Hugmyndin að háskóla

1. Hugmyndin að háskóla Þegar stórt er spurt verður oft margt um svör.. Universitas miðalda (París 1150, Oxford 1163) = samfélag eða “gildi” meistara og nema (universitas magistrorum, universitas scholarium, universitas magistrorum et scholarium). Universitas fyrst í sjálfstæðri merkingu á 14. öld.

2. Samtíðarhugmyndir að háskóla Tíminn eftir 1800 (“samtíð”) => : • 1. Andleg næring - staðreyndasöfnun • 2. Fræðsla innvígðra - almenningsfræðsla • 3. Kennsla - rannsóknir • 4. Grunnrannsóknir - hagnýtar rannsóknir • 5. Sjálfgildi náms - nytjagildi • 6. Sammannleg sannindi - staðbundin • 7. Almenn, “frjáls” menntun - starfsþjálfun

3. Newman kardináli John Henry Newman (1801-1890) • 1817-1846: Nám og síðar starf við Oxford-háskóla • 1845: Snýst til kaþólskrar trúar, vígsla • 1851: Rektor kaþólska háskólans í Dublin • 1852: Innsetningarfyrirlestur + viðbætur => Hugmyndin að háskóla (1873) = Grunnur að allri samtíðarumræðu um tilgang háskóla

4. Afstaða Newmans • 1. Andleg næring - staðreyndasöfnun • 2. Fræðsla innvígðra - almenningsfræðsla • 3. Kennsla - rannsóknir • 4. Grunnrannsóknir - hagnýtar rannsóknir • 5. Sjálfgildi náms - nytjagildi • 6. Sammannleg sannindi - staðbundin • 7. Almenn, “frjáls” menntun - starfsþjálfun

5. Rök Newmans í lið 7 Hugmynd Newmans að háskóla (“Newmanite”-háskóli) Stefnumið háskóla (“the business of a university”): • Víðfeðm (greinandi, sameinandi) hugsun • Hvöss, öguð dómgreind • Samskiptaleikni • Dygðir: sanngirni, hreinskilni, heilindi => Vitlunduð menning (“intellectual culture”)

6. Mill á sömu línu Innsetningarræða, heiðursforseti háskólans í St. Andrews (1867): Meginviðfangsefni háskóla “er ekki að útskrifa hæfa lögfræðinga, lækna eða verkfræðinga heldur hæfar og menntaðar manneskjur…Það sem starfsmenntaðir menn eiga að flytja með sér frá háskóla er ekki starfskunnátta eingöngu, heldur það sem bregður birtu almennrar menntunar yfir tæknibrögð sérgreina.”

7. Hver er munurinn? Mótrök: Starfsþjálfun líka hugarþjálfun. Munurinn: Háskólanám á að þroska yfirvegaða, gagnrýna, sanngjarna rannsakendur Yfirvegun: Hæfileiki til 2. stigs gagnrýni á frumforsendur. (Samanburður = “2nd order volitions”).

8. Áhersla á starfsþjálfun innan ríkjandi kerfis Formhengilsháttur 1. stigs gagnrýni Lög óháð siðferðilegum grunni Staðbundnar aðstæður Áhersla á lögfræði sem fræðigrein Sameinisgáfa 1. og 2. stigs gagnrýni Lög hvíla á siðferðilegum grunni Alþjóðlegt samhengi Tvær “lagadeildir”

9. Háskólanám og starfsnám

10. Hví starfsnám ekki í háskóla? • Upphafið sveinsnám (“glorified apprenticeship”) ekki háskólanám (rök N.) • Atv.rekendur vænta ekki starfsmenntaðs fólks úr háskóla • Eðlilegra að atv.greinar skipuleggi slíkt nám sjálfar • Vísindi eru meira en alhæfð starfsreynsla

11. Skiptir þetta einhverju máli í raun? Dæmi:Mikill áróður fyrir starfsmiðaðra kennaranámi (Bretland; starfsmiðað M.Ed.-nám, diplómabraut fyrir starfsfólk leikskóla…) Kennaramenntun má síst af öllu við því að verða “upphafið sveinsnám”! Hvað er menntun? Gagnrýni á undirstöður menntakerfis. 2. stigs yfirvegun kennsluaðferða. Rannsóknir á börnum => Kennari menntunarfræðingur sem kennir (tilgátuprófun)

12. Niðurstaða: Háskóli siðferðilegt hugtak • Hlutverk háskóla að breyta hugsun/hugarfari nemenda (vitsmuna- og siðferðisdygðir) • Sanngirni er hrein siðferðisdygð • Munurinn á milli kennslu í grunngreinum í háskóla- og starfsnámi oft einungis ólíkur ásetningur (sbr. lygi - skrök)