دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه دانشکده تربیت بدنی

2. دانشگاه آزاد اسلامیواحد مبارکهدانشکده تربیت بدنی پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته تربیت بدنی گرایش مدیریت ورزشی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و نحوه گذراندن اوقات فراغت اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان استاد راهنما: دکتر تقی آقا حسینی استاد مشاور: دکتر شهرام عروف زاد نگارنده: سید مرتضی موسوی نافچی شهریور 1391

3. مقدمه و بيان مساله فعالیت های بدنی و ورزش در شرایط کنونی در جوامع مختلف دنیا به صورت ضرورتی انکار ناپذیر پذیرفته شده است و با توجه به پیشرفت تکنولوژی و ایجاد عوامل گوناگون رفاهی و در نتیجه کم تحرکی و جنب وجوش، نیاز به تخصیص ساعاتی از اوقات زندگی به حرکات بدنی کاملا محسوس و الزامی است. سرمایه‏ی اجتماعی بستر مناسبی برای بهره وری سرمایه‏ی انسانی، فیزیکی و راهی برای نیل به موفقیت قلمداد شده است. مدیران و کسانی که بتوانند در سازمان سرمایه‏ی اجتماعی ایجاد کنند، راه کامیابی شغلی و سازمانی خود را هموار می سازند

4. اهمیت و ضرورت تحقیق • فعالیت های بدنی و ورزش در شرایط کنونی در جوامع مختلف دنیا به صورت ضرورتی انکار ناپذیر پذیرفته شده است و با توجه به پیشرفت تکنولوژی و ایجاد عوامل گوناگون رفاهی و در نتیجه کم تحرکی و جنب وجوش، نیازبه تخصیص ساعاتی از اوقات زندگی به حرکات بدنی کاملا محسوس و الزامی است. • از سوی دیگر سرمایه‏ی اجتماعی بستر مناسبی برای بهره وری سرمایه‏ی انسانی، فیزیکی و راهی برای نیل به موفقیت قلمداد شده است. مدیران و کسانی که بتوانند در سازمان سرمایه‏ی اجتماعی ایجاد کنند، راه کامیابی شغلی و سازمانی خود را هموار می سازند. سرمایه‏ی اجتماعی به زندگی فرد معنا و مفهوم می‏بخشد و زندگی را ساده تر و لذت بخش می سازد(بیکر، 1997).

5. اهداف تحقیق هدف کلی: تعیین رابطه بین سرمایه اجتماعی و نحوه گذراندن اوقات فراغت اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

6. . اهداف تحقیق اهداف فرعی • تعیین میزان هر کدام از مؤلفه‏های سرمایه‏ی‏ اجتماعی: (ارتباط متقابل، اعتماد، تعهد، مشارکت، نگرش، هنجارهای اجتماعی و یکپارچگی)ی در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. • تعیین میزان استفاده از انواع فعاليت هاي فراعتی ( آموزشی پژوهشی، فرهنگی اجتماعی، شخصی خانوادگی و تفریحی ورزشی) در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. • تعیین رابطه بین مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی ( ارتباط متقابل، اعتماد، تعهد، مشارکت، نگرش، هنجارهای اجتماعی، و یکپارچگی) و امور آموزشی پژوهشی در اوقات فراغت اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. • تعیین رابطه بین مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی ( ارتباط متقابل، اعتماد، تعهد، مشارکت، نگرش، هنجارهای اجتماعی، و یکپارچگی) و امور فرهنگی اجتماعی در اوقات فراغت اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. • تعیین رابطه بین مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی ( ارتباط متقابل، اعتماد، تعهد، مشارکت، نگرش، هنجارهای اجتماعی، و یکپارچگی) و امور شخصی و خانوادگی در اوقات فراغت اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. • تعیین رابطه بین مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی ( ارتباط متقابل، اعتماد، تعهد، مشارکت، نگرش، هنجارهای اجتماعی، و یکپارچگی) و امور ورزشی تفریحی در اوقات فراغت اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. • تعیین تفاوت بین میانگین استفاده از انواع فعاليت هاي فراغتی اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهر اصفهان بر اساس ویژگی‏های جمعیت شناختی (جنس، سن، مرتبه علمی، نوع تخصص و سابقه خدمت). • تعیین تفاوت بین میانگین سرمایه اجتماعی اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهر اصفهان بر اساس ویژگی‏های جمعیت شناختی (جنس، سن، مرتبه علمی، نوع تخصص و سابقه خدمت).

