PATENT ÜZERİNDE HAK TESİSİ PATENTİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ PATENTE TECAVÜZ HALLERİ

1. Ayşe Gül ULUÇAY Mühendis 19-10-2011 PATENT ÜZERİNDE HAK TESİSİ PATENTİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ PATENTE TECAVÜZ HALLERİ

2. Patent Üzerinde Hak Tesisi (Madde 86) • Patent başvurusu veya patent başkasına devir edilebilir, miras yoluyla intikal edebilir, kullanma hakkı lisans konusu olabilir. • Patent başvurusu veya patent rehin edilebilir. Rehin hakkı bakımından Medeni Kanun'un rehin hakkına ilişkin hükümleri uygulanır.

3. Sözleşmeye Dayalı Lisans (Madde 88) • Patent başvurusunun veya patentin kullanma hakkı, milli sınırların bütünü içinde veya bir kısmında geçerli olacak şekilde,lisans sözleşmesine konu olabilir. Lisans, inhisari lisans veya inhisari olmayan lisans şeklinde verilebilir. • Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, lisans inhisari değildir. Lisans veren patent konusu buluşu kendi kullanabileceği gibi, üçüncü kişilere aynı buluşa ilişkin başka lisanslar da verebilir. • İnhisari lisans söz konusu olduğu zaman, lisans veren başkasına lisans veremez ve hakkını açıkça saklı tutmadıkça,kendisi de patent konusu buluşu kullanamaz. • Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa, sözleşmeye dayalı lisans sahipleri, lisanstan doğan haklarını üçüncü kişilere devir edemez veya alt lisans veremez.

4. Kullanma Zorunluluğu (Madde 96) • Patent sahibi veya yetkili kıldığı kişi, patentle korunan buluşu kullanmak zorundadır. • Kullanma zorunluluğu patentin verildiğine ilişkin ilanın ilgili bültende yayınlandığı tarihten itibaren üç yıl içinde gerçekleştirilir. • Kullanmanın değerlendirilmesinde pazar şartları göz önünde tutulur.

5. Kullanımın İspatı ve Kabulu (Madde 97-98) • Patent sahibi veya yetkili kıldığı kişi, Enstitü nezdinde buluşu kullanmakta olduğunu resmi bir belge ile kanıtlar. Resmi nitelikli patent kullanım belgesi, ticaret veya sanayi odaları, konu ile ilgili diğer meslek kuruluşları tarafından düzenlenir. İthalat durumunda, ithalat belgesi kullanım belgesi yerine geçer. • Kullanım belgesi, buluşun kullanıldığı sınai işletmedeki üretimin incelenmesi sonucunda verilir. Belge, patent konusu buluşun satışa sunulduğunu veya uygulandığını teyid eder. Belge, ilgili merci tarafından buna ilişkin başvurunun yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde düzenlenir. Belgede, patentle korunan buluşun fiilen kullanılmakta olduğu konusundaki bilgiler bulunur. • Kullanım belgesi Patent Sicili'ne kayıt edilir. • Patent konusu buluşun kullanılmakta olduğu belgelendiği takdirde, aksi dava yoluyla ispat edilmedikçe, patent konusu buluşun kullanıldığı kabul edilir.

6. Lisans Verme Teklifi (Madde 94 ) • Patent sahibi patent konusu buluşu kullanmıyorsa, Enstitü'ye yapacağı yazılı bir talep ile, patent konusu buluşu kullanmak isteyen herkese lisans vereceğini bildirebilir. • Enstitü, lisans verme tekliflerini Patent Sicili'ne kayıt ederek ilan eder. Lisans verme teklifleri halkın incelemesine açıktır. • Lisans, Patent Sicili'ne inhisari lisans olarak kayıt edilmişse, patent sahibi, başkalarına ayrıca lisans verme teklifi yapamaz. Lisans verme teklifi üzerine, lisans alan olarak buluşu kullanmaya yetkili olan herkes, inhisari olmayan lisans sahibi sayılır ve bu madde hükmüne göre verilen lisans, hukuken sözleşmeye dayalı lisans olarak kabul edilir. Lisans verme teklifi yapıldıktan sonra, inhisari lisansın Patent Sicili'ne kayıt talebine, lisans verme teklifi geri alınmadığı veya geri alındığı kabul edilmediği takdirde, izin verilemez.

