Energetyka samorządowa w świetle prawa.

1. Energetyka samorządowa w świetle prawa. Jacek Walski PREDA Poznań, 18.11.2010 r.

2. Karta Energetyczna.Protokół Karty Energetycznejo efektywności energetycznej i odnośnych aspektach ochrony środowiska Polska ratyfikowała Traktat Karty Energetycznej (TKE) oraz Protokół Karty Energetycznej o Efektywności Energetycznej i Odnośnych Aspektach Ochrony Środowiska (PEEREA) w 2000 roku. Zapisy TKE zobowiązują umawiające się strony do sformułowania polityki efektywności energetycznej wraz z odpowiednimi unormowaniami prawnymi i regulacyjnymi, obejmującymi m.in. efektywne funkcjonowanie mechanizmów rynkowych, łagodzenie barier dla efektywności energetycznej, mechanizmy finansowania inwestycji energetycznych, przejrzystość struktury prawnej i regulacyjnej, działania wspierające transfer technologii oraz rozwój wiedzy i świadomości społecznej w tej dziedzinie. Cele strategiczne powinny być sformułowane w kategoriach mierzalnych.

3. Plan działania w celu poprawy efektywności energetycznej we Wspólnocie Europejskiej Dokument zainspirowany został głównie dążeniem do wypełnienia zobowiązań zawartych w protokole z Kioto. Nakreśla cele dodatkowe - zwiększenie ochrony środowiska, prowadzenie zrównoważonej polityki energetycznej i wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego. Action Plan prezentuje zasady i środki, które pomogą usunąć bariery wykorzystania potencjału efektywności energetycznej. Zaproponowano: • środki pozwalające zaprojektować zintegrowanie działań w zakresie efektywności energetycznej oraz polityk i programów nie energetycznych takich jak polityka transportowa, polityka przedsiębiorstw, polityka regionalna i miejska, polityka podatkowa i taryfowa, współpraca międzynarodowa, polityka i mechanizmy poszczególnych krajów Unii Europejskiej. • środki pozwalające wzmocnić i poszerzyć obecną politykę i mechanizmy służące efektywności energetycznej, np. poprawa wydajności w transporcie, schematy etykietowania, umowy negocjowane i minimalne standardy efektywności energetycznej, dobrowolne zobowiązania w przemyśle, kogeneracja, upowszechnianie nowych technologii i badań naukowych, finansowanie przez trzecią stronę (TPF), rozpowszechnianie informacji, monitorowanie i ocena wyników. • Nowe reguły i mechanizmy w zakresie efektywności energetycznej, np. publiczne upowszechnianie nowych technologii energooszczędnych w sektorach transportowym i mieszkaniowym, wdrażanie programów audytów energetycznych w przemyśle i budownictwie, rozpowszechnianie i wprowadzanie zasad wymiany dobrych praktyk.

4. Program Zapobiegający Zmianie Klimatu Dla realizacji zainicjowanego w 2000 roku programu zaproponowano trzy grupy przedsięwzięć. Do pierwszej grupy zaliczają się : • dyrektywa wdrażająca schemat handlu emisjami, • dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej budynków, • dyrektywa w sprawie biopaliw, • dyrektywa w sprawie przetargów publicznych związanych z efektywnością energetyczną. Drugą grupę przedsięwzięć, stanowią uregulowania prawne w postaci dyrektyw: • o kogeneracji, • o usługach energetycznych i minimalnych standardach wydajności energetycznej dla sprzętu elektrycznego; nowelizacja przepisów z zakresu efektywności energetycznej; • wspieranie inicjatyw z zakresu technologii; • inicjatywa programu silnikowego; • wsparcie poprawy infrastruktury badań nad projektami z zakresu zmian klimatycznych. Trzecia kategoria to środki zaliczane jako potrzebne w przyszłych przedsięwzięciach. Do tej grupy zaliczają się: promocja ciepła wytwarzanego z odnawialnych źródeł energii, dobrowolne umowy w przemyśle, zachęty podatkowe dla użytkowników samochodów oraz dalsza poprawa technologii paliw i pojazdów.

5. Zielona księga europejskiej strategii bezpieczeństwa energetycznego Celem tego dokumentu było zainicjowanie debaty o bezpieczeństwie energetycznym, które zostało uznane za najważniejszy element niezależności polityczno-ekonomicznej Unii Europejskiej. Debata powinna uwzględniać, fakt że aktualne zapotrzebowanie na energię pokrywane jest w: • 41% przez ropę naftową, • 22 % gaz, • 16 % węgiel (kamienny, brunatny i torf), • 15 % energię jądrową i w • 6 % przez odnawialne źródła energii. Jeżeli nie zostaną podjęte zdecydowane kroki, to całościowy obraz energetyki w roku 2030 zdominowany będzie nadal przez paliwa kopalne: • ropę naftową (38 %), • gaz (29 %), • paliwa stałe (19 %), • odnawialne źródła energii (8 %) i • energię jądrową (zaledwie 6 %).

