ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΘΟΡΥΒΟ

1. Μικροί Ερευνητές Ήχων: Ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την ευαισθητοποίηση απέναντι στο θόρυβο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΘΟΡΥΒΟ Βασιλεία Χρηστίδου Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας vchristi@ece.uth.gr

2. Σκοπός • Η ευαισθητοποίηση παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας στο θόρυβο και τις συνέπειές του στην υγεία.

3. Αρχές σχεδιασμού • ομαδοσυνεργατικότητα • ανάπτυξη επιστημονικού εγγραμματισμού • επίλυση προβλημάτων • διαθεματικότητα • διερευνητική μάθηση • πολυτροπικότητα

4. Πιθανές δυσκολίες & εναλλακτικές αντιλήψεις των παιδιών • ΕΑ1: Οι ήχοι συγχέονται με τις πηγές τους • ΕΑ2: Θόρυβοι παράγονται μόνο από τους ανθρώπους και τις δραστηριότητές τους • ΕΑ3: Θόρυβοι παράγονται μόνο στο αστικό περιβάλλον, όχι στην ύπαιθρο • ΕΑ4: Οι θόρυβοι είναι απλώς ενοχλητικοί, δεν βλάπτουν την υγεία του ανθρώπου • ΕΑ5: Θόρυβοι είναι οι πολύ δυνατοί ήχοι • ΕΑ6: Οι θόρυβοι είναι ίδιοι για όλους τους ανθρώπους

5. Στόχοι

6. Δραστηριότητα 1: Εισαγωγή • Παρουσίαση ηχητικού ντοκουμέντου όπου συντίθενται πολλοί διαφορετικοί θόρυβοι (π.χ. κορναρίσματα αυτοκινήτων, φωνές ανθρώπων, γάβγισμα σκύλου, κυκλοφοριακοί θόρυβοι, ένα μηχάνημα (κομπρεσέρ κ.λπ.). • Συζήτηση με ενδεικτικές ερωτήσεις: • Τι ακούτε εδώ; • Τι λέτε να συμβαίνει; • Θα σας ήταν ευχάριστο να βρεθείτε σε αυτό το μέρος; Γιατί; • Τι σας ενοχλεί; Γιατί; • Πώς θα ονομάζαμε με μια λέξη αυτό που ακούμε; • Τι νομίζετε ότι είναι ‘θόρυβος’;

7. Δραστηριότητα 2: Ήχοι και θόρυβοι - Ποια πράγματα προκαλούν θόρυβο; • Προσεκτική παρατήρηση των ήχων μέσα / έξω από την τάξη. Τι άκουσε ο καθένας; Καταγραφή όλων των ήχων σε μορφή αραχνογράμματος ). • Αντιστοίχηση του κάθε ήχου με την πηγή του. • Είναι όλοι αυτοί οι ήχοι που ακούγονται θόρυβοι; • Τι άλλους ήχους/θορύβους ακούμε καθημερινά; Πού τους ακούμε αυτούς συνήθως; Σκεφτείτε τι σας ενοχλεί (στο σχολείο, στο σπίτι, στο δρόμο…). • Διανομή ατομικού φύλλου ακουστικής παρατήρησης: οι ήχοι στο σπίτι μας • Προσοχή στη διάκριση ήχου και της πηγής του: π.χ. ο ήχος ‘κορνάρισμα’ από την πηγή ‘αυτοκίνητο’.

10. Δραστηριότητες 2 & 3: Ήχοι και θόρυβοι - Ποια πράγματα προκαλούν θόρυβο; • Επεξεργασία των ατομικών φύλλων ακουστικής παρατήρησης. • Αντίστοιχη καταγραφή των ήχων στη γειτονιά. • Συγκέντρωση των καταγραφών όλων των παιδιών: συχνότητες εμφάνισης κάθε ήχου. • Συζήτηση: Ποιοι από τους ήχους που ακούσατε σας ενόχλησαν; Εξαγωγή συμπεράσματος ότι αυτοί οι ενοχλητικοί ήχοι είναι θόρυβοι. • Απομόνωση των θορύβων και συνέχεια με αυτούς. Ποιοι θόρυβοι είναι πιο συχνοί και ποιοι λιγότερο; • Αναπαράσταση σε μορφή ραβδογράμματος. Κάθε ράβδος του ραβδογράμματος αντιστοιχεί σε μία πηγή θορύβου, ενώ το ύψος της είναι ανάλογο της συχνότητας εμφάνισης του κάθε θορύβου.

