodnie z tym orzeczeniem są uznane za niedopuszczalne wszelkie wymogi wewnętrzne dotyczące obrotu, które mogą utrudniać pośrednio lub bezpośrednio, rzeczywiście lub potencjalnie handel wewnątrz-wspólnotowy między państwami członkowskimi. Są one kwalifikowane jako zakazane środki o charakterze ilościowym.

31. KAZUSY - SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW Casus Cassis de Dijon –Sprawa C-120/78 Rewe Zentral A.G. v. Bundesmonopolverwaltung fur Branntwein Cassis to francuski likier z zawartością alkoholu na poziomie 16%. W Niemczech nie chciano zgodzić się na wprowadzenie tego produktu na rynek jako „likieru”, gdyż prawo niemieckie przewiduje minimalną zawartość alkoholu dla likierów na poziomie 25%. Kluczowe orzeczenie Trybunału Europejskiego z 1979, zgodnie z którym ogólną zasadą jest, że towar legalnie wyprodukowany i wprowadzony do obrotu w jednym państwie UE powinien być dopuszczony na rynki pozostałych Państw Członkowskich (sprawa 120/78). Orzeczenie skłoniło Państwa Członkowskie do uzgodnienia wspólnych standardów, które w inny sposób byłoby trudno zharmonizować.

32. KAZUSY - SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW Casus de Keck -Połączone sprawy C-267/91 i C-268/91 Postępowanie karne przeciwko Bernardowi Keck i Danielowi Mitchouard Formuły Dassonville i Cassis de Dijon pozwalają na nieskrępowany rozwój wolności gospodarczej, ETS w następnych swoich orzeczeniach próbował złagodzić ten ultra liberalny wydźwięk tych formuł. Sztandarowym orzeczeniem jest wyrok wydany w sprawie Keck & Mithourand (C-267, C-268/91). Został zaskarżony francuski przepis zakazujący sprzedaży w handlu detalicznym poniżej ceny nabycia. Skarżący próbowali dowieść, że takie obniżenie ceny ma wpływ na osiągnięcie większych obrotów i tym samym zwiększenie obrotu towarami pochodzącymi z innych państw członkowskich. ETS nie zgodził się z ta argumentacją uznając, że regulacje państwowe ograniczające tylko sposób zbytu danego towaru nie utrudniają handlu między państwami członkowskimi w rozumieniu art.28 TWE, o ile dotyczą w równym stopniu wszystkie zainteresowane strony jak i towary. Orzeczenie to wprowadziło rozróżnienie pomiędzy wymogami dotyczącymi produktu a warunków sprzedaży Zgodnie z tym orzeczeniem ograniczenie warunków sprzedaży nie są same w sobie środkiem o podobnym działaniu z artykułu 28 TWE.

33. KAZUSY - SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW Sprawa C-313/05-akcyza na samochody osobowe Maciej Brzeziński przeciwko Dyrektorowi IC w Warszawie Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 18 stycznia 2007 r. w sprawie Brzeziński (C-313/05) potwierdził od dawna wyrażane stanowisko, że pobierana przez polskie organy podatkowe akcyza od sprowadzonych z innych krajów UE używanych samochodów osobowych jest niezgodna z prawem wspólnotowym. ETS potwierdził, że tłumaczenie organów podatkowych, iż akcyza miała chronić samochodowy rynek krajowy, jest niezgodne z art. 90 WE stanowiącym, iż: „ żadne państwo członkowskie nie nakłada na produkty innych państw członkowskich podatków wewnętrznych, które pośrednio chronią inne produkty.” Tym samym uznano, że część kwoty akcyzy dyskryminująca sprowadzane z innych państw UE samochody została pobrana niezgodnie z prawem wspólnotowym. Ta część podatku będzie podlegała zwrotowi.

34. WNIOSKI • Jednym z podstawowych celów UE jest jednolity, wspólny rynek na którym w pełni ma zastosowanie zasada swobodnego obrotu towarów. • Temu celowi służył cały proces tworzenia etapami unii celnej. • Od Układu Paryskiego do Układu o Funkcjonowaniu UE organizacja w zdecydowany sposób zmierzała do tworzenia warunków dla swobodnego obrotu towarowego najpierw poprzez etap SWH a potem w ramach Unii Celnej UE. • Sprzyjały temu postępy w przyjmowaniu i realizacji jednolitego ustawodawstwa celnego, w tym likwidacji barier celnych taryfowych i pozataryfowych, ekwiwalentnych im przepisów narodowych oraz orzecznictwo ETS. • W unii celnej UE obowiązuje zakaz (art.28,30 TF UE)stosowania jakichkolwiek ograniczeń w/w i innych środków o charakterze dyskryminacyjnym (zasada narodowego traktowania i niedyskryminacji). • Dwie grupy wyjątków : uzasadnionychwzględami ochrony zdrowia, moralności publicznej, porządku publicznego, etc.(art.36,d.30) - tu dopuszczalna dyskryminacja i uzasadnionychinnymi wartościami (ETS, środowiska, konsumenta, konkurencji, etc.) • Nie ma więc absolutnej wolności obrotów towarowych !!!

35. Pytania,wypowiedzi,uwagi???

36. Dziękuję za uwagę Prof.dr hab.Wiesław Czyżowicz E-mail: wesczyz@sgh.waw.pl http://akson.sgh.waw.pl/~wczyzo Tel.:+48-605-428-589