7. تحقیقات داخلی

9. تحقیقات خارجی

11. روش تحقیق جامعه آماری کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، که از سوی اداره کارگزینی دانشگاه برابر 670 نفر اعلام شده است. برای تعیین حجم نمونه با یک مطالعه مقدماتی و با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه برابر 150 نفر انتخاب شد. به همین منظور پرسشنامه ها توزیع گردید که 120 پرسشنامه بازگردانده شد. نمونه آماری

12. روش نمونه گیری روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي متناسب با جامعه آماري براساس جنسیت و دانشکده بوده است :

13. روش تحقیق نوع تحقیق براساس جمع آوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی است و براساس هدف تحقیق از نوع کاربردی است. در این تحقیق متغیر پیش بین سرمایه اجتماعی بود.برای سنجش و اندازه گیری سرمایه اجتماعی، از پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مدل (SCAT)استفاده به عمل آمد. برای محاسبه پایایی ابزار ازضریب آلفای کرونباخ مورد محاسبه قرار گرفت كه ضريب 0/94 بدست آمد. در این تحقیق متغیر ملاک نحوه گذران اوقات فراغتبود. برای سنجش چگونگی اوقات فراغت از پرسشنامه محقق ساخته استفاده به عمل آمد. برای سنجش پایایی، آلفای کرونباخ 0/82 بدست آمد. برای بررسی روایی پرسشنامه ها با نظرخواهی از صاحب نظران، در اختیار 8 نفر از استادان و متخصصین فن قرار گرفت و پس از تایید و انجام اصلاحات لازم، برای پاسخ گویی بین آزمودنی ها توزیع شد.

14. تجزیه وتحلیل داده ها در سطح توصیفی از شاخص های گرایش مرکزی و شاخص های پراکندگی استفاده شد. در سطح استنباطی از روش های آماری مانند آزمون های کالموگراف اسمیرنوف، آزمون لوین، ضریب همبستگی، آزمون‏های t تک نمونه ای و وابسته و آزمون F، رگرسیون ساده و چندگانه استفاده شد.

15. توصیف داده ها بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی

16. یافته های تحقیق توصيف نمونه بر حسب جنس

17. یافته های تحقیق توزیع فراوانی نمونه بر مرتبه علمی

18. یافته های تحقیق توزیع فراوانی نمونه برحسب تخصص

19. یافته های تحقیق توزیع فراوانی نمونه برحسب سابقه ی خدمت

20. یافته های تحقیق توزیع فراوانی نمونه برحسب سن

21. یافته های تحقیق توزیع فراوانی نمونه برحسب دانشکده

22. آزمون نرمال بودن توزیع کالموگرف اسمیرنوف

23. یافته های تحقیق فرضیه اصلی پژوهش بین سرمایه اجتماعی و نحوه گذراندن اوقات فراغت اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رابطه معناداری وجود دارد.

24. یافته های تحقیق سؤال (1): ميزان سرمایه اجتماعی و هر کدام از مؤلفه هاي آن در میان اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان چگونه است است؟

25. یافته های تحقیق سؤال (2): میزان استفاده هر کدام از فعالیت های فراغتی در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی چگونه است؟

26. یافته های تحقیق فرضیه اول پژوهش: : بین مؤلفه‏های سرمایه‏ی اجتماعی (ارتباط متقابل، اعتماد، تعهد، مشارکت، نگرش، هنجارهای اجتماعی، و یکپارچگی ) وامور ورزشی تفریحی در اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد. جدول(ANOVA): تبین امور ورزشی و تفریحی بر اساس مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی

27. یافته های تحقیق ضرایب همبستگی تفکیکی مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی با امور تفریحی ورزشی y= .722 + .302x1 + .237x2