12. Δραστηριότητα 4: Αναγνώριση και ταξινόμηση διαφορετικών ήχων • Εξοικείωση με περισσότερους ήχους και τις κατηγορίες των πηγών τους. Τα παιδιά περιηγούνται σε αρχεία powerpointκαι συσχετίζουν ήχους και εικόνες των πηγών τους. • Συζήτηση: πού και από ποιες πηγές μπορούμε να ακούσουμε θορύβους; Ανάδειξη 4 κατηγοριών: • φυσικό περιβάλλον • αστικό, ανθρωπογενές περιβάλλον (μηχανές οικιακής χρήσης, αστικές δραστηριότητες, αναψυχή) • κυκλοφορία αστική / υπεραστική • βιομηχανικό / αγροτικό / εργασιακό περιβάλλον • Ακουστική παρατήρηση ηχητικών αποσπασμάτων, ταυτοποίηση και ταξινόμηση ήχων στις 4 κατηγορίες. • Συμπέρασμα:θόρυβοι υπάρχουν εκεί που ζουν και εργάζονται άνθρωποι, αλλά και στη φύση.

15. Δραστηριότητα 5: Γιατί είναι ο θόρυβος ενοχλητικός; • Με βάση τους πίνακες ταξινόμησης της Δρ. 4 τα παιδιά σκέφτονται και εκφράζουν • Σε τι μας ενοχλεί ο κάθε θόρυβος; Τα • Τι μας εμποδίζει να κάνουμε; • Πώς νιώθουμε όταν ακούμε θορύβους; • Αναφορά σε πιθανά προβλήματα υγείας από την έκθεση των ανθρώπων σε θορύβους. Συζήτηση βασισμένη σε κόμικςμε μικρές αυτοτελείς ιστορίες. • Αναφορά στην Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης κατά του Θορύβου. • Προετοιμασία σχετικής κινητοποίησης στο πλαίσιο του σχολείου (σλόγκαν ενάντια στο θόρυβο, αφίσες).

17. Δραστηριότητα 6: Χρήση ηχόμετρου • Εισαγωγή του ‘ηχόμετρου’ • Εξήγηση των συμβολισμών και της λειτουργίας του • Παραγωγή και μέτρηση ήχων • Πρόβλεψη του επιπέδου κάθε ήχου πριν τη μέτρηση • Κατασκευή ‘Θερμόμετρου ήχου’

19. Δραστηριότητα 7: Ο ίδιος ήχος μπορεί άλλοτε να είναι θόρυβος και άλλοτε να μην είναι • Τα παιδιά ακούν έναν ήχο από τον η/υ με αυξομειώσεις της έντασης. Συζητείται η συσχέτιση της έντασης του ήχου με την ενόχληση που προκαλεί. • Τα παιδιά καλούνται να προβληματιστούν αν οι ίδιοι ήχοι μας φαίνονται πάντοτε θόρυβοι, ή όχι. • Παραδείγματα: η φωνή ενός οικείου μας προσώπου, τηλεόραση, ραδιόφωνο, πουλιά που κελαηδούν, βροχή που πέφτει, κ.λπ.

20. Δραστηριότητα 8: Πώς μπορούμε να προστατευθούμε από το θόρυβο; • Συζήτηση για το πώς μπορούμε να προστατευθούμε από το θόρυβο. • Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς; Τι μπορούν να κάνουν οι άλλοι; • Συμπλήρωση του κόμικ

22. Δραστηριότητα 9: Κατασκευή αφίσας ευαισθητοποίησης κατά του θορύβου • Εισάγεται ο προβληματισμός: «Σταματούν ποτέ οι ήχοι;», «Υπάρχει αυτό που λέμε απόλυτη ησυχία;». • Συμπέρασμα: «Τα μάτια μας ξεκουράζονται όταν κοιμόμαστε, αλλά τα αυτιά μας ποτέ!» • Συζήτηση : «Τι μπορούμε να κάνουμε για να μην έχουμε τόσο πολύ θόρυβο;» • Κατασκευή σχετικής αφίσας. Πολυτροπικό κείμενο που μπορεί να ενσωματώνει μικτές τεχνικές και τρόπους (εικόνες εκτυπωμένες από τον η/υ, σχέδια των παιδιών, γραπτό λόγο, κολάζ, έντυπο λόγο κ.λπ.)

24. Μικροίερευνητές ήχου σας ευχαριστούμε!