Joanna Szwed

1. Migracje do krajów Europy Środkowo-Wschodniej z perspektywy ekonomii politycznej Joanna Szwed

2. PLAN PREZENTACJI • Co to jest migracja? • Europa Środkowo-Wschodnia • Republika Czeska • Republika Słowacka • Węgry • Polska • Wnioski

3. Co to jest…..? MIGRACJA- wędrówka ludności mająca na celu zmianę miejsca pobytu. Przemieszczanie się ludności jest całkowicie naturalnym zjawiskiem i występowało we wszystkich czasach. Nasilenie się migracji może nastąpić m.in. z przyczyn złej sytuacji gospodarczej w miejscu zamieszkania (migracje ekonomiczne) lub sytuacji politycznej nieodpowiadającej migrującym (migracje polityczne).

4. EUROPA ŚRODKOWO-WSCHODNIA Kraje Europy Środkowo-Wschodniej według UE i NATO: Czechy, Polska, Słowacja, Węgry, Bułgaria, Rumunia, Estonia,Litwa, Łotwa, Słowenia Bośnia i Hercegowina, Jugosławia (Serbia i Czarnogóra), Macedonia i Albania W opracowaniach politycznych i naukowych: Ukraina, Białoruś oraz Rosja Kryteria – geograficzne Austria i Niemcy

5. EUROPA ŚRODKOWO-WSCHODNIA Polska Chorwacja Czechy Słowacja Serbia Węgry Czarnogóra Litwa Macedonia Łotwa Albania Estonia Bułgaria Słowenia Rumunia Bośnia i Hercegowina

6. REPUBLIKA CZESKA Stolica: Praga (Praha) Powierzchnia: 78 866 km kw. Ludność: 10 284 000 (1999) Gęstość zaludnienia: 130,4 osoby/km kw. Ustrój polityczny: republika Język urzędowy: czeski Jednostka monetarna: 1 korona czeska= 100 halerzy Struktura etniczna: Czesi (94 %), Słowacy (3,1 %), pozostali (2,9 % głównie Polacy, Niemcy i Węgrzy) Struktura zatrudnienia: rolnictwo (7 %), przemysł (42 %), usługi (51 %) PNB na 1 mieszk: 5040 USD Zadłużenie: 21 456 mln USD Poziom bezrobocia: 6.4%

7. CZECHY • pobyt krótszy niż 90 dni - nie wymaga legalizacji • dłuższy niż trzy miesiące – trzeba złożyć wniosek o wydanie „zezwolenia na pobyt ” oraz trzeba udać się do jednostki policji ds. cudzoziemców i pogranicza • Ilość godzin pracy: do 40 godzin tygodniowo. • Obcokrajowcy mogą zakładać firmy w Czechach. Formalności załatwia się w Živnostenskýúřad (Urzędzie Rejestracji Przedsiębiorców). • Trzeba tam zapłacić 1–2 tys. koron czeskich za živnostenský list (kartę przedsiębiorcy) • Przedsiębiorca, rejestrując się, musi przedstawić zaświadczenie o niekaralności. Jeśli miał już wcześniej do czynienia z czeskim rynkiem pracy, to musi udowodnić, że nie zalega z podatkami ani składkami na ubezpieczenie społeczne • Najniższ pensja- ok.6701 koron czeskich. Przeważnie otrzymują ją niewykwalifikowani pracownicy. • Średnie wynagrodzenie-ok. 16 tys. koron • najlepsze stawki można liczyć w Pradze, Pilźnie oraz w Centralnej Bohemii. • Zapotrzebowanie na Specjalistów ds.transportu, pracowników produkcji, handel

8. REPUBLIKA SŁOWACKA Stolica: Bratysława (Bratislava) Powierzchnia:49.010 km2 Ludność:5 milionów 350 tysięcy osób Gęstość zaludnienia:109 osób na km2 Ustrój polityczny: republika Język urzędowy:słowacki Jednostka monetarna: euro Struktura etniczna: Słowacy - 85.5 %, Węgrzy - 11.0 %, Romowie - 1.5 %, Czesi - 1.0%; pozostałe mniejszości stanowią - 1.0% ludności Struktura zatrudnienia: rolnictwo 2,6%; przemysł 33,5%; usługi 63,9% PNB na 1 mieszk: 20 300 USD Zadłużenie:36,63 mld USD Poziom bezrobocia: 15.56%

9. SŁOWACJA • pobyt krótszy niż 90 dni - nie wymaga legalizacji • dłuższy niż trzy miesiące – należy wystąpić o wydanie zezwolenia na pobyt. Wniosek w wydanie pozwolenia na pobyt składa się w wydziale Policji ds.cudzoziemców w miejscu zamierzonego pobytu Do legalizacji swojego pobytu na Słowacji konieczne jest posiadanie ważnego dokumentu podróży (dowód osobisty, paszport) oraz dokumentu potwierdzającego zabezpieczenie zamieszkania • Ilość godzin pracy: do 40 godzin tygodniowo. • Duża bariera językowa: w urzędach, bankach głównie j.słowacki • Przedsiębiorca, rejestrując się, musi przedstawić zaświadczenie o niekaralności. Jeśli miał już wcześniej do czynienia ze słowackim rynkiem pracy, to musi udowodnić, że nie zalega z podatkami ani składkami na ubezpieczenie społeczne • Najniższ pensja- ok.225 EUR Przeważnie otrzymują ją niewykwalifikowani pracownicy. • Średnie wynagrodzenie-ok. 326 EUR • najlepsze stawki można liczyć w regionie Bratysławy • Zapotrzebowanie na usługi finansowe, handel • nieruchomościami, hotelarstwo, przemysł, • handel, opieka zdrowotna