28. یافته های تحقیق فرضیه دوم پژوهش: : بین مؤلفه‏های سرمایه‏ی اجتماعی (ارتباط متقابل، اعتماد، تعهد، مشارکت، نگرش، هنجارهای اجتماعی، و یکپارچگی ) وامور آموزشی پژوهشی در اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد. جدول(ANOVA): تبین امور آموزشی و پژوهشی بر اساس مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی

29. یافته های تحقیق ضرایب همبستگی تفکیکی مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی با امور آموزشی y = .1/97 + ./574 x1 + ./436 x2

30. یافته های تحقیق فرضیه سوم پژوهش: : بین مؤلفه‏های سرمایه‏ی اجتماعی (ارتباط متقابل، اعتماد، تعهد، مشارکت، نگرش، هنجارهای اجتماعی، و یکپارچگی ) وامور فرهنگی اجتماعی در اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد. جدول(ANOVA): تبین امور فرهنگی و اجتماعی بر اساس مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی

31. یافته های تحقیق ضرایب همبستگی تفکیکی مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی با امور فرهنگی اجتماعی y = 1/058+./ 243x1 +./293x2

32. یافته های تحقیق فرضیه چهارم پژوهش: : بین مؤلفه‏های سرمایه‏ی اجتماعی (ارتباط متقابل، اعتماد، تعهد، مشارکت، نگرش، هنجارهای اجتماعی، و یکپارچگی ) وامور شخصی و خانوادگی در اوقات فراغت رابطه معناداری وجود دارد. جدول(ANOVA): تبین امور شخصی و خانوادگی بر اساس مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی

33. یافته های تحقیق ضرایب همبستگی تفکیکی مؤلفه های سرمایه‏ی اجتماعی با امورر شخصی و خانوادگی

34. یافته های تحقیق فرضیه پنجم پژوهش: بین میزان سرمایه‏ی اجتماعی با توجه به ویژگی‏های دموگرافیک( جنسیت، سن، نوع تخصص، سابقه خدمت و دانشکده ) تفاوت معناداری وجود دارد.

35. یافته های تحقیق مقایسه سرمایه‏ی اجتماعی با توجه به جنسیت

36. یافته های تحقیق فرضیه ششم پژوهش: بین نحوه گذران اوقات فراغت با توجه به ویژگی‏های دموگرافیک( جنسیت، سن، نوع تخصص، سابقه خدمت و دانشکده ) تفاوت معناداری وجود دارد.

37. یافته های تحقیق مقایسه اوقات فراغت با توجه به جنسیت

38. یافته های تحقیق مقایسه اوقات فراغت با توجه به سابقه خدمت

39. یافته های تحقیق تفاوت میانگین های خروجی با توجه به آزمون LSD

40. پيشنهاد هاي كاربردي • یافته های مربوط به سؤال اول تحقیق نشان داد سرمایه‏ی اجتماعی در دانشگاه علوم پزشکی کمی بالاتر از حد متوسط می باشد که این وضعیت خوبی را نشان نمی دهد. حال با توجه به وجود روش هایی برای افزایش سرمایه‏ی اجتماعی، مدیران این سازمان می توانند با برگزاری دوره ها و کارگاه‏های آموزشی نسبت به این مهم اقدام نمایند. مدیران محترم می توانند برای هدفمند کردن این آموزش ها از نتایج این پژوهش استفاده نمایند. • یافته های مربوط به سؤال دوم تحقیق داد ورزش و فعالیت های بدنی در اوقات فراغت در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان کمی بالاتر از حد متوسط می باشد، که در وضعیت ایده‏ال برای تضمین سلامت جسمانی و روانی افراد نیست. مدیران و متولیان سازمان می‏توانند با بررسی عوامل موثر بر میزان فعالیت های بدنی در اوقات فراغت افراد سازمان، شرایط مناسبی برای بهبود و افزایش سطح اوقات فراغت فیزیکی فراهم سازند. • مشارکت دادن کارکنان در تصمیم گیری های سازمان می تواند موجب افزایش سرمایه‏ی اجتماعی می‏گردد که در این خصوص به مدیران پیشنهاد می شود جهت تصمیم گیری های سازمانی از نظرات اعضای هیئت علمی نیز استفاده نمایند. • با توجه به نتایج این پژوهش و مطالعات مشابه، می توان به درستی دریافت که اوقات فراغت فیزیکی یکی از مطمئن ترین و مناسب ترین روش های افزایش و حتی ایجاد سرمایه‏ی اجتماعی و طبع آن افزایش بهره وری سازمان است. مدیران و متولیان سازمان با نگاهی ویژه به فعالیت های بدنی و اوقات فراغت فیزیکی و تدوین برنامه های موثر و کاربردی به مهم دست یابند.

