Literatura:

1. Temat 2. LIGA NARODÓW ORAZ ORGANIZACJA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH JAKO PRZYKŁAD ORGANIZACJI O KOMPETENCJACH POWSZECHNYCH. • Przeznaczenie, geneza powstania, członkostwo, struktura, kompetencje organów, mechanizmy działania. • Główne uwarunkowania i etapy udziału Polski w ONZ. • Inicjatywy pokojowe Polski na forum ONZ. • Udział Polski w misjach pokojowych ONZ. • Udział Polski we współpracy wielostronnej w dziedzinie gospodarki i spraw społecznych. Wyższa Szkola Celna

2. Literatura: • Osmańczyk E.J.: Encyklopedia ONZ i Stosunków Międzynarodowych, Warszawa 1986, s. 364-366. • Parzymies S., Rysińska I.: Polska w organizacjach międzynarodowych, Warszawa 2002, s.49-62. • Michałowska G.: Mały Słownik Stosunków Międzynarodowych, Warszawa 1996, s. 158. • Rysińska I.: Ewolucja idei Narodów Zjednoczonych w.: T. Łoś, Narody Zjednoczone między oczekiwaniem a spełnieniem, Wrocław 1995. Wyższa Szkola Celna

3. Geneza powstania • Pierwsza organizacja ds. zabezpieczenia pokoju i rozwoju pokojowej współpracy międzynarodowej- 28. VI. 1919 r. • Powstała z inicjatywy USA (American Institute of International Law). • Znaczenie orędzia T.Woodrowa Wilsona i jego Komisji. (tzw 14 pkt.) • Pakt Ligi Narodów stanowi integralną część Generalnego Traktatu Pokoju zw. Traktatem Wersalskim. • Pakt LN wszedł w życie 10.I.1920 r. Wyższa Szkola Celna

4. Cele LN • Pierwsza organizacja międzynarodowa, której celem było działanie na rzecz utrzymania pokoju międzynarodowego. • Zapobieganie wojnom • Rozwijanie pokojowej współpracy państw członków. • Członkowie byli zobowiązani do przestrzegania norm prawa międzynarodowego, rozwijania stosunków międzynarodowych, pokojowego rozstrzygania sporów, poszanowania i utrzymywania całości terytorialnej i politycznej, niezawisłości państw. • Utrzymanie status quo powstałego po I wojnie światowej Wyższa Szkola Celna

5. Członkostwo • Państwa • Kolonie rządzące się samodzielnie • Statut członka pierwotnego-32 państwa-sygnatariusze oraz 13 zaproszonych państw • Faktycznie członkami pierwotnymi zostało 42 państw, 3 państwa w tym USA nie ratyfikowały Traktatu Wersalskiego • Inne państwa mogły stać się również członkiem na podstawie decyzji Zgromadzenia-decyzja 2/3 głosów Wyższa Szkola Celna

6. Członkostwo • Każdy członek mógł wystąpić z LN • Usunięcie na mocy decyzji Rady Ligi • 1933-wystąpienie Niemiec (przystąpiły w 1926) i Japonii • 1937-wystąpienie Włoch • 14 XII 1939 usunięcie ZSRR z LN za agresję na Finlandię (ZSRR nie był członkiem pierwotnym, przystąpił w 1934r.) • Polska-członkiem pierwotnym, członkostwo do rozwiązania LN. Wyższa Szkola Celna

7. Organy • Zgromadzenie i Rada - organy naczelne • Zgromadznie-3 przedstawicieli, zjazdy raz w roku, w razie potrzeby-sesje nadzwyczajne, odpowiedzialne za podejmowanie decyzji w większości spraw dotyczących LN, (wyłączność w przypadku przyjmowania nowych członków, poprawki do Paktu, uchwalanie budżetu, wybór niestałych członków Rady, zwiększanie ich liczby) Wyższa Szkola Celna

8. Podejmowanie decyzji w Zgromadzeniu • Każdy dysponował 1 głosem w Zgromadzeniu. • Podejmowanie decyzji w sprawach merytorycznych na zasadzie jednomyślności członków obecnych. • Podejmowanie decyzji w sprawach proceduralnych metodą większości głosów. Wyższa Szkola Celna

9. Skład Rady • Stali członkowie: • Francja, Japonia, Wlk. Brytania, Włochy (USA nie ratyfikowały Traktatu Wersalskiego) • 1926 Niemcy (po traktacie w Locarno 1925 r.-uznanie ostatecznej granicy z Belgią i Francją) Gustaw Streseman • 1934 ZSRR • Członkowie niestali (4 niestałych wybieranych ze Zgromadzenia na 3 letnią kadencję: • 1922-6 członków niestałych • 1926-9 • 1933-10 • 1936-11 • Polska-niestały członek Rady w latach 1926-1938 • Obrady pierwotnie 3 razy w roku potem 4 Wyższa Szkola Celna