6. Dyrektywy Unii Europejskiej w sprawie efektywności energetycznej • 2005/32/WE ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię • 2006/32/WE w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych

7. Dyrektywa 2005/32/WE • ramy dla ustalania wymogów w zakresie ekoprojektowania • wstępnie zakwalifikowane grupy produktów: • kotły i podgrzewacze wody • sprzęt elektroniczny wyposażony w funkcję standby • kopiarki, • odbiorniki telewizyjne, • ładowarki do akumulatorów • silniki elektryczne i pompy • systemy oświetlenia biurowego i ulicznego, • sprzęt chłodniczy, pralniczy i urządzenia klimatyzacyjne

8. Dyrektywa 2006/32/WE • cel indykatywny w zakresie oszczędności energii 9 % w 9 roku • krajowy pośredni cel indykatywny w zakresie oszczędności energii • mechanizmy i systemy zachęt • identyfikacja i eliminacja barier • rozwój rynku usług energetycznych dla użytkowników końcowych • dostępność audytów energetycznych • białe certyfikaty • wzorcowa rola sektora publicznego • system gromadzenia i raportowania danych

9. Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Dokument przyjęty w czerwcu 2007 r. przez Ministerstwo Gospodarki stanowi realizację zapisu art. 14 ust. 2 Dyrektywy 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych. Zaproponowane w ramach Krajowego Planu Działań środki i działania mają za zadanie: • osiągnięcie celu indykatywnego oszczędności energii na poziomie 9% w roku 2016, • osiągnięcie celu pośredniego oszczędności energii na poziomie 2% w roku 2010.

10. Krajowy cel indykatywny w zakresie oszczędności energii. * Na podstawie sprawozdań statystycznych wg formularza G-02a, G-02b i G-03 ** Z wyłączeniem instalacji wymienionych w Załączniku 1 do dyrektywy 2003/87/WE (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2007). Całkowite zużycie energii finalnej wynosi 655851 GWh. Dane na temat zużycia energii przez poszczególne rodzaje instalacji, które są objęte wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych posiada Krajowy Administrator Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (KASHUE).

11. Krajowy cel indykatywny w zakresie oszczędności energii.

12. Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze mieszkalnictwa

13. Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze usług

14. Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze przemysłu

15. Środki służące poprawie efektywności energetycznej w sektorze transportu

16. Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. • Podmioty zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepła, • Podmioty zajmujące się dystrybucją energii, • Podmioty zajmujące się sprzedażą energii odbiorcom końcowym, • Producenci, importerzy oraz podmioty zajmujące się sprzedażą urządzeń zużywających energię, • Osoby fizyczne lub prawne, dokonujące zakupu energii do własnego użytku (tzw. odbiorcy końcowi), w tym: jednostki sektora publicznego (jednostki administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego, szkoły, szpitale itp.). Podmioty Krajowego Planu Działań na rzecz efektywności energetycznej.

17. Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej.

18. Wzorcowa rola sektora publicznego.

19. Krajowe cele w zakresieoszczędności energii. • 9% w 2016 r. (dyrektywa2006/32/WE) • 20% w 2020 r. (3x20% Rada Europejska z dn. 9.03.2007) - obniżenie emisji gazów cieplarnianych o 20% - poprawa efektywności energetycznej o 20% - podniesienie udziału energii odnawialnych o 20%

20. „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku” „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku” to strategia państwa, która ma przygotować rozwiązania wychodzące naprzeciw najważniejszym wyzwaniom polskiej energetyki zarówno w perspektywie krótkoterminowej, jak i do 2030 r. Dokument ten został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009 r. Prognozowany wzrost zużycia energii finalnej do 2020 r. wyniesie 11%, a największy udział w tym wzroście (31,7%) przypadnie transportowi. W pozostałych sektorach wzrost wyniesie odpowiednio: 31,3% w usługach, 13,6% w rolnictwie i 0,5% w gospodarstwach • domowych. Zużycie energii w przemyśle nie zmieni się.

