Ligantlar

1. Ligantlar Lewis bazlarıdır, merkez atoma verici atomları ile bağlanır. Verici atom türleri - P atomu  fosfinler - N atomu  aminler, nitro, piridin(py) -O atomu  akua, OR- -S atomu  SR-, SOx -organik bileşikler  aromatikler, olefinler, alkiller v.s. Ligantların Sınıflandırılması ● Diş sayısına göre Monodentat =tek dişli ligant Bidentat= iki dişli ligant Tridentat= üç dişli ligant Multidentat = çok dişli ligant Şelat yapan ligantlar: merkez atomuna birden çok donör atomu ile bağlanabilen ligantlar

2. Verici-alıcı türlerine göre •  verici (sadece) • En > NH3 • alkiller (metil, etil, propil v.s.) •  verici (dolu p orbitalleri) • H2O > F- > RCO2- > OH- > Cl- > Br- > I- •  alıcı • CO, CN- > phen > NO2- > NCS- • Elektronik yapılarına göre • - Bir elektron verici  H , metil, etil, propil.. • - İki elektron verici  NH3, H2O, CO, etilen, py • - Üç elektron verici  NO, allil (H2C=CH-CH2 ) • - Dört elektron verici  bütadien • - Beş elekton verici  siklopentadienil (Cp)

4. Ligantların adlandırılmaları  Anyonik ligantların sonuna “o” takısı konur -bromo, kloro, karbonato, sülfato  Nötral ligantlar takı almaz -etilendiamin, fosfin, metilamin, dimetilamin  Radikallerin sonuna “il”takısı getirilir -fenil, metil, etil, siklopentadienil  Bazı ligantlar özel ada sahiptir -karbonil, nitrozil, ammin, akua  Köprü ligantlar μ(mü) ile gösterilir  Delokalize bağlar η (eta) ile gösterilir

7. Ligant sayısını veren önekler • ikinci grup öneklerin kullanıldığı yerler • Büyük ve karmaşık ligantlarda • Önek içeren ligantlarda

8. C O               nötral ligantlar karbonil NO nitrozil NH3 ammin PPh3 trifenilfosfin H2O akua SR2 tiyoeter

9. Anyonik ligantlar   S-2 tiyo HS¯ merkapto O2-2perokso N-3 nitrido NH2¯amido NH -2imido N3¯azido NO2¯ nitro ONO¯ nitrito CN¯siyano OCN¯ siyanato H¯ hidro (hidrido) O-2 okso OH¯hidrokso F¯floro Cl¯kloro Br¯bromo I¯iyodo NO3-2 nitrato ClO3¯ klorato C2O4-2oksalato SO4-2sülfato SO3-2sülfito CH3COO-asetato S2O3-2tiyosülfato CO3-2karbonato NHOH¯hidroksilamido N C S izotiyosiyanato S C N tiyosiyanato    

10. CH2 K+ CH2 p – bağlı ligantlar Çok katlı (çift ve üç katlı) bağlar Lewis bazı gibi davranır CR RC H2C CH2 - Cl Cl Pt Cl [PtCl3(2-C2H4)]- η2-C2H4: etilenin metale iki C atomu ile bağlandığını gösterir

11. Nötralikidişli ligantlar e.g. [PtCl2(en)]     beşüyeli şelat kare düzlemkompleks 1,2-diaminoetan = etilendiamin = en             1,2-difenilfosfinetan dppe 2,2'-bipiridin bpy 1,10-fenantrolin phen Şelat yapan ligantlar merkez atomuna daha kuvvetli bağlanır

12. Anyonikikidişli ligandlar asetato = ac- oksalato = ox2- p-vericiikidişli ligant Pd(II)-oksimkompleksi [Fe(CO)3(h4-C4H6)]

13. Üçdişli ligantlar: üç donör atomlu             dietilentriamin dien 2,2':6',2"-terpiridin tpy 1,4,7-triazosiklononan makrosiklik ligant       makrosiklik ligantlar, en az 3 verici atomuna ve en az 9 halka atomuna sahiptir

14. Dörtdişli ligantlar tris(2-aminoetill)amin tren porfirin fitalosiyanin

15. Çokdişli ligantlar etilendiamintetraasetato EDTA Hekzadentat

17. weak strong complexes strong complexes complexes Hard donor atoms Soft donor atoms e.g. NH3, H2O, OH-, CO32- CO, PPh3, C2H4, SRH, CN-, SCN- Small donor atoms Electronegative Not very polarisable Larger donor atoms Less electronegative Easlily polarisable "Hard" metals Soft metals e.g. Fe(III), Mn(II), Cr(III) Small metals (1st row) High oxidation state e.g. Ag(I), Cu(I) Larger metals (2nd + 3rd row) Low oxidation state