10. Kompetencje Rady • Szersze niż Zgromadzenia • Usuwanie członków z LN • Prowadzenie akcji mediacyjnych w celu utrzymania pokoju • Formułowanie propozycji w sprawie ograniczenia zbrojeń • Uchwalanie zaleceń w sprawie podejmowania przez członków wspólnych akcji w przypadku agresji • Podejmowanie interwencji w celu zapewnienia ochrony praw mniejszości narodowych • Mianowanie Wysokiego Komisarza w Gdańsku Wyższa Szkola Celna

11. Podejmowanie decyzji w Radzie • Każde państwo-1 glos • Zasada jednomyślności • Za zgodą większości członków Zgromadzenia Rada wybierała Sekretarza Generalnego Wyższa Szkola Celna

12. Sekretariat • Sekretarz Generalny • Zastępcy • Funkcja administracyjno-wykonawcza • Prace badawcze i wydawnicze • 600 osób Wyższa Szkola Celna

13. Liczba członków LN • 1937r.-58 członków • 1940r.-43 • 1946-w chwili rozwiązania-26 • Język urzędowy-angielski i francuski Wyższa Szkola Celna

14. Siedziba Liga Narodów, sesja inauguracyjna, Genewa 1920 Wyższa Szkola Celna

15. Działalność LN • Rozpatrywanie większości ówczesnych problemów politycznych i utrzymania pokoju międzynarodowego • Spór Litwy i Polski o Wilno -1920 • Spory graniczne -Albania-Grecja-Jugosławia • Agresja ZSRR na Finlandię 1939 r. • Nie rozpatrywała agresji Niemiec na Polskę w 1939 r. • Aktywna działalność w dziedzinie rozbrojenia-1925 powołała Komisję Rozbrojeniową, 1932 zwołała konferencję rozbrojeniową Wyższa Szkola Celna

16. Działalność LN • Zarządzanie mandatami powierniczymi nad byłymi koloniami niemieckimi i tureckimi (głównie rozdzielane były między Francję a Wlk. Brytanię, LN tylko formalnie nadzorowała) • Mandat- pełnomocnictwo do administrowania dawnymi posiadłościami kolonialnymi Niemiec i Imperium Osmańskiego • Brak postępu związanego z przyspieszeniem zniesienia kolonializmu • Rozwój współpracy państw w dziedzinie gospodarki, nauki, kultury, prawa, spraw społecznych • Organizacja kilkunastu konferencji międzynarodowych poświęconych współpracy gospodarczej • Utworzenie kilku międzynarodowych organizacji gospodarczych Wyższa Szkola Celna

17. Działalność LN • Prowadzenie działalności w kierunku kodyfikacji prawa (jednak bez większych rezultatów) • Opracowała 19 projektów konwencji międzynarodowych, z których kilka weszło w życie np. konwencja w sprawie zakazu handlu kobietami i dziećmi z 1921 r. , konwencja w sprawie niewolnictwa z 1926 r. • Działalność na rzecz pomocy uchodźcom • Powiązanie z Międzynarodową Organizacją Pracy i Stałym Trybunałem Sprawiedliwości Międzynarodowej-samodzielna instytucja do rozstrzygania sporów między państwami oraz wydawania opinii doradczych dla LN. Wyższa Szkola Celna

18. Działalność LN • Mimo wspomnianych poprzednio działań, działalność LN była mało skuteczna i miała mały wpływ na kształtowanie się ówczesnej sytuacji międzynarodowej. • LN nie była w stanie zapobiec różnym konfliktom, w tym zbrojnym (atak Japoński na Mandżurię-1933, Włoch na Etiopię-1935, Anschluss Austrii, aneksja Czech i Moraw, atak na Polskę), które wybuchały między państwami członkowskimi, zwłaszcza agresji Niemiec a potem Włoch i Japonii która zapoczątkowała wybuch I wojny światowej Wyższa Szkola Celna

19. Przyczyny nieskutecznej działalności LN • Mechanizmy działania ustanowione w Pakcie nie były w pełni doskonale. • Pokrywały się kompetencje Zgromadzenia i Rady. • Podejmowanie decyzji na zasadzie jednomyślności • Uzależnienie stosowania sankcji zbrojnych od uznania członków LN • Nigdy w historii LN członkami nie były wszystkie ówczesne mocarstwa Wyższa Szkola Celna

20. Zaprzestanie działalności LN • Faktycznie przestała działać na początku 1940 r. • W czasie II wojny światowej działała tylko Komisja Nadzorcza Ligi, początkowo w Genewie, potem w Lizbonie a od 1941 r. w Montrealu • Formalnie Liga Narodów została rozwiązana 18 kwietnia 1946 r., podczas XXI sesji jej Zgromadzenia w Genewie. • Majątek LN został przekazany Organizacji Narodów Zjednoczonych Wyższa Szkola Celna

21. Dziękuję za uwagę. Wyższa Szkola Celna