21. „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku” POPRAWA EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ WZROST BEZPIECZEŃSTWA DOSTAW PALIW I ENERGII DYWERSYFIKACJA STRUKTURY WYTWARZANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ POPRZEZ WPROWADZENIE ENERGETYKI JĄDROWEJ ROZWÓJ WYKORZYSTANIA ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII W TYM BIOPALIW ROZWÓJ KONKURENCYJNYCH RYNKÓW PALIW I ENERGII OGRANICZENIE ODDZIAŁYWANIA ENERGETYKI NA ŚRODOWISKO Załącznik 3. Program działańwykonawczych na lata 2009 – 2012 p. 1.1 – 1.10 p. 2.41 przewiduje rozważenie w 2011 roku wprowadzenia obowiązku tworzenie powiatowych i wojewódzkich programów rozwoju energetyki p. 4.1. 3

22. Ustawa o samorządzie gminnym • System konsultacji – art. 4a i 4b • Tworzenie przedsiębiorstw pomocniczych i innych podmiotów oraz określanie zakresu ich działania i ich finansowania – art. 5, 9, 10, 18, 18a, 24d, 24f, 31b i rozdział 7 oraz 9 • Zaspakajanie potrzeb – art. 7 • Zadania zlecone – art. 8 • Akty prawa miejscowego – rozdział 4 • Mienie komunalne – rozdział 5 • Gospodarka finansowa – rozdział 6

23. Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym • Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – rozdział 2 • Skutki prawne uchwalonego planu zagospodarowania przestrzennego – rozdział 3 • Ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu – rozdział 4

24. Ustawa o gospodarce komunalnej • podstawy dla prowadzenia – art. 2 – 4 • Zakłady budżetowe i spółki – rozdziały 2 i 3

25. Ustawa o utrzymaniu czystości porządku w gminach • Zadania gminy– rozdział 2 • Zezwolenia – art. 9

26. Ustawa Prawo energetyczne • Terminologia – art. 3 • Przyłączenie do sieci – art. 7 i 7a • Instrukcja ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnej – art. 9g • Planowanie energetyczne – art. 16 i 18-20 • Koncesje – art. 32 – 42 • Taryfy – art. 46 • Urządzenia, instalacje, sieci i ich eksploatacja – rozdział 6

27. Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę, zbiorowym odprowadzaniu ścieków Budowa oczyszczalni ścieków – art. 15

28. Ustawa Prawo ochrony środowiska • Definicje – art. 3 • O tworzeniu planów i strategii – art. 8, 14, 17, 18 • Ochrona środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym • i przy realizacji inwestycji – rozdział VIIOchrona powietrza – art. 85 – 87 i 95 – 96 • Ochrona wód – art. 99 i 100 • Ochrona przed hałasem – art. 112-115a i 119 • Ochrona przed polami elektromagnetycznymi – dział VI • Ograniczenia ,strefy przemysłowe – dział IX • Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom – dział I – instalacje, dział III – drogi • Pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii – rozdział IV • Środki finansowo-prawne – tytuł V Opłaty za korzystanie ze środowiska- dział II • Organy kontrolne – art. 379

29. Ustawa o odpadach • Definicje – art. 3 • Gospodarka odpadami – art. 9, 26, 43 i rozdział 6

30. Ustawa o drogach publicznych Ustawa o drogach ekspresowych i autostradach płatnych

31. Ustawa o partnerstwie publiczno – prywatnym Ustawa Prawo zamówień publicznych

32. Ustawa o podatku akcyzowym • Podatek od energii elektrycznej – art. 9 • Powstanie obowiązku podatkowego – art. 10

33. Ustawa Prawo budowlane Wymagania: art. 5, art. 17 i rozdział IV, art. 61, art. 70

34. Ustawa o specjalnych strefach ekonomicznych Cele – art. 3, 5, 8.

35. Strategia Rozwoju Kraju Cele strategii – poprawa infrastruktury technicznej, w tym energetycznej oraz rozwój lokalny – s. 26 -38

36. Ustawa Prawo Energetyczne. Rozdział I – Przepisy ogólne, a w nim: definicje. Rozdział II - Dostarczanie paliw i energii, a w nim: • Art. 5 – o przyłączeniu do sieci i umowach na sprzedaż i przesył energii. • Pamiętaj - w przypadku pisemnego zgłoszenia zamiaru zmiany sprzedawcy energii elektrycznej przez odbiorcę uprawnionego do wyboru sprzedawcy, przedsiębiorstwo energetyczne dostosuje umowy, o których mowa w ust. 1, do wymagań określonych w art. 5 ust. 2a i 2b ustawy wymienionej w art. 1, w terminie 14 dni od dnia otrzymania zgłoszenia odbiorcy.”.

37. Rodzaje umów. Umowa o przyłączeniu do sieci Umowa o dystrybucję energii Umowa o sprzedaż energii Umowa kompleksowa Umowa usługi oświetleniowej

38. Umowa kompleksowa.

39. Umowa kompleksowa.

40. Umowa kompleksowa. Umowa o charakterze adhezyjnym - wszystkie zawarte w umowie postanowienia są przez Ciebie akceptowane, w tym: postanowienia o cenach, które znajdują się w odrębnych dokumentach.