7. Patentin Hükümsüzlüğü • (Madde 129) • Patentin hükümsüzlüğüne Mahkeme karar verir. • *5-10 uncu maddelerde belirtilen patent verilebilirlik şartlarını taşımadığı, • *Buluş konusunun yeterince ve tam olarak açıklanmadığı, • *Başvurunun ilk halinin kapsamını aştığı, • *Patent sahibinin gerçek hak sahibi olmadığı (sadece gerçek hak sahibi tarafından iddia edilebilir).

8. Patentin Hükümsüzlüğü • Kısmi hükümsüzlüğe karar verilebilir. (İstemin kısmi hükümsüzlüğü olmaz.) • Hükümsüzlük talebi, patentin koruma süresinin devamınca veya hakkın sona ermesini izleyen beş yıl içinde yapılabilir. • Hükümsüzlük halinde, patente sağlanan koruma başından beri hiç doğmamış sayılır. Ancak bu durum, hükümsüzlük kararından önce tecavüz konusunda verilmiş ve kesinleşmiş kararlar ile yapılmış ve uygulanmış sözleşmeleri etkilemez. Patent sahibin kötü niyeti halinde, bu durumlarda tazminat hakkı saklıdır. • Hükümsüzlük kararının tebliğinden itibaren 3 ay içinde buna ek olarak verilen patentler için bağımsız patente dönüştürme talebi yapılmazsa, hükümsüzlük kararı ek patentlere de uygulanır.

9. Patent Hakkının Sona Ermesi (Madde 133) • Patent Hakkı; • *Koruma süresinin dolması • *Patent sahibinin patent hakkından vazgeçmesi • *Yıllık ücretlerin süresinde ödenmemesi • durumunda sona erer. • Hakkın sona ermesinin hükümsüzlükten farkı, sona erme sebebinin gerçekleşmiş olduğu andan itibaren hakkın bitmesidir, geçmişe dönük değildir. • Yıllık ücretin süresinde ödenmemesi nedeniyle hak sona ermişse, mücbir sebep talebi yapılmak suretiyle, patent/başvuru yeniden geçerlik kazanabilir.

10. Patentten Doğan Hakka Tecavüz Sayılan Fiiller (Madde 136) • Tecavüz Durumları: • *Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen veya tamamen üretmek suretiyle taklit etmek, • *Bu ürünleri bu şekilde meydana getirildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde satmak, dağıtmak, bir başka şekilde ticaret alanına çıkartmak, ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak, • *Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu usulü kullanmak veya bu usulle doğrudan doğruya ede edilen ürünleri satmak, dağıtmak, bir başka şekilde ticaret alanına çıkartmak, ithal etmek, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak, • *Sözleşmeye dayalı lisans veya zorunlu lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek, • *Tüm bu fiillere iştirak veya yardım veya bunları teşvik etmek ve kolaylaştırmak, • *Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya ticaret alanına çıkarılan eşyanın nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak.

11. Hakkı tecavüze uğrayan patent sahibi, mahkemeden özellikle aşağıdaki taleplerde bulunabilir: • a-Patentten doğan haklara tecavüz fiillerinin durdurulması talebi; • b-Tecavüzün giderilmesi ve maddi ve manevi zararın tazmini talebi; • c-Patentten doğan haklara tecavüz suretiyle üretilen veya ithal edilen ürünlere, bunların • üretiminde doğrudan doğruya kullanılan araçlara ve patente bağlı bir usulün kullanımını sağlayan araçlara el konulması talebi; • d-Mümkün olduğu takdirde bu fıkranın üçüncü bendi uyarınca el konulan ürün ve araçlar üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması talebi; Bu durumda, söz konusu ürünlerin değeri, tazminat miktarından düşülür. Bu değer, kabul edilen tazminatı aştığı zaman, patent sahibinin fazlayı karşı tarafa ödemesi gerekir. • e-Patentten doğan haklara tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle bu maddenin üçüncü bendine göre el konulan ürünlerin ve araçların şekillerinin değiştirilmesi veya patentten doğan haklara tecavüzün önlenmesi için, kaçınılmaz ise, imhası talebi; • f-Patentten doğan haklara tecavüz eden kişi aleyhine verilen mahkeme kararının, masrafları tecavüz eden tarafından karşılanarak, ilgililere tebliğ edilmesi ve kamuya ilan yoluyla duyurulması talebi. • Patent başvurusu sahibi de tecavüz davası açabilir ancak Mahkeme, patent verilmesi işlemleri tamamlanmadan nihai kararını vermez.

12. TEŞEKKÜRLER