41. پيشنهاد هاي پژوهشي • مقایسه رابطه اوقات فراغت و سرمایه‏ی اجتماعی در دانشگاه های دولتی و آزاد • بررسی عوامل موثر بر افزایش سرمایه‏ی اجتماعی در دانشگاه های علوم پزشکی ایران • بررسی چگونگی ارتقاء فعالیت های بدنی در اوقات فراغت اعضای هیئت علمی دانشگاه های علوم پزشکی • بررسی نقش ورزش در افزایش سرمایه‏ی اجتماعی در دانشگاه های علوم پزشکی • رابطه بین ارزش های اجتماعی و نحوه گذراندن اوقات فراغت در بین اعضای هیئت علمی • رابطه بین میزان استفاده از مدیریت دانش و سرمایه‏ی اجتماعی در دانشگاه های علوم پزشکی

42. محدودیت های تحقیق • یکی از مهمترین محدودیت های این پژوهش عدم وجود ابزارهای اندازه گیری (پرسشنامه) استاندارد برای سنجش سرمایه‏ی اجتماعی و اوقات فراغت بود. گرچه برای سنجش سرمایه‏ی اجتماعی الگوهای استانداردی نظیر مدل SCAT که در این تحقیق استفاده شده است وجود دارد اما اولا به زبان فارسی ترجمه نشده است و ثانیا در برخی از موارد با فرهنگ ما همخوانی ندارد، که برای مرتفع کردن این مشکلات ابتدا پرسشنامه سرمایه‏ی اجتماعی ترجمه و سپس مجدداً به زبان انگلیسی برگردانده شد و نیز برای هماهنگ کردن ابزار با شرایط فرهنگی و اجتماعی کشور با 5 نفر از متخصصین رشته های جامعه شناسی و مدیریت، مشورت و همفکری شد و در نتیجه پرسشنامه تدوین و تنظیم گردید. • عدم همکاری بسیاری از اعضای هیئت علمی در جهت تکمیل پرسشنامه ها یکی دیگر از محدودیت‏های انجام این پژوهش بود. این موارد شامل عدم پذیرش و در بسیاری از موارد عدم بازگشت پرسشنامه ها بود. برای حل این مشکل، با مراجعه به حراست کل دانشگاه علوم پزشکی و معاونت آموزش دانشگاه با برگزاری چندین جلسه شرایطی فراهم شد تا دانشکده ها و اعضای هیئت علمی همکاری بیشتری در این زمینه بعمل آورند. • عدم کنترل وقايع همزمان که ممکن است موجب سوگيري هاي آزمودني ها در پاسخ به پرسشنامه هاي تحقيق شده باشد.

43. بسی شایسته است از استادانفرهیخته و فرزانه جناب آقایان دکتر تقی آقا حسینی و دکتر شهرام عروف زاد که با کرامتی چون خورشید ، سرزمین دل را روشنی بخشیدند و گلشن سرای علم و دانش را با راهنمایی های کار ساز و سازنده بارور ساختند ; تقدیر و تشکر نمایم.و از اساتید فرزانه و دلسوز؛ جناب آقایان دکتر مجید خوروش و دکتر شاپور بهیان که زحمت داوری این رساله را متقبل شدند؛ کمال تشکر و قدردانی را دارم.

44. اگر می خواهم سرجایم باقی بمانم ..... باید بدوم ، اگر می خواهم به جایی برسم .... باید سرعتم را دو برابر کنم .