41. Umowy odrębne. Minimum zapisów w umowie sprzedaży. • miejsce dostarczenia energii do odbiorcy, • ilość energii w podziale na okresy umowne (prognozowaną), • moc umowną oraz warunki wprowadzania jej zmian, • cenę lub grupę taryfową stosowane w rozliczeniach i warunki wprowadzania zmian tej ceny i grupy taryfowej, • sposób prowadzenia rozliczeń, • odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy, • okres obowiązywania umowy, • warunki jej rozwiązania;

42. Umowy odrębne. Minimum zapisów w umowie o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji energii • moc umowną i warunki wprowadzania jej zmian, • ilość przesyłanych paliw gazowych lub energii w podziale na okresy umowne (prognozowaną), • miejsce dostarczania energii do sieci i ich odbioru z sieci, • standardy jakościowe, • warunki zapewnienia niezawodności i ciągłości dostarczania paliw gazowych lub energii, • stawki opłat lub grupę taryfową stosowane w rozliczeniach oraz warunki wprowadzania zmian tych stawek i grupy taryfowej, • sposób prowadzenia rozliczeń, • parametry techniczne energii oraz wysokość bonifikaty za niedotrzymanie tych parametrów oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców, • odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy, • okres obowiązywania umowy, • warunki jej rozwiązania.

43. Ustawa Prawo Energetyczne. Rozdział II - Dostarczanie paliw i energii, a w nim: • Art. 5 – także o zmianach w strukturze rynku energetycznego. • Pamiętaj - Sprzedawca energii elektrycznej informuje swoich odbiorców o strukturze paliw zużytych lub innych nośników energii służących do wytworzenia energii elektrycznej sprzedanej przez niego w poprzednim roku kalendarzowym oraz o miejscu, w którym są dostępne informacje o wpływie wytwarzania tej energii na środowisko, co najmniej w zakresie emisji dwutlenku węgla i radioaktywnych odpadów.

44. Ustawa Prawo Energetyczne. Zakład Energetyczny Sprzedawca z urzędu Operator Systemu Dystrybucyjnego Niezależny Operator Pomiarowy

45. Ustawa Prawo Energetyczne. Rozdział II - Dostarczanie paliw i energii, a w nim: • Art. 9g – o instrukcji ruchu dystrybucyjnego bądź przesyłowego, Instrukcje zawierają jednoznaczny i obowiązujący w całym kraju dziesięciopunktowy algorytm zmiany sprzedawcy energii elektrycznej: RiESD określa także wymagania techniczne dla układów pomiarowo-rozliczeniowych oraz kwestii transmisji i udostępniania danych. Instrukcje opisują uwarunkowania formalnoprawne, zasady funkcjonowania rynku bilansującego i umowy zawierane pomiędzy stronami.

46. Ustawa Prawo Energetyczne. PROCEDURA ZMIANY SPRZEDAWCY Niezależny Operator Pomiarowy Źródło: Supplier Switching Process. Best Practice Proposition. Ref: E05-CFG-03-05, Bruxelles, 21.06.2006 r.

47. Ustawa Prawo Energetyczne. Rozdział II - Dostarczanie paliw i energii, a w nim: • Art. 9h – o sposobie wyznaczenia operatorów, • Art. 9i – o sposobie wyłonienia sprzedawcy z urzędu, • Art. 9j – o bezpieczeństwie energetycznym, • Art. 9k – o tym, że OSP jest spółką SA i jedynym akcjonariuszem jest Skarb Państwa, • Art. 9l do Art. 9n – o kogeneracji, • Art. 10 i Art. 11 – o zapasach energii, ich magazynowaniu, poziomie i zarządzanie w kryzysie,

48. Ustawa Prawo Energetyczne. Rozdział III – Polityka energetyczna, a w nim: • Art. 12-15 – o celach, zadaniach i sposobie tworzenia Krajowej Polityki Energetycznej, • Art. 16 – o planach przedsiębiorstw energetycznych,

49. Ustawa Prawo Energetyczne. TWORZENIE PLANÓW ROZWOJU Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo kierunki rozwoju gminy określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gmina W wielu przypadkach brak jest planów gminnych Prezes URE Plany powinny zapewniać minimalizację nakładów i kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo energetyczne, tak aby nakłady i koszty nie powodowały w poszczególnych latach nadmiernego wzrostu cen i stawek opłat dla energii elektrycznej przy zapewnieniu ciągłości, niezawodności i jakości dostaw PLAN ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTWA ENERGETYCZNEGO Art.16 Ustawy Prawo Energetyczne • Okres: • Minimum: 3 lata • Zakres: • przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł energii elektrycznej w tym źródeł odnawialnych • przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie energii u odbiorców • sposób finansowania inwestycji • harmonogram realizacji inwestycji TARYFA

50. Ustawa Prawo Energetyczne.