Warszawa

1. Warszawa POMOC PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA I KSZTAŁCENIE SPECJALNE ROLA I ZADANIA NAUCZYCIELA W ŚWIETLE NOWYCH REGULACJI PRAWNYCH 1

2. Nowe regulacje prawne • Nowe regulacje prawne zawarte zostały w pakiecie rozporządzeń Ministra Edukacji Narodowej • z 17listopada 2010 roku. • Dotyczą one: • organizacji i udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej • organizacji kształcenia specjalnego dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie takiego kształcenia

3. Nowe regulacje prawne zawarte zostały w rozporządzeniach: • w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych • przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1487) • w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1490) • w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1489) • w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych (Dz.U. z 2011 r. Nr 109, poz. 631) • w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. z 2010 r. poz. 1491) • w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz szkół publicznych - projekt • w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1488) • w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej (Dz.U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1492)

4. Specjalne potrzeby edukacyjne uczniów- zadania i wyzwania dla nauczycieli i szkoły • 1. Indywidualizacja pracy z uczniem • na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych • odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia • 2. Pomoc bliżej ucznia - w szkole do której uczęszcza. • 3. Pomoc bliżej rodzica • porady, konsultacje, warsztaty (podniesienie ich kompetencji wychowawczych • wspólne rozwiązywanie problemów wychowawczych i dydaktycznych) 4. Pomoc bliżej nauczyciela = wzrost kompetencji zawodowych i efektywne wsparcie ucznia • wymiana doświadczeń, kształcenie i doskonalenie zawodowe • wsparcie ze strony innych nauczycieli i specjalistów pracujących w szkole • wsparcie poradni psychologiczno – pedagogicznych

5. Specjalne potrzeby edukacyjne uczniów- zadania i wyzwania dla nauczycieli i szkoły • 5. Elastyczność i adekwatność • planowanych i realizowanych działań do potrzeb ucznia – likwidacja dotychczas istniejących barier formalnoprawnych (np. odejście od określania minimalnej liczby uczniów na zajęciach). • 6. Instytucjonalne i osobowe partnerstwo - zwiększanie efektywności pomocy udzielanej uczniowi • spójność przepisów • sieć wsparcia (np. szkoła – rodzice – poradnia psychologiczno-pedagogiczna – placówki doskonalenia nauczycieli – inne przedszkola, szkoły i placówki – organizacje pozarządowe oraz instytucje i placówki działające na rzecz rodziny, dzieci młodzieży). 7. Zaufanie • profesjonalizm nauczycieli i wychowawców • szkoła instytucją „szybkiego reagowania” na specjalne, indywidualne potrzeby uczniów

6. Od czego zacząć? • Wspólna analiza przepisów prawa • przemyślany, skuteczny w odniesieniu do danego zespołu nauczycieli sposób (np.: zebranie rady pedagogicznej, analiza aktów prawnych w małych grupach, spotkanie informacyjne z ekspertem zewnętrznym, e-learning wewnątrzszkolny, korzystanie z zasobów platform edukacyjnych i portali, w tym strony internetowe MEN, ORE, Sejmu RP, warsztaty z zakresu praktycznego zastosowania znowelizowanego prawa itp.). • Analiza kwalifikacji i kompetencji nauczycieli oraz właściwe ich wykorzystanie. • Ogólnoszkolna debata/dyskusja o jakości dotychczasowych rozwiązań oraz zakresie zmian: co już robimy, co robimy dobrze i widzimy efekty, które rozwiązania wpisują się w założenia nowej koncepcji, które sprawdzone rozwiązania można zaadaptować, co trzeba zmodyfikować, co należy wprowadzić nowego , co i kto wzmocni posiadane przez przedszkole/szkołę/placówkę zasoby, z których rozwiązań powinniśmy zrezygnować.

7. Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE) Indywidualny program,plan działań wspierających Szkoła ogólnodostępna, w tym integracyjna Specjalne: oddział, szkoła lub ośrodek Szkolny zespół nauczycieli i specjalistów Karta Indywid. Potrzeb Ucznia Uczeń ze SPE

8. Pomoc psychologiczno – pedagogiczna Nauczyciel rozpoznaje • indywidualne potrzeby ucznia oraz jego możliwości • zauważa i reaguje • informuje dyrektora • uczestniczy w zespołowym planowaniu wsparcia dla ucznia • podejmuje działania na obowiązkowych, dydaktyczno – wyrównawczych i specjalistycznych (jeśli posiada kwalifikacje) zajęciach • Specjalistyczna diagnoza pozostaje w rękach specjalistów

9. Zadania nauczyciela • Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści prowadzą w przedszkolu, szkole lub placówce działania pedagogiczne mające na celu: • rozpoznanie zainteresowańi uzdolnieńuczniów, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych, oraz zaplanowanie wsparcia związanego z rozwijaniem zainteresowań i uzdolnień uczniów. • rozpoznanieindywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych uczniów oraz zaplanowanie sposobów ich zaspokojenia, w tym w szczególności w: • przedszkolu – obserwację pedagogiczną zakończoną analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna), • klasach I-IIIszkoły podstawowej – obserwacje i pomiary pedagogiczne, a także stosują inne metody mające na celu rozpoznanie u uczniów ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się, • gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej – doradztwo edukacyjno-zawodowe.