10. WĘGRY Stolica: Budapeszt (Budapest) Powierzchnia: 525,2 km2 Ludność:10,006 mln Gęstość zaludnienia: 108 osób na km2 Ustrój polityczny: Republika wielopartyjna Język urzędowy: węgierski Jednostka monetarna: 1 forint = 100 Fillerów Struktura etniczna: Węgrzy (96,6%), Niemcy (1,6%), Słowacy (1,1%) Struktura zatrudnienia: usługi - 66,7%, przemysł - 27,1%, rolnictwo - 6,2% PNB na 1 mieszk: 14 900 USD Zadłużenie:57 mld USD Poziom bezrobocia: 7%

11. WĘGRY • pobyt krótszy niż 90 dni - nie wymaga legalizacji • dłuższy niż trzy miesiące – należy wystąpić o wydanie zezwolenia na pobyt (Nie dotyczy UE) Jeśli 1 maja 2004 roku osoba była zatrudniona na Węgrzech, nie potrzebuje zezwolenia na pracę. Jeśli pracodawca będzie chciał zatrudnić cudzoziemca, musi: zgłosić zatrudnienie w urzędzie pracy i złożyć dokumenty potwierdzające obywatelstwo i wykształcenie nowego pracownika. Najpierw trzeba uzyskać pozwolenie na pobyt, później dostaje się kartę pobytu na okres do 5 lat. Dokumenty składa się w Centrum Regionalnym Urzędu do spraw Imigracji i Obywatelstwa w Budapeszcie. Tam też trzeba wypełnić kwestionariusz osobowy, dostarczyć dowód zabezpieczenia finansowego, ubezpieczenia medycznego i kopię umowy o pracę. • Ilość godzin pracy: do 40 godzin tygodniowo. • Średnie wynagrodzenie-ok. 57 tys. HUF • Zapotrzebowanie na specjalistów, głównie inżynierów i pielęgniarki

12. POLSKA Stolica: Warszawa Powierzchnia: 322,575 km2 Ludność:38.7 mln Gęstość zaludnienia:124 na km2 Ustrój polityczny: demokracja parlamentarna Język urzędowy: polski Jednostka monetarna: 1 Zloty (PLN) = 100 Groszy Struktura etniczna: Polacy 98.5%, Ukraińcy 0.6%, Niemcy 0.5%, inne 0.4%pozostałe mniejszości stanowią - 1.0% ludności Struktura zatrudnienia: Przemysł -22,9 %,rolnictwo–27,3 %,usługi-39,4 % PNB na 1 mieszk: 16 310 USD Zadłużenie:63,9 mld EUR Poziom bezrobocia: 11.2%

13. POLSKA • Obywatel Unii Europejskiej (UE) może wjechać na terytorium Polski na podstawie ważnego dokumentu podróży lub innego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość i obywatelstwo. • Członek rodziny obywatela UE, który nie posiada obywatelstwa unijnego, może wjechać na terytorium Polski na podstawie ważnego dokumentu podróży oraz wizy, o ile jest wymagana. Wniosek o wydanie wizy wjazdowej pobytowej jednolitej składa się do konsula lub komendanta placówki Straży Granicznej. • Członek rodziny obywatela UE to: • a) małżonek, • b) zstępny (potomek w linii prostej: dziecko, wnuk, itp.) w wieku do 21 lat lub pozostający na utrzymaniu, • c) wstępny (przodek w linii prostej: ojciec, matka, dziadkowie, itp.) pozostający na utrzymaniu

14. polska • pobyt krótszy niż 90 dni - nie wymaga legalizacji dla członków (UE oraz państw dla, których nie obowiązują wizy) • dłuższy niż trzy miesiące – należy wystąpić o wydanie zezwolenia na pobyt. • Wizy: Wniosek o wydanie wizy wjazdowej pobytowej jednolitej składa się do konsula lub komendanta placówki Straży Granicznej. Wiza uprawnia do jednokrotnego, dwukrotnego lub wielokrotnego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wizę wydaje się na okres pobytu nie dłuższy niż 3 miesiące. • Zatrudnienie cudzoziemców: Pracodawca musi każdorazowo uzyskać zgodę odpowiedniego urzędu i wnieść opłatę ok.900 zł. Natomiast przyszły pracownik, chcąc uzyskać wizę z prawem do pracy, musi zapłacić ok. 600zł. • Najniższ pensja- ok.1000 zł • Średnie wynagrodzenie-ok. 2.7 tyś. zł. brutto • Zapotrzebowanie lekarzy, pielęgniarki, w branżach budowlanych, handlowo-usługowych

15. WNIOSKI • W dłuższym okresie masowe migracje coś zmienią. Nie jest oczywiste, co zmienią. Ludzie migrują czasowo i na dłużej. Niektórzy na stałe. • To dynamiczny proces i trudno określić, czy jest dobry czy zły. Można jednak wyróżnić szczególne szanse i zagrożenia płynące z masowych migracji. • Największą zaletą podróży, jest funkcja edukacyjna. Doświadczenie i kontakty, które zdobywają za granicą, są wielką szansą w skali kraju. Jeszcze większa jest zmiana mentalności u powracających, którzy coś osiągnęli za granicą. • Mają poczucie większej wartości i nowe pomysły na życie • Tacy ludzie są silniejsi i potrafią odnaleźć się na każdym rynku pracy.

16. Dziękuję za uwagę