10. Co w przedszkolu? • Obserwacja pedagogiczna zakończona oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole: Informacja dla: • nauczyciela przedszkola – potrzebna do opracowania indywidualnego programu wspomagania i korygowania rozwoju dziecka • poradni psychologiczno-pedagogicznej – udzielającej, w zależności od potrzeb, specjalistycznego wsparcia • rodziców – o stanie gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej

11. Co w szkole podstawowej? • Rozpoznawanie przez nauczycieli ryzyka specyficznych trudności w uczeniu się oraz predyspozycji i uzdolnień uczniów: • dostrzeżenie oznak trudności, uzdolnień i zainteresowań ucznia • zaplanowanie i realizacja obserwacji dziecka • postawienie wstępnej hipotezy • zaplanowanie i realizacja działań pomocowych • sprawdzanie ich skuteczności • ewentualna modyfikacja planu • wzmocnienie pozytywnych zmian

12. Co w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej? • Planowanie i realizacja przez nauczycieli zadań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego, w szczególności: • pomoc uczniowi w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej • gromadzenie, aktualizacja i upowszechnianie informacji dotyczących: • możliwości kontynuowania nauki, • zawodów i rynku pracy, • możliwości funkcjonowania osób niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym, • możliwości kształcenia dla uczniów z problemami emocjonalnymi i niedostosowanych społecznie • udzielanie konsultacji rodzicom i uczniom • koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę

13. Podstawa programowa kształcenia ogólnego: określona została w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego poszczególnych typach szkół odrębna podstawa została określona dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym treści podstawy uwzględnione są podczas realizacji indywidualnych programów edukacyjno – terapeutycznych opracowywanych dla uczniów niepełnosprawnych dzieci i młodzież z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim realizują obowiązek szkolny i obowiązek nauki poprzez udział w zajęciach rewalidacyjno – wychowawczych organizowanych dla nich przez przedszkola, szkoły i placówki oświatowe Uczeń niepełnosprawny w szkole

14. Uczeń niepełnosprawny w szkole • Indywidualizacja procesu kształcenia uczniów niepełnosprawnych poprzez: • możliwość wydłużenia okresu kształcenia na każdym etapie edukacyjnym - co najmniej o jeden rok • dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia niepełnosprawnego na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego • realizację indywidualnych programów edukacyjno - terapeutycznych

15. Uczeń niepełnosprawny w szkole • Nauczyciele posiadający kwalifikacje w zakresie pedagogii specjalnej zatrudnieni dodatkowo w szkołach integracyjnych oraz z oddziałami integracyjnymi: • współorganizują kształcenie w formach integracyjnych w szczególności: • wspólnie z nauczycielami prowadzą zajęcia edukacyjne i pracę wychowawczą • realizują zintegrowane działania i zajęcia określone w programie • uczestniczą w zajęciach edukacyjnych prowadzonych przez innych nauczycieli oraz w zintegrowanych działaniach i zajęciach, określonych w programie, realizowanych przez nauczycieli i specjalistów • udzielają pomocy nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne w doborze form i metod pracy z uczniami niepełnosprawnymi

16. Nauczyciel w zespole Nauczyciel w pracach zespołu planującego pomoc dla ucznia: • wymienia się doświadczeniami z pracy z uczniem • uzupełnia wiedzę innych swoją wiedzą • analizuje posiadaną przez szkołę dokumentację ucznia (opinia, orzeczenie) • uczestniczy w opracowaniu dla ucznia planu działań wspierających lub indywidualnego programu edukacyjno – terapeutycznego (co zawiera plan i program opisują rozporządzenia, odpowiednio w sprawie pomocy psychologiczno – pedagogicznej i organizacji kształcenia specjalnego) • dba o dobrą atmosferę spotkania i przyjazne relacje z rodzicami

17. Nauczyciel współpracuje • współpraca z rodzicami • współpraca przedszkoli, szkół i placówek oświatowych w sposób jak najbardziej trafny i efektywny poradnia psychologiczno-pedagogiczna placówka doskonalenia nauczycieli szkoła

18. opinia, rozpoznanie nauczycieli = karta indywidualnych potrzeb ucznia + plan działań wspierających Nie dotyczy opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego = indywidualny program edukacyjno – terapeutyczny (IPET) dla ucznia niezależnie od szkoły, do której uczęszcza Nauczyciel wie, że

19. Nauczyciel wie, że • Jest zobowiązany do indywidualizacji działań pedagogicznych, zarówno na obowiązkowych, jaki i na dodatkowych zajęciach edukacyjnych. • Jest zobowiązany do dostosowania wymagań edukacyjnych (na podstawie orzeczenia i ustaleń zawartych w IPET, opinii i ustaleń zawartych w PDW, ustaleń zawartych w PDW jeśli uczeń nie posiada opinii). • Ucznia z afazją zwalnia się z nauki drugiego obowiązkowego języka obcego. • Rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych.

20. Nauczyciel wie, że Zmieniła się formuła wydawania uczniowiopinii o specyficznych trudnościachw uczeniu się: opinia wydawana będzie nie wcześniej niż po ukończeniu klasy III szkoły podstawowej i nie później niż do ukończenia przez ucznia szkoły podstawowej, określony został sposób postępowania w przypadku ubiegania się o opinię w terminie późniejszym, wydana opinia jest ważna przez wszystkie lata nauki szkolnej – nie będzie konieczne wydawanie kolejnej opinii na następny etap edukacyjny.

21. Nauczyciel wie, że W uzasadnionych przypadkach Opinia może być wydana po ukończeniu szkoły podstawowej: Na wniosek nauczyciela lub specjalisty prowadzących zajęcia z uczniem w szkole, po uzyskaniu zgody rodziców. Na wniosek rodziców wnioski składane są do dyrektora szkoły Dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej przekazuje wniosek wraz z uzasadnieniem oraz opinią rady do poradni psychologiczno – pedagogicznej i informuje o tym rodziców.

22. Nauczyciel wie, że Opinie wydane przed dniem wejścia w życie przepisów znowelizowanego rozporządzenia (w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów…): w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb ucznia ze względu na stwierdzone u niego specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom w sprawie przystąpienia do sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych w warunkach i formie dostosowanych do indywidualnych potrzeb ucznia ze względu na stwierdzone u niego specyficzne trudności w uczeniu się są podstawą do dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania przez okres kształcenia w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej podstawą do dostosowania warunków sprawdziany i egzaminu gimnazjalnego, maturalnego oraz zawodowego w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb ucznia ze względu na stwierdzone u niego zaburzenia i odchylenia rozwojowe są podstawą do dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania

23. Rada Pedagogiczna wyposażona została w nową kompetencję w zakresie dostosowania warunków sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych dla uczniów. Rada pedagogiczna wskazuje sposób lub sposoby dostosowania warunków przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów do potrzeb i możliwości uczniów: Posiadających orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania. Posiadających opinie o specyficznych trudnościach w uczeniu się. Posiadających zaświadczenie o ostanie zdrowia wydane przez lekarza Objętych w roku szkolnym, w którym przystępują do sprawdzianu lub egzaminu pomocą psychologiczno – pedagogiczną w szkole ze względu na trudności adaptacyjne, zaburzenia komunikacji językowej, sytuację kryzysową lub traumatyczną, na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej. Rada pedagogiczna wybiera spośród podanych w szczegółowej informacji dyrektora CKE. W roku szkolnym 2011/2012 dotyczy egzaminu gimnazjalnego. Nauczyciel wie, że

24. Rok szkolny 2011/2012 • W roku szkolnym 2011/2012: • do 30 września 2011 r. zespół nauczycieli i specjalistów w przedszkolach, gimnazjach i placówkach specjalnych: • opracował plan działań wspierających (PDW) • dokonał wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia objętego kształceniem specjalnym • dostosował indywidualne programy edukacyjne do wymogów rozporządzenia • opracował indywidualne programy edukacyjno – terapeutyczne (IPET) dla uczniów, którzy powinni zostać objęci kształceniem specjalnym od roku 2011/2012 (np. uczniów klas pierwszych) • realizuje zadania wynikające z przyjętych ustaleń w zakresie pomocy psychologiczno – pedagogicznej i kształcenia specjalnego • oceni efektywność udzielanego wsparcia i zaplanuje działania na rok szkolny 2012/2013

25. Rok szkolny 2011/2012 W roku szkolnym 2011/2012 dyrektor: w ogólnodostępnej i integracyjnej szkole podstawowej i ponadgimnazjalnej przygotowuje radę pedagogiczną do realizacji zadań wynikających z przepisów prawa, analizuje zasoby szkoły (bazowe, kadrowe) tworzy do 31 marca 2012r. – zespół nauczycieli i specjalistów organizuje pierwsze spotkanie zespołu nauczycieli i specjalistów, prowadzących zajęcia z uczniem na zasadach, wynikających z ustanowionego prawa wewnątrzszkolnego oraz wyznacza osobę koordynującą pracę zespołu lub osobę koordynującą pracę kilku zespołów Zespół: dokonuje oceny efektywności udzielanej dotychczas pomocy zakłada karty indywidualnych potrzeb dla uczniów rekomenduje dyrektorowi rodzaj wsparcia dla uczniów Dyrektor: uwzględnia rekomendacje zespołu w arkuszu organizacji szkoły na rok szkolny 2012/2013 składa arkusz do organu prowadzącego po zatwierdzeniu arkusza informuje na piśmie rodziców ucznia o zaplanowanych dla niego formach pomocy

26. Edukacja dla wszystkich i dla każdego z osobna • Gdyby wszyscy byli tacy sami, nikt nikomu nie byłby potrzebny • ks. J. Twardowski • Dziękuję bardzo.